Morgunblaðið - 20.02.1987, Blaðsíða 28

oo
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 1987
Skráning ökutækja:
Landið verði eitt skráningarumdæmi
Umdæmaskráning lögð niður
í athugasemdum með frum-
varpi til umferðarlaga segir
svo um skráningu ökutækja:
„Tekið skal fram, að gert er
ráð fyrir því að umdæmaskrán-
ing ökutækja verði 1 ögð niður
og að landið verði eitt skráning-
arumdæmi". Samkvæmt þessu
virðist sem staðbundin skrán-
ingareinkenni verði úr sögu,
hljóti frumvarpið lögfestingu
óbreytt.
64. grein frumvarpsins hljóðar
svo:
„Dómsmálaráðherra setur regl-
ur um: a) skráningu ökutækja og
eigenda þeirra, b) tilkynningu um
eigendaskipti, e) skráningar-
merki, d) skráningarskírteini, sem
ávallt skal fylgja ökutækinu, e)
tímabudninn akstur skráningar-
skyldra ökutækja án skráningar,
og f) gjald fyrir skráningu og
skráningarmerki".
í skýringu á þessari frumvarps-
grein segir: „Eðlilegt þykir að
ákvæði um framkvæmdaatriði í
sambandi við skráningu ökutækja
verði sett í reglugerð en eigi bund-
ið í lögum.... Tekið skal fram, að
gert er ráð fyrir því að umdæma-
skráning öktutækja verði lögð
niður, og að landið verði eitt
skráningarumdæmi".
/ dag og á morgun
verður Kjötmarkaður SS í Glœsibœ.
Þar fœrð þú nýtt, fyrsta flokks nauta-
kjöt á hagstœðu tilboðsverði.
G LÆSIB Æ
Páll Pétursson:
Kosningalög samræmd stjórnarskrá
Tækniágallar laganna lagfærðir
ÁKVEÐIÐ hefur verið, að 25.
aprfi verði kjördag í vor. Hins-
vegar standa tillögur kosningala-
garnefndar Alþingis, sem Páll
Pétursson (F.-Nv.) mælti fyrir sl.
miðvikudag, til þess, að kjördag-
ur verði annar laugardagur í
maímánuði eftir það. Kosninga-
laganefndin flytur einnig tillög-
ur um breytingar á gildandi
reglum um úthlutun þingsæta
þ.e. á 111. -114. grein kosninga-
fb.e á 11
lagannaj
)•
Páll Pétursson sagði orðrétt um
úthlutun þingsæta í framsögu sinni:
„Þama á að styðjast við hugtak,
sem nefnt er kjördæmistala og er
hún skilgreind í hverju kjördæmi
sem meðalfjöldi atkvæða að baki
þingsæti. Hafi t.d. verið greidd
6000 atkvæði í 5 þingmanna kjör-
dæmi telst kjördæmistala þess vera
6000:5, þ.e. 1200. Þá er úthlutað
fyrst til þess lista sem er með flest
atkvæði, t.d. lista sem fékk 25%
eða 1500 atkvæði. Að lokinni út-
hlutun er atkvæðatala listans
lækkuð um kjördæmistöluna. í
dæminu verður ný atkvæðatala list-
ans 1500 mínus 1200 eða 300
atkvæði. Þess er væntst að úthlut-
unarrelgur verði auðskildari og
líkari eldri aðferðum með þessu
móti. Einkum þykir hin breytta
aðferð eiga betur við þegar verið
er að úthluta fyrstu þremur §órð-
ungum sæta til hvers kjördæmis. A
hinn bóginn er ávinningurinn minni
þegar komið er að úthlutun jöfnun-
arsæta. Þá er óhjákvæmilegt að
bera saman stöðu lista í mörgum
kjördæmum vegna stærðarmunar
kjördæma og mismunandi þing-
sætatölu. Er þá ekki unnt að nota
atkvæða tölu. í þess stað verður
að styðjast við hlutfall atkvæða af
kjördæmistölu. Öll rök hníga að því
að endurreikna beri kjördæmistölur
í hvert sinn sem landsframboð
hljóta fullu tölu þingsætá eða koma
ekki til álita við frekari úthlutun.
