Morgunblaðið - 15.12.1987, Blaðsíða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. DESEMBER 1987
Þingmenn Borgaraflokks:
Heimild Húsnæðisstofn-
unar til lánveitinga
verði minnkuð um 60%
ÞINGMENN Borgaraflokksins
hafa lagt fram eigið frumvarp
til laga um húsnæðismálastjórn
og flutti Ingi Björn Albertsson,
þingmaður Vesturlands, fram-
sögu um það við aðra umræðu
um húsnæðismálafrumvarp
ríkisstjórnarinnar. Flutnings-
menn gera ráð fyrir að tekið
verði upp tvöfalt húsnæðislána-
kerfi. Rikið sjái aðeins um
lánveitingar til bygginga með
félagsleg markmið og til þeirra
sem eru að byggja eða kaupa
sína fyrstu íbúð, en komið verði
upp sérstökum húsnæðislána-
stofnunum, svokölluðum hús-
bönkum, til að sinna öðrum
hópum. Hafa þingmennirnir
einnig lagt fram frumvarp til
laga um húsbanka í efri deild
Alþingis.
Flutningsmenn leggja til þá
breytingu á starfsemi Húsnæðis-
stofnunar að hún starfi sem
bankastofnun, er hafi sjálf til vörslu
Byggingarsjóð ríkisins og annist
Qárreiður vegna hans. Verði stjóm
stofnunarinnar einungis kjörin af
Alþingi.
Húsnæðisstofnun mun sjá um
lánveitingar samkvæmt þessu
frumvarpi úr Byggingarsjóði ríkis-
ins, en hlutverk hans er skilgreint
í 9. gr. frumvarpsins. Heimilt yrði
að veita lán úr sjóðnum til bygg-
" inga, kaupa, viðbygginga, endur-
bóta og endumýjunar, útrýmingar
heilsuspillandi húsnæðis og orku-
sparandi breytinga á eftirfarandi
húsnæði:
1. íbúðir fyrir láglaunafólk (verka-
mannabústaðir).
2. íbúðir fyrir þá, sem eru að byggja
eða kaupa sínu fyrstu íbúð.
3. Vemdaðar íbúðir fyrir öryrkja.
4. Vemdaðar íbúðir fýrir aldraða.
5. Leiguíbúðir á vegum sveitarfé-
laga og félagasamtaka.
Enn fremur er samkvæmt frum-
varpinu heimild til að veita lán til
byggingar eða kaupa á húsnæði
fyrir félagslegar stofnanir á vegum
opinberra aðila og félagasamtaka,
svo sem dagvistarstofnanir fyrir
böm og aldraða, hjúkrunarheimili
og dvalarheimili.
Telja flutningsmenn að hin nýja
Húsnæðisstofnun ríkisins myndi
veita lán til 40% þeirra, sem sækj-
ast eftir lánum hveiju sinni.
Varðandi skyldusparnað ungs
fólks er í frumvarpinu gert ráð fyr-
ir því að ungu fólki standi til boða
að gera samning við stofnunina um
að skylduspamaðurinn renni til
byggingar leigu- og eignaríbúða
fyrir ungt fólk. Ungt fólk sem slíka
samninga geri hafi síðan forgang
að slíkum íbúðum og geti að loknu
skylduspamaðartímabilinu fengið
afsal fyrir eignarhlut í íbúðinni.
Um þá aðila (60%), sem sam-
kvæmt frumvarpinu ættu ekki að
njóta fyrirgreiðslu Húsnæðisstofn-
unar, telja flutningsmenn að til að
tryggja þeim aðgang að hagstæðum
langtímaveðlánum, sé nauðsynlegt
að koma upp sérstökum húsnæðis-
lánastofnunum, sem veiti einungis
slík lán. Er ætlunin að slíkir hús-’
bankar lúti lögmálum fjármagns-
og viðskiptakerfisins. Er gert ráð
fyrir að bankar, lífeyrissjóðir,
tryggingarfélög og hagsmunasam-
tök launþega komi upp þessum
bönkum.
Flutningsmenn leggja það til
varðandi lánskjör þessara stofnana,
að horfið verði frá því að miða við
lánskjaravístölu, heldur byggt á
byggingarvísitölu, ef á annað borð
eigi að tengja lánin vísitölu.
Húsnæðisfrumvarpið samþykkt frá neðri deild:
Heildarendurskoðun frum-
varpsins verði næsta skrefíð
ÖNNUR og þriðja umræða um
húsnæðisfrumvarpið fór fram í
neðri deild Alþingis síðastliðinn
laugardag. Var frumvarpið síðan
afgreitt um kvöldið til efri deild-
ar með 25 samhljóða atkvæðum.
