Morgunblaðið - 06.03.1987, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. MARZ 1987
Sjálfstæðisflokkurinn á að vera
farvegur nýrra hugmynda og
baráttuvettvangur ungs fólks
hagslegi árangur, sem náðst hefur,
verða varðveittur. Það verður hald-
ið áfram alhliða uppbyggingu í
atvinnumálum, menningarmálum,
skólamálum og heilbrigðismálum.
Nægjanlegs aðhalds verður gætt í
því skyni að hindra ofþenslu í þjóð-
arbúskapnum.
Verði þar á móti mynduð ný
vinstri stjóm, getur það samkvæmt
dómi reynslunnar ekki leitt til ann-
ars en nýrrar verðbólguöldu,
kaupmáttarskerðingar og rótleysis
í stjómarháttum. Kjósendur standa
því frammi fyrir auðveldu vali.
Kostimir sem fyrir hendi eru hafa
sjaldan eða aldrei verið jafn augljós-
ir.
Stjórnarmyndun
eftir kosningar
Eðlilega hefur verið rætt allnokk-
uð um hugsanlega stjómarmyndun
eftir kosningar. Ljóst er að núver-
andi ríkisstjóm mun biðjast lausnar
á hvem veg sem úrslit kosninganna
verða. Sjálfstæðismenn ganga því
með óbundnar hendur um hugsan-
lega aðilda að myndun nýrrar
stjómar að kosningum loknum.
Á það er einnig að líta, að það
em ekki einungis málefni, heldur
einnig styrkleikahlutföll á Alþingi,
sem ráða því hvaða kostir era fyrir
hendi um stjómarmyndun. Tilboð
stjómarandstöðuflokkanna um hina
ólíklegustu kosti um stjómarmynd-
un, era því að meira og minna leyti
marklausar flugeldasýningar til
þess eins settar á svið að freista
þess að villa um fyrir kjósendum.
Alþýðuflokkurinn hefur talið það
vænlegast til árangurs að lýsa yfír
því að hann vilji helst samstarf við
Sjálfstæðisflokkinn. Er það skiljan-
legt í ljósi þess mikla árangurs sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur náð í
tíð núverandi ríkisstjómar. Á hinn
bóginn er löng reynsla fyrir því, að
lítið er að marka yfirlýsingar for-
manna eða forystumanna Alþýðu-
flokksins fyrir kosningar um þessi
efni. Og að hinu leytinu er á það
að líta, að allur málatilbúnaður Al-
þýðuflokksins, að því marki sem
hægt er að henda reiður á honum,
hefur miðað að því að staðsetja
flokkinn öragglega vinstra megin
við miðju stjómmálanna. Færi svo
að Sjálfstæðisflokkurinn tapaði
fylgi yfir til Alþýðuflokksins væri
það með vissum hætti ávísun á
nýja vinstri stjóm.
Því aðeins verður komið í veg
fyrir að slík óheillastjóm verði
mynduð, sem reyndar engir hræð-
ast meir en forystumenn vinstri
flokkanna sjálfra, að Sjálfstæðis-
flokkurinn komi með þeim styrk-
leika inn á Alþingi að kosningum
loknum, að ekki verði mynduð ríkis-
stjóm án þess að hann sé þar í
lykilhlutverki. Kosningabaráttan
mun snúast um það hvort þetta
tekst eða ekki. Það er kjami allrar
umræðu um hugsanlega ríkisstjóm-
armyndun eftir kosningar.
í byijun vetrar sýndu skoðana-
kannanir að Sjálfstæðisflokkurinn
var i vamarstöðu. Veraleg breyting
hefur þó orðið á í þessu efni upp á
síðkastið. Við höfum með málflutn-
ingi okkar sýnt fram á sterka
málefnalega vigstöðu. Málefna-
spilaborgir stjómarandstöðunnar
hafa ekki staðist hinn minnsta and-
blástur gagnrýni og hranið. Við
höfum fundið það, sjálfstæðismenn,
á fundum um land allt, sem haldnir
hafa verið til undirbúnings lands-
fundi, að fólkið í landinu vill
varðveita árangurinn og halda
áfram uppbyggingunni. Það fínnur
og veit að við eram á réttri leið.
