Morgunblaðið - 24.09.1986, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. SETPEMBER 1986
29
3r
rlyndi
isráðherra,
ðu þjóðanna
fyrir löngu komist á það stig, að
erfítt er að leggja trúnað á þau rök
að aukinn vígbúnaður geti enn auk-
ið á öryggi þeirra. Hitt er mun
líklegra, að samræmd afvopnun sé
eina leiðin til aukins öryggis. Á því
sviði verða menn þó að gæta þess,
að hvert skref dragi úr óvissu. Það
væri til einskis að fækka birgðum
kjamavopna ef á sama tíma hæfist
skefjalaust kapphlaup á sviði hefð-
bundins vígbúnaðar. Fullkomið
eftirlit með framkvæmd afvopnunar
og samkomulag risaveldanna eru
forsendur árangurs á þessu sviði.
Innan Ráðstefnunnar um öryggi
og samvinnu í Evrópu (RÖSE), sem
fjallar um framkvæmd Helsinki-
samþykktarinnar frá 1975, vekur
væntanleg niðurstaða Stokkhólms-
fundar um traustvekjandi ráðstaf-
anir bjartsýni um árangur á
Vínarfundinum, þar sem allir þætt-
ir samþykktarinnar verða til
meðferðar. í Stokkhólmi er búist
við samkomulagi um víðtækari til-
kynningarskyldu og eftirlit með
heræfingum en áður. Nokkur
árangur hefur einnig orðið í viðræð-
um Atlantshafsbandalagsins og
Varsjárbandalagsins um samdrátt
herafla í Mið-Evrópu þótt herslu-
muninn vanti enn. Fregnir hafa
borist af tilslökunum í viðræðum
risaveldanna í Genf um niðurskurð
kjamavopna. í viðræðum á vegum
Sameinuðu þjóðanna er vonast eftir
einhveiju samkomulagi um efna-
vopn.
Síður hefur miðað á öðrum vett-
vangi tilrauna til að bæta samskipti
austurs og vesturs. Fundinum í
Bem, þar sem fjallað var um ferða-
Matthías Á. Mathiesen flytur ræðu sina við upphaf allsherjarþings Sameinuðu þjóðanna.
frelsi og sameiningu fjölskyldna,
lauk í vor án nokkurrar niðurstöðu.
Sömu sögu var að segja af fundin-
um, sem haldinn var í Ottawa í
fyrra um mannréttindi. Á þessu
sviði er því enn gjá milli ríkja aust-
urs og vesturs. Brú yfir þessa gjá
verður aldrei gerð nema virðing
fyrir mannréttindum verði aukin í
þeim ríkjum, sem enn hafa ekki
staðið við fyrirheit Helsinki-sam-
þykktarinnar.
Víða eru ófríðarbál
Þrátt fyrir þau jákvæðu atriði,
sem ég hef vitnað til, fer því fjarri
að ástand heimsmála sé viðunandi.
Sem fulltrúi eyríkis í miðju Atlants-
hafi get ég t.d. ekki látið hjá líða
að lýsa áhyggjum mínum af þeirri
ógnun, sem felst í gífurlegri flota-
uppbyggingu Sovétmanna og
áframhaldandi vígbúnaði þeirra á
Kola-skaga. Ríkjum á þessu svæði
er það mikið kappsmál, að þessari
þróun verði snúið við.
Það væri til lítils unnið ef árang-
ur á tilteknum sviðum viðræðna um
afvopnun leiddi til hemaðarkapp-
hlaups í hafinu eða í geimnum. í
þessu efni kemur það öðru fremur
í hlut risaveldanna að halda aftur
af sér. Ekki með því að fórna sonum
sínum, eins og Seifur gerði í sög-
unni, heldur einmitt til að koma í
veg fyrir sonarmissi.
Á öðrum stöðum er myndin einn-
ig ófögur. í Afghanistan geisar enn
ófriður og innrásarherir eru í Kamp-
útseu. Ofriðarbál brennur í Mið-
Austurlöndum, þar sem endir
borgarstríðsins í Líbanon og stríðs
írana og íraka er hvergi í sjón-
máli. Ofriðvænlega horfír víða,
bæði í Afríku og einnig Suður-
Ameríku. Straumar flóttamanna
Iiggja frá þessum spennusvæðum
og á tímum aukinna tengsla þjóða
heims vex hættan á því, að stað-
bundin átök leiði til stigmögnunar
með ægilegum afleiðingum. Slík
hætta vofir nú yfir Suður-Afríku.
