Morgunblaðið - 10.03.1987, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1987
55
Gísli Andrésson,
Hálsi - Minning
Fæddur 14. nóvember 1917
Dáinn 1. mars 1987
Við hið sviplega fráfall Gísla á
Hálsi, 1. mars síðastliðinn, hefur
bændastéttin og héraðið misst einn
af sínum virtustu mönnum.
Gísli fæddist að Bæ í Kjós 14.
nóvember 1917. Foreldrar hans
voru þau Andrés Ólafsson, bóndi
þar og kona hans, Ólöf Gestsdóttir.
1922 flytjast foreldrar Gísla frá Bæ
sem var rýr jörð og ekki lífvænlegt
að ala upp stóran bamahóp að
Neðra-Hálsi í sömu sveit. Neðri-
Háls er kostajörð og bjuggu foreldr-
ar Gísla þar myndarbúi og brátt
varð jörðin ein af bestu jörðum í
sýslunni. Þeir bræður Gísli og Odd-
ur, sem látinn er fyrir nokkrum
árum, héldu uppi merki foreldra
sinna ásamt Gesti bróður þeirra,
en hann lést fyrir aldur fram árið
1948.
1936 stundaði Gísli nám við
íþróttaskólann í Haukadal hjá hin-
um mikla æskulýðsfrömuði Sigurði
Greipssyni. 1938 innritaðist hann í
bændaskólann á Hvanneyri og lauk
þar búfræðiprófi 1939. Hjá Runólfi
Sveinssyni hlaut hann gott vega-
nesti, bæði í menntun og starfí.
Gísli var góður námsmaður og átti
auðvelt með að tileinka sér þau
fræði sem kennd voru í þessum
skólum, bæði í starfi og bóklegu
námi. Gísli minntist ætíð veru
sinnar á Hvanneyri með hlýhug,
bæði til félaga sinna þar og skólans.
Það var kreppa á íslandi þegar
Gísli kom til starfa á búi móður
sinnar eftir skólagönguna. Vélvæð-
ingin hafði ekki hafið innreið sína
í íslenskan iandbúnað og dugnaður
og iðjusemi markaði afkomu
bænda. Fjölskyldan á Hálsi var
samhent í störfum. Þróttmikil æska
í Kjósinni fylkti sér saman í ung-
mennafélaginu Dreng í starfí og
leik og bar félagið hróður héraðs
og sveitar á mótum og samkomum
ungmenna í landinu. Hinn myndar-
legi systkinahópur á Neðra-Hálsi
settu svip sinn á þennan hóp. Gísli
var fljótlega kosinn til forystu í
ungmennafélaginu og sat mörg ár
í stjórn UMFÍ
Iþróttamaður var Gísli góður og
man ég eftir honum sem ungur
drengur, er hann keppti í íþrótta-
mótum ungmennafélaganna í
Bugðubökkum, og keppti hann þar
í flestum greinum íþrótta.
En önnur störf kölluðu brátt á
hann ásamt búskaparstörfum á
búinu, en þeir bræður Oddur og
Gísli höfðu hafíð félagsbúskap á
Hálsi 1948. Landbúnaður á íslandi
var í örri þróun og leitað var að
mönnum til að standa vörð um af-
komu hans.
Mörg voru þau trúnaðarstörf sem
bændur héraðsins fólu honum, í
samtökum bændastéttarinnar.
Hann hafði það umburðarlyndi og
festu sem til þurfti til þess að standa
vörð um afkomu hennar.
Vönduð vinnubrögð og samvisku-
semi í starfí einkenndu starf hans.
Var það mikill skóli fyrir yngri
menn að starfa menn honum í fé-
lagsmálum. Á árunum 1963—1975
var unnið um land allt að nýju fast-
eignamati. Þetta var mikið starf og
umfangsmikið. Gísli vann að þessu
starfí öll árin ásamt Ólafi Þórðar-
syni, Varmárlandi og föður sínum,
en eftir lát hans tók ég við starfí
hans í nefndinni. Ég minnist þessa
samstarfs með þökk. Sýslunefnd
Kjósarsýslu þakkar honum sam-
fylgdina og minnist hans.
Gísli kvæntist 1950 Ingibjörgu
Jónsdóttur, ljósmóður frá Gemlu-
felli við Dýrafjörð. Þau eignuðust 9
börn sem öll eru uppkomin. Ég
votta frú Ingibjörgu, bömum þeirra
og öðrum innilega samúð á þessari
sorgarstundu.