Er það gert með því að draga frá
gildum atkvæðum þau atkvæði sem
þeir listar fengu sem eru úr leik
við úthlutun sæta. Jafnframt skal
draga frá þingsætatölu kjördæmis
þingsæti þau sem þessum lista hef-
ur verið úthlutað. Mælir þá kjör-
dæmistalan ávalt meðaltölu
atkvæða að baki hveiju sæti hjá
þeim listum sem enn eiga kost á
þingsæti. Samtímis ber þá að
ákveða á ný tölu þeirra ónotaðra
atkvæða þeirra lista sem eftir eru.
Er það gert sem fyrr með því að
draga hina nýju kjördæmistölu frá
upphaflegum atkvæðum hvers lista
svo oft sem listinn hefur hlotið sæti.
Hin stærðfræðilegu rök fyrir
endurreikningi koma einna skýrast
fram í því að summa ónotaðra at-
kvæða er hveiju sinni í samræmi
við tölu þeirra sæta sem eftir er
að úthluta, þ.e. jöfn kjördæmistölu
fyrir hvert 'uthlutað sæti“.
Lágmarksákvæði
Páll gerði og grein fyrir breyting-
artillögum varðandi lágmarksá-
kvæði við úthlutun kjördæmissæta.
Samkvæmt þeim hefur listi ekki
tilkall til sætis í þessari umferð,
þ.e. við kjördæmaúthlutunina,
„nema hann hafi hlotið atkvæða-
fylgi sem nemur 2/3 af kjördæmis-
tölu. Eftir þessa breytingu á efni
laganna verður nokkuð auðveldara
aö koma sérframboði að“, sagði
Páll, „en að óbreyttum ákvæðum.
A hinn bóginn er öllu erfiðara fyrir
flokkslista að fá sæti út á mjög lítið
fylgi. Þeir kunna á hinn bóginn að
koma til álita við úthlutun jöfnunar-
sæta“.
Varðandi tillögur nefndarinnar
um úthlutn jöfnunarsæta sagði Páll:
„Hér er lagt til að sett verði al-
menn hindrun, sem gildi í öllum
áfögnum. Hún verður þá að miðast
við hlutfall af kjördæmistölu en
ekki atkvæðahlutfall. Er lagt til að
hún nemi 1/3. af kjördæmistölu og
taki einnig til úthlutunar á óbundna
þingsætinu. Það er þó vilji nefiidar-
innar að viðhalda 7% þröskuldinum
óbreyttum í 2. áfanga. Hann er
áhrifameiri en hinn nýji þröskuldur
í þeim áfangi. Almenni þröskuldur-
inn hefur því einvörðungu áhrif í
3ja áfanga, svo og við úthlutun á
óbundna sætinu.... Ekki kemur til
greina að láta 7% hindrunina eina
gilda í öllum áföngum. Til þess er
hún of há í tveimur stærstu kjör-
dæmunum. Því er heldur ekki rétt
að láta 7% hindrunina hafa áhrif á
útreikning kjördæmistala".
Flakkarinn
„Þá kem ég að því sem virkar
flóknast og órökréttast í allri laga-
setningunni frá 1984“, sagði Páll,
„þ.e. ákvæðanna um flakkarann.
Við gerum tillögur um lagfæringu
á þessu ákvæði og verður það efnis-
lega jafngilt gildandi lögum, en
byggist nú endurreikningi. Endur-
reikningur verður nú með nokkuð
sérstæðu móti, þar sem litið er á
sama flokk í mörgum kjördæmum
en ekki marga lista í sama kjör-
dæmi. Að loknum endurrekingi fer
sætið sem fyrr til þess lista fram-
boðsins sem hæstan hefur hundr-
aðshluta atkvæða af kjördæmis-
tölu“.
Meginatriði
Þrem §órðu þingsæta verður út-
hlutað eftir úrslitum í hveiju
kjördæmi. Einum fjórða er úthlutað
með hliðsjón af úrslitum í landinu
öllu. Þingsæti í Reykjavík verða 18,
þar af 14 kjördæmissæti, Reykja-
nesi 11, þar af 9 kjördæmissæti,
Vesturlandi, Vestuifyörðum, Aust-
urlandi og Norðurlandi vestra 5 í
hveiju kjördæmi, þarf af 4 kjördæ-
missæti, Norðurland eystra 7, þar
af 6 kjördæmissæti, og Suðurland
6, þar af 5 kjördæmissæti.