Þar í landi er að finna stjómvöld,
sem bijóta allar venjur og alla siði
um samskipti valdhafa við almenna
borgara.
Það sem gerir aðskilnaðarkerfíð
í Suður-Afríku einkar ógeðfellt er,
að það er bundið í stjómlög; Að
stjómskipunin gerir ráð fyrir því
að önnur lög gildi um hvíta menn
en svarta, en einn kjmþáttur njóti
' frelsis á kostnað annars.
Enda þótt fyrirkomulagið um
aðskilnað kynþátta sé ógeðfellt og
hvetji til öflugrar mótspymu sið-
aðra þjóða, er hinu ekki að leyna,
að mannréttindi em víðar fótum
troðin og em þau mannréttindabrot
ekki síður tilefni kröftugra mót-
mæla. Mannréttindi verða alls
staðar að aukast þar sem þeim er
nú ábótavant.
Ég vil minnast á aðra tegund
glæps, sem þjóðir heims verða að
sameinast gegn. Hér á ég við al-
þjóðleg hryðjuverk, þar sem hópar
öfgamanna reyna að knýja hugðar-
efni sín fram með glæpsamlegu
atferli. Oftast verða saklaus fóm-
arlömb fyrir barðinu á slíkum
voðaverkum. Engin ríkisstjóm,
engin þjóð getur verið þekkt fyrir
slíkt framferði ef hún vill njóta virð-
ingar annarra og rækja skyldur
sínar við samfélag þjóðanna. Þeir
sem nú hafa óhreint mjöl í pokanum
verða að sjá sig um hönd og það
án tafar. Að sama skapi er nauðsyn-
legt að ýtrustu hagsýni sé gætt í
starfí samtakanna.
í sambandi við starf samtakanna
vil ég leggja áherslu á nauðsyn
þess að efla þann þátt starfseminn-
ar sem lýtur að friðargæslu og
afvopnunarmálum. í því efni hafa
íslendingar ásamt öðmm Norður-
landaþjóðum staðið að tillögum,
sem myndu leiða til framfara ef
framkvæmdar yrðu.
Sameinuðu þjóðunum yrði með
þessu móti gert kleift að rækja hlut-
verk sitt til fulls. Tilgangurinn er
að hlúa að þeim meiði, sem samtök-
in em, og efla þannig þroskann í
alþjóðlegum samskiptum.
Tryggjum friðinn
Ég hóf mál mitt með tilvitnun í
grískar fombókmenntir þar sem ég
fernn dæmi mikils skilnings á því
undirstöðuatriði, að voldugir aðilar
verði einnig að fara eftir settum
reglum vilji þeir tryggja friðinn.
Sameinuðu þjóðimar em sá vett-
vangur, sem við höfum til að smíða
slíkar reglur er gildi fyrir okkur
öll. Framtíð mannkynsins krefst
þess af okkar kynslóð, að við nýtum
þennan vettvang.
Ég get ekki látið hjá líða í lok
máls míns, að vísa til bókmennta
minnar eigin þjóðar, þar sem einnig
er að finna skýr dæmi um skilning
á þeirri staðreynd, að skynsamlegar
reglur, og virðingu fyrir þeim, þarf
til að tryggja fríðinn. Þannig segir
í Brennu-Njáls sögu, einu fræg-
asta riti íslendinga frá 13. öld, að
með lögum skuli land byggja en
ólögum eyða. Á enn öðmm stað
segir að slíti menn í sundur lögin
slíti þeir friðinn. Þetta á ekki síður
við um samskipti þjóða en einstakl-
inga; við byggjum þennan heim
með rétti, en eyðum honum með
órétti.
vél sinni við engu minni hrifningu.
Gestum flugdagsins var sfðan boðið
uppá kaffi og pönnukökur í Flug-
stöðinni.
Vesturflug kynnti kennsluflug og
um 10 manns sýndu því áhuga.
Guðmundur Alfreðsson sagði að
mikill áhugi væri á fluginu í Eyjum.
Flugkennsla hefur verið stunduð
stöðugt í heilt ár og í febrúarmán-
uði sl. luku 14 manns bóklegu
einkaflugmannsprófi. í sumar luku
síðan 6 fullu einkaflugmannsprófí
og skammt er í að 6 í viðbót ljúki
prófi.
Nú em fjórar flugvélar í eigu
Eyjamanna, flugklúbburinn á eina,
tvær em í sameign nokkurra ein-
staklinga og þá fjórðu á Valur
Andersen. Félagar í Flugklúbbi
Vestmannaeyja em nú að reisa
flugskýli sem rúmar fjórar vélar og
á því að vera lokið fyrir veturinn.
