Morgunblaðið - 30.01.1988, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1988
29
Tillaga á Baiidai’íkj aþingi um refisaðgerðir gegn Islendingum og Japönum
Tillagan borin upp vegna hval-
veiða Japana í vísindaskyni
- segir talsmaður Donalds Bonkers, þingmanns í fulltrúadeild Bandaríkjaþings
í tillögu þeirri sem Donald Bon-
ker, þingmaður Demókrata-
flokksins í fulltrúadeild
Bandaríkjaþings, hyggst leggja
fyrir báðar þingdeildir vegna
hvalveiða íslendinga og Jap-
ana, felst ekki hvatning til
Bandaríkjastjórnar um að
grípa til efnahagslegra refsiað-
gerða gegn þessum tveimur
þjóðum. Upplýsingar þessar
fengust á skrifstofu þing-
mannsins í Washington í gær.
Talsmaður Bonkers, Marie
Pampush, sagði í samtali við
blaðamann Morgunblaðsins að
hvalveiðar Japana í vísinda-
skyni, sem hófust nýlega, væru
meginástæðan fyrir áskorun-
inni um að Bandaríkjamenn
hvetji aðrar aðildarþjóðir Al-
þjóða hvalveiðiráðsins til að
grípa tii refsiaðgerða gegn
þeim þjóðum sem stunda hval-
veiðar. Þingsályktunartillagan
er nú til meðferðar í þingnefnd
og kvaðst talsmaðurinn ekki
geta sagt til um hvenær gengið
yrði til atkvæða um hana en
sagði líklegt að greidd yrðu
atkvæði samtímis um tillöguna
í báðum deildum Bandarikja-
þings. Bonker stendur um
þessar mundir í kosningabar-
áttu en hann hefur gefið kost
á sér í kosningum til öldunga-
deildar Bandaríkjaþings.
Marie Pampush sagði að ekki
væru bein tengsl milli ákorunar
þingmannsins og viðræðna Halld-
órs Ásgrímssonar, sjávarútvegs-
ráðherra, við Villiam Verity
viðskiptaráðherra Bandaríkjanna
í næstu viku. Kvaðst hún raunar
ekki vita hvert yrði meginvið-
fangsefni þeirra viðræðna. Sagði
hún Donald. Bonker vera reiðubú-
inn til að eiga viðræður við
íslenska embættismenn um áskor-
unina yrði þess óskað.
í tillögu Bonkers segir að
Bandaríkjastjóm beri að beita sér
fyrir því að önnur aðildarríki Al-
þjóða hvalveiðiráðsins grípi til
efnáhagsþvingana gegn þeim
ríkjum sem stunda hvalveiðar,
hvort sem þær eru í ábata- eða
vísindaskyni. Marie Pampush var
spurð hvort áskorun þessi væri
birt með tiltekin ríki í huga og
hveijar væru þær aðgerðir sem
hvatt væri til. Hún sagði áskorun-
ina eiga við um öll ríki Alþjóða
hvalveiðiráðsins og yrði það að
líkindum rætt er tillagan kæmi
til fulltrúadeildarinnar hvort beina
bæri henni til sérstakra aðild-
arríkja og nefndi hún Kína,
Argentínu, Chile og Perú sem
dæmi. Gert væri ráð fyrir að svip-
uðum aðgerðum yrði beitt og
Packwood-Magnuson lagaákvæð-
ið segði til um, sem heimilaði
Bandaríkjastjóm til að grípa til
efnahagsþvingana gegn þeim
þjóðum sem á einn eða annan
hátt freistuðu þess að draga úr
áhrifamætti Alþjóða hvalveiði-
sáttmálans. Sagði talsmaðurinn
fyrst og fremst gert ráð fyrir því
að þeim þjóðum sem brytu gegn
ákvörðunum Alþjóða hvalveiðir-
áðsins og vísindanefndar þess yrði
meinað að stunda veiðar innan
200 mílna lögsögu Bandaríkjanna
auk þess sem til greina kæmi að
banna innflutning á sjávarafurð-
um frá viðkomandi ríkjum.
Marie Pampush var spurð hvort
tiilaga Bonkers beindist fyrst og
fremst gegn hvalveiðum Japana
í vísindaskyni, sem þeir hófu ný-
lega í suðurhöfum. „Satt að segja
er þetta ástæða þess að tillagan
er borin upp,“ sagði hún og bætti
við að mikil andstaða væri við
Japanskt hvalveiðiskip að veiðum á Norður-Kyrrahafi. Tillaga Donalds Bionkers er fyrst og fremst
borin upp vegna hvalveiða Japana í vísindaskyni, að sögn talsmanns hans.
veiðar Japana á Banadaríkjaþingi
og því gerði hún ráð fyrir að tillag-
an fengi skjóta afgreiðslu.
