Morgunblaðið - 21.07.1987, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. JÚLÍ 1987
ÉG-
TINA
Erlendar bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Tina Tumer with Kurt Loder:
L Tina
Utg. Penguin 1985
Tina Tumer fæddist Anna Mae
Bullock, síðla nóvembermánaðar
1939, í Tennessee í Bandaríkjunum.
Hún ólst upp við lítið ástríki for-
eldra sinna, eftir því sem hún segir
í bókinni. Hún virðist hafa verið í
nokkrum vafa um, hvað hún ætti
að leggja fyrir sig, eins og oft er
með ungt fólk.
En snemma laðaðist hún að tón-
list og þegar hún kynntist hljómlist-
armanninum Ike Tumer, var
framtið hennar ráðin. Hún hóf að
syngja dægurlagamúsík og framan
af einkum jazz og blús. Hún aflaði
sér mikillar hylli og ferðaðist vítt
um Bandaríkin.
Einkalíf hennar var heldur rugl-
ingslegt og snúið. Innan við tvítugt
hafði hún eignazt son, og hafði
síðan ekki öllu frekari skipti við
bamsföðurinn þann. Ike Tumer var
kvæntur maður, þegar þau tóku upp
kynni og um hríð var ekki öldungis
á hreinu, hjá hvorri hann ætlaði að
ílendast. En vegur Tinu fór stöðugt
vaxandi og fjöld; laga hennar öðlað-
ist vinsældir. Þau Ike eignuðust
son, hann skildi við fyrri eiginkonu
og giftist Tinu. Eftir frásögnum
Tinu að dæma hefur hjónaband
þeirra verið hið erfiðasta og Ike var
einlægt að lemja hana sundur og
saman. Þetta var, að hennar sögn,
verulega ömurlegt. Og mjög óheppi-
legt og leiðinlegt, þegar hún þurfti
kannski að koma fram á hijómleik-
um kvöldið eftir. Og erfítt að fela

iiwjnnní, ibe rral
siuit pf thp
bnllrri fetwlr
jhpriofrtf r ol
Ihf tjjífaiitf
0
MyLifeStory
TinaTumer
with KurtLoder
Kápumynd
glóðaraugu og alvarlega áverka.
Tina segir frá misþyrmingum eigin-
mannsins af furðulegu skeytingar-
leysi, ef ég mætti orða það svo.
Einhvem veginn snertir það mann
ekki og fer fyrir ofan garð og neð-
an.
Eftir lægðir og hæðir á frama-
brautinni, gerði hún hlé á söng um
tíma. Hún kvaddi sér hressilega
hljóðs á ný með metsöluplötunni
Private Dancer kom út upp úr 1980.
Þá var hún skilin við Ike og hafði
gengið í gegnum sálarstríð. Sem
kemst þó ekki alveg til skila vegna
þessa einkennilega hlutleysistóns,
sem hún hefur lagt sér til í bókinni.
Nú um stundir er Tina Tumer
hin ókrýnda drottning rokksins -
að því er fróðir menn segja mér og
lesa má í bókinni. Hún ferðast um
og er eftirsótt hvarvetna. Og alltaf
er látið fylgja með, hvað hún haldi
sér vel, orðin 48 ára. Enda óvenju-
legt fyrir söngvara í þessari
músíkgrein. Satt að segja verður
lesandi furðu litlu nær um Tinu í
bók Kurts Loder, sem er að öllu
leyti unnin í samvinnu við hana.
Einhver hálfkæringur og hræri-
grautur í framsetningu gerir að
verkum að það er erfitt að fá neina
heildarmy nd út úr þessu öllu saman.
Hvaða kostur
er bestur?
lengi og eitt rakvélarblað.
plKiirgiiíiSð
f Góðandaginn! CO
KRISTIN MYSTÍK
Erlendar bækur
Siglaugur Brynleifsson
Aurelius Augustinus: Aufstieg zu
Gott. Herausgegeben, eingeleitet
und úbersetzt von Ladislaus Boros.
Hildegard von Bingen: Gott seh-
en. Herausgegeben und eingeleitet
von Heinrich Schipperges.
Meister Eckhart: Einheit im Sein
und Wirken.Herausgeben, einge-
leitet und zum Teil úbersetzt von
Dietmar Mieth.
Texte Christlicher Mystik. Piper
1985-86.
Agústínus er nú kunnastur fyrir
Játningar sínar, sem komu út á
íslensku í þýðingu Sigurbjarnar
Einarssonar 1962. Agústínus er
talinn til merkustu og áhrifamestu
kirkjufeðra. Hann lifði frá 353 til
430, tímabil umbreytinga og hruns
Rómaveldis. Alarik rændi Róma-
borg 410 og sá atburður virtist
tákna aðdragandann að heimsendi,
í margra augum. Áhangendur hins
foma siðar töldu fall Rómar eiga
sér orsakir í afrækslu goða Grikkja
og Rómveija, sem varð kveikjan að
höfuðverki Ágústínusar „De civit-
ate Dei“. Hann hóf ritun verksins,
að ætlað er, um 413 og lauk því
426. Með skrifum sínum ætlaði
hann að hrekja þessa kenningu
heiðinna manna um ástæðumar að
falli Rómar. Verkið varð allsheijar
útlistun á andstæðunum: heiminum
og kristnum dómi og þar var og
er grundvöllur kristinnar sögu-
heimspeki. Ágústínus skrifaði fjölda
annarra rita.