Því þyngri sem sókn okkar verður
að því marki, því minni verða líkum-
ar á að mynduð verði vinstri stjóm,
verðbólgustjóm og kjaraskerðing-
arstjóm.
Um langan tima hefur mest
málefnalegt djúp verið staðfest á
milli sjálfstæðismanna og sósíalista
í Alþýðubandalaginu. Sá flokkur
hefur því um langan tíma og með
ýmsum nöfnum verið höfuðand-
stæðingur Sjálfstæðisflokksins. Nú
er hins vegar svo komið, að engu
er líkara en Alþýðubandalagið lifi
í veröld stjómmálalegs tilgangs-
leysis. Gömlu kreppuárakenning-
amar um stéttastríð eiga engan
hljómgrann lengur. Launafólkið í
landinu hefur fundið aðrar mikil-
virkari og betri leiðir til þess að
bæta lífskjörin.
Alþýðubandalagið hefur í áratugi
verið einarður málsvari minnihluta-
skoðana í sjálfstæðis-, utanríkis-
og öryggismálum þjóðarinnar. Nú
hefur sú stefna sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur mótað og ísland
hefur fylgt i þessum efnum svo til
allt lýðveldistímabilið, náð slíkri
fótfestu að jafnvel Alþýðubandalag-
ið gerir þessi mál ekki að höfuð-
ágreiningsefni lengur. Þar fer því
flokkur án hlutverks.
Slíkur flokkur verðskuldar ekki
að vera höfuðandstæðingur sjálf-
stæðismanna.
Þannig hefur sú breyting orðið á
að Alþýðuflokkurinn er i raun og
vera orðinn höfuðkeppinautur Sjálf-
stæðisflokksins. Ef til viil má segja
að þessi áherslubreyting beri vott
um meiri þjóðfélagslega samstöðu
en áður. Áhrif öfgaafianna hafa
augljóslega dvínað. Hins vegar fer
ekki á milli mála, að aukið fylgi
Alþýðuflokksins myndi gera hætt-
una á vinstri stjóm meiri en áður.
Óábyrgur málatilbúnaður Alþýðu-
flokksins á liðnu kjörtímabili og nú
í kosningabaráttunni segir ekkert
til um það á hvaða grandvelli flokk-
urinn er tilbúinn að starfa að
kosningum loknum.
Alþýðuflokkurinn hefur hopað úr
einu víginu í annað. Hlaupið frá
einni tillögunni í aðra. Forystumenn
flokksins hafa lagt fram tillögur
um kerfisbreytingar í ríkisrekstri
sem haft hefðu í för með sér stór-
aukinn halla ríkissjóðs og þannig
mætti lengi telja. En aðalatriðið er
það að hverfullyndið er svo mikið,
að á ekkert er að treysta fyrr en
staðreyndir kosninganna liggja fyr-
ir.
Hvertímihefur
sinnhátt
Sjálfstæðismenn búa enn að
þeirri meitluðu og skörpu grand-
vallarstefnu, sem forvígismennimir
mörkuðu í upphafi vega.
Þar er kveðið á um framfara-
stefnu á grandvelli einstaklings-
frelsis og atvinnufrelsis.
Þar er lögð áhersla á samstöðu
stéttanna og sameiginlega hags-
muni þeirra.
Þar eru þjóðleg menningarverð-
mæti gerð að umgjörð sjálfstæðis-
hugsjónarinnar.
Á hveijum tíma hafa forystu-
menn Sjálfstæðisflokksins leitast
við að takast með bjartsýni og áræði
á við þau verkefni sem úrlausnar
hafa beðið og horft til framfara og
heilla. Hver tmi hefur sinn hátt.
