Morgunblaðið - 16.12.1986, Blaðsíða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. DESEMBER 1986

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 500 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 50 kr. eintakiö.
Ferðamál
- umhverfismál
OVEÐRIÐ UM HELGINA
Vindhraðamet á ísafirði:
Stakk mér undir borðið og
beið þess sem verða vildi
- segir Grímur Jónsson flugnmferðarstjórí
ísafirði.
„ÉG VAR búinn að sjá vindhraðamælinn slá nokkrum sinnum upp
í 110 hnúta á meðan ég var að taka niður tæki í flugturninum sem
ég vildi forða undan hugsanlegu tjóni. En þegar mælirinn var kom-
inn í botn á 120 hnútum, sjórokið með klakahröngli og gijótkasti
buldi á rúðunum sem svignuðu ógurlega, þá stakk ég mér undir
borðið og beið þess sem verða vildi“, sagði Grímur Jónsson flugum-
ferðarstjóri á ísafirði, en fárviðri geysaði í innanverðum Skutulsfirði
aðfararnótt mánudags.
Erlendum ferðamönnum, sem
koma til landsins, fj'ölgar
jafnt og þétt. Þeir vóru um 72
þúsund talsins 1981. Verða um
110 þúsund í ár, samkvæmt
spám. Áhugi Islendinga á því að
njóta þess, sem íslenzk náttúra
hefur upp á að bjóða og erlendir
ferðamenn sækjast helzt eftir, fer
og vaxandi.
Stóraukin ásókn erlendra og
innlendra ferðamanna á hálendi
landsins kallar hinsvegar á nauð-
synlegt eftirlit til þess að vemda
viðkvæman gróður og fjölmörg
náttúruundur, sem forsjónin hef-
ur falið okkur til varðveizlu.
Stundum þarf og að vemda og
aðstoða ferðafólkið sjálft, því
skjótt skipast veður í lofti, og
víða þarf að umgangast landið
okkar með varúð. Kannski er ein-
faldasta og ömggasta leiðin til
þess að vemda hálendið sú að
gera ekki neitt, þ.e. að láta vera
að byggja brýr yfír ár og stór-
fljót. Með þvi móti sér landið
sjálft um að takmarka fjölda
ferðamanna á þessar slóðir við
þá, sem era tilbúnir til að leggja
á sig nokkurt erfíði til að komast
á áfangastað.
Álag á ýmsa fjölsóttustu ferða-
mannastaði í alfaraleið er orðið
það mikið að líkt er við örtröð.
Þau sjónarmið hafa verið sett
fram að loka þurfí Dimmuborg-
um og setja ferðamannaítölu á
Þórsmörk og fleiri eftirsótt svæði,
m.a. til að forða frekari gróður-
eyðingu.
Stjóm Landvemdar telur áríð-
andi að bregðast skjótt við með
úrbætur á fjölsóttum ferða-
mannastöðum „m.a. með gerð
göngustíga, bættri hreinlætisað-
stöðu, auknu eftirliti, gerð tjald-
svæða, aukinni fræðslu um
umhverfísmál og endurbótum á
ijallvegum, til að koma í veg fyr-
ir landspjöll“. Hér era sett fram
sjónarmið, sem gefa verður gaum
að.
Ferðaútvegur er hinsvegar
gildur þáttur í atvinnu- og efna-
hagslífí okkar. Ef allir þættir
hans era skoðaðir sem heild telj-
ast milli 3.500 og 4.000 ársverk
í atvinnugreininni. Gjaldeyris-
tekjur af erlendum ferðamönnum
1985 vóra rúmir þrír milljarðar
króna, sem svarar 12,8% af heild-
arútflutningi sjávarvöra. Ef bætt
er við tekjum af flugi með far-
þega milli erlendra flughafna
vóra gjaldeyristekjur af ferðaút-
vegi 1985 milli 6 og 7 milljarðar
króna, eða 28% af samsvarandi
tekjum sjávarvöraútflutnings,
13,8% af útflutningi vöra og þjón-
ustu í heild o g um 6% sem hlutfall
af landsframleiðslu.
Þrjár þingsályktunartillögur,
sem snerta framangreind mál,
liggja nú fyrir Alþingi:
* I fyrsta lagi tillaga sjö þing-
manna Sjálfstæðisflokks um
stefnumótun í umhverfísmálum.
