Morgunblaðið - 18.03.1987, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. MARZ 1987
21
Byggðastefna unga fólksins:
Tækifærin notuð -
engin vanmetakennd
eftir Vilhjálm
Egilsson
Markmið byggðastefnu unga
fólksins er að ungt fólk eigi raun-
hæfan kost á því að setjast að á
landsbyggðinni. Þessi stefna felst í
sameiginlegu átaki stjórnvalda,
forráðamanna hinna einstöku
byggða og forystumanna í atvinnu-
iífi og verkalýðshreyfíngu, sem
miðast að því að skapa tækifæri
fyrir unga fólkið á landsbyggðinni.
Byggðastefna unga fólksins mið-
ar að því að tækifæri unga fólksins
til þess að fara að heiman og mennt-
ast eða öðlast reynslu í störfum
fjarri heimabyggð verði ekki farseð-
ill aðra leiðina að heiman. Byggða-
stefna unga fólksins felst í því að
tækifæri unga fólksins verði farseð-
iil báðar leiðir, að heiman og heim.
Meginatriði í byggða-
stefnu unga fólksins
Byggðastefna unga fólksins felur
í sér að hin almenna efnahagsstefna
gefi atvinnulífinu á landsbyggðinni
jafna möguleika og atvinnulífið á
höfuðborgarsvæðinu býr við til þess
að hagnast og greiða starfsfólki
sínu laun. Hér skiptir mestu máli
að gengi krónunnar sé rétt skráð
og að tekið sé fyrir innstreymi af
erlendu lánsfé. Þar með sitja verð-
mætin eftir þar sem þau eru sköpuð.
Þjóðarsátt — um hvað?
Menn tala stundum um þjóðar-
sátt. Meirihluti þjóðarinnar er
sammála um markmiðin, um það
góða sem við viljum gera í félags-
legum umbótum. Hingað til hefur
verið ágreiningur um leiðirnar.
Það er sannfæring okkar jafnaðar-
manna að skapa megi þjóðarsátt
um nýjar leiðir að sameiginlegu
markmiði, á grundvelli jafnaðar-
stefnunnar.
Við viljum bæta gæði skóla-
starfs; það kallar á hærri laun
kennara.
Við viljum tryggja örugga heil-
brigðisþjónustu án tillits til
efnahags.
Við viljum tryggja jafnrétti til
náms, án tillits til efnahags for-
eldra.
Við viljum tryggja hinum öldruðu
mannsæmandi lífeyri.
Við viljum leggja fram opinbert
fé til að leysa fólk úr skulda-
fangelsi húsnæðismálanna;
auka valfrelsi milli kaupa og
leigu.
Við viljum auka fjárveitingar til
skapandi menningar og lista
o.s.frv.
Ekkert af þessu verður vel
gert nema á grundvelli öflugs
atvinnulífs og ráðdeildar í ríkis-
rekstri.
Við jafnaðarmenn leggjum
þunga áherslu á sameiginlegan
lífeyrissjóð fyrir alla landsmenn
og samræmd lífeyrisréttindi. Við
viljum að lífeyrissjóðurinn verði
deildaskiptur eftir landshlutum,
að stjórn fjármagns og ávöxtun
verði heima i héraði.
Takist ekki pólitísk samstaða um
þetta milli stjórnmálaflokkanna vilj-
um við þjóðaratkvæði um iífeyris-
réttindamálin. Við viljum að fólkið
ráði en ekki forstjórarnir.
Höfundur er formaður Alþýðu-
llokksins og 5. þinfrmaður Reyk-
víkinga.
Byggðastefna unga fólksins felur
í sér að forráðamenn atvinnulífsins
á landsbyggðinni sjái til þess að
atvinnulífið þar þróist með sama
hætti og almennt er að gerast, úr
framleiðsluatvinnulífi yfir í þjón-
ustuatvinnulíf. Hér skiptir mestu
máli að forræði og framtak í vöru-
þróun, sölu og vinnslu landbúnaðar-
afurða færist frá SÍS heim í héruðin
og að forystumenn sjávarútvegsins
færi störf að vöru- og tækniþróun,
sölu- og markaðsmálum út á land.
Byggðastefna unga fétksins felur
í sér að fjármagn lífeyrissjóðanna
sé hagnýtt til uppbyggingar at-
vinnulífsins á landsbyggðinni.
Lífeyrissjóðirnir eiga að vera sjálf-
stæðar stofnanir undir stjórn þeirra
sem greiða í þá. Þannig geta þeir
nýst til atvinnuuppbyggingar. Það
á ekki að stofna einn sameiginlegan
lífeyrissjóð fyrir alla landsmenn,
taka féö til Reykjavíkur og mið-
stýra því þaðan.