Viðfangsefnin breytast með nýjum
tíma. En þræðimir í fyrstu yfirlýs-
ingu sjálfstæðismanna hafa verið
upphafið og ivafið í öllum meirihátt-
ar framfara- og sjálfstæðisbaráttu-
málum þjóðarinnar. Þar má til
nefna:
— lýðveldisstofnunina sjálfa,
— nýsköpun atvinnulífsins,
— mótun utanríkisstefnunnar og
samstarfíð við lýðræðisþjóð-
imar í Evrópu og Ameríku,
— framkvæmd viðreisnarstefn-
unnar með auknu frelsi og
festu,
— lokasigurinn í landhelg-
isbaráttunni
— og endurreisn efnahagslífsins
í baráttunni við verðbólguna
undangengin ijögur ár.
Sjálfstæðismenn hafa jafnan vilj-
að nýta sér yfírburði frelsis í
atvinnu- og peningamálum til verð-
mætasköpunar. Þeir hafa viljað
hagnýta þann arð, sem atvinnulífið
gefur með þeim hætti, til þess að
byggja upp mannúðlegt þjóðfélag,
þjóðfélag sem veitir unga fólkinu í
landinu bestu mögulega menntun,
tryggir sjúkum góða ummönnun og
öldraðum áhyggjulaust ævikvöld.
Við getum með nokkram sanni sagt
að við fléttum þannig saman í
stefnu og framkvæmd félagslegt
fijálslyndi og mannúðlegan mark-
aðsbúskap.
Byggðamálin
Um nokkurt skeið hafa þau teikn
verið á lofti, að ekki væri eðlilegt
jafnvægi á milli þéttbýlisins við
Faxaflóa annars vegar og annarra
hluta landsbyggðarinnar hins veg-
ar. Sjálfstæðismenn hafa ávallt lagt
á það áherslu, að stuðla að alhliða
uppbyggingu atvinnulífs og þjóðlífs
í landinu. Við höfum gert okkur
grein fyrir því, að út frá aflmikilli
höfuðborg hefiir streymt blóð al-
hliða framfara. Við höfum gert
okkur grein fyrir því, að án þrótt-
mikillar framleiðslu á landsbyggð-
inni yrði lítið um þjónustu í þéttbýli.
Að ýmsu leyti stöndum við
frammi fyrir nýjum viðhorfum í
þessu efni. Áður fyrr horfðu menn
nær einvörðungu til atvinnufyrir-
tækja á tilteknum stöðum, þegar
rætt var um byggðastefnu. Nú
lítum við til þessa verkefnis í miklu
víðara samhengi. Fjölbreytni
þjóðlífsins kemur fram í því m.a.,
að hver staður hefur sína eigin
kosti. Við megum aidrei gera til-
raun til þess að upphefja þennan
veraleika. Slíkar tilraunir era ekki
einasta dæmdar til að mistakast,
heldur ekki æskilegar í sjálfu sér,
ef við viljum búa í þjóðfélagi, þar
sem fólkið getur verið sátt við að-
stæður sínar og umhverfí.
Það er sérstakt fagnaðarefni, að
unga fólkið í Sjálfstæðisflokknum
hefur að undanförnu tekið þessi
mál til vandlegrar umfjöllunar.
Byggðastefna unga fólksins er líka
byggðastefna Sjálfstæðisflokksins.
í þessum efnum viljum við horfa
til nýrrar framtíðar, en ekki binda
okkur við það eitt sem var og hefur
verið.