Á síðari árum átti Ágústínus í
hörðum deilum við Pelagíus sem
urðu til þess að skerpa kenningar
hans um náðarútvalningu, synda-
fallið og erfðasyndina. Þegar hann
var skeleggastur í skrifum sínum
um þessi efni talaði hann um mann-
kynið sem „massa geccati“ synda-
massa. Náðin var Ágústínusi allt,
og í nánum tengslum við trúar-
reynslu hans, þessara einkenna
gætti einkanlega í síðari ritum
hans, en hann var svo fijór að síðari
tíma guðfræðingar hafa getað aus-
ið ótæpilega af þeim mímisbrunni.
Útgefandi þessa vals úr ágústí-
nskri mystík var Ladislaus Boros,
sem setti saman margar merkar
bækur um guðfræði. Útgefandinn
skrifar ítarlegan inngang og velur
síðan úr ýmsum ritum Ágústínusar
þá kafla, sem snerta reynslu hans
og innlifun í þau efni, sem tæpast
verða tjáð með orðum, nema til
komi ritsnilld, víðfeðm og djúp
þekking og skýr hugsun. Til þess
að geta komið reynslu af þessu tagi
til skila án þess að úr verði mein-
leysis vaðall, þarf einnig þá ögun
og innsæi, sem örfáum er gefin.
Útgefandinn skipar efninu niður
í tíu þætti. Hver þáttur fjallar um
guðfræðilegar hugmyndir og hug-
tök, svo sem: Líf og verund,
upphafning til Guðs, frfall frá Guði,
dauðastríðið, nóttin, tilgangur
mennskrar tilveru o.fl.
Sem dæmi úr vali útgefanda:
„Mikill ert þú drottinn og dásamur
næsta. Mikill er máttur þinn og
speki þín ómælanleg. Og þig vill
maðurinn lofa, þetta brot sköpunar
þinnar, maðurinn, er ber dauðann
með sér, ber vitni syndar sinnar
með sér, og vitni þess, að þú stend-
ur gegn dramblátum. Samt vill
maðurinn lofa þig, þetta brot sköp-
unar þinnar. Þú vekur honum yndi
af lofí þínu. Því að þú hefur skapað
oss handa þér og hjarta vort er
órótt, unz það hvílist í þér.“
(Þýðing: Sigurbjörn Einarsson;
Játningar 1,1.)
Heildarútgáfa verka heilagrar
Hildegard von Bingen kom út á
árunum 1954—1972, Otto Múller
sá um útgáfuna. Þar með má segja
að Hildegard hafi risið upp. Hún
var vissulega þekkt af guðfræðing-
um og miðaldafræðingum, en textar
hennar voru fáum öðrum kunnir
og áhugi á störfum hennar var
hverfandi. Með þessari útgáfu
vaknaði þegar mikill áhugi fyrir
verkum hennar, hún er meðal merk-
ustu guðfræðinga miðalda, auk þess
skáld, náttúrufræðingur og læknir.
James Bond XVI:
Velheppnuð aðgerð
Kvikmyndlr
Arnaldur Indriðason
Logandi hræddir (The Living
Dayligths). Sýnd í Bíóhöllinni.
Stjömugjöf: ★(-)★(-)★
Bresk. Leikstjóri: John Glen.
Handritshöiundar: Richard
Maibaum og Michael G. Wilson.
Framleiðandi: Albert Broccoli.
Kvikmyndataka: Alec Mills.
Tónlist: Hljómsveitin A-Ha.
Helstu hlutverk: Timothy Dal-
ton, Maryam d'Abo, Jeroen
Krabbé og Art Malik.
Aftur erum við stödd inni í
byssuhlaupinu og horfum út 'a
grannvaxinn smókinginn beygja
sig niður og skjóta á okkur. Blóð-
ið lekur niður tjaldið, Bond-stefið
setur okkur í réttar stellingar og
skemmtunin getur byijað. Svona
hefur þetta verið í 25 ár og svona
gæti það verið í næstu 25 ár. Eða
réttara að segja á afmælisárinu;
vonandi verður það svona næstu
25 árin.
James Bond XVI. Ekkert annað
í kvikmyndasögunni jafnast á við
hinar sífelldu vinsældir og langlífi
njósnarans. Það má þrefa um
ástæðumar fyrir vinsældunum en
sú einfaldasta er auðvitað sú að
myndimar hafa verið, eru og
munu verða bráðskemmtileg kvik-
myndaleg afþreying. Það er sama
hversu oft okkur er sögð sama
sagan um sama fólkið, sömu
óþokkana, sömu Bond-stúlkumar,
við virðumst aldrei fá nóg.