Páll Ólafsson
Frændi okkar, Gísli, hefur nú
farið síðustu ferðina í bæinn. Oft
hefur maður haft áhyggjur af fólk-
inu sínu farandi þama á milli í
vondum veðmm. Svo verður slys í
blíðskaparveðri og góðri færð. Þar
mætast örlög tveggja manna og em
ráðin. Fjölskyldur okkar senda að-
standendum þeirra beggja innilegar
samúðarkveðjur og biðja þeim
blessunar.
Gísli Andrésson var fæddur 14.
nóvember 1917 á Bæ í Kjós, sonur
Andrésar Ólafssonar og Ólafar
Gestsdóttur. Það var árið 1922 sem
afí og amma fluttu að Neðra-Hálsi.
Eftir að Andrés lést bjó Ólöf áfram
á jörðinni ásamt börnum sínum.
Gísli og Oddur tóku við rekstri
búsins árið 1948 og var reksturinn
sameiginlegur allt til ársins 1977
að jörðinni var skipt og kom þá
nýbýlið Háls í hlut Gísla. Gísli
kvæntist árið 1950 Ingibjörgu Jóns-
dóttur, ljósmóður, frá Gemlufalli í
Dýrafírði. Fjölskyldur bræðranna
Gísla og Odds og systranna Ingi-
bjargar og Elínar bjuggu lengst af
sama búi og lífsreynsla þeirra er
því um margt samofin. Það hafði
ýmsa kosti að hafa sameiginlegan
rekstur bús og tveggja heimila. Við
bömin nutum þess svo sannarlega
því að nógir vom leikfélagamir og
næg verkefnin hvort sem farið var
í feluleik í geymslunni frammi, bú-
leik í skriðunni, fallin spýtan á
hlaðinu eða unnið var við búskap-
inn. Og oft vom böm Karls
Andréssonar og Huldu konu hans
með í hópnum því að þau bjuggu á
Hálsi • í mörg ár. Böm þessara
þriggja fjölskyldna vom 21. Auk
þess ólst upp hjá Gísla, Þorvaldur,
sonur Gests Andréssonar og Ólafíu
Þorvaldsdóttur en þau dmkknuðu
í Meðalfellsvatni árið 1946. Þor-
valdur er nú bóndi á Krossi í
Skagafirði. Mörg sumur dvöldu
einnig hjá Ingibjörgu frænkur okk-
ar Kolbrún og Hrafnhildur
Guðmundsdætur.
Ólöf amma var á heimili Gísla
og Ingibjargar til æviloka og þær
vom ófáar ferðirnar sem farnar
vom á vinalega loftið hennar. Flest
bamanna lærðu að lesa hjá henni
og oft var setið við kringlótta borð-
ið frammi á loftinu og spilað og
hlegið mikið og á góðum stundum
þegnir kandísmolar. Og aldrei var
amast við renneríinu á þessu
krakkastóði gegnum eldhúsið hjá
Boggu og Gísla, en þar sátu oft
einhveijir fullorðnir og röbbuðu
saman yfír kaffíbolla.
Því er ekki að neita að svona
náið sambýli er viðkvæmt og krefst
sveigjanleika, ekki hvað síst þegar
fjölskyldumar em ólíkar og vilja
þroskast hvor í sína áttina. Það
má eiginlega líkja sambýlinu við
tvöfalt hjónaband þar sem taka
þarf tillit til fleiri sjónarmiða en
venjulega. Ýmsir erfiðleikar komu
upp sem ekki var alltaf unnið úr
og má segja að orð spámannsins
„líf dagsins í dag verður ekki graf-
ið í gröf gærdagsins" eigi við um
það. Sumt af því sem ekki varð
útkljáð meðal hinna fullorðnu kom
í hlut barnanna að útkljá og það
hefur þrýst þessum stóra barnahópi
saman og em tilfínningatengslin
líkari systkinaböndum en frænd-
tengslum og munu þau vonandi
haldast þegar tímar líða.
I minningunni mun Gísli lifa sem
góður maður. Hann var rólegur í
daglegu fari og alvarlegur en átti
auðvelt með að slá á létta strengi
og gleðjast með vinum og félögum.
Rætur hans em í íslenskri bænda-
menningu og hann er af kynslóð
sem gengur til starfa sinna hávaða-
laust og tekur á sig ábyrgðarstörf
án þess að spyija um laun eða tíma.
