Morgunblaðið - 28.12.1986, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. DESEMBER 1986
39

Vatnsbúskapur Suðurnesja:
Sveitarstj órnirnar
skiptast í tvo hópa
Vogum. JL,
ÞAÐ KOM fram á fundi sveitar-
stjórnarmanna á Suðurnesjum,
sem haldinn var í Njarðvíkum
fyrir skömmu, að tvö sjónarmið
eru uppi varðandi stjórnun vatns-
búskapar svæðisins. Það eru
sjónarmið hreppsnefndar Vatns-
leysustrandarhrepps og bæjar-
stjórnar Grindavíkur, sem óttast
að stofnun Vatnsveitu Suður-
nesja gæti haft of mikil áhrif á
atvinnuuppbyggingu á svæðinu.
Hitt sjónarmiðið er sjónarmið
hreppsnefnda og bæjarstjórna á
Rosmhvalanesi og Hafnahrepps,
sem vilja stofna Vatnsveitu Suð-
urnesja.
Það kom fram í máli frummæl-
enda, Snorra Páls Kjaran og
Freysteins Sigurðssonar, að á Suð-
urnesjum væri best rannsakaða
grunnvatn í landinu. Rennsli á ári
væri 16.000 lítrar/sek. á ári og af
því magni mætti nota 6.000 lítra/
sek. Þá kom það fram að á
Lágasvæði, ferskvatnstökusvæði
Hitaveitu Suðumesja, gæfí mest
1.800 lítra/sek. án mengunarhættu,
en Hitaveitan notar nú aðeins hluta
þess vatnsmagns. Þá kom það fram
að með ferskvatnstöku fyrir laxeldi
í Vogum og Grindavlk, 2.600
lítrar/sek., myndi yfírborð Lága-
svæðis lækka um 8 sm, og gæfni
Lágasvæðis minnka um 600 lítra/
sek. Þá kom það fram að vegna
mikils leka svæðisins, færi rigning-
arvatn fljótt niður og því mikil
hætta á mengun. Settar vom fram
hugmyndir um vatnsvemdarsvæði,
í þremur flokkum eftir mikilvægi
þeirra. 1. flokkur, bestu vatnstöku-
svæðin, frá Vatnsleysuvík að
norðan, eftir rennu út að Sandvík
við Reykjanes. 2. Nýtilegt vatn, t.d.
fyrir fískeldi og 3. flokkur, að-
rennslisvatn á fjalllendi.
Eiríkur Alexandersson fram-
kvæmdastjóri gerði grein fyrir
undirbúningi málsins, allt frá aðal-
fundi árið 1984. Hann ræddi um
drög að reglugerðum fyrir Vatns-
vemdunarfélag Suðumesja og
Vatnsveitu Suðumesja, sem væm
tveir kostir, en mælti með því að
stofna Vatnsveitu Suðumesja.
Guðfinnur Sigurvinsson formað-
ur SSS varaði við afleiðingum
mengunar í ferskvatninu, sem gæti
valdið miklum skaða og nefndi
dæmi mengun sem hefði orðið
vegna olíu. Síðan gaf hann orðið
laust.
Fyrstur tók til máls Ómar Jóns-
son oddviti Vatnsleysustrandar-
hrepps og skýrði afstöðu
hreppsnefndarinnar. Hann sagði
hreppsnefndina líta vonaraugum til
þeirrar auðlindar sem ferskvatnið
væri í sambandi við atvinnuupp-
byggingu í hreppnum, en hreppur-
inn hefur setið eftir öðmm í þeim
efnum. Þá taldi hann að með veit-
ingu leyfa fýrir fiskeldi í Grindavík,
væri búið að taka fyrir hendur ann-
arra aðila.
Jón Gunnar Stefánsson bæjar-
stjóri í Grindavík sagði Grindvík-
inga hafa orðið fyrir innrás
fískeldisfyrirtækjanna, en þeir
hefðu tryggt rétt Vatnsveitu
Grindavíkur til stjómunar fersk-
vatnstöku eftir tillögum eða
umsögn Orkustofnunar.
Finnbogi Bjömsson stjómar-
formaður Hitaveitu Suðurnesja
sagði ferskvatnið mál sem snerti
sveitarfélögin öll. Hann sagðist
hafa fullan skilning á sjónarmiðum
Vatnsleysustrandarmanna, en eitt-
hvað verði að gera. Hann sagði
vatnstökusvæði Hitaveitu Suður-
nesja hafa þjónað Grindavík í 2—3
ár, og að fyrirspumir hefðu borist
frá Njarðvík um vatnstöku frá sama
svæði, og frá Keflavíkurflugvelli um
hvort Hitaveita Suðumesja vildi
leggja vatnsleiðslur á flugstöðvar-
svæðinu.
Halldór Ingvarsson bæjarfulltrúi
í Grindavík sagði Vatnsveitu Suður-
nesja og vatnsverndunarfélag geta
haft of mikla stýringu í atvinnumál-
um. Hann sagðist vera hræddur við
þessa miðstýringu sem væri líklega
sama sjónarmið og Vogamanna.