Byggðastefna unga fólksins felur
í sér að sveitarfélög séu vakandi í
húsnæðismálum og tryggi aðjafnan
sé íjölbreytilegt framboð af bygg-
ingarlóðum fyrir ungt fólk. Enn-
fremur að veitt séu framkvæmdalán
til þess að byggingar íbúðarhús-
næðis á landsbyggðinni komist
aftur í gang.
Byggðastefna unga fólksins felur
í sér sjálfstæðari skóla og að fyrstu
skólaárin í grunnskólunum séu bet-
ur nýtt. Með því má útskrifa
stúdenta einu til tveimur árum fyrr
en nú er gert. Ennfremur verður
að byggja heilbrigðisþjónustu við
aldraða upp úti á land og öldrunar-
þjónustan ásamt almennri heilsu-
gæslu og bráðaþjónustu á að vera
akkeri heilbrigðisþjónustunnar á
landsbyggðinni.
Byggðastefna unga fólksins
leggur áherslu á góðar samgöngur
sem segja má að séu forsendur
fijálsrar samkeppni og þess að unnt
sé að breyta atvinnulífinu á lands-
byggðinni yfir í þjónustuatvinnulíf.
Vilhjálmur Egilsson
„Byggðastefna unga
fólksins bendir á tæki-
færin á landsbyggðinni
og vekur vonir og vissu
hjá unga fólkinu um að
framtíðin á lands-
byggðinni sé raunveru-
leg og á byggjandi.
Urtölumennirnir sem
alltaf eru að horfa til
Reykjavíkur mega ekki
fá að ráða.“
Upprætum vanmeta-
kenndina
Byggðastefna unga fólksins
hafnar þeirri vanmetakennd sem
svo oft kemur fram á landsbyggð-
inni í samanburði við höfuðborgar-
svæðið. Það er víða mjög gott að
búa á landsbyggðinni. Fasteigna-
verð er þar lægra en á höfuðborgar-
svæðinu og þrátt fyrir að fasteigna-
verð á landsbyggðinni eigi eftir að
hækka þegar fólk þar fer að hafa
trú á framtíðina og vilja eiga þar
heima, þá verður íbúðarkostnaður-
inn samt lægri en í Reykjavík.
Fjarlægðir innan staða á höfuð-
borgarsvæðinu eru miklu meiri en
víðast úti á landi. Það kallar á auk-
inn búsetukostnað á höfuðborgar-
svæðinu vegna þeirrar fyrirhafnar
sem fylgir því að komast í og úr
vinnu.
Á höfuðborgarsvæðinu er að vísu
ýmis þjónusta og menningarstarf-
semi sem ekki er úti á landi. En
þá verður að hafa í huga að margt
fólk á höfuðborgarsvæðinu notar
alls ekkert af þessari menningu eða
þjónustu. Og víst er að víða á lands-
byggðinni er menningarleg félags-
starfsemi, s.s. leikfélög, kórar og
kiúbbar, með margfalt meiri blóma
en á höfuðborgarsvæðinu.
Þeir staðir á landsbyggðinni sem
búa við ódýra hitaveitu og sam-
keppni í verslun geta boðið íbúum
sínum upp á verulega góð lífskjör.
Ekki síst er gott fyrir ungt fólk að
búa á slíkum stöðum og ala þar upp
börn.
Þannig má vel finna staði á
landsbyggðinni þar sem venjuleg
fjölskylda með ung börn getur haft
það jafn gott með 10.000—15.000
lægri mánaðartekjur en í Reykjavík.
Og þegar það bætist við að frjöl-
mörg fyrirtæki á landsbyggðinni
greiða ekki síðra og jafnvel hærra
kaup en í Reykjavík fyrir samskon-
ar störf, er engin spurning að það
er hægt að hafa það mjög gott á
ýmsum stöðum á landsbyggðinni.
Fyrirtæki á landsbyggðinni verða
að sjálfsögðu að geta greitt jafnhá
eða hærri laun fyrir sömu störf og
gerist á höfuðborgarsvæðinu. En
það sem skiptir ekki síður máli er
að færa sjálf hálaunastörfin út á
landsbyggðina.
Barlómsfræðingarnir
fæla unga fólkið burtu
Að sjálfsögðu eru víða erfiðar
aðstæður á landsbyggðinni, ekki
síst þar sem húshitunarkostnaður
er hár. Enginn neitar því. En
Byggðastefna unga fólksins hafnar
þeim allsheijarbarlómi sem svo oft
einkennir samanburð á lífskjörum
milli landsbyggðarinnar og höfuð-
borgarsvæðisins.
