Morgunblaðið - 30.01.1988, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1988
51
Vatnabrandur. Þannig kynnist ég
honum fyrst.
Þau Guðrún og Brandur hófu
búskap í Vík og áttu þar heimili til
1936 en fluttu þá til Reykjavíkur
þar sem Brandur stundaði akstur.
En heimahagamir toguðu í ungu
hjónin og aftur voru þau komin til
Víkur 1942. Þar stóð heimili þeirra
æ síðan og þar áttu þau heiðurshjón
eftir að skila miklu dagsverki og
merku og gera garðinn frægan.
Hjónaband þeirra var mjög far-
sælt og kraftamir stilltir saman til
átaka í margbrotnum og mikilvæg-
um störfum. Þau hjón bæði höfðu
fengið í vöggugjöf mikið þrek og
ærinn kjark. Þegar lífssól þeirra
stóð hæst virtist manni stundum
sem lítil takmörk væru fyrir því,
sem þau gátu afkastað. Þau höfðu
bæði alist upp við kröpp kjör eins
og flestir íslendingar á öndverðri
öldinni, en það hafði ekki merkt þau
á nokkum hátt. Þvert á móti. Höfð-
ingsskapur í sjón og raun var
einkenni þeirra beggja heima og
að heiman.
Þau hjón eignuðust 4 böm. Þau
eru Jóhannes Stefán, forstjóri í
Garðabæ kvæntur Þuríði Halldórs
frá Höfnum, Hrönn búsett í Vík
gift Guðjóni Þorsteinssyni, starfs-
manni Vegagerðar ríkisins, Birgir,
rafvirki, kona hans er Jóhanna Þór-
hallsdóttir, þau búa í Hafnarfirði
og Hörður bílstjóri ókvæntur í
Reykjavík.
Brandur Stefánsson var kunnur
maður um Suðurland allt frá því
að hann hóf baráttu sína við vötnin
og vegieysumar á sínum fyrsta bíl.
Ég hafði því þekkt hann í nokkur
ár áður en ég leit konu hans fyrst
augum. Kynni mín af Guðrúnu Jó-
hannesdóttur hófust fyrst árið 1951
eftir að ég og fjölskylda mín flutt-
ist til Víkur, þar sem við áttum
heimili í rúman áratug. Það vom
góð kynni, sem við emm þakklát
fyrir.
Það er ekki mögulegt að minnast
annars þeirra hjóna, án þess að
geta beggja, svo nátengd vom þau.
Þegar ég kom austur, vom þau
í blóma lífsins, full af lífskrafti og
athafnagleði. Þau höfðu mikið um-
leikis eftir því, sem hægt var á
litlum stað. Brandur var vegaverk-
stjóri i Vestur-Skaftafellssýslu.
Hann hafði sérleyfí til fólks- og
póstflutninga á leiðinni milli
Reylgavíkur og Kirkjubæjarklaust-
urs. Þá ráku þau hjónin hótel í Vík,
sem Guðrún stjómaði með miklum
myndarbrag..Þau veltu því miklum
ijármunum eftir því, sem þá gerðist
í ekki stærra samfélagi. Ég býst
við því að ijárhagur þeirra hafí
verið nokkm rýmri en almennt
gerðist austur þar á þessum ámm.
Það sá lfka á.
Þeir veltitímar, sem síðar gengu
yfir þjóðina, vom ekki í sjónmáli.
Ekki var um beinan skort að ræða
hjá fólki það ég vissi, en atvinna
stopul. Það hafði því margur lítið
milli handa, ekki síst bammörgu
heimilin og gamla fólkið.
Þetta fór ekki framhjá Guðrúnu
og Brandi. Þau vom óspör á hjálp
og liðsinni þar sem þau töldu að
þörfín væri. Hjálp þeirra var ekki
veitt með hangandi hendi eða gjaf-
ir skomar við nögl. Þegar Guðrún
Jóhannesdóttir gaf var hún stór-
tæk. Hún gaf oft og mikið og hún
gaf af ánægju, enda var hún ekki
lött til þess af eiginmanninum. Þau
öfluðu mikils, hjónin og unnu lang-
an vinnudag. Ég held að þau hefðu
aldrei getað safnað auði. Mér finnst
alltaf að gjafimar til þeirra, sem
minna áttu, hefðu orðið stærri og
fleiri eftir því sem aflaféð var méira.