En koma mætti á vatnsvemdunar-
félagi sem hefði leiðbeinandi
umsögn um hvað mætti taka, og
hvaða atvinnuuppbygging mætti
fara fram á hverjum stað.
Hannes Einarsson formaður bæj-
arráðs Keflavíkur sagði vatnið
sæmilega auðlind, ekki aðeins Suð-
umesjamanna, heldur þjóðarinnar
allrar. Vatnið komi ekki landa-
merkjum eins sveitarfélags við
frekar en öðm.
Björgvin Lútersson hreppsnefnd-
armaður í Hafnahreppi sagði
Hafnamenn hlynnta því að þessi
mál fari undir einn hatt, eins og
sveitarfélögin. Bomn eftir vatni í
einu getur tekið vatn í 4 sveitarfé-
lögum. Hafnamenn telji það eitt
rétt að koma vatnsbúskapnum und-
ir éinn hatt.
Ingólfur Bárðarson bæjarfulltrúi
í Njarðvík' sagði að í upphafi um-
ræðna um sameiningu rafveitnanna
hefðu skoðanir verið skiptar, en
menn hefðu náð saman. Og með
því að ná saman í þessu máli mætti
vemda vatnið. Þá sagði hann
Njarðvíkinga vilja stíga skrefíð til
fulls.
Albert Albertsson framkvæmda-
stjóri tæknisviðs Hitaveitu Suður-
nesja sagði ákveðið að setja upp
tvöfalt kerfi vegna hitaveitu í nýjum
byggingarhverfum fyrst og fremst
til að spara ferska vatnið, en slíkt
kerfi er á nýja flugstöðvarsvæðinu
á Keflavíkurflugvelli. Þá sagði hann
áríðandi að koma strax af stað
rannsóknum í holum til að fylgjast
með yfírborði og efnainnihaldi, og
bora fleiri holur til hins sama. Það
er vandasamara að bora í Eldvörp-
um eftir að fiskeldisstöðvar tóku til
starfa við ströndina vegna mengun-
arhættu. Þá benti hann á að
Fiskeldi Grindavíkur hefði fengið
neitun við fyrirspum um fískeldi í
Svartsengi, vegna mengunarhættu.
Vilhjálmur Grímsson sveitarstjóri
í Vogum taldi nóg að á meðan nýt-
ing vatns væri ekki nema 10—15%
mætti taka upp skráningu um rann-
sóknir, og að vatnsvemdunarfélag
væri óþarfi.
Elsa Kristjánsdóttir hreppsnefnd
Miðneshrepps sagði betra að standa
að rannsóknunum sameiginlega og
að sterkara væri að það verði aðili
sem ræður einhveiju.
Drífa Sigfúsdóttir bæjarfulltrúi í
Keflavík sagðist vilja stíga skrefíð
til fulls. Það ætti ekki að bíða eftir
að vatnið yrði mengað.
Einnig tóku til máls Sigurður
Bjamason og Ólafur Gunnlaugsson
Miðneshreppi og Sverrir Þórhalls-
son Orkustofnun.
Engar ákvarðanir voru teknar á
fundinum, en stefnt að því að
ákvarðanir verði teknar á næsta ári.
EG
t
ANNA ÞÓRÐARDÓTTIR,
Sjafnargötu 9,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju mánudaginn 29. desember
kl. 13.30.
Jón Á. Gissurarson,
dœtur, tengdasynir og barnabörn.
Big Joe Williams með sérsmíðaða níu strengja gftarinn sinn.
Big Bill t.h. og John Lee „Sonny Boy“ Williamson, hinn eini sanni.
Frá blús í blautlegar vísur
Blús
Árni Matthíasson
Hljómplötuútgáfufyrirtækið
RCA hefur gefið út seríu sem
þeir nefna Masters of Jazz. í
henni hafa þeir gefið út gamlar
Bluebird upptökur með jass-
leikurum eins og Louis Arm-
strong, Count Basie, Sidney
Bechet, Lionel Hampton,
Django Reinhart, Sonny Rollins
og fleiri. Nú nýlega barst mér
í hendur tvöföld safnplata sem
þeir hafa nefnt Blues Giants.
Þar hafa RCA-menn safnað
saman blúsupptökum frá árun-
um 1930 til 1949.
Það era engir aukvisar sem
valdir hafa verið á þessar plötur.
Nægir þar að nefna menn eins
og Big Bill Broonzy, Roosevelt
Sykes, Sonny Boy Williamson
(ekki Rice Miller), Lonnie John-
son, Washboard Sam, Big Maceo
Merriweather, Big Joe Williams,
Memphis Slim og Tampa Red.
Meðal merkari flytjenda er Big
Bill Broonzy, sem var einn litrík-
asti blúsmaður sinnar samtíðar.