Engum vafa er undirorpið, að
höfuðforsendan fyrir því að okkur
takist að skapa viðunandi aðstæður
til búsetu, hvar sem er á landinu,
er að við varðveitum þann árangur
sem náðst hefur í baráttunni við
verðbólguna. Stöðugleiki í verðlags-
málum er fyrsta skilyrði raunhæfr-
ar byggðastefnu. Ánnað skilyrði
raunhæfrar byggðastefnu er jafn-
vægi í viðskiptum við útlönd, því
að langvarandi viðskiptahalli er í
raun ekkert annað en skattheimta
á útflutningsframleiðsluna, sem
flutt er til þjónustunnar. Með öðram
orðum verður atvinnuiífið á lands-
byggðinni að búa við sömu almennu
skilyrði og aðrar atvinnugreinar
landsmanna. Þar verða að myndast
sömu möguleikar til framleiðni-
aukningar og í öðram atvinnugrein-
um.
Úrvinnsla framframleiðslunnar
verður að vaxa í ríkara mæli en
verið hefur á landsbyggðinni. Þar
verður að dafna og blómgast það
atvinnulíf sem kallar á menntað
fólk til baka til starfa í heimabyggð-
um sínum.
Byggðastefnan lýtur að því að
skerða ekki sjálfsforræði lífeyris-
sjóðanna. Byggðastefnan lýtur að
því að halda áfram markvissri sókn
til þess að bæta samgöngur á milli
byggðarlaga, bæta menntunarskil-
yrði víðsvegar um landið og efla
heilbrigðisþjónutu, og aðstöðu til
hvers konar menningarlegrar starf-
semi.
Við munum halda áfram, íslend-
ingar, að búa við ólíkar aðstæður
í harðbýlu landi. En byggðastefna
nýs tíma miðar að því að jafna
möguleika manna til athafna, þjón-
ustu og lífskjara. Það er sá grund-
völlur sem við viljum byggja á.
Nútímaatvinnuhættir, lífshættir
og tækni, hafa kallað á aukna að-
gæslu gagnvart landinu sjálfu og
öllu umhverfi manna, á heimilum,
vinnustöðum og þar sem menn fara
fijálsir ferða sinna um landið. í
þessum efnum eigum við ekki við
sjálfa okkur eina að sakast. Við
eigum hagsmuna að gæta þar sem
við þurfum að sækja rétt okkar í
samstarfí við aðrar þjóðir.
Við hljótum að andmæla því að
reist séu kjamorkuver svo sem nú
er ráðgert í Skotlandi þar sem slys
gætu haft alvarlegar afleiðingar
fyrir fiskveiðihagsmuni okkar, og
nágrannaþjóðanna. Við hljótum að
leita alþjóðlegs samstarfs um eðli-
legt jafnvægi lífríkisins. Um þessi
efni þurfum við að leggja á ráðin
á þann veg að við hvorki ofnýtum
né vannýtum.
Og við megum ekki gleyma því
að við eigum enn skuld að gjalda
við landið. Við verðum að halda
áfram landgræðslu og leggja drög
að nýjum og stóram verkefnum í
skógrækt. Allt þetta verður að gera
innan þeirra marka sem efnahagur
og verðmætasköpun leyfir á hveij-
um tíma. Kjami málsins er sá að
nútíminn kallar á meiri árvekni að
því er varðar umhverfið og landið.
Bárátta er ævarandi
Til þess að ná markmiðum okkar
þurfum við að búa við lýðræðislegt
og skilvirkt stjómkerfi. í ýmsum
greinum þurfum við að gera breyt-
ingar þar á. Að því er almenna
hagstjóm varðar þarf að stokka upp
stofnanir, færa hagskýrslugerð og
upplýsingaöflun saman undir einn
hatt og að greina frá ráðgjöf og
áætlunum. Viðskipti og utanríkis-
þjónustu þarf að tengja betur
saman. Á því sviði era nú þegar
að gerast breytingar er horfa í rétta
átt. Við höfum á hinn bóginn ekki
litið svo á að það myndi auka lýð-
ræði eða valddreifingu að gera
stjómkerfíð flóknara og viðameira.
Við viljum ekki nýtt stjómsýslustig.
