Morgunblaðið - 31.10.1987, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1987
f
Hjartans þakkir fœri ég börnum mínum, upp-
eldisbrceÖrum, frændum mínum og elskulegum
vinum fyrir öll skeytin, bcekur og ýmislegt.
Sérstaklega þakka ég Hallgrími syni mínum
fyrir Excelsior nikuna sem hann gaf mér. Þá
þakka ég vini mínum, Valdimar AuÖunssyni,
sem heimsótti mig meÖ nikuna sína og hélt
uppi fjöri ogskemmti öllum. Hann er nú lands-
þekktur harmonikuleikari. Harmonikan er
eina hljóÖfceriÖ sem hlustandi er á!
Já, aÖ vera áttrceÖur, mér finnst þaÖ enginn
aldur. Mér finnst ég ekkert eldri en þegar ég
var fimmtugur, en nú áttrœÖur 14. sept. 1987.
Kcerar kveÖjur. GuÖ blessi ykkur öll.
Elís Hallgrímsson,
Lækjarbakka, V-Landeyjum.
Símar 35408 og 83033
AUSTURBÆR
Lindargata 39-63 o.fl.
Hörgshlíð
Háahlíð
Hamrahlíð
Grænahlíð
Laugavegur1-33
Eskihlíð 5-15 o.fl.
SKERJAFJ.
Einarsnes
o.fl.
GRAFARVOGUR
Frostafold
VESTURBÆR
Ægisíða 80-98
Hofsvallagata 55-62

Hugleiðing-
ar trillukarls
Áki Guðmundsson
eftirÁka
Guðmundsson
Frumvarp til laga um stjómun
fiskveiða árið 1988 til 1991 hefur
nú verið kynnt hagsmunaaðilum. í
9. gr. laganna, sem er um báta minni
en 10 brúttólestir. Er bátum skipt í
tvo fiokka, 6 tonn og minni og 6—10
tonn, sem er eingöngu gert til að
leyfa einum það sem öðrum er bann-
að.
Bátum 6 brúttólestum og stærri
er úthlutað meðalafla ( sama stærð-
arflokki „samkvæmt nánari ákvörð-
un ráðherra". Til þeirra sem aflað
hafa yfir meðalafla báta í sama
stærðarflokki á viðmiðunartímabil-
inu er heimiit að úthluta afla
hámarki. „Ráðherra skal í reglugerð"
ákveða veiðibönn fyrir báta undir 6
brúttólestum, einnig getur „hann“
bannað notkun ákveðinna veiðar-
færa. Bátar undir 6 brúttólestum
geta fengið sérstök veiðileyfi með
aflahámarki ef afii þeirra fer yfir 60
tonn af botnfiski árin 1985, 1986
og 1987. Gilda þá um þessa báta
sömu reglur og gilda um báta 6 brút-
tólestir og stærri. Aflahámark
þessara báta er „óframseljanlegt".
Hér fær ráðherra mikil völd, þar sem
hann getur gripið fyrirvaraiaust inn
( gang mála án þess að um bætur
yrði að ræða fyrir viðkomandi út-
gerð. Hér ætiar sjávarútvegsráðu-
neytið að gera eigur manna
upptækar og svipta menn því frelsi
sem felst í þvl að vera eigin hús-
bóndi skikka þá til þess að ráða sig
í vinnu hjá stærri útgerðarfélögum
eða að snúa sér að annarri atvinnu.
Ég leyfi mér að draga í efa þær
forsendur sem kvótakerfið byggist
á, sem sé: Vemdun fiskistofna hér
við land og kerfisbundna uppbygg-
ingu þeirra. Hafrannsókn hefur lagt
til aflahámark fyrir hvert ár og síðan
kvótakerfið varð til hefur alltaf verið
farið langt fram úr þeim leyfilegu
mörkum, sem sérfræðingar Hafrann-
sóknastofnunar hafa mælt með (sjá
töflu). Og er nú svo komið að við
erum að verða einu ári á undan þeim
með veiðina, sem sagt að sá kvóti
sem menn fá úthlutað fyrir næsta
ár er kominn í land og búið að borða
hann samt hefur þorskstoftiinn við
íslandsstrendur aukist.
Hvemig má það vera? Getur ver-
ið að sérfræðingar hjá Hafrann-
sóknastofnun viti ekki hvað þeir em
að gera eða er nauðsynlegt að ríkis-
valdið þurfi að stjóma þessu eins
og „iandbúnaðinum" með skömmt-
unarkerfi, þar sem áhrif einstakl-
ingsins em engin eða lítil og
ríkisvaldið getur kallað úlfur, úlfur
til þess að hræða þjóðina svo mjög
að hún hugsi með sér — það er
best að eyða þeim aurum sem ég
á, því næsta ár verður verra og
rýmar þannig það traust sem menn
ættu að hafa á stjómvöldum á
hveijum tíma.