Sunnudaginn sem hann lést átti
hann að mæta á fund hjá Sex-
mannanefnd. Hann hafði reyndar
kennt þreytu og nokkurs lasleika
nokkra daga og fjölskyldan hafði
heldur dregið úr honum með áð
mæta á fundinn. En er hann hafði
hvílt sig eftir hádegið fannst honum
endilega að hann þyrfti að fara og
leggja málstað sínum lið. Þannig
var Gísli, hann var samviskusamur
maður og ósérhlífinn. Hann vildi
hafa röð og reglu á hlutunum en
var þó aldrei með smámunasemi.
Snyrtimennska var honum með-
fædd. Hann átti um nokkurt árabil
við vanheilsu að stríða og var
nokkmm sinnum skorinn upp. Hann
var dulur í skapi en þó tilfínninga-
ríkur.
Gísli og Ingibjörg eignuðust níu
börn sem öllu em uppkomin og flest
búin að stofna eigið heimili. Fjórir
synir þeirra vinna við landbúnað.
Þeim fer fækkandi börnunum í
þessu landi sem alast upp í sveit
og hafa hrynjanda sveitalífsins í
blóðinu. Gísli gegndi trúnaðarstörf-
um í sveit sinni og sinnti ýmsum
félagsmálum bænda og þeirri stétt
helgaði hann líf sitt og starf.
Við dyr dauðans verður amstur
hversdagsins harla fánýtt. Þá skipt-
ir máli sameiginlegur uppmni,
sameiginleg lífsbarátta og fegurð
sveitarinnar undir háu fjalli við
lygnan fjörð. Í hugann kemur til
dæmis mynd af sumarmorgni þegár
kýmar em sóttar austur í Stekk
og reknar heim með íjallinu fram-
hjá tignarlegum álfasteinum, en
söngur lóunnar og vell spóans fyllir
loftið. Slíka mynd tileinkum við
Gísla því hann fylgdi sólinni í fóta-
ferð sinni, reis snemma úr rekkju
og gekk snemma til hvílu. Morgun-
stundirnar hafa eflaust gefíð Gísla
og íjölskyldu hans það gull í mund
sem hann með störfum sínum færði
henni og samfélaginu. Hann var í
takt við lögmál lífsins, guðinn 'í
sjálfum sér. Hvíli góður maður í
friði og megi fjölskylda hans njóta
velfarnaðar.
Ágústa Oddsdóttir,
Ólafur Oddsson.
Minning:
Egill Friðriks-
son í Skarði
Fæddur 15. febrúar 1901
Dáinn 27. febrúar 1987
Gamall og góður vinur og ná-
granni frá Þykkvabæjarámm
mínum er látinn. Ég var farinn að
halda, að Egill yrði mjög gamall
maður, því að hann var alltaf svo
heilsugóður. En dauðinn og veikind-
in gera ekki boð á undan sér.
Áttatíu og sex ára varð Egill rétt
eftir að hann var fluttur í sjúkrahús
í Reykjavík. Hann naut þeirrar
gæfu að búa alla ævi á sama stað,
góðri jörð, og hlynna að henni eftir
bestu getu, ásamt dóttur og tengda-
syni, eftir að hann tók sjálfur að
draga saman seglin í búskapnum.
Egill fæddist 15. febrúar 1901.
Vom foreldrar hans Friðrik Egils-
son (f. 1861, d. 1960) og Málfríður
Ólafsdóttir (d. 1943). Bjuggu þau
í Hákoti og Miðkoti í Þykkvabæ
allan sinn búskap og eignuðust all-
mörg börn. Er nú aðeins eitt af
þeim systkinahópi á lífí, að Agli
gengnum. Friðrik kaupmann í Mið-
koti þekkti ég vel, einnig Ólaf á
Jaðri. Ritaði ég eftir báða við leiðar-
lok þeirra. Er þeirra gott að
minnast. Egill kveður jarðlífið
síðastur af bræðmnum.
Egill gekk að eiga heimasætuna
í Skarði, Friðbjörgu Helgadóttur,
árið 1924. Þá vom þau bæði kom-
ung. Hún fæddist 27. janúar 1902
og andaðist 27. október 1979. Eg-
ill lifði hana því á áttunda ár. Þau
hjón vom mjög samrýnd og þau
áttu gott heimili. Um það get ég
borið, því að svo oft bar mig að
þeim garði. Böm Egils og Frið-
bjargar urðu tvö, og em bæði á lífi.
Þau em Fanney, fædd 1928, gift
Gretti Jóhannessyni bónda í Skarði,
og Helgi, búsettur í Keflavík,
kvæntur Guðríði Magnúsdóttur.