í tillögunni er ekki að finna
beina hvatningu til Bandaríkja-
stjómar þess efnis að gripið verði
til efnahagsþvingana gegn Islend-
ingum og Japönum heldur er
henni eingöngu beint til annarra
ríkja Alþjóða hvalveiðiráðsins.
Talsmaðurinn var spurður hvort
þetta væri rétt túlkun. „Það er
rétt. í tillögunni er ekki að finna
áskorun til til Bandaríkjastjómar
varðandi efnahagslegar refsiað-
gerðir gegn þessum ríkjum,"
sagði Marie Pampush.
Donald Bonker var í eina tíð
formaður þingnefndar þeirrar sem
hefur tillöguna til meðferðar en
hún heyrir undir utanríkismála-
nefnd fulltrúadeildarinnar. Sagði
talsmaður hans að staða Bonkers
innan nefndarinnar kynni að vega
þungt er tillagan yrði tekin til
skoðunar. Þegar nefndarmenn
hafa lokið störfum verður tillagan
borin upp í fulltrúadeildinni og
sagði Marie Pampush líklegt að
atkvæði yrðu greidd um hana á
sama eða svipuðum tíma í öld-
ungadeildinni. Væri gert ráð fyrir
þess háttar atkvæðagreiðslu i
þingsályktunartillögu Bonkers og
yrði það vafalítið til þess að flýta
afgreiðslu málsins.
Donald Bonker hefur setið
fjölda funda á vegum Alþjóða
hvalveiðiráðsins sem fulltrúi
Bandaríkjaþings og hefur látið sig
friðun hvala mjög varða á undanf-
ömum ámm.
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra:
Vilja að hvalveiðar verði
stöðvaðar um alla framtíð
Vinnubrögð friðunarsamtaka og Donalds Bonkers ólýðræðisleg
HALLDÓR Ásgrímsson sjávar-
útvegsráðherra sagði í samtali
við Morgunblaðið í gær að til-
laga Donalds Bonkers, þing-
manns í fulltrúadeild
Bandaríkjaþings, þess efnis að
Bandaríkjastjórn hvetji önnur
aðildarríki Alþjóða hvalveiðir-
áðsins að gripa til efnahags-
Ívingana gegn Japönum,
dendingum og öðrum þeim
ríkjum sem stundi hvalveiðar í
ábata- eða vísindaskyni kæmi
sér ekki á óvart. Hún sýndi
glögglega hversu greiðan að-
gang hin ýmsu friðunarsamtök
ættu að ákveðnum fulltrúum á
Bandaríkjaþingi. Halldór mun
í næstu viku eiga viðræður við
William Verity, viðskiptaráð-
herra Bandaríkjanna, og
kvaðst hann ekki telja að þings-
ályktunartillaga þingmannsins
myndi hafa áhrif á þær.
Halldór Ásgrímsson sagði að
það kæmi sérlega skýrt fram í
tiliögu Bonkers að gert væri ráð
fyrir því að hvalveiðar yrðu stöðv-
aðar um alla framtíð. Bætti hann
við að þetta hefði lengi verið eitt
helsta markmið hinna ýmsu frið-
unarsamtaka sem hefðu haft
afskipti af hvalveiðum íslendinga
og annarra þjóða. „Þingmaðurinn
vill beita þrýstingi til að beygja
aðra undir sinn vilja,“ sagði Hall-
dór. „Þetta er ekki beint hægt að
kalla lýðræðisleg vinnubrögð,"
bætti hann við.
Halldór sagði að það yrði vissu-
lega mikið áfall fyrir sig persónu-
lega og íslensku þjóðina ef
aðildarríki Alþjóða hvalveiðiráðs-
Halldór Ásgrímsson
ins yrðu við ákalli Donalds
Bonkers. Kvaðst hann ekki vilja
trúa því að fjölmargar vinaþjóðir
íslendinga tækju að beita lands-
mdnn efnahagsþvingunum sökum
afstöðu þeirra til nýtingar hvala-
stofna.