Tillagan ijallar m.a. um mikil-
vægi umhverfísmála fyrir lífsskil-
yrði í landinu og nauðsyn þess
að koma í veg fyrir mengun lofts,
lands og sjávar — og hvers konar
umhverfísspjöll. í greinargerð
með þeirri tillögu kemur fram það
mat vísindamanna, að þjóðin búi
nú við minna en 20% af þeim
landgæðum, sem fólust í gróðri
ogjarðvegi við landnám.
* í annan stað tillaga þingmanna
Samtaka um kvennalista, sem
felur m.a. í sér að samgönguráð-
herra láti kanna, hvað aðstöðu
vantar í tengslum við ferða-
mannaþjónustu víðs vegar um
landið.
* Og loks tillaga Davíðs Aðal-
steinssonar (F.-Vl.) um skipulega
auglýsingaherferð til að kynna
erlendis bæði útflutningsvöra og
ferðamöguleika hér, til að_ nýta
betur þá heimsathygli sem ísland
vakti er leiðtogafundur stórveld-
anna var haldinn í Reykjavík.
Það er margs að gæta í jafn
fjölþættu máli og hér á í hlut. í
fyrsta lagi gegnir ferðaútvegur
þegar stóra hlutverki í atvinnu-
og afkomu þúsunda landsmanna
sem og í þjóðarbúskapnum í
heild. I annan stað vegur ferða-
frelsi þungt í hugum landsmanna,
ekki sízt þegar sá hluti landsins
á í hlut, sem telst þjóðareign. í
þriðja lagi hafa þéttbýlisbúar
vaxandi þörf fyrir umgengni og
„nábýli“ við náttúra landsins,
gróðurfar, dýralíf og undur um-
hverfís okkar.
Á hinn bóginn höfum við, bæði
sem heild og einstaklingar, skyld-
um að gegna varðandi vemdun
náttúragæða, þjóðgarða, staða
sem teljast náttúraundur og
síðast en ekki sízt vemdun við-
kvæms hálendisgróðus, sem á í
vök að veijast.
Sú kynning, sem ísland fékk
á alþjóðavettvangi í tengslum við
leiðtogafundinn og að honum
loknum er svo mikil, að tæpast
er meiri áróðurs þörf að sinni.
Það er jafnvel hægt að hugsa sér
að spara það fé, sem ella hefði
farið til landkynningar á næsta
ári! Þessi kynning er svo víðtæk,
að við gætum staðið frammi fyr-
ir því, að fjöldi ferðamanna yrði
svo mikill, að við gætum einfald-
lega ekki ráðið við hann. Við
verðum að gæta þess, að stefna
ekki ferðamönnum hingað í svo
ríkum mæli, að við veitum þeim
ekki viðunandi þjónustu og að
landið sjálft þoli ekki þann fjölda.
Við höfum hingað til ekki staðið
frammi fyrir slíkum vanda, en
að því kann að koma fyrr en varir.
Grímur mætti á vakt í tuminn
kl. 7 um morguninn, en það tók
hann um stundarfjórðung að kom-
ast 10 metra leið úr bílnum og inn
í flugstöðvarbygginguna vegna
roksins. í flugtuminum eru tveir
vindhraðamælar, annar með sírita,
sem ritar bæði stefnu og hraða
vindsins. Hann mælir mest 90
hnúta og hafði nálin á honum lam-
ist föst í botni en síritinn mældi
samt áfram. Samkvæmt honum var
veðurhæðin hæst á milli kl. 7 og 8
um morguninn en upp úr því fór
að hægja og á hálftíma breyttist
veðrið úr stormi í logn.
Samkvæmt almanaki Háskólans
mældist mesti vindhraði á Islandi
við Þyril í Hvalfírði 16. febrúar
1981, 222 kílómetrar á klukkustund
en eftir því sem næst verður kom-
ist eru 120 hnútar um 228 km/klst.,
svo fljótt á litið virðist þetta mesti
OFSAVEÐUR gekk yfir
Grindavík á sunnudagskvöldið
en olli óverulegu tjóni. Lögregl-
an og Björgunarsveitin Þorbjörn
voru á þönum allt kvöldið og
fram á nótt til að koma í veg
fyrir, eins og hægt var, að jám-
plötur fykju af húsþökum. Gamla
Flaggstangarhúsið var bundið
niður áður en járnið fauk utan
af þvi. Rafmagnslaust varð i
rúmar tvær klukkustundir í bæn-
um og olli vandræðum á sima-
kerfi lögregiunnar. Kópurinn
GK kom svo í höfn upp úr mið-
nættinu í mesta hamaganginum,
öUum á óvörum, þrátt fyrir rokið
vindstyrkur sem mælst hefur á
landinu.
