Morgunblaðið - 19.08.1986, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. ÁGÚST 1986
VEIÐIÞÁTTUR
Umsjón Guðmundur Guðjónsson
Stubbar
Einhveiju sinni á dögunum
voru menn að veiðum í Elliðaán-
um og gekk illa við stygga
laxana. Einn var í Fossinum,
annar fyrir neðan brú, við
„Steininn". Sá í fossinum ein-
beitti sér sem mest hann mátti
að ormi sínum sem slóst til og
frá í hvítfyssinu. Allt { einu kom
fótboltí siglandi fram af foss-
brúninni og datt ofan í hylinn,
þar sem hann hentist til og frá
í iðunni. „Á eftir bolta kemur
barn,“ segir máltækið, en á eft-
ir þessum komu tveir fullvaxnir
karlmenn hlaupandi og var ann-
ar vopnaður kústi til að veiða
tuðruna upp úr, því ekki vildu
þeir bleyta skó sína. Eftir að
hafa styggt fossbúa um hríð
skaut knötturinn sér niður flúð-
imar og boltamönnum tókst loks
að hremma eign sína rétt fyrir
ofan brú.
Leið nú og beið, boltamenn
voru á brottu farnir, en ekki gaf
laxinn sig. Veiðimaðurinn í foss-
inum hafði fært sig niður í
Miðkvörn, en hinn stóð sem
fastast við „Steininn“ og lét sig
hvergi. Skyndilega hrökk sá í
kvöminni illa við, helv. boltinn
kom aftur og enn á ný siglandi
niður ána og í gegn um veiði-
staðinn og sömu menn á
harðahlaupum á eftir, enn vopn-
aðir kústi og báðir í þurrum
skóm. Að þessu sinni flaut bolt-
inn niður fyrir brýrnar, niður
Breiðuna og flúðirnar og að
„Steininum". Nú var komið að
hinum veiðimanninum að bregða
illilega í brún við hina óvæntu
og óvelkomnu heimsókn og
byrsti hann sig og skaut upp
herðunum. Mælti til þeirra með
þjósti, að það væri ekki von að
það veiddist neitt þegar veiði-
menn þyrftu að lynda við aðra
eins menn við ána. Boltamenn
voru alvöruleysið uppmálað og
svöruðu um hæl: „Hva, hefurðu
eitthvað á móti því að í ánni séu
rosa „boltar“? Voru það síðustu
orðin, boltamenn létu af leik
sínum og veiðimenn veiddu í
friði og spekt til hádegis . ..
O O O
Það getur verið gott að vera
athugull við veiðistað og fylgir
þeim kosti að gott getur verið
að hafa fluguhnýtingartólin eigi
langt undan, því veiðimenn geta
átt til að uppgötva fyrirvara-
laust hvað bráðin er að háma í
sig þá stundina, sem ekkert
hefur gengið upp þótt flest hafí
verið reynt. Geir Guðgeirsson,
sem lengi hefur verið í eldlín-
unni, var einu sinni í Geldingaey
í Laxá í Mývatnssveit og i marga
klukkutíma höfðu árbúar af
skynsemi sneitt hjá öllum kosta-
og kynjaboðum Geirs. Þó vissi
hann að fiskur var undir og
hann var eitthvað að éta, ójú.
Svo fékk Geir högg, ekki bar á
öðru, en það var þá bara slý-
hrúga. Er hann var að losa
gumsið af flugunni sá hann sér
til undrunar, að allmikið var af
einhveíjum Ijótum, græn- og
hvítröndóttum ormum í slý-
grautnum. Eftir að hafa skoðað
kvikindin og flugubox sín einnig
sá hann ekki betur en að búkur-
inn á Green Highlander líktist
ormum þessum töluvert. Nú
voru fluguhnýtingartækin víðs
§arri þannig að þessu varð að
bjarga með öðrum leiðum. Geir
fómaði hálendingnum, skar af
honum vængi og skegg og stél,
skar og skar uns ekkert var
eftir nema búkurinn. Þessu
kastaði hann og nú stóðust
urriðamir ekki lengur mátið og
Geir tók þama sex 4—5 punda
urriða og „bjargaði deginum"
eins og komast mætti að orði...

Þá eru það fyrst veiðistaðirnir
sjálfír. Auðvitað er hægt að ruglast
á stöðum, sérstaklega ef einhverjir
hyljir eru líkir, eða hvor við annan.