Hann var með fyrstu blúsmönnun-
um sem skemmtu í Evrópu og
naut þar gífurlegra vinsælda. I
Bandarikjunum varð hann hins-
vegar iðulega að vinna við annað
en tónlistina, t.d. húsvarðarstörf
og álíka. Þó öðlaðist hann þó-
nokkra frægð áður en yfír lauk,
og varð fyrsti blúsarinn sem segja
má að hafí náð einskonar heims-
frægð.
Big Bill á lögin Southem Blues,
Milk Cow Blues og Good Jelly á
plötunni, auk þess sem hann leik-
ur undir í fjóram öðram lögum.
Gaman hefði verið að fá lagið
Black, Brown and White (They
say if you’s white, you’s all right,
/ if you’s brown, stick around, /
but if you’re black, mmm brot-
her, git back, git back, git back),
en þar sem þetta samansafn er
byggt UPP á upptökum frá því
fyrir 1950, þá er það ekki með.
Lagið var reyndar samið 1945,
en vakti litla hrifningu útgefanda.
Það vakti hinsvegar mikla hrifn-
ingu í Evrópu, og var fyrst tekið
upp þar.
Annar flytjandi sem verðskuld-
ar umtal er hinn goðsagnakenndi
Sonny Boy Williamson. Hér á ég
við hinn raunveralega Sonny Boy
Williamson (John Lee Williamson)
en ekki munnhörpuleikarann Rice
Miller sem tók sér nafnið Sonny
Boy Williamson þegar John Lee
var myrtur árið 1948. John Lee
hefur haft mikil áhrif á þróun
blúsins eftir dauða sinn, og hann
var einnig áhrifamikill á meðan
hann lifði. Hann á einna bestan
leik á plötunum, lögin Willow Tree
Blues, Early in the Moming, sem
flestir ættu að kannast við, og
Coal and Iceman Blues. Sem
munnhörpuleikari átti Johnny Lee
fáa sína líka, og hann er einnig
afbragðs söngvari.
Big Joe Williams sagði sjálfur
svo frá að hann hefði hlaupist að
heiman 7 til 8 ára gamall og var
hann á flakki upp frá því. Nafna-
listi yfír þá staði þar sem hann
dvaldist í lengri eða skemmri tíma
er eins og upptalning á helstu
borgum Suðurríkjanna.
Big Joe var ekkert gefínn fyrir
nýjungar í tónlistinni, hann lét sér
nægja að spila gamla blúsinn,
ómengaðan, og spilaði hann á níu
strengja gítar sem hann útbjó
sjálfur. Mörg bestu laga hans
hafa náð því að verða hluti af
blússögunni, lögsem ótal flytjend-
ur hafa flutt og tekið upp, lög sem
allir kannast við. Nægir þar að
nefna Baby Please Don’t Go,
Crawling King Snake, sem varð
einskonar einkennislag Chester
„Howling Wolf“ Bumett, og
Shake ’em On Down.
Miklu rými gæti ég varið í að
ræða um einstaka flytjendur á
þessum plötum, því þeir blúsarar
sem eftir era era lítið síðri en
þeir sem upp era taldir. Nægir
þar að nefna Roosevelt Sykes sem
var píanómaður, þ.e. hann kom
einn fram, spilaði á píanó og söng
með. Ekki var hann að setja það
fyrir sig þótt textamir væra á
tíðum eilítið grófir og allt að því
klæmnir (sem dæmi má nefna Ice
Cream Freezer sem reyndar er
ekki á þessum plötum). Hann á
tvö lög á plötunum, þ. á m. hið
stórgóða Walkin’ and Drinkin’.
Annar sem átti það til að syngja
blautlegar vísur var Walter Davis
og er Let Me In Your Saddle eink-
ar gott dæmi þar um. Hann var
einnig píanómaður og naut mikilla
vinsælda allt þar til hann lést úr
hjartaslagi 1964.
Ekki má gleyma miklum vinum
Big Bills, Big Maceo Merriweat-
her og Mephis Slim, að ógleymd-
um jass/blús gítarleikaranum
snjalla Lonnie Johnson.
Einn þeirra sem ekki náðu að
höndla frægðina var Casey Will
Weldon, sem samdi þó mikið af
góðum lögum sem náðu hylli
bæði í jass og blús. Á meðal þeirra
sem léku lög hans inn á plötur
voru Count Basie, með Jimmy
Rushing, og Jimmy Lunceford.
Ennig er mjög gaman að heyra í
Washboard Sam, hálfbróður Big
Bills, og hvemig hann lék á
þvottabrettið.
Eins og áður sagði era allar
upptökur orðnar ansi gamlar, en
það heyrist varla á plötunum, svo
góður er hljómburðurinn. Óhætt
er að segja að vel hafí tekist að
raða á þessar plötur, segja má
að vart sé veikan punkt að fínna.
Og þótt ekki sé þetta rafmagnað-
ur Chicago blús eins og hvað
vinsælastur er um þessar mundir,
þá er þetta samt hörku blús, gam-
all og góður.