Morgunblaðið - 01.11.1987, Blaðsíða 46

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. NÓVEMBER 1987
HVAÐ FINSST ÞER
'UM INNFLUTNING
ERLENDS VINNUAFLS?
Hugmyndir eru uppi um að stórauka hlut erlends vinnuafls hér á landi. Leita menn einkum fyrir sér á Norðurlöndunum
í þessu skyni en einnig annars staðar í Evrópu.
Norðurlöndin eru sameiginlegur vinnumarkaður og íbúar þeirra geta gengið til starfa í því landi þar sem þeir setjast
að. Aðrir en Norðurlandabúar þurfa atvinnuleyfi hjá félagsmálaráðuneytinu að fenginni umsögn stéttarfélags. Nú hafa
um 700 útlendingar atvinnuleyf i hér. Auk þeirra starfa hér sennilega nokkur hundruð Norðurlandabúar.
Morgunblaðið lagði eftirfarandi spurningar fyrir nokkra forystumenn launþega og vinnuveitenda:
1.
Eru núverandi
reglur um
innflutning á
erlendu
vinnuafli
fullnægjandi?
2.
Finnst þérað
stemma eigi
stigu við
. innflutningiá
erlendu
vinnuafli?
Byggjum ekki
upp ein-
angrunar-
stefnu
- segir Víglundur
Þorsteinsson,
iðnrekandi
1. Eru núverandi reglur um
innflutning á erlendu vinnuafli
fullnægjandi?
Já, núverandi reglur eru full-
nægjandi fyrir atvinnulífið í
landinu. Við höfum frjálsan vinnu-
markað með öðrum Norðurlandabú-
um, reglur sem fram til þessa hafa
fyrst og fremst auðveldað íslend-
ingum að leita starfa á hinum
Norðurlöndunum en lítið gagnast
öðrum íbúum Norðurlanda hér á
landi þar til nú.
Reglur um atvinnuleyfi til handa
öðrum útlendingum eru ekki þess
eðlis að atvinnulífið þurfi á breyt-
ingum á þeim að halda.
2. Finnst þér að stemma eigi
stigu við innflutningi á erlendu
vinnuafli?
Nei. Við þurfum að gæta þess
að byggja ekki upp einangrunar-
stefnu gagnvart okkar nágranna-
löndum, slík stefna af okkar hálfu
hlýtur fyrr eða síðar að kalla á svip-
uð viðbrögð gagnvart okkur í
nágrannalöndunum.
I dag eru mörg þúsund íslend-
inga við störf erlendis og svo hefur
það verið um langan tíma og verður
áfram.
Við höfum því haft ómældan hag
af því að hafa fijálsan eða lítið
heftan aðgang að vinnumörkuðum
erlendis.
Mér finnst sú umræða sem fram
hefur farið á þessu sumri meira
hafa einkennst af sérkennilegum
tilfinningum en skynsemd og rök-
festu. í þeirri umræðu hefur t.d.
verið grunnt á hleypidómum hjá
okkur.
Nú síðast hefur þeirri fullyrðingu
skotið upp að verið væri að flytja
inn vinnuafl til þess að halda niðri
launum á íslandi.
Ef þessi fullyrðíng er skoðuð
betur þá hlýtur að felast I henni sú
staðreynd að launakjör og tekju-
möguleikar á íslandi séu betri
en í nágrannalöndunum.
Þar komum við að kjama máls-
ins. Á íslandi er uppgangur og
mikil vinna. Kjarasamningar
undanfarinna ára hafa stóraukið
kaupmátt i landinu. Niðurstaðan
er sú að launakjör á íslandi þola
nú allan samanburð við okkar ná-
grannalönd og gott betur þegar
tekið er tillit til kerfis beinna skatta
hér á landi og í nálægum löndum.
Þess vegna er það eftirsóknar-
vert fyrir ungt fólk í löndum þar
sem atvinnuleysi heijar að koma til
starfa á íslandi.
Við eigum að taka við þessu
unga fólki opnun örmum og gefa
því tækifæri til starfa hér á landi
þar sem fólk vantar til svo margvís-
legra framleiðslustarfa.
Hafa þarf góða
gát á inn-
flutningi
vinnuafls
- segir Þröstur Olafsson
hjá Dagsbrún
1. Eru núverandi reglur um
innflutning á erlendu vinnuafli
fullnægjandi?
Já, við venjulegar kringumstæð-
ur tel ég svo vera. Þó hlýtur alltaf
að vera álitamál hvort jafii lítil þjóð
og við getum opnað landið fyrir
margfalt stærri þjóðum án þess að
geta stöðvað innflutning framandi
fólks, ef hætta verður talin á að
menningu okkar og siðum sé hætta
búin svo og jafnvægi á vinnumark-
aði. Núgildandi reglur byggjast á
gagnkvæmum réttindum milli
landa. Við höfum óhindraðan að-
gang að vinnumarkaði Norðurlanda
— þeirra landa sem óumdeilanlega
standa okkur næst í háttum, menn-
ingu og lífsviðhorfum. íslendingar
hafa frá öndverðu viljað hafa ákveð-
in atvinnuréttindi á Norðurlöndum
og því hljótum við að fallast á gagn-
kvæmi á þessu sviði.
