Morgunblaðið - 10.03.1987, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1987
Svíþjóð:
Myiidin um Palme
fær laka dóma
Stokkholmi. AP.
SOVÉSK kvikmynd um morðið á Olof Palme, forsætisráðherra Svía,
var sýnd í sænska sjónvarpinu sl. föstudagskvöld þrátt fyrir mót-
mæli Bandaríkjamanna. Er það dómur sjónvarpsgagnrýnenda, að
myndin hafi verið leiðinleg, oflei
Sovésku myndina, sem er 50
mínútna löng og heitir „Hvers
vegna var Olof Palme myrtur?",
átti upphaflega að sýna 27. febrú-
ar, daginn áður en ár var liðið frá
dauða Palmes, en bandaríska sendi-
ráðið kvartaði þá yfir því við
forstöðumann rásar 1 í sænska
sjónvarpinu, að myndin væri and-
amerískur áróður. Var útsendingar-
tímanum þá breytt og myndin sýnd
kl. hálftólf sl. föstudagskvöld. Á
þeim tíma munu Svíar almennt vera
sofnaðir.
í myndinni er engu svarað um
það hver myrti Palme en reynt að
bendla CIA og Bandaríkjamenn við
málið. Er bent á, að morðvopnið,
byssan, hafi líklega verið
bandarískt að gerð og minnst á La
Rouche og Bandaríska verka-
mannaflokkinn, samtök öfga-
manna. Þá er nefnd til stjórnin í
Chile og Suður-Afríku en hins veg-
,in og ruglingsleg.
ar er ekki minnst aukateknu orði á
Kúrdíska verkamannaflokkinn, sem
lengi hefur verið grunaður um aðild
að morðinu á Palme.
Malcolm Dixelius, sænskur sjón-
varpsfréttaskýrandi og fyrrum
fréttaritari í Moskvu, kynnti mynd-
ina áður en hún var sýnd og hafði
það að segja um hana, að hún
væri „undarlegt verk, samsafn af
gömlum staðreyndum og kenning-
um, sem notað væri í áróðursskyni
°g segði mest um Sovétmenn
sjálfa". Hann benti hins vegar á,
að myndin, sem dregin væri upp
af Palme, væri svo lofsamleg og
ítarleg, að hún væri líklega gerð
fyrir sovéskan almenning, nokkurs
konar fyrirmynd í umbótabaráttu
Gorbachevs.
Sjónvarpsgagnrýnandi Afton-
bladets, málgagns jafnaðarmanna,
sagði, að myndin hefði verið „frá-
munalega leiðinleg og ruglingsleg".
Ítalía:
Lögskilnaður eftir
þrjú ár 1 stað fimm
Tórínó, frá Brynju Tomer fréttaritara Morgunblaðsins.
EFTIR að skilnaður að borði og
sæng hefur verið skjalfestur á
Italíu nægja nú þijú ár til að fá
lögskilnað í stað fimm ára áður.
Lög sem heimila skilnað voru
fyrst sett á Ítalíu 1970. Þeim
hefur nú verið breytt með því
að stytta fyrrgreindan frest.
Eftir lagasetninguna 1970 hófust
Gengi
gjaldmiðla
miklar umræður og deilur. Árið
1974 var efnt til þjóðaratkvæða-
greiðslu um hvort afnema ætti
skilnað eða ekki. Tæplega 60% ít-
ala vildu að skilnaður væri heimill.
Kaþólska kirkjan, sem hefur ávallt
lýst sig mótfallna lögunum um
skilnað og fóstureyðingar, hefur
enn einu sinni þurft að lúta í lægra
haldi.
Flestir skilnaðir voru veittir árið
1972, eða 32.627, en að meðaltali
hafa verið veittir 15.158 lögskilnað-
ir á ári frá því 1971.
Reuter
Fádæma vetrarríki
í Suðaustur-Evrópu
Istanbul og Aþenu, Reuter, AP.
EKKERT lát er á kuldunum í suðaustanverðri Evrópu. Þannig
féll allt að eins metra djúpur snjór í Istanbul í Tyrklandi í gær
og miklar truflanir urðu á samgöngum við fjölda bæja og þorpa
í landinu sökum fanfergisins. Meðfylgjandi mynd var tekin fyr-
ir framan Dolmabahche-höllina, sem eitt sinn var aðsetur
Ottoman-soldánana og sýnir, hve kuldalegt er umhorfs á þessum
slóðum nú. Hríðarbylurinn, sem gekk þarna yfir um helgina,
kom í kjölfarið á öðrum ekki betri, sem gekk þarna yfir í síðustu
viku.