„Því það' er svo misjafnt, sem
mennimir leita að.“
Auðsöfnun var ekki það, sem
þessi hjón kepptu að heldur athafn-
ir og löngun til þess að vera veitandi
og sjálfstæð í hugsun og starfí.
Guðrún Jóhannesdóttir var falleg
kona og skömleg í ffamgöngu. Hún
hafði mjög ákveðnar skoðanir á
mönnum og málefnum og fór ekki
í manngreinarálit. Þótt hún gæti
verið tannhvöss ef svo bar undir
erfðu menn það ekki við hana. Það
sem hún sagði var mælt af sannfær-
ingu og heilindum. Það var hennar
sterka hlið og þess naut hún meðal
samferðafólksins. Hún var tröll-
trygg- Ef hún bast vináttuböndum
við fólk, var ekki tjaldað til einnar
nætur. Þau bönd urðu aldrei rofín
af henni.
Heimili þeirra Guðrúnar og
Brands í Vík var alla tíð mikill
rausnargarður þar, sem allir vom
velkomnir. Guðrún var frábær hús-
móðir. Það duldist engum, sem
þangað kom. Um þetta ágæta heim-
ili á ég margar minningar og allar
góðar.
Fáir lifa langa ævi, þótt vel hafí
verið að verki staðið án þess að
verða fyrir áföllum í einhverri
mynd. Það fengu þau Guðrún og
Brandur að reyna þegar degi tók
að halla. Þau létu þó erfíðleikana
ekki beygja sig eða smækka.
Sameiginlega höfðu þau tekið
því, sem lífið rétti þeim. Þar vom
mörg sólskinsár og margir sigrar.
Sameiginlega tókií þau öllum
erfíðleikum með reisn og höfðings-
brag. Þar var einkenni þeirra
beggja.
Ekki væri það í anda Guðrúnar
minnar ef ég héldi því fram að hún
hafi verið fuUkomin. Það var hún
ekki fremur en önnur mannanna
böm. í henni var bæði gull og gijót,
en gullið vó svo miklu miklu meira.
Þess vegna átti hún vináttu svo
margra og þess vegna er nú mörg-
um söknuður í huga.
Við hjónin og bömin okkar þökk-
um látinni heiðurskonu fyrir órofa
tryggð og vináttu og vottum Brandi
vini okkar og fjölskyldu hans inni-
lega samúð.
Ragnar Jónsson
Látin er Guðrún Jóhannesdóttir
húsfreyja, Vík í Mýrdal. Með henni
er fallin frá ein af okkar dugmestu
samferðakonum, því þó að hún fari
nú fyrir aldur fram liggur mikið
ævistarf að baki.
Guðrún var fædd á Skjögrastöð-
um á Völlum hinn 13. maí 1914
og var næstyngst bama þeirra
hjóna Jóhannesar G. Jónassonar og
Jómnu Jónsdóttur, sem bjuggu þar,
uns þau fluttu tií Vfkur í Mýrdal
árið 1921. Þar unnu þau hjónin á
stórbýlinu Norður-Vík, en Guðrún
ólst upp hjá Guðnýju, systur sinni,
í kauptúninu til 16 ára aldurs. Þá
réð hún sig í kaupavinnu að Suður-
Vík, sem þá var annað tveggja
stórbýla í útjaðri Víkurkauptúns.
Starfaði hún þar næstu tvö árin eða
til ársins 1932, en það ár giftist
hún eftirlifandi eiginmanni sínum,
Brandi J. Stefánssyni frá Litla-
Hvammi í Mýrdal, og hófu þau þá
búskap í Vík. Ég tel að hjónaband
þeirra hafí verið mjög farsælt og
virtist mér þau vera mjög samhent
við að takast á við þau verkefni,
sem þau höfðu með höndum, en þau
voru oft mörg því bæði hafa verið
ósérhlífín um dagana.
Böm þeirra em í aldursröð: Jó-
hannes Stefán, kvæntur Þuríði
Halldórs og eiga þau 3 böm, Hrönn,
gift Guðjóni Þorsteinssyni og eiga
þau 4 böm, Birgir í sambúð með
Jóhönnu Þórhailsdóttur og eiga þau
2 sjmi, yngstur bama þeirra hjóna
er Hörður. Allt er þetta mikið mjmd-
ar- og dugnaðar fólk.
