Morgunblaðið - 30.01.1988, Blaðsíða 30

30______
Bretland
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1988
Frjálslyndir sam-
þykkja sameiningn
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frimannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
FRJÁLSLYNDI flokkurinn sam-
þykkti á sérstakri ráðstefnu
síðastliðinn laugardag að ganga
til sameiningar við Jafnaðar-
mannaflokkinn. Yfirgnæfandi
meirihluti fundarmanna var
hlynntur sameiningunni, en for-
ysta flokksins hafði verulegar
áhyggjur af andstöðu við hana.
Nú um helgina taka jafnaðarmenn
Austurríki:
Sagnfræðinganefndin
þjarmar að Waldheim
Vín. Reuter.
Sagnfræðinganefnd, sem kannað hefur feril Kurts Waldheims, for-
seta Austurríkis, á stríðsárunum, spurði hann spjörunum úr sl.
fimmtudag og er hermt, að Waldheim hafi átt undir högg að sækja á
fundinum. Júgóslavneskur sagnfræðingur sagði í gær, að Waldheim
hefði frá 1947 verið á lista yfir menn, sem voru eftirlýstir vegna
striðsglæpa á Balkanskaga.
Hans Rudolf Kurz, formaður
nefndarinnar, sagði, að fundurinn
hefði verið „gagnlegur en ekki auð-
veldur Waldheim". Vildi hann ekki
lýsa honum nánar en sagði þó, að
stundum hefði hitnað í kolunum.
Sagnfræðinganefndin, sem aust-
urríska stjómin skipaði, á að skila
af sér skýrslu 8. febrúar nk. um þær
ásakanir, að Waldheim hafi verið
viðriðinn stríðsglæpi þegar hann
gegndi herþjónustu í þýska hemum
á stríðsárunum.
Waldheim segist ekki hafa vitað,
að gyðingar og aðrir hafi verið flutt-
ir í útiýmingarbúðir þegar hann
starfaði fyrir þýsku leyniþjónustuna
í Grikklandi og Júgóslavíu. Manfred
Messerschmidt, einn nefndarmann-
anna, sagði, að auðvelt væri að efast
um þá fullyrðingu hans.
Anton Kolendic, júgóslavneskur
sanfræðingur, sagði í gær, að Wald-
heim hefði verið á júgóslavneskum
lista yfir stríðsglæpamenn frá árinu
1947 og ætti því að svara til saka
fyrir rétti, ekki fyrir sagnfræðinga-
nefnd. Kvaðst Kolendic sjálfur hafa
afhent Sovétmönnum og Bretum
skjöl um stríðsglæpi Waldheims.
Intemational gefur út á hveiju ári,
segir, að 333 af 1.167, sem létu lífíð
í flugslysum, hafi fallið vegna að-
gerða hermdarverkamanna. „Hætt-
an á því að flugfarþegar verði
fómarlömb spellvirlqa og flugræn-
ingja er vaxandi og stöðugt yfirvof-
andi,“ segir í skýrslunni. A árinu
1986 létu 219 flugfarþegar lífið af
völdum hermdarverka.
í skýrslunni sagði enn fremur, að
eftir sem áður orðið vegna mistaka
flugmanna. Af þeim sökum létu 392
lffíð í tfu flugslysum á árinu 1987.
Níu flugslys eru talin hafa orðið
af völdum veðurs og létust 239 far-
þegar í þeim. Meðal annarra orsaka
fyrir dauðsföllum í flugslysum má
nefna vélarbilanir og eldsvoða.
í skýrslunni kemur fram, að á
síðasta ári urðu flugfarþegar í fyrsta
skipti yfir milljarður talsins.
afstöðu til samskonar sameining-
artillögu í flokki sfnum.
Eftir fimm klukkustunda umræð-
ur var tillaga um sameiningu við
jafnaðarmenn samþykkt með 2099
atkvæðum gegn 385. Til að tillagan
hlyti samþykki þurfti stuðning
tveggja þriðju hluta fulltrúanna á
fundinum. Þessi stuðningur fór fram
úr björtustu vonum flokksforystunn-
ar. Hún óttaðist mest, að meirihluti
styddi tillöguna, en næði ekki tveim-
ur þriðju hlutum. Forystan hafði því
reiðubúnar tillögur um, hvemig
bregðast skyldi við því. Til þeirra
þurfti ekki að grípa.