Þeir fulltrúar landsbyggðarinnar
sem sjá ekkert nema það slæma
hjá sér og það góða fyrir sunnan
eru að gera heimabyggð sinni mik-
inn óleik. Þeir eru nefnilega að
segja börnum sínum það að þau
eigi að flytja suður. Það getur vel
verið að hægt sé að fá styrki frá
ríkinu út á barlóm. En unga fólkið
sest ekki að á landsbyggðinni út á
styrki, heldur út á trausta atvinnu
og framtíð.
Byggðastefna unga fólksins
bendir á tækifærin á landsbyggð-
inni og vekur vonir og vissu hjá
unga fólkinu um að framtíðin á
landsbyggðinni sé raunveruleg og
á byggjandi. Urtölumennirnir sem
alltaf eru að horfa til Reykjavíkur
mega ekki fá að ráða. Ef þeir verða
ofan á verða þeir kannski síðasta
kynslóðin á landsbyggðinni. Það
má ekki láta þá hræða unga fólkið
í burtu.
Stefna tækifæranna
Byggðastefna unga fólksins er
stefna tækifæranna fyrir unga fólk-
ið, stefna sem viðurkennir þá
möguleika sem eru fyrir hendi á
landsbyggðinni og bendir á leiðir
til þess að hagnýta þá. Byggða-
stefna unga fólksins kallar á
viðhorfsbreytingu ráðandi afla í
atvinnulífinu á landsbyggðinni ekki
síður en átak af hálfu stjórnvalda.
Það verður t.d. að hrista upp í kunn-
ingjaþjóðfélagi kaupfélaganna og
SIS og nýta samvinnuhreyfinguna
til framfara. Það má ekki leyfa
samvinnuhreyfingunni að komast
upp með að miðstýra öllum tæki-
færum unga fólksins suður til
Reykjavíkur.
Byggðastefna unga fólksins er
stefna baráttu og samkeppni en
ekki beininga og ölmusu. í Byggða-
stefnu unga fólksins eru virkjaðir
þeir kraftar sem búa í fólkinu sjálfu
á landsbyggðinni. Þar með næst
mestur árangur og tækifærin skap-
ast fyrir unga fólkið.
Höfundur er formaður Sambands
ungra sjálfstæðismanna.
Stefán Einarsson, útgarðarbóndi á Siglunesi:
Keypti gröfu, krana, grjóthleðslubíl
og ýtu til vega- og bryggjugerðar
- sem hann hyggst ráðast í á eigin kostnað, að fengnu leyfi
„BOLTINN er ennþá hjá bæjar-
ráði og hefur enn ekki verið
tekin afstaða til umsóknar
minnar,“ sagði Stefán Einars-
son, útgerðarbóndi og vitavörð-
ur á Siglunesi, í samtali við
Morgunblaðið. „Eg held að það
hljóti að fara að draga til
tíðinda, en þá á eftir að senda
málið til Skipulags ríkisins og
Náttúruverndarráðs íslands."
Eins og fram hefur komið í
Morgunblaðinu hefur Stefán sótt
um að fá að leggja veg á milli
Siglufjarðar og Sigluness og að
byggja bryggju á Siglunesi, allt á
eigin kostnað. Á meðan Stefán
bíður eftir grænu ljósi hefur hann
safnað að sér tækjum og tólum
til framkvæmdanna og fær nú í
vikunni til sín 39 tonna jarðýtu
sem hann keypti frá Hamborg í
Þýskalandi. Áður hafði hann fest
kaup á gröfu, krana og grjótflutn-
Morgunbladið/Þorkoll
Jarðýtuna fær Stefán í vikunni. Hún er 39 tonna þung, komin
frá Hamborg í Þýskalandi. Samkvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins kostar slíkur gripur nýr 13 til 15 millj. kr., en þessi mun
vera nokkurra ára gömul
ingsbil. Hann vildi ekki gefa upp
kaupverð tækjanna, sagðist
standa einn á bak við kaupin, en
hefði þó góða viðskiptabanka.
„Ég sit hér uppi með miklar
eignir, nýlegt einbýlishús og fisk-
vinnsluhús og ef ég yfirgef
staðinn, verður þetta allt gjörsam-
lega verðlaust og mitt lífsstarf að
engu. Annaðhvort verð ég að laga
samgöngurnar eða gefast upp.
Siglufjarðarbær hefur nákvæm-
lega ekkert fyrir okkur gert og
hafa sem minnst viljað af okkur
vita. Hinsvegar eram við nógu
góðir þegnar þegar verið er að
innheimta skattana," sagði Stef-
án.
Stefán hefur aflað sér leyfis
nánast allra landeigenda, 50 að
tölu. Hinsvegar sagðist hann ekki
ætla að leggja veginn í landi neins,
heldur óskiptu landi sem reyndar
allir landeigendur ættu tilkall til.