Sjávarútvegsráðherra mun í
næstu viku eiga viðræður við
William Verity, viðskiptaráðherra
Bandaríkjanna. Á síðasta ári náðu
fulltrúar Bandaríkjastjórnar og
íslendinga samkomulagi um að
vinna að endurskipulagningu á
starfsháttum vísindanefndar Al-
þjóða hvalveiðiráðsins í samvinnu
við önnur aðildarríki þess. Halldór
kvaðst ekki telja að þingsálykt-
unartillaga þingmannsins myndi
hafa nokkru áhrif á þær viðræð-
ur. Hann var spurður hvernig
boðuðu samstarfi Bandaríkja-
manna og íslendinga miðaði á
þessum vettvangi. „Við höfum
lagt fram okkar tillögur og þeir
sínar og þær verða ræddar á fund-
inum,“ sagði hann.
Talsmaður Donalds Bonkers
sagði í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins í gær að þing-
maðurinn væri reiðubúinn til að
eiga viðræður við íslensku sendi-
mennina um tillögu sína er þeir
kæmu til Bandaríkjanna í næstu
viku. Kom einnig fram í máli hans
að Bonker hefu setið fundi Al-
þjóða hvalveiðiráðsins.
Sjávarútvegsráðherra var
spurður hvort hann væri reiðubú-
inn til að ræða við Bonker. „Ég
hef aldrei hitt manninn, en ég get
hugsað mér að tala við hvem sem
er sem er reiðbúinn til að ræða
þessi mál og hlusta á sjónarmið
okkar íslendinga," sagði Halldór
Ásgrímsson. Hann kvaðst ekki
vita hvort Bonker hefði átt hlut
að máli er ýmsum ríkjum, sem
eru hvalveiðar öldungis framandi,
var á sínum tíma að sögn Halld-
órs „smalað" inn í ráðið til að
tryggja að sjónarmið friðunar-
samtaka næðu fram að ganga.
Lét Halldór þess getið að það
hefðu verið hneykslanleg vinnu-
brögð.
Ráðherra kvaðst ekki sjá nein
merki þess að þingsályktunartil-
lagan snerti enn sem komið væri
samskipti íslands og Banda-
ríkjanna á nokkum hátt. „Þetta
mál er ekki komið á hættulegt
stig. Stjómvöld í báðum ríkjunum
stefna að því að forðast deilur og
reyna að finna lausn á þeim
ágreingsefnum sem upp kunna
að koma.“
Svíþjóð:
Pólskur
diplómat
biðst hælis
Stokkhólmi. Reuter.
VARARÆÐISMAÐUR Póllands í
Stokkhólmi hefur beðið um
pólitískt hæli í Svíþjóð, að því er
talsmaður utanríkisráðuneytis-
ins sagði i gær.
Pólveijinn, sem heitir Witold
Grabiec, hafði samband við útlend-
ingaeftirlitið 15. janúar og bað um
hæli fyrir sig, eiginkonu sína og tvö
böm þeirra.
Sænskir embættismenn sögðu,
að samkvæmt venju yrði Grabiec
yfírheyrður um njósnastarfsemi
austantjaldsríkjanna í Svíþjóð, þó
að ekki væri talið, að hann hefði
komið þar neitt nærri.
Bandaríkin:
Sárasóttartil-
fellum fjölgar
Atlanta. Reuter.
Sárasóttartilfellum hefur
fjölgað svo mjög í Bandarikjun-
um, að líkja má við faraldur og
er óttast, að það kunni að verða
til að auka útbreiðslu alnæmis.
Læknar á Sjúkdómavamastöð
ríkisins segja, að fram til miðs nóv-
ember í haust hafí verið skráð
31.323 sárasóttartilfelli og er það
32% aukning frá 1986. Búist er
við, að heildaruppgjör fyrir sl. ár
sýni, að 15 af hveijum 100.000 séu
sýktir og hafa þá aldrei verið fleiri
frá því árið 1950. Ein helsta ástæð-
an fyrir þessari aukningu er, að æ
fleiri eiturlyfjasjúklingar stunda
vændi til að fjármagna eiturþörfina.
Sárasótt og alnæmi em hvort-
tveggja kynsjúkdómar og eftir því
sem sárasóttartilfellum fjölgar, því
meiri hætta er á alnæmissmiti. Því
valda sárin, sem sárasóttin veldur.
T0P HEAD
Siggi Ebenhoch,
sérfræðingur í hártopp-
um, verður til viðtals og
leiðbeinir um val á hár-
toppum í dag, laugardag,
þann 30. jan., frá kl. 13.00.
Hársnyrtistofan
HÁRBÆR,
Laugavegi 168,
sími 21466.