Skömmu fyrir miðnætti fuku
fjórar vængjahurðir af flugskýlinu
á vellinum. Ein hurðin lagðist inn
á gólfíð, án þess þó að skemma þær
tvær flugvélar sem í skýlinu voru
og er með ólíkindum hvemig það
gat gerst. Önnur liggur brotin hlé-
megin við flugskýlið. Homið á þeirri
þriðju sást standa upp úr sjónum í
100-200 metra fjarlægð, en sú
fjórða er ennþá ófundin. Um svipað
leyti fauk lítil sendibifreið sem stóð
á bílastæði við flugstöðina á hliðina
og rann um 10 metra. Tókst að
koma henni á hjólin og draga í
skjól við flugstöðina en í nótt fór
hún aftur af stað, rann eftir bfla-
stæði upp á snjóruðning og hafnaði
að hluta úti í tjöm vestanvert við
bygginguna.
I fjórum gluggum á flugstöðinni
og brím í innsigliiigunni.
Lögreglunni barst aðvörun frá
Almannavömum ríkisins, fyrir
milligöngu Jóns Eysteinssonar bæj-
arfógeta, um klukkan 17 að mjög
djúp lægð væri á hraðri leið að
landinu og færi mesti veðurhamur-
inn yfír Grindavík. Sigurður
Ágústsson yfírvarðstjóri lögregl-
unnar bað björgunarsveitina Þor-
bjöm að vera í viðbragðsstöðu og
hringdi í forráðamenn allra fyrir-
tækjanna og bað þá að huga að
öllu lauslegu í kring um vinnu-
staði. Um kvöldmatarleytið var
orðið all hvasst og mátti sjá hvar
menn komu lausum körum og brett-
brotnuðu ytri rúður en hvergi fór
innri rúða svo ekkert tjón yarð inn-
an dyra á flugvellinum. I bfl sem
stóð áveðurs brotnuðu þær rúður
sem á móti vindi snéru og var bfllinn
hálf fullur af möl og klakahröngli
þegar að var komið.
Að sögn Hrafns Guðmundssonar
lögregluvarðstjóra virðist hvergi
hafa verið stórviðri á ísafírði nema
á flugvellinum og í Holtahverfi, en
þar fauk þakjám af húsi og einhver
klæðning utan af öðru.
Rafmagn fór tvisvar af bænum,
fyrst upp úr miðnætti og síðan um
níu en þar var um að ræða truflun
á byggðalínu en staurar brotnuðu
á milli Borgarfjarðar og Hrútafjarð-
ar. Einhver takmörkun gæti orðið
á rafmagnsdreifíngu næstu tvo
dagana en ekki ætti þó að koma
til vandræða, að sögn Jakobs Ólafs-
sonar deildarstjora hjá Orkubúi
Vestfjarða.
Skip á Vestfjarðarmiðum leituðu
öll vars í nótt, mörg vora undir
Grænuhlíð og innar í ísafjarðar-
djúpi og á Dýrafirði en Vestfjarða-
skipin leituðu flest til hafnar. Ekki
er vitað um nein óhöpp hjá þeim.
Úlfar.
um í hús og bundu niður ýmislegt
lauslegt sem kynni að fjúka. Um
klukkan 20.30 byijaði síðan síminn
á lögreglustöðinni að hringja lát-
laust þar sem fólk bað um aðstoð
við að hemja lausa hluti hjá fólki
sem ekki var heima. Meðal annars
fór tjaldvagn af stað og skemmdist
og annars staðar fauk raslakassi
utan í bfl. Klukkan 21 var tilkynnt
um að þakplötur væru að fjúka af
raðhúsalengju í smíðum við Hóla-
velli og var björgunarsveitin þá
kölluð út. Tókst að negla niður plöt-
ur sem vora að losna áður en fleiri
fuku um næriiggjandi íbúðarhverfí.
Þá var talsvert um að jám væri að
Morgunblaðið/Kristinn Benediktsson
Kaðlar settir á gamla Flaggstangarhúsið sem var að byija að fjúka og settir fastir i bílhræ sem ýtt var
að húsinu.
Grindavík:
Ofsaveður gekk yfir en
olli óverulegu tjóni
Vandræði í símakerfi lögreglunnar vegna rafmagnsleysis