Alexander Stefánsson, formaður
félagsmálanefndar neðri deildar,
hafði riðið á vaðið fimmtudags-
kvöldið áður og hafði framsögu
fyrir meirihlutaáliti nefndarinn-
ar. Þingmenn Borgaraflokksins
lögðu fram sérstakt húsnæðis-
frumvarp í neðri deild, sem þeir
síðan drógu til baka. Hafa þeir
ákveðið að leggja það fram í
efri deild með þeim breytingum,
að frumvarpið, sem samþykkt
var í neðri deild, gildi til bráða-
birgða, þar til þeirra frumvarp
geti tekið lagagildi.
Í áliti meirihlutans er lagt til að
það verði samþykkt og að ekki verði
gerðar grundvallarbreytingar á því
húsnæðiskerfi, sem komið var á
vorið 1986. Segir hins vegar að
með frumvarpinu sé stigið fyrsta
skrefíð til að koma á jafnvægi því
í húsnæðiskerfínu, sem kveðið er á
um í stjómarsáttmálanum. Enn
fremur segir þar að heildarendur-
skoðun húsnæðiskerfísins hljóti að
vera næsta skref með tilliti til feng-
innar reynslu og ábendinga aðila
innan og utan þings.
Frumvarpið hefur orðió fyrir
nokkrum breytingum í meðförum
nefndarinnar. í upphaflegu frum-
varpi var ráð fyrir gert að hús-
næðismálastjórn gæti synjað um lán
eða skert ef:
(a) Umsækjandi ætti fyrir fleiri en
eina íbúð.
(b) Umsækjandi ætti mikla íbúðar-
eign, skuldlitla eða skuldlausa.
(c) Umsækjandi ætti skuldlitla íbúð
stærri en 180 fermetra, brúttó að
bílskúr, og væri að minnka við sig.
Þessari grein er breytt þannig í
meðförum félagsmálanefndar, að
heimildarákvæðið samkvæmt a-lið
er óbreytt, en varðandi c-lið er veitt
heimild til þess að skerða lán eða
breyta kjörum á lánum umsækj-
anda.
í 2. gr. frumvarpsins er gert ráð
fyrir því að umsækjendur, sem upp-
fylli skilyrði um lánveitingu, skuli
fá svar um lánsrétt og líklegan
lánstíma innan þriggja mánaða og
að endanleg svör um afgreiðslutíma
og upphæð láns berist eigi síðar en
einu ári áður en fyrsti hluti láns
komi til afgreiðslu.
AIMnCI
í meðförum nefndarinnar var
þeirri málsgrein skotið inn, að .í
svörum húsnæðismálastjórnar skuli
það koma fram, að lánið sé háð því
að lífeyrissjóður eða sjóðir umsækj-
anda hafí fullnægt samningi við
Húsnæðisstofnun um ráðstöfunarfé
til Byggingarsjóðs ríkisins.
Varðandi forgangsröð var gert
ráð fyrir því m.a. í frumvarpinu,
að því er snertir þá er eiga íbúð
fyrir, að láta fjölskyldustærð og
skuldlausan eignarhiuta hafa áhrif
á biðtíma, innbyrðis, þannig að þeir
sem verr eru settir gangi fyrir hin-
um. í meðförum nefndarinnar er
þessu breytt á þann hátt, að heimil-
að er að láta til þeirra ganga fyrir,
sem eiga ófullnægjandi íbúð og
þurfa að skipta um húsnæði af fjöl-
skýlduástæðum.
I 4. gr. frumvarpsins var gert ráð
fyrir því að ríkisstjórninni væri
heimilt að ákvarða mismunandi
vexti innan hvers lánaflokks eða
að endurgreiða vexti, hvort tveggja
eftir nánari reglum, sem settar yrðu
í reglugerð. Þetta heimildarákvæði
var fellt brott í meðförum félags-
málanefndar.
í frumvarpinu var gert ráð fyrir
því að 1. gr. tæki gildi frá og með
21. október 1987, 4. gr. þegar í
stað og 2. og 3. gr. frá og með 13.
mars 1987. Félagsmálanefnd
breytti gildistöku 1. gr. til samræm-
is við 4. gr.
Kristín Einarsdóttir (K/Rvík)
harmaði að ekki skyldi fara fram
grundvailarbreyting á húsnæðislög-
gjöfinni. Kristín taldi þá takmörkun
Fj árlagaf r um varp:
fíflpkknn rúmur milljarðnr
í tillögum meirihluta fjárveitinganefndar
Samkvæmt tillögum meiri-
hluta • fjárveitinganefndar
(stjórnarliða) hækka gjalda-
liðir fjárlagafrumvarps fyrir
komandi ár um rúman millj-
arð króna (kr. 1.062.233.000).
