Morgunblaðið - 06.03.1987, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. MARZ 1987
I róðri með Garðey SF
að vera á yfir-
byggðum bátum
Gæftir góðar en af li fremur tregur
Örn Þorbjörnsson, skipstjóri í brúnni
SJÓSÓKN frá Höfn í Hornafirði
hefur gengið vel á vertíðinni, en
afli bátanna er heldur minni en
á sama tima á síðasta ári, enda
seinkaði verkfall sjómanna upp-
hafi vertíðar. Kaupfélagið hefur
þó tekið á móti meiri afla nú en
á sama tíma í fyrra og munar
þar mestu um aukinn afla togar-
ans Þórhalls Daníelssonar.
Nokkur breyting hefur orðið á
flota Hornfirðinga frá síðustu
vertíð og eru fleiri bátar þeirra
yfirbyggðir nú. Hins vegar eru
stærðarmörk báta við humar-
veiðar nokkur Þrándur í Götu
yfirbyggingar bátanna. Um 90
lestir af loðnu voru frystar og
nálægt 16.000 hafa farið i
bræðslu á Höfn.
Á netum út af hálsunum
Morgunblaðsmenn brugðu sér fyr-
ir skömmu í róður með Garðey SF,
nýjasta skipi Homfirðinga, og
kynntu sér gang mála á vertíðinni.
Om Þorbjömsson, skipstjóri á Garð-
eynni og áhöfn hans, voru gestgjafar
okkar á miðunum út af Hálsunum.
Veiðamar gengu með eðlilegum
hætti þó menn hefðu gjaman viljað
fá meira af þeim gula. Við urðum
varir við dálítinn loðnuflekk á miðun-
um og talsvert af höfmngi var þar
„meðbiðill manna til matarins" þó
sjómenn líti hann ekki sömu augum
og menn refínn í kvæðinu eftir Öm
Amarson, sem vitnað er í. Vöðusel-
urinn virtist hins vegar horfínn af
miðunum.
Róið eftir kóræfingum
Áhöfnin á Garðeynni kom inn eft-
ir kvöldmat á sunnudag og landaði
í gáma. Karlamir vom því ekki
komnir heim fyrr en undir miðnætt-
ið og af stað var aftur haldið um
fímm lejrtið um morguninn. Hvíldin
var því ekki mikil en menn gátu
fengið sér „kríu“ á tveggja tíma
stími á miðin. Eftir að byijað var
að draga trossumar fómm við að
ræða málin. Þá kom í ljós, að Emi
skipstjóra var fleira til lista lagt, en
sljóma fískiskipi. Hann stefndi
nefnilega að því að vera kominn inn
um kvöldmat til að komast á kóræf-
ingu. „Á þessu skipi er róið eftir
kóræfingum," sagði Öm. „Við emm
tveir í kómum og eigum að syngja
með sinfóníunni í vor,“ sagði hann.
Óþægilegt að sjá ekki
strákana á dekkinu
Það vom 1,5 tonn í fyrstu tveim-
ur trossunum og útlitið nokkuð gott,
en síðan dró úr veiðinni og alls varð
aflinn 7 til 8 tonn. Það gafst því
nægur tími til að spjalla, gott var í
sjóinn og vel fór um gestina enda
bolludagur og bollur úr kjöti, físki
og deigi í öll mál. Garðeyin er nýtt
skip, keypt frá Danmörku og breytt
og bætt í Bretlandi. Skipið kostaði
76 milljónir og kom til heimahafnar
í lok janúar og hóf fljótlega veiðar.
Aflinn frá því var orðinn 116 tonn
um mánaðamótin. Skipið er yfír-
byggt og hið glæsilegasta í alla staði
og ber um 70 tonn af ísfiski. Öm
sagðist telja skipið alveg nægilega
stórt og hann yrði mjög ánægður
með að ná fullfermi, þó ekki væri
nema einu sinni. Stækkun á skipinu
væri því ekki fyrirhuguð. Öm og
bróðir hans gerðu áður út skip með
sama nafni, en það fór í úreldingu

.jgpT,
■v0.: ■■;■' v *:•>. w. r«. ■ -
Áhöfnin á Garðey, talið frá vinstri. Örn Þorbjömsson, skipstjóri, Þorsteinn Ingólfsson, 2. vélstjóri,
Pálmi Indriðason, háseti, Ingólfur Br. Valdimarsson, háseti, Snorri Aðalsteinsson, háseti, Þorsteinn G.
