Morgunblaðið - 10.03.1987, Blaðsíða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1987
gallabuxur og jakkar
Útsölustaður Reykjavík:
Vinnufatabúðin
Laugavegi 76 og Hverfisgötu 26.
Lee
umboðið.
Kr. Þorvaldsson & Co.,
Grettisgötu 6, Rvík.,
símar 24478/24730.
Margrét Halldórs-
son - Minning
Fædd 25. desember 1908
Dáin 27. febrúar 1987
Þegar við Unnur minnumst kærs
vinar og samferðarkonu um langan
aldur, Margrétar Halldórsson, og
þökkum ótaldar samverustundir öll
árin, sem við höfum átt samleið,
þá sendum við jafnframt eigin-
manni hennar og lífsförunaut, Gísla
Halldórssyni, einkasyninum Leifí
og tengdadóttur þeirra, Þórdísi
Jónsdóttur, og bamabömunum
innilegar samúðarkveðjur.
Margrét lést í Landspítalanum
27. febrúar eins og að ofan getur,
eftir erfíð veikindi.
Margrét var fædd í Kaupmanna-
höfn á jóladag 1908. Hún giftist
eftirlifandi manni sínum, Gísla
Halldórssyni árið 1938, en hann var
þá við nám í Listaakademíunni í
Kaupmannahöfn. Hann lauk námi
1940, en þá höfðu Þjóðverjar tekið
Danmörku herskildi.
Margir íslendingar voru þá í
Danmörku, sem vildu halda heim,
ef ferð félli. Það tókst loks að fá
lejrfi beggja hemaðarveldanna,
Englendinga og Þjóðverja, til að
Esja fengi að sigla norður fyrir
Noreg til Petsamo í september
1940, og ákváðu Gísli og Margrét
að leggja í þessa ferð með tveggja
ára son sinn. Voru þau því meðal
þeirra 260 íslendinga, er tóku sér
far heim þessa erfíðu haustdaga.
í þessari ferð, sem stóð í 25 daga,
kynntist Margrét fyrst að ráði Is-
lendingum. Hún hafði að sjálfsögðu
kynnst mörgum landanum í Kaup-
mannahöfn á þeim tíma, sem liðinn
var frá því að kynni tókust með
þeim Gísla, en á slíkri siglingu, þar
sem hættumar margfölduðust af
ófriðarástandinu, urðu kynnin enn
nánari en ella.
I fomum bókum segir, að konan
eigi að fylgja manni sínum og vera
honum stoð og stytta. Engum kunn-
ugum blandaðist hugur um, að
Margrét markaði slíka stefnu í
hjónabandi sínu. Hún fyigdi Gísla
ekki aðeins til framandi lands, sem
hræðir marga með kaldranalegu
nafni sínu einu, heldur var hún frá
upphafí staðráðin í að vera ekki til
langframa útlendingur í hinu nýja
landi sínu, og fyrsta skrefíð var að
aðlagast hinum stóra hópi ætt-
menna Gísla og samverkamönnum
hans á sviði starfs og áhugamála,
en þar bar hæst íþróttimar.
Margrét náði undrafljótt allgóð-
um tökum á ísiensku máli, og við
sem þekktum hana og umgengumst
gleymdum því fljótt, að hún var
ekki af íslensku bergi brotin. Er
það þó á margra vitorði, að Dönum
hefur ekki verið tamt að tala
íslensku.
Margrét lagði sig fram um að
verða sem virkust í þeim íjöimennu
félagsmálahópum, sem Gísli var
starfandi í og víða driffjöðurin.
Þessu fylgdi að hún tileinkaði sér
íslenskan hugsunarhátt í þeim mál-
um, sem fyrir var barist. Á hinn
bóginn tók hún ekki þátt í samtök-
um danskra kvenna hér, þótt þær
hefðu eflaust fagnað aðild hennar.
Hún hafði ákveðið á þeirri stundu,
er hún steig fyrst fæti á land hér,
að íslendingur ætlaði hún að verða,
og þeirri ákvörðun sinni var hún trú
alla tíð. Raunar varð hún íslenskari
í lund og hugsun en margir þeir,
sem eru íslendingar í allar ættir.
Húsmóðurhlutverkið var Mar-
gréti hjartans mál. Húsbóndinn
vann langan vinnudag utan heimil-
isins, en það fór vart minni tími í
að sinna hugðarefnum af ýmsu tagi,
borgarmálum almennt og íþrótta-
og æskulýðsmálum sérstaklega.
Þegar eiginmaðurinn kom heim,
hvort sem það var seint eða
snemma, var það stolt Margrétar
að hans biði sannur unaðsstaður,
þar sem hann gæti notið hvíldar
og látið fara vel um sig, hvemig
sem á stæði.