Brandur var einn af frumkvöðl-
um í bílaútgerð og vann þegar á
fyrstu búskaparárum þeirra Guð-
rúnar við það í Vík og áfram í
Reykjavík, eftir að þau fluttust
þangað árið 1936 allt til ársins
1942, er þau komu til Víkur aftur.
Biðu þeirra hjóna þá mörg við-
fangsefni þar, en í Vík hafa þau
búið síðan. Auk þess sem Brandur
hafði nú með höndum vegaverk-
sijóm hélt hann áfram bflaútgerð
og rak sérleyfisbifreiðir til ársins
1955. í beinum tengslum við það
ráku þau hjónin veitinga- og gisti-
hús í Vík. Hefur samheldni þeirra
sem fyrr er getið um ekki síst kom-
ið sér vel á þessum tíma, en þessi
þáttur í þeirra þjónustustarfsemi
hefur að öllum líkindum mætt mest
á Guðrúnu. Auk þess að vera dug-
leg sjálf hafði hún mikla hæfileika
til þess að stjóma og leiðbeina öðr-
um. Starfsstúlkum sem hjá henni
unnu líkaði vel að vinna undir henn-
ar sljóm og mátu hana mikils. Auk
lipurðar, glaðlegs viðmóts og við-
leitni til að greiða götu hvers
manns, fann sá sem til hennar kom
að hér var á ferðinni manneskja,
sem var þeim hæfileika gædd að
útbúa sérstaklega bragðgóðan mat
og þá á ég ekki endilega við íburð-
armikinn mat. Þetta fór því allt vel
saman, og því varð þjónusta þeirra
hjóna mjög vinsæl.
Um svipað lejrti og þau seldu.
þjónustustarfsemi sína Kaupfélagi
Skaftfellinga árið 1955 urðu miklir
vatnavextir. á Mýrdalssandi. Marg-
faldaðist þá öll vinna við vegagerð
því kapp var lagt á að halda þjóð-
veginum opnum eftir því sem að
nokkur kostur var. Vom starfs-
menn við vegagerð þá svo lánsamir
að Guðrún skyldi ráðast sem bú-
stýra til þeirra. Hef ég á tilfínning-
unni að þeir lofí hana á svipaðan
hátt og starfsstúlkur þær sem unnu
á hóteli hennar og beri slíka virð-
ingu fyrir henni. Var hún við þetta
starf á meðan að heilsa og kraftar
entust. Síðustu æviárin barðist hún
af miklum hetjuskap við mjög erfíð-
an sjúkdóm.
Guðrún andaðist að heimili þeirra
hjóna í Vík aðfaranótt þriðjudags
19. þ.m.
Ég minnist hennar fyrst, þegar
ég kom bam á hótelið hennar í
Vík. Varð mér þá strax ljóst hversu
bamgóð hún var og síðar að þeir
sem minna mega sín áttu alltaf
athvarf hjá henni.
Ég vil að endingu færa Guðrúnu
mínar bestu þakkir. Eftirlifandi eig-
inmanni, bömum, tengdabömum
og öðrum skyldmennum sendi ég
samúðarkveðjur og bið þeim Guðs
blessunar í þungbærri sorg.
Sigurður Amason
Gott er sjúkum.að sofaa,
meðan sólin er aftamjóð,
og mjallhvítir svanir syngja
sorgblíð vögguljóð.
Gott er sjúkum að sofa,
meðan sólin í djúpinu er,
og ef til vill dreymir þá eitthvað,
sem enginn í vöku sér.
(Davíð Stefánsson)
Þar sem ég sit hér og rejmi að
festa á blað nokkur kveðjuorð um
kæra vinkonu er eins og orðin sitji
föst. Það er erfítt að þurfa að sætta
sig við þá staðreynd að ég hitti
ekki Gunnu framar.
Síðastliðið sumar, er hún lá á
Landspítalanum, sagði ég við hana
að ég væri að bíða eftir að hún
útskrifaðist, svo að ég gæti farið
að heimsækja hana til Víkur.
En tíminn leið, og það var ekki
fyrr en í desember sem hún fékk
að fara heim. Þar fékk hún svo að
vera allt þar til jrfir lauk og get ég
ekki annað en glaðst yfír því. Það
er að sönnu ekkert nema eigingimi
að sitja hér með trega. Þegar jafn
dugleg og atorkumikil kona og
Gunna var missir heilsuna og sér
framá að verða uppá aðra komin,
þá held ég að það sé kærkomin
hvíld að fá að deyja.