Hvað aðrar þjóðir snertir er rétt
að hafa ströng skilyrði og leyfisveit-
ingar. Bæði er að vinnumarkaður
okkar þolir ekki ótakmarkað að-
streymi vinnuafls án þess að fara
úr skorðum, sem leiðir til lækkunar
á kaupi, en eins hitt að hættur sem
leiða af framandi menningu og ólík-
um lífsviðhorfum geta orðið okkur
skaðvænlegar og leitt til árekstra
innanlands, eins og við verðum
áhorfendur að daglega hjá sumum
erlendum þjóðum.
2. Finnst þér að stenuna eigi
stigu við innflutningi á erlendu
vinnuafli?
í samræmi við það sem að fram-
an er sagt, finnst mér að nauðsyn-
legt sé að hafa góða gát á
innflutningi erlends vinnuafls. Við
eigum að sníða atvinnustarfsemi
okkar stakk eftir eigin stærð, sem
þýðir að sé almennur skortur á
vinnuafli ber að slá á spennuna inn-
anlands og aðlaga atvinnueftir-
spum og framboð, í stað þess að
auka framboð með erlendu vinnu-
afli í stórum stíl. Gegn því hljótum
við að vinna. Hitt er svo annað mál
að ég tel enga ástæðu til að agnú-
ast út í takmarkað erlent vinnuafl
sem leysir takmarkaðan tímabund-
inn vanda á einstökum stöðum út
um land.
Dýrmætir
markaðir í
hættu vegna
vinmiaflsskorts
- segir Knútur Karlsson,
framkvæmdastjóri
í Grenivík
1. Eru núverandi reglur um
innflutning á erlendu vinnuafli
fullnægjandi?
Það má segja að reglur þær og
hefðir, sem hafa verið undanfarin
ár um innflutning vinnuafls, hafi
verkað þannig að atvinnurekendum
hefur verið fært að ráða erlent
starfsfólk til að halda fyrirtækjun-
um gangandi og án þess að skerða
atvinnumöguleika heimamanna.
2. Finnst þér að stemma eigi
stigu við innflutningi á erlendu
vinnuafli?
Það má ekki þrengja þá mögu-
leika, sem fyrirtæki hafa nú til
innflutnings á vinnuafli. Hér á eftir
eru nokkur atriði, sem ég tel vera
helstu ástæðumar að fískvinnslu-
fyrirtæki ráði tímabundið til sín
erlent starfsfólk.
Á ýmsum smærri útgerðarstöð-
um landsins, er ekki }rfir vetrarmán-
uðina til nægilega margt fólk til
að fullmanna eina vinnslulínu í fisk-
vinnslustöð. Vinnslulínur þurfa að
vera fullmannaðar til að hægt sé
að gera fiskvinnslustöð arðbæra og
vinnsluhæfa rekstrareiningu.
Yfir vetrarmánuðina berst að
landi það hráefni sem hentar best
í ýmsar neytendapakkningar, en
framleiðsla þeirra krefst mikils
vinnuafls.
Á undanfömum 2 ámm hefur
hraðfrystiiðnaðurinn ekki getað,
vegna vinnuaflsskorts, framleitt
nægjanlegt magn af ýmsum neyt-
endapakkningum og em dýrmætir
markaðir í hættu þess vegna.
Væntanlegar em ýmsar tækni-
nýjungar á næstu ámm í fiskiðnaði,
sem.munu leiða til vinnuaflsspam-
aðar. Er þá mjög gott að geta brúað
það tímabi) með erlendu vinnuafli
og skólafólki.
Reynsla ann-
arra þjóða
slæm
- segir Þórunn Svein-
bjömsdóttir, formaður
Sóknar í Reykjavík
1. Eru núverandi reglur um
innflutning á erlendu vinnuafli
fullnægjandi?
Núverandi samræmdar reglur
varðandi Norðurlandabúa í vinnu í
hveiju hinna Norðurlandanna em
gagnkvæmar, þannig að ef íslend-
ingur fer til annarra Norðurlanda
hefur hann sama rétt og aðrir í því
landi til vinnu eða atvinnuleysis-
bóta, sama gildir ef Norðurlandabúi
kemur til íslands í atvinnuleit.
Við teljum þessar reglur sann-
gjamar. Hinsvegar þyrftu reglur
að vera hertar varðandi innflutning
á erlendu vinnuafli í stómm stíl,
einnig að vinnuveitendum væri
skylt að mismuna ekki útlendingum
og íslendingum t.d. með fríu hús-
næði eða öðmm ffíðindum.
2. Finnst þér að stemma eigi
stigu við innflutningi á erlendu
vinnuafli?
Við emm alfarið á móti því að
innflutningur á erlendu vinnuafli í
stómm stfl sé leyfður. Ef atvinnu-
rekendur sjá sér fært að byggja
yfír hópa af útlendingum, hljóta
þeir að geta veitt því fé til hags-
bóta fyrir íslenskt verkafólk. í þessu
máli höfum við reynslu annarra
þjóða til að læra af og sú reynsla
er alfarið slæm. Stórir hópar af
erlendu fólki em á atvinnuleysis-
bótum í flestum nágrannalöndum