Heimili Margrétar og Gísla er
sérstakur blómareitur, því allt fag-
urt óx og dafnaði vegna natni
hennar og umhyggju. Hæfíleiki
hennar til að gera heimilið enn feg-
urra með ýmsum smekklegum
munum var líka einstakur. Og þar
var öllum tekið með mikilli gest-
risni, svo að segja má, að sé til
einhver séríslensk gestrisni, eins og
sumir halda fram, þá var Margrét
sannarlega enginn eftirbátur hinna
bestu íslenskra húsmæðra í þeim
efíium. Þar var í engu sparað til
þess að bjóða gestum og gangandi
það besta, sem kostur var á. Það
EKKI PRÍlfl!
NOTAÐU BELDRAY
Álstigarnir og tröppurnar frá
Beldray eru viðurkennd bresk
gæðavara - öryggisprófuð og
samþykkt af þarlendum yfir-
völdum.
Beldray er rétta svarið við vinnuna,
í sumarbústaðnum og á heimilinu.
Verðið er ótrúlega hagstætt -
gerðu hiklaust samanburð.
Beldray fæst í byggingavöruverslunum og kaupfélögum um land allt.
EINKAUMBOÐ I.GUÐMUNDSSON & CO HF. SÍMI 24020
64,5cm 87,0cm 109,5cm 132,0cm 154,5cm 177,Ocm
fengum við oft að sannreyna, er
öðluðumst vináttu þessara merkis-
hjóna.
Hér að framan var þess getið lítil-
lega, hve Gísli var framarlega í
ýmsu félagsmálastarfí. Þótt KR
hafí átt hug hans allan frá æsku,
hefur hann notið virðingar og vin-
sælda langt út fyrir raðir KR-inga.
Hann var §örinn forseti ÍSÍ 1962
og gegndi því ábyrgðarmikla starfí
í nær tvo áratugi, eða þar til hann
óskaði sjálfur að draga sig í hlé.
Auk þess var hann borgarfulltrúi
um langt árabil og forseti borgar-
sljómar frá 1970 til 1974. Er starfs
hans í nær óteljandi nefndum þá
ógetið, bæði á vegum íþróttahreyf-
ingarinnar og Reykjavíkurborgar.
Flestum þessara starfa Gísla
fylgdi mikill erill fyrir Margréti
konu hans, því segja má, að heim-
ili þeirra yrði opinber vettvangur í
sambandi við gestakomur af ýmsu
tagi. Við slík tækifæri reynir ekki
síður á starf húsfreyjunnar en bón-
dans, og viðleitni hennar til að veita
gestum góðan viðurgeming getur
verið hin besta landkynning. I því
efni gat Margrét sannarlega verið
ánægð með sinn hlut.
Ekki verður skilið svo við upprifj-
un á kynnum okkar af Margréti og
Gísla, að á ferðalög okkar innan-
lands og utan sé ekki minnst lítil-
Iega. Hófust ferðalögin saman
skömmu eftir að þau fluttu heim
og vinátta okkar skaut rótum. Em
þau óaðskiljanlegur hluti af lífi okk-
ar, svo nátengd í vináttunni sem
við vomm, og við minnumst þess
ekki, að nokkm sinni hafí orði hall-
að, þótt ferðimar stæðu stundum í
heilan mánuð.
Hér er ekki kostur á að drepa
nema á fátt eitt af þessu efni, en
ferðimar urðu fleiri en svo, að tölu
verði á komið í skjótri svipan. Af
þeim ferðum, sem upp úr standa,
er ein sem við fómm saman sumar-
ið 1948. Var þá farið með ms.
Heklu til Glasgow og bíll hafður
með. Síðan var ekið til Lundúna,
þar sem Ólympíuleikamir vom þá
háðir á Wembley-leikvanginum.
Eftir Lundúnadvölina var farið til
Parísar, þar sem höfð var nokkurra
daga viðstaða. Leiðir okkar lágu
oft saman til útlanda við önnu tæki-
færi, og dreif þá margt á dagana,
en við rifjum þær ferðir upp í hug-
anum.
Ferðir okkar innanlands — á sjó
og landi — em margar minnisstæð-
ar. Var þá m.a. farið um Austfirði
eða Vestfirði og Homstrandir, en
við Unnur áttum skyldmenni hvort
á sínu landshomi.
Á sjöunda áratugnum var ákveð-
ið að fara þvert yfír hálendið frá
Skagafirði um Kjöl til Laugarvatns,
og vom forystumennimir þeir Hjalti
Pálsson hjá SÍS og Eggert Krist-
jánsson lögfræðingur, sem var um
árabil starfsmaður minn. Þetta var
okkur öllum ógleymanleg ferð, en
jafnframt erfíð, svo að það hefði
mátt ætla, að kona, sem hafði ekki
vanist hestum frá blautu bams-
beini, hefði borið sig illa í slíkri
ferð. En því fór fjarri, hvað Mar-
gréti snerti, því hún kvartaði aldrei,
og engu var líkara en hún hefði
fátt annað gert um ævina en að
sitja hest langar dagleiðir. Dugnað-
ur hennar og þrautseigja var slík,
að aðdáun vakti.
Þessi minningarbrot koma óumflýj-
anlega upp í hugann, þegar
Margrétar er minnst. Aldrei gleym-