Morgunblaðið - 06.03.1987, Síða 18

Morgunblaðið - 06.03.1987, Síða 18
18 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. MARZ 1987 4" Sjálfstæðisfélagið Skjöldur Framtíð sjávarútvegsins rædd Seyðisfirði. Ráðstefna um framtíð sjávar- útvegsins var haldin á Seyðisfirði fyrir nokkru á vegnm sjálfstæð- isfélagsins Skjaldar. Um sextíu manns sóttu ráðstefnuna og urðu miklar umræður um framtíð þessarar atvinnugreinar. Ráð- stefnan hófst með setningu formanns Skjaldar. Síðan flutti Friðrik Sophusson, varaformað- ur Sjálfstæðisflokksins, ávarp, ráðstefnustjóri var Theodór Blöndal, framkvæmdastjóri á Seyðisfirði. Framsöguræður fluttu Valdimar Indriðason al- þingismaður, sem talaði um stjórnun fiskveiða, Adolf Guð- mundsson, framkvæmdastjóri Fiskvinnslunnar hf. á Seyðis- firði, sem talaði um útflutnings- og markaðsmál, Björn Dag- bjartsson alþingismaður, sem talaði um þróun fiskveiða, Krist- inn Pétursson, framkvæmda- stjóri Útvegs hf. á Bakkafirði, sem talaði um gjaldeyrismál sjáv- arútvegsins og Hrafnkell A. Jónsson, formaður verkalýðs- félagsins Arvakurs á Eskifirði, sem talaði um kjör starfsfólks i sjávarútvegi. í ávarpi sínu byijaði Friðrik Sop- husson á að þakka þetta frumkvæði Skjaldar að gangast fyrir ráðstefnu um sjávarútvegsmál. Það væri eðli- legt að ræða málefni þessarar atvinnugreinar, þar sem hún verður mikilvægust fyrir verðmætasköpun í landinu um fýrirsjáanlega framtíð. Öllum væri það ljóst að verulegar breytingar hefðu orðið í greininni, eins og t.d. lögin um stjórnun fisk- veiðanna, sem væru að sjálfsögðu nauðsynleg og sjálfstæðismenn bæru ábyrgð á, ásamt öðrum þeim sem settu lögin á sínum tíma. Það hefðu líka orðið breytingar í mark- aðsmálum, meðal annars vegna gengisbreytinga dollarans, vegna frystiskipa sem bæst hefðu í físki- skipaflotann og loks vegna gámaútflutnings sem hefði stór- aukist á undanfömum árum. Lausn sem jafnar rétt manna Hann benti á að lögin um físk- veiðar giltu til ársloka ársins í ár og það væri því nauðsynlegt að átta sig á hvað þá ætti að taka við. Hann sagði að sín skoðun væri sú, að það ætti að feta sig út úr kvótakerfínu og reyna að fínna al- mennari reglu um stærð fiskiskipa- stólsins og afrakstrargetu físki- stofnanna. Ýmsar leiðir kæmu til greina eins og til dæmis frídaga- og skrapdagakerfi og jafnvel sala veiðileyfa þar sem söluandvirði rynni til sjávarútvegsins. Þessi mál þurfti að ræða vel, aðalatriðið væri að fínna lausn, sem jafnar rétt manna til veiða og vinnslu og opnar möguleika fyrir nýja aðila þar á meðal unga athafnamenn sem vilja bera ábyrgð og taka áhættu með framtaki sínu í þessari grein. Hann sagði að sér fyndist að meiri markaðsþekking þyrfti að vera fyrir hendi í fiskvinnslufyrir- tækjunum sjálfum því markaðs- þekking flytti vald og framleiðslu- þekkingu til framleiðendanna. Það væri þáttur í byggðastefnu að færa slíka þekkingu til fyrirtækjanna, en treysta ekki um of á sölusamtökin. Þeirra hlutverk væri mikilvægt, en mætti samt ekki verða til þess að draga úr áhuga fyrirtækjanna sjálfra á markaðsmálum. Hann sagði von sína að þessi ráðstefna heppnaðist í alla staði vel. Sjávarút- vegsmál verða rædd á landsfundi Sjálfstæðisflokksins 5.