Ekki var ástandið betra í Grikk-
landi. Samgöngur lágu þar niðri
að verulegu leyti vegna snjókomu
í gærmorgun, sem var svo mikil,
að hún á sér varla fordæmi þar
í landi svo síðla vetrar. Sums stað-
ar mynduðst allt að þriggja metra
djúpir skaflar. Flug til og frá
Aþenu féll niður um tíma og lög-
reglan ráðlagði ökumönnum að
nota keðjur í sjálfri miðborginni.
Frost var víðast hvar í landinu
og sums staðar komst það niður
í allt að mínus 11 stig á celsíus.
Við Adríahaf á austurströnd
Italíu, þar sem að veðrátta er að
jafnaði afar mild, féll allt að 30
cm djúpur snjór í mörgum borg-
um. Var haft eftir veðurfræðing-
um, að þetta væru mestu
vetrarhörkur þar í 30 ár eða allt
frá því veturinn 1956. Flugsam-
göngur féllu niður á flugvöllunum
í Bari og Brindisi. I Lecce voru
íbúarnir rafmagnslausir í meira
en tvær klukkustundir og fresta
varð knattspyrnuleikjum, sem
fram áttu að fara þar og í Pesc-
ara og hefur slíkt aldrei áður
gerzt.
Evrópa:
Vonast eftir
fleiri ferða-
mönnum
París, Reuter.
STRAUMUR ferðamanna til Vest-
ur-Evrópu, sem minnkaði veru-
lega í fyrra vegna slysins í sovéska
kjarnorkuverinu í Chernobyl, ótta
við hermdarverk og gengisfalls
dollarans, ætti að aukast verulega
í ár, að því er fram kemur í nýút-
kominni skýrslu Efnahags- og
framfarastofnunarinnar, (OECD).
í fyrra fækkaði ferðamönnum til
Vestur-Evrópu verulega og tekjur í
ferðamannaiðnaði minnkuðu að
sama skapi. í Norður-Ameríku §ölg-
aði ferðamönnum hinsvegar um 9%
frá árinu áður m.a. vegna Heimssýn-
ingarinnar, Expo ’ 86, í Vancouver
í Kanada og tekjur vegna þeirra juk-
ust um 7,7%.
Sveiflur í gengismálum hafa áhrif
á ferðamannastraum og er hækkun
japanska jensins talin hafa átt þátt
í því, að ferðamönnum til Japan
fækkaði um 11,5% í fyrra. 24 ríki
eiga aðild að OECD og samkvæmt
skýrslunni var mesta aukning ferða-
manna í aðildarríkjunum í Ástralíu
(23,2%), Kanada (18,2%) og Noregi,
Portúgal og Spáni (um 12%).
Grænland:
Innflutningur
sterkra vína
jókst langmest
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jörgen Bruun,
fréttaritara Morgunblaðsins.
ÁFENGISINNFLUTNINGUR
Grænlendinga jókst umtalsvert
milli áranna 1985 og 86.
Innflutningur sterkra vína jókst
úr 108 þúsund í 170 þúsund lítra,
að því er opinberar tölur sýna. Inn-
flutningur öls og léttvína jókst
einnig, en ekki eins mikið. Tölurnar
leiða í ljós, að frá árinu 1980 hefur
áfengisinnflutningur Grænlendinga
fjórfaldast.
Innflutningur gosdrykkja hefur
hins vegar dregist saman, úr 17
milljón flöskum 1980 í aðeins þijár
milljónir 1986. Innflutningur vindl-
inga féll úr 148 milljónum stykkja
1985 í 127 milljónir í fyrra.
London, AP.
GENGI Bandarikjadollars
hækkaði í gær gagnvart
flestum helztu gjaldmiðlum
heims. Verð á gulli lækkaði.
Síðdegis í gær kostaði brezka
pundið 1,5875 dollara í London
(1,5885), en annars var gengi
dollarans þannig, að fyrir hann
fengust 1,8505 vestur-þýzk
mörk (1,8375), 1,5612 svissne-
skir frankar (1,5485), 6,1550
franskir frankar (6,1200),
2,0890 hollenzk gyllini
(2,0775), 1.314,50 ítalskar
lírur (1.304,50), 1,33585
kanadískir dollarar (1,3323) og
153,55 jen (153,56).
Gull lækkaði og var verð
þess 404,00 dollarar únsan
(407,00).
Sænska vopnasölumálið vindur upp á sig:
Sextíu tíl sjötíu farmar
með dönskum skípum
segir varaforseti danska farmannasambandsins
Stokkhólmi, Frá fréttaritara Morgrunblaðsins, Erik Liden og AP.