Nefna mætti Oddahyl og Eyrarhyl
í Gljúfurá. Þegar þeim er lýst á við
þá báða, að siki koma út í þá efst.
Þá eru þeir hvor á eftir öðmm í
ánni. Umsjónarmaður þessa þáttar
hefur svo oft heyrt menn vera að
rugla þessum tveimur stöðum sam-
an, að með ólíkindum má heita. Það
er því aldrei hægt að ganga út frá
því sem gefnu, að lax bókaður í
Eyrarhyl sé í raun veiddur þar.
Undirritaður vissi til, að veiði-
maður einn átti nokkurs konar
leynistað í á einni á Vesturlandi.
Leynistaður er varla orðið yfir það,
því hylurinn, eða hyljimir (því þeir
eru tveir), eru skráðir á veiðikort
af ánni og heita sínum ágætu nöfn-
um. En það sækja fáir í þá vegna
gjöfullra staða neðar í ánni. Þama
er þó oft lax og veiðimaður sá, sem
hér um ræðir, fer þangað alltaf og
fær venjulega þetta 1—4 laxa. Aldr-
ei skráir hann þá í veiðibókina í
rétta hylji, heldur einhveija aðra
vel þekkta. Segist vera að vemda
að geta þess að hann var í raun
22 libs, en ekki 22 íslensk pund,
sem er jú sá mælikvarði sem
íslenskir veiðimenn nota, eða eiga
að nota að minnsta kosti til þess
að samræmi sé í þessu. Umræddur
lax var 20 pund. Annars staðar er
vandlega fylgst með vigtun allra
laxa, stórra og smárra.
Þá vitum við það með ofan-
gi'eindan iax. En svo eru það minni
laxarnir sem miklu meira er af.
Margir í 3—6 punda klassanum
fara aldi'ei á vigt áður en þeir eni
bókaðir. Undirrituðum er alltaf í
fersku minni er hann veiddi í Gljúf-
urá tvisvar á sumri í ein 5—6 ár
hér fyrir fáum áram. Við fórum
alltaf fyrst í miðjum ágúst og svo
aftur rétt fyrir vertíðarlok og létum
það vera síðasta veiðitúr sumarsins.
Er við komum í hús í fyrri ferðinni
gat að líta á síðum veiðibókarinnar
afrek næstu veiðimanna á undan,
allt sumarið fram að því. 80—90
prósent af veiðinni var samkvæmt
bókinni lax á bilinu 5—7 pund. Svo
fórum við af stað og veiddum oft
vel. En allt var það 2,5 til 4,5 punda
lax. Við veiddum upp í 30 laxa í
Það jafnast fátt á við að glíma við lax í fallegu umhverfi segja þeir sem reynt hafa. í Kálfhagahyl í
Stóru Laxá ...
Laxi landað á Kleifsásbreiðu í Langá. Skyldi hann vera skjaifestur á þeim stað í veiðibókinni???
Er ekkert að marka
veiðibækumar eða hvað?
Oft hefur umsjónarmaður þessa þáttar hugsað með sér er í veiði-
hús er komið, hvort eitthvað sé raunverulega að marka veiðibókina.
Er tala veiddra laxa rétt? Þyngd þeirra, veiðistaður og agn? Reynsl-
an sýnir að þetta má ekki taka of bókstaflega og stafar það af
tregðu margp-a vciðimanna til að bóka rétt, hvort heldur að það
stafar af trassaskap veiðimanna eða sérvisku, hégóma og e.t.v. fleiri
sérkennum og kenndum manna.
Rétt færð veiðibók hefur talsvert
gildi. Veiðiréttareigendur hafa
bækurnar stundum til hliðsjónar er
arðskrár eru gerðar eða endurskoð-
aðar. Veiðimálastofnun og áhuga-
menn geta af þeim séð meðalþunga
heildaraflans milli ára og dreifingu
laxins í ánni ár frá ári, svo ekki sé
minnst á heildarveiði á svæðinu, en
allt fer þetta í mikið skýrslusafn
stofnunarinnar. Þá eiga veiðimenn
sjálfir að geta haft mikið gagn af
rétt færðri veiðibók og gildir þá
einu hvort viðkomandi séu kunnug-
ir ánni eða ekki, þeir kunnugu sjá
hvort gömlu góðu staðirnir séu það
enn og þeir ókunnugu fá hugmynd
um á hvaða stöðum sé heppilegast
að renna. En því miður eru mikil
brögð að því að bækurnar séu óná-
kvæmar.