Eitt er vist að þó svo að við hitt-
umst ekki oftar í þessu jarðneska
lífi, þá lifír í huganum minningin
um heilsteypta og góða konu og
þakklæti fyrir að hafa átt þess kost
að þekkja hana og eiga hana að.
Ég ætla að láta þessi vísuorð
Davíðs Stefánssonar og Rannveigar
Guðnadóttur vera mína hinstu
kveðju til þessarar mætu konu.
Hjartans kvefja í hinsta sinni,
hvíld er mjúk við grafarskaut,
lokið þá er lífsbrautinni,
læknast sérhver jarðlífeþraut.
Horfin ert þú af sjónarsviði,
sólarbjarminn þar fegurst skín,
býrð þú nú og blunda í friði,
blessuð veri minning þín.
(Rannveig Guðnadóttir)
Kæri Brandur og þið öll, ykkur
sendi ég, Valur og Kári litli okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Sólrún Jónsdóttir
og fjölskylda
í dag er ég döpur og sár. Döpur
jrfir missi vinkonu sem var engri
annarri lík og sár út í sjálfa mig
fyrir að hafa ekki nýtt okkar sam-
eiginlegu jarðvistarstundir betur.
En þetta lýsir auðvitað sjálfsvor-
kunn meðalmannsins og er engan
veginn samboðið virðingu hennar
Gunnu sem var allt annað og miklu
meira en meðalmanneskja. En
hvernig manneskja var hún þá?
Fyrir mér var hún fyrst og fremst
lifandi vitnisburður um það að and-
inn er yfír efíiið hafínn. Af ölhim
hennar gjöfum var þessi mér dýrr
mætust. Já, hún Gunna gaf ep hún
lærði hins vegar aldrei fyllilega að
þiggja og þeim mun sárar var það
henni að þurfa síðasta þriðjung ævi
sinnar að vera svo mjög öðrum háð
um aðstoð og umönnun. Það var
aldrei nein lognmolla í kringum
hana Gunnu, hún var gustmikil,
hrein og bein og þekkti ekki hé-
góma. Hún gat verið orðhvöt, qjj
enginn þurfti að efast um heilindi
hennar og einlægni. Hún var glæsi-
leg, stolt og kraftmikil og reisn
hennar var hin sama hvort heldur
hún gekk upprétt eða lá hreyfing-
ariítil á sjúkrasæng. Það er auðvelt
að vera giaður og gjöfuU þegar allt
leikur í lyndi. Hitt er svo erfiðara
og miklu fágætara að varðveita
glaðværð, umhyggju og samhygð
með öðrum og útgeislun krafts og
lífsorku í gegnum áratuga þjáning-
ar. Þetta gerði Gunna og Guð einn
veit hvemig hún fór að því.
Ég þekkti Gunnu þijá fjórðu
hluta ævi minnar og þykist vita að
hún var hvorki algóð né fullkomin
fremur en við hin. Að mér sneri
hins vegar aldrei annað en það
besta. Nú er hennar jarðvist lokið,
nú hvílir hún í eilífum friði, laus
úr viðjum líkama sem áratugum
saman olli henni ómældum þjáning-
um. Ég kveð nú þessa mætu
manneskju, Guðrúnu Jóhannesdótt-
ur, með trega og þakklæti.
Brandi og fjölskyldu hans sendi
ég samúðarkveðjur, hugur minn er
hjá ykkur því ég veiti að þið hafíð
misst mikið.
Steinunn Helga Lárusdóttir
Minning:
Guðfinnur L. Fríðríks-
son, Bolungarvik
Fæddur 11. mai 1919
Dáinn 22. janúar 1988
Hér vestur í Bolungarvík er farið
að sjást til sólar að nýju. Sólargeisl-
amir eru famir að heilsa fjallatopp-
unum og það lifnar jrfir mannfólk-
inu. Enn á ný er ljósið að vinna
sigur yfír myrkrinu. Þrátt fyrir að
veturinn hafí verið fremur góður
ríkir tilhlökkun eftir lengri og bjart-
ari dögum. Fólk gerir sér dagamun,
bakar sólarpönnukökur og efnir til
margs konar tilbreytingar af þessu
tilefíii.