Mér finnst líka skrýtið að þegar
upp komu þeir tveir allra stærstu
þorskárgangar sem um getur, og
þeir meira að segja hlið við hlið
1983 og 1984, kölluðu þessir spek-
ingar allir að nú væri þorskurinn
búinn og hrygningarstofninn átti
að vera minnstur. Af hveiju em þá
þessir árgangar svona stórir, er það
vegna þess að friðun kom til? (Sjá
töflu.) Nei! Ætli náttúrleg skilyrði
hafí ekki verið svona góð? Ætli
náttúran stjómi þessu ekki miklu
betur sjálf ein og óstudd heldur en
menn úr sjávarútvegsráðuneytinu
og hjá Hafrannsóknastofnun? Haf-
rannsóknastofnun hefur náð því að
týna loðnu hér um árið og þeir
fiindu einu sinni 100 þúsund tonn
af þorski, sem þeir höfðu týnt.
Eftir þessar vangaveltur um
ágæti þessa kerfis kemur manni í
hug hvort það geti verið skaðlegt
að leyfa bátum undir 10 brúttólest-
um að veiða 10—12% af heildar
botnfiskkvóta við ísland. Mér er
spum, emm við að veiða síðasta
þorskinn á þessum bátum undir 10
brúttólestum? Hvaða sérstöðu höf-
um við? Enga! Því engin útgerð er
eins háð veðri og vindum. Enginn
hefur eins fáa valkosti eins og þessi
útgerð. Við getum valið um að veiða
þorsk á gmnnslóð í þorskanet, línu
eða færi. Við getum farið á grá-
sleppu, en þar er þétt setinn
bekkurinn og sá markaður sem
grásleppuhrogn em seld á er bæði
þröngur og viðkvæmur, svo ekki
er pláss þar fyrir fleiri af þeim sök-
um (svo menn stingi nú ekki augun
hver úr öðmm). Við getum veitt
ýsu í net og á línu á stöku stað við
landið. Löngu, keilu og steinbít
einnig á stöku stað, en þar með er
það upptalið, en þessar veiðar geta
líka bátar yfir 10 brúttólestum
stundað og að auki snurvoðaveiðar,
bæði á þorsk og kola, humarveiðar
í troll, rækjuveiðar, bæði innan
flarðar og á úthafi, loðnuveiðar og
síldveiðar, gulllax og langlúra og
til þess að bæta gráu ofan á svart
geta þeir breytt þorski í síld, rækju
og humri í þorsk og þannig fram
eftir götunum. Þar með em þeir
komnir með ávísun á verðmæti
sem þeir geta verslað með. Nú
gætu einhvetjir farið að segja sem
svo — era þá ekki allir búnir að fá
það sem þeir vilja? Nei, svo einfalt
er það ekki. Ráðuneytið vill fá að
hafa hönd í bagga svo allt fari nú
fram eins og þeir vilja, allt í bönd-
um.
Hér áður fyrr sögðu menn ef illa
fiskaðist og illa gekk — það hefur
árað illa í ár — en ef mikið fískað-
ist og vel gekk sögðu menn — það
hefur árað vel í ár. En nú segja
menn þegar illa /iskast — fískurinn
er búinn, við verðum að setja kvóta
á alla — en þegar vel aflast þá segja
menn — að það fiskist vel vegna
góðrar stjómunar — sem er að sjálf-
sögðu alrangt, vegna þess að það
fískast alltaf miklu meira en mælt
er með (sjá töflu). Ég vil meina að
sú stjómun sem þessi fískveiði-
stefna er sé ágæt í þeirri mynd að
láta stærri skip en 10 brúttólestir
hafa kvóta (ávísun á verðmæti) sem
þeir geti verslað með, þegar þeir
telji sig geta hagnast á því og not-
að þá peninga sem fyrir þessi
verðmæti fást eins og þeir telji að
komi best að notum, því enga út-
gerð þekki ég sem selur veiðirétt
sinn til að tapa á honum og ef út-
gerðin gengur vel hafa sjómennimir
það líka gott.
En látið okkur sem minni emm
og með hagkvæmustu eininguna
vera í friði. Hvað er athugavert við
að okkur fjölgi? Við höfum enga
ávísun á verðmæti eins og hinir
stóm, svo ef við fískum ekki nóg
til að standa undir okkar (járfest-
ingu, þá fömm við á hausinn
(gjaldþrota), en ef við fískum og
vel gengur þá gætum við haft það
þokkalegt. Ahættan er okkar.
Ef við skírskotum til stjómskip-
unar Islands segir í 69. gr.: Engin
bönd má leggja á atvinnufrelsi
manna nema almenningsheill krefji,
enda þarf lagaboð til. Og í 67. gr.:
Eignarrétturinn er friðhelgur. Eng-
an má skylda til þess að láta af
hendi eign sína nema almennings-
þörf krefji; þarf til þess iagafyrir-
mæii og komi fullt verð fyrir.
Svo látið þið okkur í friði.
Höfundur er trillukarl og stjóm-
armaður í Landssambandi smá-
bátaeigenda.
Tillaga Haf rannsóknar- stofnar Tillaga ajávarútvegs- ráðherra Veiddur afli
1984 200.000 257.000 281.481
1985 200.000 267.000 322.810
1986 300.000 300.000 365.859
1987 300.000 330.000 380.000 (áætl.)
Alls 1.000.000 1.154.000 1.350.150
Upplýsingar fengnar hjá Hafrannsóknastofnun, sjávarútvegsráðuneytinu og
Fiskifélagi fslands.
JlliUÍ