í ræðu sinni á ráðstefnunni viður-
kenndi David Steel, leiðtogi Frjáls-
lynda flokksins, mistökin við
samþykkt stefnuskrár hins nýja
flokks. Ræðan var vel samin og vel
flutt og virðist hafa sannfært marga
um gildi sameiningarinnar.
Þessi ræða og niðurstaða at-
kvæðagreiðslunnar bæta hlut Steel
nokkuð, en hann var mjög valtur í
leiðtogasessi um tíma. Umræður em
þegar hafnar um væntanlegan leið-
toga hins nýja flokks. Steel segir
ólíklegt, að hann gefi kost á sér, en
hann útiloki það ekki. Flestir veðja
á Paddy Ashdown, talsmann Frjáls-
lynda flokksins í menntamálum, sem
líklegt leiðtogaefni.
Reuter
A öðrum endanum
Þessum Volkswagni hefur ekki verið lagt svona skemmtilega
eða lent í einhveijum loftköstum heldur er um að ræða auglýs-
ingu fyrir bílasölu í Eystrasaltsbænum Kappeln í Vestur-Þýska-
landi.
Umræður í Bandaríkjaþingi:
Flugslys á árinu 1987:
Fjórðung dauðs-
fallanna má rekja
til hermdarverka
London. Reuter.
FJÓRÐUNGUR þeirra dauðsfalla, sem urðu í flugslysum á árinu 1987,
á rót sína að rekja til hermdarverka. Hættan á að flugfarþegar verði
fórnarlömb spellvirkja eða flugræningja hefur aukist, að því er fram
kemur í skýrslu um öryggi i farþegaflugi.
í skýrslunni, sem tímaritið Flight flest dauðsföll í flugslysum hefðu
Kjarnaoddar upprættra
f lauga verða geymdir
Washington, frá ívari Guðmundssyni, fréttaritara Morgunblaðsins í Washington.
Þ AÐ KOM flestum á óvart er það
var upplýst á Bandaríkjaþingi í
umræðunum um staðfestingu
þingsins á samningi þeirra Ron-
alds Reagans og Míkhails
Gorbatsjovs um upprætingu
meðal- og skammdrægra kjarn-
orkuflauga á landi, að samnings-
aðilum er heimilt að halda
kjarnaoddum upprættu flaug-
anna, án þess að gera kjarnaodd-
ana ónothæfa til sprengingar.
Upplýsingamar hafa vakið mikið
umtal bæði innan þings og utan.
Jafnvel staðföstustu stuðnings-
menn sammningsins eins og t.d.
John Glenn, öldungadeildarþing-
maður og geimfari, sagði að hann
hefði átt tal við fjölda manns, sem
hefði hneykslast stóríega, er því
varð ljóst, að það eru engin ákvæði
í samningnum um það að hver ein-
asta kjamorkusprengja verði eyði-
lögð.
Helsti andstæðingur samningsins
á þingi, Jesse Helms, öldungadeild-
arþingmaður frá Norður-Karólínu-
ríki, sem er talinn íhaldssamasti
þingmaður repúblíkana, varpaði
fram þeirri spumingu, hvemig gæti
staðið á því, að samningurinn fyrir-
skipaði ekki eyðileggingu þess hluta
kjamorkuvopnsins, sem drepur
menn og eyðileggur mannvirki. Á
hinn bóginn em fyrirmæli um það
í samningnum, að allir hlutar með-
al- og skammdrægra kjamorku-
flauga og senditækja þeirra fyrir
utan kjamorkuodda og siglingar-
tæki skuli brennd eyðilögð með
sprengingu undir eftirliti banda-
rískra og sovéskra sérfræðinga.
Vamarmálaráðherra Banda-
ríkjanna, Frank C. Carlucci, lýsti
því yfír í þinginu, að ákvæðið um
varðveislu kjamaoddanna hefði ver-
ið sett í samninginn að undirlagi
Bandaríkjamanna sjálfra. Ráðherr-
ann gaf í skyn, að það stafaði m.a.
af skorti á kjamaefnum, svo sem
plútóníum og úraníum, og hafi ver-
ið talið nauðsynlegt að nýta efnin
í kjamaoddunum til framleiðslu á
kjamavopnum á næsta áratug.
Verkfall skrifstofufólks í Svíþjóð:
Angóla:
Suður-afrísk sprengjuvarpa
snýr styijöldinni UNITA í vil
Jóhannesarborg. Reuter.