Þess má geta í lokin að á þessu
ári era liðin 40 ár frá því Vést-
mannaeyjaflugvöllur var tekinn í
notkun, austur-vestur brautin sem
þá var um 800 metrar. Síðan hefur
stöðugt verið unnið að stækkun
vallaríns og bættum búnaði. Braut-
imar em nú tvær, austur-vestur
braut og norður-suður braut, og
vantar aðeins að malbika þær. Ný
flugstöð og nýr flugtum hafa risið
og nú er unnið við að setja upp ný
aðflugs- og brautarljós á austur-
vestur brautina.
Ifyrstu átta mánuði ársins féll
flug aðeins niður í 18 daga vegna
veðurs. Þessa mánuði var fjöldi far-
þega í farþegaflugi 41.596 og em
þá ekki taldir með farþegar sem
komu með einkaflugvélum. Lend-
ingar á flugvellinum á sama tíma
vom 3.311.
-hkj.
Ólafur G. Einarsson, form. þingfl. Sjálfstæðisflokksins:
Vegna frétta af fundi þing-
flokks og miðstjórnar Sjálf-
stæðisflokksins um kjördag
Ýmsir Qölmiðlar höfðu sam-
band við mig sl. mánudag til
þess að spyija frétta af sameigin-
legum fundi þingflokks og
miðstjómar Sjálfstæðisflokksins
á laugardaginn var. Ég sagði
engar stórfréttir að hafa frá
þessum fundi, við hefðum rætt
aðallega fj árlagaundirbúning,
svo og væntanlegar Alþingis-
kosningar.
Reyndar hefði í því sambandi
komið fram í umræðum, að
stefna bæri að kosningum fyrir
23. apríl nk., en þann dag rennur
umboð núverandi þingmanna út,
enda þá liðin 4 ár frá síðustu
Alþingiskosningum. Engin álykt-
un var gerð. Hins vegar túlka
ég umræðuna með þessum hætti
vegna þess, að enginn fundar-
manna lét í ljós þá skoðun, að
kjósa skyldi í júní, en slíkt mun
hægt að gera, ef þing er rofið í
apríl, þ.e. fyrir 23. aprfl. Þá hefj-
ast lögboðnir frestir, þ.e. fram-
boðsfrestur, frestur til að leggja
fram kjörskrá, kærufrestur
o.þ.h., sem þá þýðir að kosið
yrði í júní.
Ef þessi háttur er við hafður
er ekkert Alþingi frá 23. apríl,
til kjördags í júní, engir Alþingis-
menn með umboð frá þjóðinni.
Þetta getur auðvitað gengið, en
samræmist ekki skoðunum
mínum á þingræðinu, og ég held
ekki skoðunum annarra þing-
manna Sjálfstæðisflokksins. En
sumir aðrir vilja sitja meðan
sætt er (og jafnvel svolítið leng-
ur).
Sú staða gæti komið upp, að
ástæða væri til að kalla saman
Alþingi á tímabilinu 23. apríl til
kjördags í júní. En það væri ekki
hægt vegna þess, að enginn
maður hefði umboð til að sitja á
Alþingi, og forseti íslands hefði
engan til að kalla til þings.
Þessi em atriðin, sem móta
þá skoðun að kjósa skuli fyrir
23. apríl. Alþingi yrði þá rofíð
frá þeim sama degi og nýtt þing
er kjörið. Því má hins vegar slíta
fyrr, t.d. í mars, en það er ekki
nauðsynlegt. Alþingi getur setið
að störfum alveg til kjördags.
Það er hins vegar ekki líklegt,
vegna þess hversu margir núver-
andi þingmanna verða í kjöri við
næstu kosningar. Þeir þurfa tíma
í kjördæmum sinum til að heyja
kosndingabaráttuna.
Ég sé haft eftir Páli Péturs-
syni, formanni þingflokks
Framsóknar, að ekkert liggi á
að ákveða kjördag fyrr en eftir
jól. Þetta er alveg rétt hjá Páli,
enda er hann glöggur maður.
Sjálfstæðismenn voru heldur
ekki að ákveða Igördag og hafa
ekki til þess einir vald.
Hér var aðeins verið að taka
af skarið með það atriði, að kos-
ið skyldi áðdur en umboð
Ólafur G. Einarsson
núverandi alþingismanna rynni
út.
Höfundur er formaður þing-
flokks Sjálfstæðisflokksins.