AIMAGI
„50 sætum er sem sagt úhlutad
eingöngu skv. atkvæðastyrlc innan
kjördæmis“, sagði Páll, „en 13 sæt-
um til jöfnunar á milli flokka eftir
heildarfylgi, en þó eru þau bundin
ákveðnum kjördæmum. Við jöfnun-
arúthlutun er meginreglan þessi:
oráðstafað sæti gengur til þess lista
sem á flest atkvæði eftir, svo fram-
arlega sem flokkurinn eigi rétt á
jöfnunarsæti og enginn frambjóð-
andi í öðrum kjördæmum sé betur
staddur hlutfallslega miðað við
lqörtæmistöluna"
Páll sagði meginregluna þessa:
„Hlutfallsleg staða lista eftir
kjördæmisúthlutun. I fyrsta áfanga.
Ifyrst ganga sæti til þeirra sem eru
með atkvæði sem nema 80% eða
meira af kjördæmistölu, þ.e. oftast
í Reykjavík eða á Reykjanesi. I 2.
áfanga fer eitt sæti í hvert kjör-
dæmi, sem ekki fékk úthlutun í 1.
áfanga. í 3. áfanga er úthlutun lok-
ið í hveiju kjördæmi og óbundna
sætið fer til þess frambjóðanda sem
bezt er settur við lok úthlutunar í
öllum kjördæmum. Þá ber að geta
þess að til þess að fá jöfnunarsæti
þarf flokkur að hafa fengið kjörinn
mann í kjördæmi, skv. móðurskips-
reglunni. í öðru lagi að listar fá
ekki jöfnunarsæti nema þeir hafi
fengið þriðjung af kjördæmistölu
eða 7% gildra atkvæða á 2. áfanga.
Endurreikningur á jöfnunarúthlut-
Páll Pétursson
un þegar staða frambjóðandans er
metin er sleppt atkvæðum og þing-
sætum þeirra flokka sem þá eru
úr leik og lágmark atkvæða sem
til greina koma við kjördæimisút-
hlun er 2/3 af kjördæmistölu".
Fyrirspurn á Alþingi:
Er Rás tvö
í samkeppni?
ÁSTA Ragnheiður Jóhannes-
dóttir (F.-Rvk.), sem á þriðjudag-
inn tók sæti á Alþingi í fjarveru
Haraldar Ólafssonar, hefur þeg-
ar beint tveimur fyrirspumum
tíl menntamálaráðherra um mál-
efni Ríkisútvarpsins.
Fyrri spuming Ástu Ragnheiðar
er, hvort Rás tvö sé ætlað að vera
í samkeppni við útvarpsstöðvar í
einkaeigu. Hin síðari er, hvort ráð-
herrann hyggist beita sér fyrir því,
(1) að sjónvarpsstöðvum í einkaeign
verði gert að flytja íslenskt efni,
sem verði ákveðinn hluti af dag-
skránni eða (2) að ákveðnu hlutfalli
af því fé, sem notað er til dagskrár-
gerðar eða kaupa á dagskrárefni
verði varið til íslenskrar dagskrár-
gerðar í því skyni að standa vörð
um íslenska menningu.
Þingfréttir í stuttu máli
Húsnæðismál
Umræða um álit milliþinganefnd-
ar um húsnæðismál hélt áfram í
sameinuðu þingi í gær. Halldór
Blöndal (S.-Ne) veittist hart að
þingmönnum Alþýðuflokks fyrir
meintan tvískinnung í húsnæðis-
málum. Þingsíðan víkur að þessari
umræðu síðar.
Varaþingmenn Austur-
landskj ördæmis
Tveir varaþingmenn Austfirð-
inga tóku sæti á Alþingi í gær.
Tryggvi Gunnarsson, skipstjóri,
í fjarveru Sverris Hermannssonar,
menntamálaráðherra, og Guðrún
Tryggvadóttir, meinatæknir, í
fjarveru Halldórs Ásgrímssonar,
sjávarútvegsráðherra.
Yfirkjörstjórnarmenn
Skúli Pálmason, hæstaréttarlög-
maður, var kjörinn í yfirkjörstjóm
Reykjavíkurborgar í stað Abrahams
Ólafssonar, sakadómara. Bogi Sig-
urbjömsson, skattstjóri, var kjörinn
í yfirkjörstjóm Norð-Vesturlands í
stað Guðmundar Ó. Guðmundsson-
ar, skrifstofumanns.