Eftir hagrænu eðli skiptist
hækkunin svo: 1) Launakostn-
aður 71 m. kr. (6,7%), 2) Annar
rekstur 450 m. kr. (42,4%), 3)
Stofn- og viðhaldskostnaður
540,8 m. kr. (50,9%).
Eftir uppruna erinda er
skiptingin þessi: 1) Samkvæmt
tillögum ríkisstjómar 657 m.
kr. (61,9%), 2) Verðlags- og
launaleiðréttingar 120 m. kr.
(11,3%), 3) Aðrar afgreiðslur
fjárveitinganefndar 285 m. kr.
(26,9%).
Landbúnaðarráðuneytið veg-
ur þyngst í þessum hækkunum.
Gjaldaliðir tengdir því ráðu-
neyti hækka um 303,7 m. kr.
eða um 17,1%, samgönguráðu-
neytið 230,8 m. kr. eða um
5,3%, menntamálaráðuneytið
um 223,9 m. kr. eða 2,2%, heil-
brigðis- og tryggingaráðuneyt-
ið um 184 m. kr. eða 0,7%.
Framangreint eru tillögur
meirihluta fjárveitinganefndar
við aðra umræðu fjárlaga. Ef
að líkum lætur má gera ráð
fyrir frekari hækkunartillögum
við þriðju umræðu.
sem fælist í 2. gr. sjálfsagða, en
taldi hana ganga of skammt; lengra
þyrfti að ganga í því að takmarka
rétt stóreignamanna. Vafasamt
væri til að mynda að láta einungis
íbúðareign skerða lánsréttindi.
Kristín mælti og fyrir breyting-
artillögu sinni og Steingríms J.
Sigfússonar (Abl/Ne) við 2. gr.,
þess efnis, að þeir umsækjendur,
sem ekki uppfylltu ákvæði laganna
skyldu fá synjun innan þriggja
mánaða. Öðrum yrði ekki sent bréf,
fyrr en með endanlegu svari um
afgreiðslutíma og lánsupphæð, eigi
síðar en ári áður en fyrsta lánið
kæmi til afgreiðslu. Taldi Kristín
tillögu meirihluta félagsmálanefnd-
ar ekki myndu koma í veg fyrir
verslun með lánsloforð.
Óli Þ. Guðbjartson (B/Sl) taldi
að með þessu frumvarpi væri ekki
hreyft við þeim grundvailarvanda
kerfisins, sem lánskjaravísitalan
væri.. „Frumvarpið er spor í rétta
átt, en mikið vantar á.“ Óli taldi
tímamörk 2. gr. vera of losaraleg
og benti á að á Norðurlöndum þætti
ein vika vera viðunandi afgreiðslu-
tími.
Steingrímur J. Sigfússon
(Abl/Ne) taldi takmörkunarákvæði
1. gr. frumvarpsins ganga alltof
skammt og skipti sú grein miklu
minna máli eftir að b-liður hefði
verið tekinn út. Takmarkanir a- og
c-liðar væru góðra gjalda verðar,
ef skoðaður væri sá fjöldi umsókna,
væri ljóst að þeir skiptu næsta litlu
máli.
Steingrímur beindi þeirri spurn-
ingu til félagsmálaráðherra hvað
liði félagslega hluta húsnæðiskerf-
isins og kaupleiguíbúðakerfinu og
hvort gera ætti ráðstafanir á þessu
þingi. Einnig innti hann ráðherrann
eftir fjárhagsstöðu byggingarsjóð-
anna, hvort gert væri ráð fyrir
framlagi í sjóðina og hvort stæði
til að breyta útlánsvöxtum.
Stefán Valgeirsson (Sjf/Ne)
varpaði fram þeirri spurningu,
hvort ríkisstjórnin ætlaði ekki að
leysa vanda þeirra, sem hefðu orðið
okurlánastefnunni að bráð og sæju
fram á gjaldþrot. Hefði hann fengið
hringingar frá mörgum slíkum aðil-
um, sem í angist sinni hefðu spurt
sig hvort ætti að að skilja þá eftir.
Hjörleifur Guttormsson (Abl/
Al) spurði hvert efni reglugerðanna
ætti að vera, sem setja þyrfti vegna
breytinganna, og hvað átt væri við
með Jafnskjótt og auðið er“. Mælt-
ist hann til þess að reglugerðatext-
amir yrðu lagðir fyrir féíagsmála-
nefnd áður en þeir yrðu gefnir út.