TALSMENN UNITA-hreyfing-
arinnar í Angóla skýrðu frá þvi
á þriðjudag að þeir hefðu náð
borginni Cuata Cuanavale á sitt
vald. Stjómin i Luanda visar þvi
á bug að borgin hafi fallið en
hún er hernaðarlega mjög mikil-
væg vegna flugvallar i grennd
við hana. Stytjöldin i Angóla,
sem hefur staðið í um þrettán
ár, virðist nú vera að snúast
skæruliðum i hag eftir að bar-
dagar blossuðu upp að nýju i
september. Telja sérfræðingar
að það megi að miklu leyti þakka
nýrrí suður-afrískrí sprengju-
vörpu af gerðinni G-5.
G-5 sprengjuvarpan hefur und-
anfarið verið notuð af suður-afrí-
skum hermönnum sem aðstoða
UNITA í baráttunni gegn stjóm-
inni í Luanda, er nýtur stuðnings
Kúbumanna. Stjómarherinn hefur
á síðustu mánuðum þurft að hörfa
hundruð kílómetra frá því svæði
sem UNITA hefur á sínu valdi í
suð-austur Angóla. Telja sérfræð-
ingar að skýringuna á því megi að
miklu leyti rekja til þess að UNITA
getur nú haldið uppi stöðugum og
nákvæmum stórskotaliðsárásum á
stjómarherinn.
G-5 sprengjuvarpan, sem kom
fyrst á markaðinn árið 1979, er
stolt hins suður-afrSska vopnaiðn-
aðar, sem hefur blómstrað síðan
Sameinuðu þjóðimar settu vopna-
sölubann á Suður-Afríku.
Að sögn Helmoed-Roemer Heit-
man, sem ritað hefur bók um
herafla Suður-Afnku, er G-5, og
systurvopnið G-6, gott dæmi um
það hvemig suður-afríski vopna-
framleiðandinn Armscor nýtir sér
háþróaða tækni úr ýmsum áttum.
Að stofni til eru sprengjuvarpan
og skotfærin þróuð af kanadísku
fyrirtæki en með því að nýta sér
sænska tækni hefur Armscor tekist
að betrumbæta skotfærin enn frek-
ar.
Ýmsir hafa borið lof á sprengju-
vörpuna, m.a. hið virta tímarit
Jane's Defence Weekly, sem segir
hana vera sambærilega við hvaða
framleiðslu sem er frá löndum er
hafa mun lengri hefð i vopnamíði
en Suður-Afríka.
Framleiðsla iðnfyr-
irtækja að stöðvast
Stokkhólmi, Reuter.
YERKFALL um 50.000 skríf-
stofumanna, sem starfa hjá
iðnfyrírtækjum í einkaeigu, er
tekið að segja til sín í Svíþjóð.
Framleiðsla margra helstu iðn-
fyrirtækja landsins hefur riðlast
en verkfallið hefur staðið i níu
daga.
Talsmaður Volvo-fyrirtækisins,
stærsta fyrirtækis Svíþjóðar, sagði
í gær að framleiðsla í flestum
stærstu verksmiðjum fyrirtækisins
hefði nánast stöðvast. Kvað hann
tap Volvo af þessum sökum nema
um l,7 milljörðum íslenskra króna
á dag. Um 7.000 starfsmenn L M
Ericsson, sem sérhæfir sig í fjar-
skiptabúnaði, símakerfum og
tölvutækni, eru í verkfalli og hefur
fyrirtækið neyðst til að segja 2.000
starfsmönnúm upp. Hjá fyrirtækinu
fengust þær upplýsingar að 6.000
manns til viðbótar kynnu að missa
störf sín í næstu viku.
Stéttarfélag skrifstofufólks sem
starfar hjá einkafyrirtækjum krefst
launahækkunar umfram verðbólgu
sem er nú fimm prósent. Samband
vinnuveitenda hefur boðist til að
hækka launin um fjögur prósent
og hefur hótað að setja á verkbann
á mánudag hafi stéttarfélagið ekki
fallist á þá lausn launadeilunnar
fyrir þann tíma. Einungis um helm-
ingur félaga stéttarfélagsins er í
verkfalli og voru þeir valdir úr sem
leggja skyldu niður störf.
Sænska ríkisstjómin hefur
ákveðið að takmarka launahækkan-
ir við fjögur prósent til að koma í
veg fyrir óhagstæðan greiðslujöfn-
uð á næsta ári og til að styrkja
samkeppnisstöðu sænskra iðnfyrir-
tækja. Er litið svo á að verkfallið
geti skipt sköpum um hvort ríkis-
stjóminni tekst að halda þeirri
stefnu til streitu.