Myndimar hafa auðvitað verið
misjafnar í gegnum tíðina en sú
nýjasta, Logandi hræddir (The
Living Daylights), sem frumsýnd
hefur verið í Bíóhöllinni, hefur
allt það til að bera sem prýða
má góða Bond-mynd; hraða,
spennu, kímni, sprengju sem Bond
gerir óvirka á síðustu sekúndu,
bfl sem einn og sér gæti sigrað
Varsjárbandalagið, hvert áhættu-
atriðið hrikalegra á fætur öðru,
stúiku, sem við getum allir öfún-
dað Bond af, illmenni sem í þessu
tilviki eru aðeins grínfígúmr og
ævintýralegan söguþráð sem er
nógu óskýr og óskiljanlegur til
að skipta engu máli.
Myndin er frískleg og hressandi
Timothy Dalton í hlutverki
James Bonds í Logandi hrædd-
ir.
eins og Bond sé kominn endur-
nærður úr löngu sumarfríi. Hinn
nýi Bond hefur orkað eins og víta-
mínsprauta á gamla liðið og það
hefur lagt alla áherslu á að kynna
hann sem best.
En það fer ekki hver sem er í
smókinginn hans Bonds. Fram-
leiðandinn Albert Broccoli hefur
valið vel að setja Timothy Dalton
í hlutverk meistaranjósnarans í
Logandi hræddir. Dalton er fjórði
leikarinn sem ber þann kross á
herðunum eins og fyrirrennarar
hans hafa gjaman viljað lýsa því.
Þeir hafa báðir orðið fráhverfír
hlutverkinu með ámnum og viljað
losna og kannski á Dalton eftir
að upplifa eitthvað svipað. Hann
er nú einu sinni metnaðarfullur
Shakeaspeare-leikari. En í augna-
blikinu er hann hinn ódauðlegi
Bond og kemur því bráðvel frá sér.
Hann á við tvo drauga að etja.
Sean Connery var fmmmyndin
og í augum margra hinn eini og
sanni Bond. Margir eiga aldrei
eftir að sætta sig við neinn annan
í hlutverkinu. Það er álit manna
að hann hafi verið harður, kald-
hæðinn og hrokafullur en arftaki
hans, Roger Moore, hafí verið
sjarmerandi og kíminn en á end-
anum næsta litlaus og þreyttur
enda orðinn hálf sextugur í
síðustu myndinni. Mitt á milli
þeirra kom ástralskur sýningar-
herra að nafni George Lazenby
sem gerði litla lukku. Með Timot-
hy Dalton kemur upplyfting sem
var löngu orðin tímabær. Ahersl-
an hefur aftur færst yfir á Bond
eftir að hann hafði næstum orðið
undir í einhveijum Grace Jones-
Duran Duran sölutrixum.
Það er einfaldlega ekkert sem
mælir gegn því að Dalton fari
með hlutverkið næstu tíu árin eða
svo. Hann tekur það mjög alvar-
lega og traustum tökum enda
veit hann hvað í húfí er. Sem
Bond er hann alvörugefinn,
traustur, ákveðinn, jafnvel raun-
sær og gott ef ekki rómantískur
en kímnin er í lágmarki. Dalton
er leikari góður og fer létt með
Bond-rulluna.
Með nýjum Bond hlýtur líka
að koma ný „Miss Moneypenny"
en annars er 007 umkringdur
gömlum kunningjum og fram-
vindan er mjög með hefðbundnum
hætti þótt handritið sé óvenju
óljóst í lýsingu á fyrirætlunum og
markmiðum óþokkanna og óþokk-
unum sjálfum. Hollenski leikarinn
Jeroen Krabbé leikur höfuðóvin
Bonds, gerspilltan KGB-foringja,
án þess að vera sérstaklega ógn-
andi heldur þvert á móti kómísk
fígúra; hin gullfallega Maryam
d’Abo leikur Bond-stúlkuna og á
í miklum erfiðleikum með að leyna
hrifningu sinni á draumaprinsin-
um og Art Malik leikur afganskan
uppreisnarforingja er talar falle-
gustu ensku sem frelsissveitimar
munu nokkru sinni heyra. Austrið
og vestrið mætast í sameiginlegu
átaki til að losa heiminn við hinn
spillta KGB-mann og jafnvel enn
spilltari vopnasölumann sem er
grínútgáfa _af amerískum hers-
höfðingja. Átakið lendir auðvitað
allt á Bond sem fer létt með enda
dyggilega búinn ýmsum tækni-
undrum frá Q. Eins og venja er
berst leikurinn víða um heim og
spennandi dirfskuatriðin ná hám-
arki þegar Bond og erkióþokkinn
slást hangandi í neti aftan úr
vöruflutningaflugvél í háloftun-
um.
Við erum aftur stödd í ævin-
týraheimi James Bonds og þrátt
fyrir ýmsa galla býður hann uppá
ósvikna skemmtun.