Ólason, matsveinn, Ingiberg Jónsson, 2. stýrimaður, Siguijón Steindórsson, 1. vélstjóri og Þráinn Gísla-
son, 1. stýrimaður. í þessum túr vantaði Aðalstein Aðalsteinsson, háseta og Ola L. Vilhjálmsson, netamann.
Útgerðarstjóri í landi er Ágúst H. Þorbjörnsson.
á síðasta ári. „Við þurfum að físka
talsvert á þetta skip til að halda
því, enda stendur ekki annað til,“
sagði Öm. „Það verður þó talsvert
erfíðara að fá dæmið til að ganga
upp en með gömlu Garðeyna, jafn-
vel þó við höfum átt nokkuð upp í
þetta allt. Við áttum ekkert þegar
við keyptum þá gömlu, en engu að
síður tók það ekki nema 3 til 4 ár
að klára dæmið. Ég kann ótrúlega
vel við þetta skip og það fer mjög
vel með okkur. Mikill munur er fyr-
ir strákana að hafa skipið yfírbyggt,
en mér fínnst svolítið óþægilegt að
sjá þá ekki á dekkinu. En á móti
losna ég við að horfa upp á þá á
mánudögum," sagði Öm.
Erum að hrella Kaup-
félagið
Aflinn varð sem sagt 7 til 8 tonn
af óslægðu og var hann ísaður í
kör. „Þetta er ekkert slæmt, en það
væri það ef hinir væm með meira
en helmingi meira. Við sættum okk-
ur því við þetta, en þykir súrt að fá
enga yfirborgun á fískinn, sem við
löndum hjá Kaupfélaginu. Þar em
aðeins greidd 10% ofan á verðlags-
ráðsverðið, sé öllum aflanum landað
þar. Við höfum því verið að reyna
fyrir okkur með gámana og í fyrra
vor komum við 300 tonnum út með
góðum árangri. Það em margir, sem
hafa bjargað sér með gámunum.
Við stofnuðum fyrirtækið Hrelli í
fyrra nokkrir saman, svona meðal
annars til að hrella Kaupfélagið. Við
viljum helzt landa öllu hér heima og
fá sómasamlegt verð fyrir það og
vildum gjaman hætta þessu brölti,
en emm neyddir til að halda því
áfram. Við emm líka nokkrir búnir
að taka okkur saman um kaup á
flatningsvélum og emm tilbúnir til
að byija söltun. Til þessa höfum við
Þó aflinn yrði ekki mikill á end-
anum var þokkalegt í tveimur
trossum.
ekki byijað á því og lánað Kaup-
félaginu saltið okkar og hluta af
aðstöðunni enda er samvinnan góð.
Við em að þessu brölti svona aðal-
lega til að þrýsta á yfirborgun hjá
Kaupfélaginu, en nú býður það 10%
yfírborgun á lifandi blóðgaðan físk,
sé öllum aflanum landað þjá þeim.