Eiga þau bæði nokkur börn. Já, lífið
heldur áfram, sem betur fer. Það
er mikil gæfa að geta erjað sömu
jörð langa ævi. Eftir að dóttir og
tengdasonur settust að heima í
Skarði var ekki verið að hólfa neitt
niður. Nei, það var eftir sem áður
eitt heimili. Segir það sína sögu um
eindrægnina. Eg held ég hafí fá
heimili, ef nokkurt, þekkt sem tók
heimilinu í Skarði fram að sam-
heldni og einingu. Góð heimili em
hornsteinar hvers þjóðfélags. Bili
þau, fer margt úrskeiðis.
Þegar Friðbjörg lést, ritaði ég
minningarorð um hana. Ekki kom
annað til greina en að ég kveddi
Egil vin minn með sama hætti.
Hann á það meira en skilið. Með
samúðarkveðjum til ættingja og
vina frá mér og mínu fólki.
Auðunn Bragi Sveinsson
Hann afí okkar er dáinn. Þetta
hljómar í huga okkar þessa dagana.
Hann sem aldrei var lasinn og allt-
af svo hress og kátur. Afí okkar
var fæddur í Hávarðarkoti,
Þykkvabæ, en flutti að Miðkoti árið
1912. Árið 1924 giftist hann ömmu
okkar, Friðbjörgu Helgadóttur frá
Skarði, Þykkvabæ, en í Skarði
bjuggu þau allan sinn búskap. Eign-
uðsut þau 3 böm. Þau em; Unnur,
fædd 1926, en hún lést fljótlega
eftir fæðingu, Fanney, fædd 1928,
gift Gretti Jóhannessyni og eiga þau
5 böm, Helgi, fæddur 1929, giftur
Guðríði Magnúsdóttur og eiga þau
3 böm. Bamabamabömin, sem öll
sóttu til langa, eins og þau kölluðu
hann, em orðin 15 talsins. Árið
1955 fluttist Grettir að Skarði og
foreldrar okkar hófu búskap með
afa og ömmu. Þar af leiðandi urðum
við sytkinin þeirrar gæfu aðnjótandi
að alast upp með ömmu og afa.
Fyrir það getum við aldrei full-
þakkað. Amma okkar lést 1979
eftir stutta sjúkrahúslegu. Þá missti
afí okkar góðan vin, en nú, 8 ámm
síðar, veikist afi og þurfti hann að
liggja á sjúkrahúsi í Reykjavík í
einn mánuð áður en hann lést. Það
var nú ekki langur tími, en allan
tímann var hann með hugann í
sveitinni sinni sem hann vildi helst
aldrei yfirgefa á meðan hann var
hér með okkur. í yfir 70 ár söng
hann í kirkjukómum í Þykkvabæ
og var formaður kórsins í mörg ár.
Hann var líka hringjari í kirkjunni.
Afí var einn af hinum traustu stólp-
um kirkjunnar, bæði kirkjukórsins
og alls kirkjulífsins. Hann var einn
af hinum vökulu mönnum safnaðar-
ins, eins og einn vina hans í kirkju-
kórnum sagði og í kirkjunni átti
hann trausta vini.
En svo kom að því að við fluttum
eitt af öðm í burtu og stofnuðum
okkar eigin heimili. Alltaf var jafn
gaman að koma heim, afí beið eftir
okkur á hlaðinu og tók svo hiýlega
á móti okkur og litlu bömunum
okkar, sem hann var svo natinn
við. Ófáar stundimar sat hann með
þau í fanginu og sýndi þeim tóbaks-
glasið sitt og talaði á sinn rólega
hátt við þau. Betri vin en hann átt-
um við og fölskyldur okkar ekki.
Nú er hann horfínn. Við gleðjumst
yfír því að hafa átt hann að vini.
Blessuð sé minning hans.
Egill, Kristbjörgj
Jóhannes, Marta og
Sigrún.
+
Útför eiginkonu minnar, móöur og tengdamóöur,
MARGRÉTAR HALLDÓRSSON,
Tómasarhaga 31,
ferframfrá Dómkirkjunni ídag, þriöjudaginn 10. mars, kl. 13.30.
Þeim sem vildu minnast hinnar látnu er vinsamlega bent á styrkt-
arsjóöi íþróttamanna.
Leifur Gfslason,
Gfsll Halldórsson,
Þórdfs Jónsdóttir.
t
Sonur okkar og bróöir,
PÁLL PÁLSSON,
lést 28. febrúar sl. Útförin hefur fariö fram.
Marfa Teresa Jónsson,
Jón Heiðar Pálsson,
Marfa Christie Pálsdóttir,
Páll Heiöar Jónsson,
Jóhanna Pálsdóttir,
Egill Heiðar Anton Pálsson.