HVERT hneykslismálið rekur fyrirtækja til
nú annað vegna meintrar ólög-
legrar vopnasölu sænskra
Pólitísk réttarhöld
í Tékkóslóvakíu
Prag, AP.
RÉTTARHÖLD yfir sjö kunnum
meðlimum svonefndra Jass-
samtaka í Tékkóslóvakíu eiga að
hefjast í Prag í dag. Að mati
baráttumanna á sviði mannrétt-
indamála í landinu eru þeir
bornir röngum sökum. Þetta
verða einhver mestu pólitísku
réttarhöld, sem fram hafa farið
í Tékkóslóvakiu frá árinu 1979.
Það hefur komið á óvart, að þessi
réttarhöld skuli fara fram nú, þar
sem það gerizt á sama tíma og
pólitískir fangar í Sovétríkjunum
hafa verið leystir úr haldi, enda
yfirlýstur vilji stjómvalda þar að
koma á umbótum
Þeir, sem ákærðir eru, heita
Karel Srp, Josef Skalnik, Vladimir
Kouril, Tomas Krivanek, Cestmir
Hanat, Milos Drda og Vastimil
Drda. Eru þeir sakaðir um „ólög-
lega starfsemi."
írans og fleiri
Austurlanda. Þannig skýrði
einn þeirra manna, sem unnu
að smiði eldflaugarinnar „robot
70“, svo frá í gær, að hann hefði
verið í hópi þeirra, sem fóru á
vegum Bofors-verksmiðjanna
til Bahreins á sínum tíma til að
selja þangað vopn.
Martin Ardbo, framkvæmdastjóri
Bofors-verksmiðjanna í Karl-
skoga, sagði af sér nú um helgina
vegna vopnasölumálsins. Rök-
studdi hann afsögn sína m. a. með
því, að það væri útilokað fyrir sig
að gegna starfi sínu, þar sem ekk-
ert tillit væri tekið til upplýsinga
sinna í greinargerð lögreglu og
nefndar þeirrar, sem rannsaka
málið.
Gert er ráð fyrir, að lögreglu-
skýrslan um ólöglegar vopnasölur
Bofors verði tilbúin í maí og hefur
rannsókn málsins þá staðið yfir í
tvö ár. Alls eru um tíu af forráða-
mönnum Bofors grunaðir um aðild
að vopnasmyglinu.
Danska farmannasambandið
hélt því fram í gær, að dönsk skip
hefðu flutt ekki færri en 60-70
farma af vopnum framleiddum í
Svíþjóð til Austurlanda. Stjóm
sambandsins vék sé hins vegar
undan því að birta opinberlega þau
skjöl um þetta mál, sem það seg-
ist hafa undir höndum, af ótta við
hefndaraðgerðir gagnvart dönsk-
um skipum.
Henrik Berlau, varaforseti sam-
bandsins, skýrði fréttamönnum
svo frá, að þessi vopn hefðu farið
til Austurlanda, þeirra á meðal til
írans. Sagði Berlau ennfremur,
að þessar vopnasendingar væru
sennilega miklu fleiri en áður hefði
verið talið eða 60 - 70 og unnt
væri að rekja þær allt til upphafs
styrjaldarinnar milli írans og íraks
1980.
Berlau sagði ekki, hvenær
siðasta vopnasendingin hefði átt
sér stað, en endurtók fyrri stað-
hæfíngar um, að Olof Palme,
forsætisráðherra Svíþjóðar, sem
myrtur' var í febrúarlok í fyrra,
hefði persónulega stöðvað eina
eldflaugasendingu til írans 1985.
Hélt Berlau því fram, að annað
væri útilokað en að sænsk stjóm-
völd hefðu haft einhveija vitneskju
um það, sem var að gerast. Hann
vildi hins vegar ekkert segja um
það, hvort tengsl gætu verið á
milli vopnasölunnar og morðsins á
Palme.
Norska varnarmálaráðuneytið
lætur nú kanna, hvort vopnahlut-
um, sem framleiddir hefðu verið í
Noregi, hefði verið smyglað í
gegnum Svíþjóð til írans. Hefur
blaðið Dagens Næringsliv í Osló
það eftir Johan Jörgen Holst varn-
armálaráðherra, að aðstoðarráð-
herra hans, Ame Karstad, væri
nú í Svíþjóð til að kanna það, hvort
norsk fyrirtæki gætu á óbeinan
hátt hafa tengzt ólöglegri vopna-
sölu sænskra fyrirtækja til Irans.