-8. mars næstkomandi og þau sjónarmið sem fram koma á þessari ráðstefnu gætu orðið framlag til þeirrar um- ræðu. Sníða þarf annmarka af núverandi kerfi Næstur tók til máls Valdimar Indriðason og hóf mál sitt á því að minna á að nú værum við að helja fjórða árið sem unnið væri eftir fisk- veiðistefnu sem væri umdeild, þ.e. svokallað kvótakerfí. Hann rakti síðan aðdragandann að því að kvótakerfinu var komið á og sagði að sjálfstæðismenn yrðu að gera það upp við sig nú hvort þeir vildu fylgja áfram núverandi fískveiði- stefnu eða breyta til og hvaða rök væru fyrir þeirri stefnu sem ætti að taka. Hann sagðist vilja benda á að sjálfstæðismenn þyrftu ekki að vera að afsaka sig á núverandi fískveiðistefnu, þeir bæru fulla ábyrgð á henni, ásamt hinum stjómarflokknum. En nú skildi leið- ir. Ekki eingöngu vegna þess að valdatíma núverandi ríkisstjórnar er að ljúka, heldur það að yfírlýst stefna sjávarútvegsráðherra er sú að framlengja beri þessi lög um nokkur ár eða um ófyrirsjánlega framtíð og þar séu menn ekki sam- mála. Þess vegna hvíli ábyrgð á Sjálfstæðisflokknum hvert beri að stefna í þessum málaflokki. Hann sagðist telja að ef sjálf- stæðismenn ættu aðild að næstu ríkisstjóm, beri að leggja áherslu á að þeir fari með sjávarútvegsmál. Þeir þurfí að koma til þess vel undir- búnir og því séu umræður, sem fram fara á þessari ráðstefnu, nauð- synlegt innlegg í stefnumótun Sjálfstæðisflokksins í sjávarútvegs- málum. Hann sagði að þegar menn ræddu fískveiðistefnu gerðu menn sér ljóst að einhvers konar stjómun þyrfti að vera. Með þennan stóra fiskiskipaflota, sem íslendingar ættu, gæti allt farið í óefni ef ekki væri einhver stjómun viðhöfð, en þar greindi menn á og erfitt væri að fínna samnefnara á hver þessi einhvers konar stjómun skyldi vera. Hann sagði að þingflokkur Sjálf- stæðisflokksins hefði ekki rætt þessi mál ennþá og því ekki nein stefna verið mörkuð, en Valdimar sagðist ætla að segja sínar persónu- legu skoðanir á þessum málum og fróðlegt væri að fá umræður um það og heyra fleiri sjónarmið. Hann sagði að af þeirri reynslu, sem feng- ist hefði af núverandi kerfí, beri að halda því áfram en vinna sig smátt og smátt út úr því og sníða af því ákveðna annmarka. I sínum huga væm þeir aðallega fjórir. I fyrsta lagi gildandi fyrirkomu- lag á sölu kvóta, þar var talað um ákveðna réttlætingu, en þróunin hefði orðið önnur, en reiknað var með í byijun. Að nafninu til em þessar sölur milli byggðarlaga háð- ar leyfum viðkomandi sveitarfélaga og verkalýðsfélaga þess svæðis sem flutt er frá. En alls konar viðskipta- máti viðgengst í þessum málum og sölur á kvóta ætti að banna, aðeins ætti að leyfa að flytja kvóta á milli skipa í sömu verstöð eða atvinnu- svæði. í öðm lagi þarf að laga svæðaskiptingu og aflamörk á milli svæða. Menn una því ekki að tog- ari á svæði eitt megi veiða 1050 tonn af þorski þegar skip á svæði tvö megi veiða 1750 tonn. Nýlegar tölur frá Þjóðhagsstofnun sýna vemlegan mun á afkomu skipa eft- ir svæðum. í þriðja lagi á kvóti ekki að fylgja skipi við sölu svo verð skipsins fari ekki eftir því hve stóran kvóta skipið hefur, því að þannig er þessi fiskveiðistefna farin að ráða verði skipanna. í fjórða lagi em það smábátamir og upp- bygging þess flota. Sá floti hefur stækkað hindmnarlaust í skjóli kvótakerfísins, því að þeir em utan þessara laga. Meðan það er bannað að smíða stærri skip en tíu tonn getur það ekki verið stefna íslend- inga að byggja upp fiskveiðiflotann með þessum hætti. Eilíf afskipti ríkisvalds Adolf Guðmundsson hóf mál sitt á því að segja að menn töluðu oft um það að sjávarútveguriiin væri undirstöðuatvinnuvegur þjóðarinn- ar. Og því væri einnig haldið mikið á lofti að sjávarútvegurinn nyti betri rekstrarskilyrða, en aðrar at- vinnugreinar. Það væri því óneitan- lega einkennilegt að ríkisvaldið þyrfti sí og æ að hafa afskipti með einum eða öðmm hætti af þessari atvinnugrein. Adolf talaði um að útflutningur og sala á ferskum fiski úr gámum og með sölusiglingum fískiskipa