Menn hafa haldið, að við sendum
bezta fískinn út og vildum svo að-
eins landa draslinu heima. Það er
ekki rétt. Við sendum lakari fískinn
ekkert síður út og fáum þokkalegt
verð fyrir hann. Það em fímm bát-
ar, sem standa saman að hugsan-
legri saltfískverkun og tveir aðrir
hafa tekið sig saman um leigu á
Stemmu hf. þar sem þeir ætla að
salta. Það hlýtur því að verða Kaup-
félaginu til umhugsunar að eiga á
hættu að missa 7 báta úr viðskipt-
um. Það hefur alltaf fengið humar-
inn hjá okkur án yfirborgana, en á
næstunni getur margt gerzt og það
er auðvelt að vinna humarinn hjá
Stemmu. Þetta er þrýstingur af okk-
Hermann Hansson, kaupfélagsstjóri:
Hæpið að dreifa
kröftunum um of
Útgerðin sér um
veiðarnar, við
um vinnsluna
„HALDI menn að gróðinn sé
fyrir hendi, fara menn í eigin
verkun eða útflútning fersks
fisks í gámum. Það getur verið
slæmt fyrir Kaupfélagið að
missa marga báta úr viðskipt-
um, en það verður að hafa sinn
gang. Við gerum vel við þá
báta, sem leggja upp hjá okk-
ur. Verkaskiptingin hér hefur
verið sú, að Kaupfélagið sér
um vinnsluna en einstaklingar
um veiðarnar. Það fyrirkomu-
lag hefur reynzt vel. Það er
ýmist hagnaður eða tap i vinnsl-
unni og ekki skiptir megin
máli hver verkar aflann. Hins
vegar tel ég réttast að menn
dreifi ekki kröftunum um of,“
sagði Hermann Hansson, kaup-
félagsstjóri, í samtali við
Morgunblaðið.
Kaupfélag Austur-Skaftfell-
inga rekur frystihús, saltfískverk-
un og á hlut í fískimjölsverksmiðju
á Höfn í Homafírði og hefur ver-
ið nánast eitt um hituna í vinnsl-
unni. KASK er einnig aðaleigandi
hlutafélagsins Borgeyjar hf, sem
gerir út togarann Þórhall Daníels-
son og á hlut í útgerð bátanna
Hvanneyjar, Lyngeyjar og
Hríseyjar. I lok febrúar var búið
að taka á móti 3.100 tonnum af
bolfíski, sem er 100 tonnum meira
en á sama tíma í fyrra þrátt fyrir
verkfall sjómanna í janúar. Þór-
hallur Daníelsson hefur landað um
500 tonnum, en hafði landað um
100 tonnum á sama tíma í fyrra.
Afli bátanna er því ívið minni nú
en í fyrra. Um 90 tonn af loðnu
Hermann Hansson, kaupfélags-
stjóri
voru fryst og 16.000 tonn af loðnu
hafa farið í bræðslu.
„Loðnufrystingin stendur alltaf
yfír í stuttan tíma og veiðamar
lágu ekki vel fyrir nema í skamm-
an tíma hvað löndun hér varðaði,"
sagði Hermann. „Við verðum því
aldrei mjög gildir þátttakendur í
þessu ævintýri, en bræðslan ligg-
ur nokkuð vel við hvað vetrarveið-
amar snertir. Við teljum okkur
ekki hafa lakarí möguleika á tals-
verðri bræðslu en aðrir á Aust-
fjörðum. Framkvæmdir við
höfnina og dýpkun á henni hafa
gert um þriðjungi loðnuflotans
kleift að komast hér inn með fuil-
fermi. Það eru aðeins þeir allra
stærstu, sem rista of djúpt til að
komast inn. Það er því bábilja,
sem skipstjórar og fjölmiðlar með-
al annars hafa byggt upp, að
loðnuskipin komist ekki hingað
inn. Alls lönduðu 9 bátar hjá okk-
ur á vertíðinni og meðal annarra
kom Pétur Jónsson RE hingað inn
með fullfermi, 840 tonn og gekk
vel. Það er stærsti loðnufarmur-
inn, sem hingað hefur komið frá
upphafí og löndun og vinnsla gekk
vel.
Hér er mikil útgerð smábáta
auk þeirra stærri. Bátar hafa ver-
ið endurbættir og endumýjaðir og
gróskan mikil. Það er því meiri
ástæða til bjartsýni, en oft áður.
Við gemm ekki illa við menn hér.
Við yfírborgum fískinn eins og
aðrir og þá yfirborgun fá menn
fyrirhafnarlaust, aðeins með því
að leggja upp hjá okkur. Við vinn-
um fiskinn, þeir veiða hann og
ráða því auðvitað hvað þeir gera
við aflann," sagði Hermann Hans-
son.
Mannréttíndi