En við eram reiðubúnir til meiri
valddreifingar og til þess að gera
stjómsýsluna sjálfa skilvirkari en
hún er í dag.
Við stefnum markvisst að því að
halda áfram að minnka ríkisaf-
skipti í atvinnu- og peningamálum.
Mikilvægast í því efni er að halda
áfram þeirri stefnu, sem mörkuð
hefur verið, í þá vera að minnka
ríkisumsvif í bankakerfínu. Stefnu-
mörkun í þessum efnum þarf að
verða sérstakt samningsatriði við
myndun nýrrar ríkisstjómar.
En höfum það hugfast, sjálfstæð-
ismenn, að okkur mun skammt
miða fram og lítið verða ágengt í
baráttu fyrir frelsi og framföram,
ef við hugum ekki að undirstöðu
alls þess sem við eram að fjalla um
og takast á um í dagsins önn og
stundarbaráttu stjómmálanna á
hveijum tíma. Þjóðmenningin hefur
sannað tilverarétt okkar sem sjálf-
stæðs ríkis í samfélagi þjóðanna.
Þegar Fjölnismenn hófu baráttu
sína gegn deyfð og framtaksleysi
höfðu þeir að leiðarljósi þetta
þrennt: nytsemi, fegurð og sann-
leika.
Hannes Hafstein segir svo í
ritgerð sinni um Jónas Hall-
grímsson, þar sem hann fjallar
um Fjölnismenn:
„Þeir sem í Höfn sátu, Jónas,
Brynjúlfur og Konráð, höfðu þá
skoðun að til þess að reisa við þjóð-
ina þyrfti fyrst og fremst og vekja
sanna tilfinning hennar fyrir sínu
eigin þjóðemi og þar með göfugan
metnað að komast sem lengst og
vera sem best, og með því að málið
væri fyrsta skilyrðið fyrir þjóðem-
inu, vildu þeir leggja sem allra
mest áherslu á hreinsun þess og
vanda sem allra mest allt að því
lútandi. Tómast var mikilvirkur og
framagjam og vildi leggja mesta
áherslu á, að efnið í ritgerðunum
lyti að búnaðarbótum, verslunarbót-
um og öllum verklegum framföram
og ritaði hann slíkar ritgerðir með
miklum dugnaði. Kennum þeim
fyrst að hugsa, þá læra þeir smám
saman að tala, skrifar hann í bréfi
sínu...
En hitt er víst, að hefði Jónas
ekki verið eins vandvirkur á málið
eins og hann var, hefði hann aldrei
komið til leiðar slíku, sem rit hans
sannarlega hafa gert.“
Með sama hætti og Hannes Haf-
stein lýsir verkum þeirra Fjölnis-
mánna þurfum við að vefa saman
varðveislu og viðhald íslenskrar
menningar. I því efni eigum við
ekki að vera norrænn safngripur.
Því aðeins stöndum við vörð um
íslenska menningu, að við varðveit-
um tunguna og höldum áfram að
skapa ný verðmæti. Á því sviði sem
öðram er sóknin besta vömin. Og
það á enn við eins og á dögum
þeirra Fjölnismanna, að menningin
og menntun þjóðarinnar era svo
samofin framföram í atvinnumálum
að hvoragt verður frá hinu skilið.
Það er mikið verkeftii, sem sér-
hver kynslóð íslendinga þarf að
axla og ábyrgjast að varðveita og
viðhalda fomum landsréttindum,
sjálfstæði og öiyggi þjóðarinnar.
Það verður ekki nógu oft endurtek-
ið að sú barátta er ævarandi. Við
báram gæfu til þess að skipa okkur
í sveit lýðræðisþjóðanna og við höf-
um tryggt öryggi okkar með
vamarsamningnum við Bandaríkin.