erlendis hefði stóraukist og 60—65% físks sem seldur er á uppboðsmörkuðum í Englandi og Þýskalandi væri íslenskur. Ástæð- umar væm fískskortur erlendis og hátt verð vegna sterkrar stöðu Evr- ópugjaldmiðla og þessu háa verði væri líka haldið uppi af mjög sterk- um neytendamörkuðum. Adolf sagðist telja mjög mikilvægt að vel væri staðið að útflutningi á sjávar- afurðum. Það skipti því meginmáli hvémig til tækist með framleiðslu vömnnar hér heima. Útflutningur og markaðssetning hefði verið að mestu leyti í höndum stórra sölusamtaka eins og Sölu- miðstöðvar hraðftystihúsanna, Sjávarafurðadeildar SIS, Sölusam- taka íslenskra fískframleiðenda, Sfldarútvegsnefndar og Sölustofn- unar lagmetis. Hann taldi starfsemi þessara sölusamtaka hefði gengið nokkuð vel. En eins og staðan væri í dag væm erfiðleikar á að standa við gerða sölusamninga, t.d. vant- aði um 20% upp í samning við Sovétríkin fyrir árið 1986 og físk- skortur væri nú á Bandaríkjamark- aði. Með þessu væmm við að stofna mikilvægum viðskipasamböndum okkar í stórhættu. Allt vegna auk- ins útfiutnings á ferskum físki til Evrópu. Hann taldi að í þessum efnum yrði að ná skynsamlegu sam- komulagi um nýtingu hráefnis, þar sem hagsmunir heildarinnar yrðu hafðir að leiðarljósi. Þegar til framtíðar væri litið taldi Adolf að frystiiðnaðurinn hér á landi væri á réttri leið hvað varðar vinnslu á frystum físki. En trúlega yrðu mikil umskipti hjá frystihúsun- um, því að eftirspum eftir verk- smiðjuunninni vöm hefði dregist eitthvað saman í Bandarflq'unum. Hann taldi að markaðurinn færi meira inn á tilbúna rétti og þar sæi hann fyrir sér möguleika fýrir því að fullvinna meira hér heima i smá- ar neytendapakkningar. Það myndi aftur kalla á aukna vélvæðingu í frystihúsunum. Nú þegar væm nokkur fyrirtæki byijuð að fram- leiða á þennan máta. Hann taldi að það ætti einnig að skoða þann möguleika meira að framleiða fyrir aðra undir þeirra vömmerkjum. Hann sagði að fyrirtæki Sölumið- stöðvarinnar í Bandaríkjunum væm farin að framleiða svokallaðan nátt- úmfísk (natural pack) og væri það afleiðing af þeirri hollustubylgju sem nú riði yfir í Bandaríkjunum. Hann taldi að framtíð væri í því fyrir frystihúsin hér á íslandi að framleiða svokallaða „TV-dinners“. Sú vömtegund yrði fullunnin hér á landi og þannig væri sköpuð mun verðmeiri vara en nú er. En þar væri komið að stjómmálamönnun- um, hvort þeir hefðu skilning á því að leyfa fyrirtækjunum að byggja sig upp. Hann sagði einnig að sölu- samtökin þyrftu að vera öflug, en yrðu að hafa meiri sveigjanleika en áður. Hann sagði að innan SÍF væri farið að huga meira að vöm- þróun en áður hefði verið til þess að aðlagast markaðnum. Hann benti á að SÍF væri að þróa neytendapakkningu sem lofaði góðu og væri nú unnið að markaðs- setningu þessara pakkninga. Hann sagðist telja nauðsynlegt að koma upp vömskemmum í Evrópu til þess að stytta afgreiðslutíma á saltfiski. Að lokum sagði Adolf að hann teldi að íslenskur sjávarútvegur væri hin raunvemlega stóriðja sem íslend- ingar ættu að huga betur að. Skipulag’sbreytingar á næstu árum Bjöm Dagbjartsson sagði að vandamál fískiðnaðarins væm nokkum veginn með þrennum hætti. Vandamál vegna hráefnis- skorts eða hráefnisframboðs. í öðm lagi vandamál sem stafa af íjárfest- ingum verðbólguáranna og í þriðja lagi hefði átt sér stað fólksfækkun í fískiðnaðinum. Hann sagðist halda því fram að þessi vandamál yrði fískiðnaðurinn að leysa sjálfur eins og hann hefði reyndar alltaf gert, ekki mæna til stjómvalda. Þess vegna sagðist hann halda að þróun-

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.