Morgunblaðið - 02.12.1986, Side 53

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 1986
53
Leyni-
þjónustan
Erlendar bækur
Siglaugur Brynleifsson
Walter Laqueur: World of
Secrets. The Uses aud Limits of
Intelligence. Weidenfeld and
Nicolson 1985.
Starf leyniþjónustunnar í hverju
ríki hlýtur að markast af pólitískri
stefnu ríkisins. Upplýsingar leyni-
þjónustunnar um pólitísk markmið
voldugustu ríkjanna skipta sköpum
og þar með upplýsingar um hemað-
arstyrk þeirra og beina eða óbeina
þátttöku í takmörkuðum átökum
viðs vegar um heim. Greinagóðar
og tímabærar upplýsingar leyniþjón-
ustunnar hljóta að móta pólitískar
ákvarðanir.
Laqueur hefur skrifað nokkrar
bækur um pólitíska sögu Evrópu á
20. öld og atburði, sem hafa markað
djúp spor í þeirri sögu svo sem Terr-
orism og The Terrible Secret, en sú
síðast nefnda fjallar um lokalausnina
á gyðingavandamálinu. Þessi bók er
ítarleg umQöllun um starfsemi leyni-
þjónusta Bandarílq'anna og Sov-
étríkjanna og einnig annarra ríkja
og jafnframt rekur hann aðferðir og
upplýsingaöflun spíóna fyrr á öldum
og árangur starfsemi þeirra.
Laqueur tíundar viðurlög sem
liggja við njósnum og upplýsingum,
sem veittar eru óviðkomandi aðilum
og skaða eigin ríkisheild. Tekið er
almennt mjög strangt á þeim þáttum
upplýsinga sem taldir eru geta skað-
að hemaðaraðstöðu hvers ríkis,
upplýsingar um hemaðartækni og
staðsetningu mannvirkja og flest
allt það sem flokka má undir vamir
eða árásarkerfi viðkomandi ríkis.
Einnig em þung viðurlög við því að
veita óvinaríki vísindalegar upplýs-
ingar, sem nýta mætti í hemaðartil-
gangi.
Eftirlit með njósnum er mismun-
andi strangt og hugtakið njósnir er
mismunandi víðtækt. T.d. telst refsi-
vert að veita upplýsingar um fram-
leiðslu vissra atvinnugreina og álit
almennings á vissum stjómarráð-
stöfunum í löndum austan jámtjalds.
Dæmi eru um að fólk sem komist
hefur upp um að ætlaði að flýja yfír
Berlínarmúrinn, hafí verið ákært
fyrir njósnir á þeim forsendum, að
hefði flóttinn tekist væri mjög senni-
legt að fólkið hefði verið yfírheyrt
af vestur-þýskum yfírvöldum og þá
veitt upplýsingar, sem gætu talist
til ríkisleyndarmála.
Höfundurinn ræðir einkum störf
leyniþjónustanna síðustu Qörutíu
árin og pólitísk viðbrögð við þeim.
Skakkar og bjagaðar upplýsingar
hafa oft vaidið pólitískum afglöpum,
en skilgóðar upplýsingar forðað fár-
ánlegum aðgerðum. Nú á dögum eru
störf þessara stofnana ekki síst þýð-
ingarmikil vegna aukins terrorisma
á Vesturlöndum og jafnframt getur
upplýsingaþjónusta komið í veg fyrir
misskilning, sem gæti leitt til meiri-
háttar átaka.
Laqueur skrifar þessa bók sem
gagnrýni á ýmsa starfshætti leyni-
þjónustunnar vegna þess að hann
álítur að hún sinni lykilhlutverki sem
upplýsingamiðill fyrir þá sem fara
með pólitískt vald í hveiju ríki. Hann
bendir á ýmsa þætti sem betur
mættu fara og lykilkenning hans er
að hugkvæmni, ímyndunarafl og
gáfur séu þýðingarmeiri en örtölvu-
væddir meðal-kontóristar.
..m WM

KOFftL GUTRA HEFUR MEIRI
GUÁA EN HEFÐBUIMDIIM
IIMIMIA/IÁLJMIIMG
,JJ(',1pUstvw ^StEIN, TOÉ, MÁLM
m*LNING, vatnsþynnanleg, haut
l\lýja Kópal innimálningln, KÓPAL GUTRA, hefur
sérlega fallega og sterka áferð. KÓPAL GUTRA glansar
hæfllega mikið til að þú getir notið þess að sjá samspil
Ijóss og skugga glitra í umhverfinu.
KÓPAL GUTRA glansar mátulega og hentar því velá
öll herbergi hússins.
Þegar þú notar KÓPAL GUTRU þarf hvorki herði né
gljáefnl. Kópal innimálnlngln fæst nú í 4 gljástigum;
KÓPAL DYROTON meö gljástlg 4. KÓPAL GLITRU með
gjástig 10, KÓPAL FLOS með gljástlg 30 og KÓPAL GEISLA
með gljástlg 85.
KÓPAL GUTRA Innlmálnlngln gerir
málningarvinnuna elnfaldárl og skemmtilegri.
málninglf
VOLVO