En í hveiju er ónákvæmnin fólg-
in? Þar er af mörgu að taka og
skulum við renna yfir nokkur atriði
og reyna að ana ekki úr einu í ann-
að. Svo má örugglega bæta ein-
hveiju við það sem hér verður getið.
þessa fáu fiska sem þarna ganga
upp fyrir of miklum ágangi.
Þessi sérviska, að bóka rangan
veiðistað, er áreiðanlega nokkuð
útbreidd, einn góðþekktur veiði-
maður lýsir þessu á þennan veg:
„Þetta er það sem gerir þessa menn
að góðum veiðimönnum, þ.e.a.s.
fisknum veiðimönnum.“ Hann bætir
við einni sögu til að krydda mál
sitt: „Einu sinni var vinur minn í
Norðurá og hollið fékk 40 laxa. Þar
af fékk hann 22. Það var lítið vatn,
en nóg af laxi sem tók illa, enda
var mikið staðið yfir laxamestu
stöðunum og þeir lamdir myrkranna
á milli. Vinurinn var á ferð með
ánni efst, fyrir ofan Króksbrú og
þar skömmu fyrir neðan beygjuna
fyrir neðan Króksfoss fann hann
ofurlitla kvörn sem reyndist vera
full af laxi. Hann laumaðist í stell-
ingar, sakkaði rétt og tíndi upp 9
laxa á tæpum tveimur tímum. Það
urðu allir undrandi þegar hann kom
í hús og spurðu hvar hann hefði
veitt þetta. Hann hugsaði sinn
gang, hugsaði sem svo að litla
kvörnin hans myndi nú aldeilis ekki
þola stanslausan ágang og sagði
því að hann hefði fengið laxana í
Feijuhyl sem er þarna rétt fyrir
neðan. Næst þegar hann átti þetta
svæði fór hann rakleiðis að kvörn-
inni og dró úr henni vel hvíldri 8
laxa til viðbótar."
I tilvikum sem þessum er aftur
komið vandamál sem er fólgið í
því, að viðkomandi veiðistaður ber
ekkert nafn og þó veiðimaður tæki
upp á því að skíra staðinn myndu
næstu menn varla hafa hugmynd
um hvar sá staður væri.
Af þessum sökum og raunar öðr-
um einnig er svo tekið til orða hér
að framan, að maður geti ALDREI
verið viss um að bókaður lax sé í
raun veiddur á skráðum veiðistað.
Undirritaður hefur staðið ótrúleg-
ustu menn að því að fara í felur
með veiðistaði og forsendurnar hafa
stundum verið jafn ótrúlegar.
Þá er það þetta með þyngdina á
löxunum. í einni á á Vesturlandi
hefur verið frá því greint í blöðum,
að stærsti lax sumarsins til þessa
hafi vegið 22 pund. Þegar Qölmiðl-
um var gi-eint frá laxinum láðist
ferð og það var meira og minna
smælki af þeirri stærð sem hér
greinir frá. Við bókuðum skilmerki-
lega og spáðum í það hvers vegna
við hvorki veiddum né sáum neina
5—7 punda laxa. Svo komum við
aftur í september og kíktum auðvit-
að í bókina. Og sjá: Aftur var nær
allur aflinn sem bæst hafði við 5—7
pund. Fóru nú að renna á okkur
tvær grímur. Með tímanum fór
maður svo að taka eftir því, að
menn eru afar gjarnir á að „tippa“
á hvað nýveiddur lax sé stór. Eru
það aðallega smæri'i laxarnir sem
þannig eru „vigtaðir", en einnig
brögð að því að stærri fái sömu
meðferð, sérstaklega ef það munar
litlu að lax nái í þyngd sinni tveggja
stafa tölu. Margir 10 punda laxar
í veiðibókunum eru i raun 9 pund.
7 punda laxar 6 pund, 6 punda lax-
ar 5 pund og 5 punda laxar 4 pund.
Margir veiðimenn fá ALDREI 2,5
til 4 punda laxa.
Þetta er margslungið mál og
endarnir jafn margir og veiðimenn-
irnir eru sjálfir. Mjög margir og
vonandi flestir bóka skilmerkilega
og rétt, en það eru mikil brögð að
hinu. Það væri í raun endalaust
hægt að segja sögur um svona
mál, en nú er mál að linni.