Við vitum að öryggi okkar verður
ekki tiyggt með hlutleysi og við
skynjum að það væri í fullkominni
andstöðu við sögulegar hefðir og
þjóðmenningu íslendinga, að taka
ekki afstöðu í baráttunni fyrir frelsi
og mannréttindum í heiminum gegn
einræði og kúgun. FYiður án mann-
réttinda er óhugsandi. Við viljum
leggja lið sérhverri viðleitni til þess
að draga úr vígbúnaði, eyða hætt-
unni af kjamorkuvopnum, án þess
að gefa nokkuð eftir í varðstöðu
lýðræðisþjóðanna. Frá þessum
grandvallaratriðum hvikum við
sjálfstæðismenn ekki. Þau verða
ekki skiptimynt í samningum.
Sjálfstæðis- og öiyggishagsmun-
ir íslensku þjóðarinnar, virðing
hennar á alþjóðlegum vettvangi era
hafin upp yfir sérhveija skiptiversl-
un og pólitísk hrossakaup.
íslendingar era hluti af samfélagi
þjóðanna. Þó að við búum úti hér
hvorki getum við né viljum einangr-
ast. Hagsæld á íslandi byggist á
því að við getum sem sjálfstæð og
fullvalda menningarþjóð verið þátt-
takendur í alþjóðlegri framvindu í
viðskipta- og atvinnumálum. Fáar
þjóðir eiga jafn mikið undir ut-
anríkisviðskiptum og við. í þeim
efnum verðum við jöfnum höndum
að líta til Evrópu og Ameríku. Full-
ur helmingur viðskipta okkar er nú
við þjóðir Evrópubandalagsins.
Það er því vaxandi verkefni að
gæta að hagsmunum okkar á þeim
vettvangi. Skref hafa verið stigin í
þá átt að styrkja tengsl okkar við
þennan mikilvæga markað. Brýnt
er að halda þeim vakandi og efla
það starf.
Horfum til nýrrar aldar
Við horfum senn til nýrrar aldar.
Það gefur okkur tilefni til þess að
skyggnast til framtíðar og glöggva
okkur á hvers konar þjóðfélag við
viljum byggja upp á íslandi. Nú er
að vaxa úr grasi kynslóð nýrra alda-
mótamanna, sem vill setja mark
sitt á íslenska sögu, bæta þjóðfélag-
ið, efla íslenskt samfélag.
Kjósendur ráða miklu. í þeirra
höndum er að ákveða hvort haldið
verður fram á réttri leið, ellegar
farið inn á hefðbundna verðbólgu-
og kjaraskerðingarleið vinstri
stjómar. Við höfum mikið verk að
vinna á þessum landsfundi.
Á okkar herðum hvílir mikil
ábyrgð. Við sem hér eram saman
komin í umboði sjálfstæðismanna
um land allt, þurfum að sækja fram
fyrir málstaðinn og hugsjónina og
standa í sókn og vöm fyrir þann
árangur, sem náðst hefur á undan-
fömum áram.
Hver vann hér svo að með orku?
Aldrei neinn svo vígi hlóð.
Búinn er úr bálastorku
bergkastali frjálsri þjóð.
Drottins hönd þeim vömum veldur.
Vittu bam, sú hönd er sterk. -
Gat ei nema guð og eldur
gjört svo dýrðlegt furðuverk.
Með sameinuðu átaki getum við
sjálfstæðismenn á þessum fundi og
með markvissri baráttu á Alþingi,
á vinnustöðum og mannfundum,
tryggt atfylgi þjóðarinnar við
áframhaldandi göngu hennar á
réttri leið til nýrrar framtíðar.
Við eram á rétti leið:
Á réttri leið frá verðbólgu til stöð-
ugleika.
Á rétti leið frá höftum til aukins
frelsis.
Á réttri leið frá upplausn til
ábyrgðar.
Megi skapari bergkastala frjálsr-
ar þjóðar styrkja okkur í mikilvægu
hlutverki í þágu þjóðarinnar allrar
með frelsis- og mannúðarhugsjónir
að vopni.