En þá dró skjmdilega óvænt ský
fyrir sóiu. Guðfínnur Friðriksson,
tengdafaðir minn hné niður í
„sjoppunni" sinni á bóndadaginn,
22. janúar síðastliðinn.
Á þessum stað hafði hann ejrtt
síðustu tuttugu starfsámm ævi
sinnar. Við þau störf hafði hugur
hans verið bundinn, allt frá því að
hann fyrst tók áð sér að annast
rekstur Sheli-skálans í Bolungarvík.
Ungur kvæntist Guðfínnur eftir-
lifandi konu sinni, Björgu Jóns-
dóttur. Oft hafði hann á orði að það
hefði verið mesta gæfa lífs síns.
Það kom líka vel í ljós. Þannig var
það eitt hið fyrsta sem ég tók eftir
er. ég kynntist þeim hjónum, hversu
mjög Guðfinnur dáði konu sína óg
þótti vænt um hana. Ekki síst kom
það í ljós fyrir rúmlega ári, er Björg
átti við vanheilsu að stríða. Þá sást
vel vanlíðan hans og glögglega kom
í ljós að honum var umhugað um
að hún næði góðum bata að nýju.
Hann sagði iðulega að án hennar
mætti hann sín lítils. Nú hefur ósk
hans ræst; hann fékk að fara á
undan konu sinni, sem hann unni
svo mjög.
Oft átti tengdafaðir minn við
erfiðleika að etja. En jafnan auðn-
aðist honum að sigrast á þeim
vanda. Ef á það var minnst sagði
hann þó aðeins: „Það er ekki ég
sem raeð. Það er einhver með mér,
mér er hjálpað."
Guðfinnur átti ekki auðvelt með
að tjá tilfinningar sínar. Eins og
margir fleiri geymdi hann þær með
sjálfum sér. Engu að síður birtust
þær í íjölmörgum mjmdum, án orða.
Ég kynntist því líka að Guðfínnur
átti sína trú, þó að hann flíkaði
henni ekki hversdagslega. Jafnan
þótti mér þó vænt um að hejra og
sjá er hann gaf hana til kjmna með
sínum hætti.
Þegar ég heyri góðs manns getið,
glaðnar yfír mér um sinn.
Þannig kveður Guðmundur Frið-
jónsson frá Sandi. Endurminning-
amar frá samvistum mínum við
tengdaföður minn kalla fram þessar
línur. Seint mun ég geta full þakk-
að þeim hjónunum fyrir það hve
þau hafa verið mér og mínum góð.
Þegar ég nú lít til baka finnast
mér þær ómetanlegar stundimar
sem að ég átti saman með tengda-
foreldrum mínum. Upp ( hugann
koma sérstaklega minningar frá
síðasta sumri. Þá var margt rætt
og ýmislegt ri§að upp jafnt í gamni
og alvöru, ekki síst frá liðinni tíð.
Birting af-
mælis og
minningar-
greina
Morgunblaðið tekur af-
mælis- og minningargreinar
til birtingar endurgjaldslaust.
Tekið er við greinum á rit-
stjóm blaðsins á 2. hæð í
Aðalstræti 6, Reykjavík og á
skrifstofu blaðsins i Hafnar-
stræti 85, Akureyri.
Fjrrir 8 árum byggðu þau Björg
og Guðfínnur sér mjmdarlegt hús
að Grundarhóli 1 í Bolungarvík.
Bömin þeirra mörg vom all flest
flutt að heiman. Það var farið að
hægjast um í lífi þeirra sem annars
hafði einkennst af erli og önnum.
Þama við nýja húsið gafst því gott
færi á að búa vel að sínu. Prýða
umhverfið og gæða húsið hlýju.
Garðurinn varð brátt þeirra paradís.
Þar undu þau saman eins og
frístundimar lejrfðu og lögðu rækt
við að fegra hann á alla lund. Það
var þvf ekki að undra að ferðamenn
sem áttu leið hjá næmu oft staðan
til þess að taka mjmdir. Garðurinn
og húsið varð því stolt þeirra hjóna
og bar hvort tveggja þess glögg
merki.
„Flýt þér vinur í fegra heim
Kijúptu að fótum friðarboðans
og fljúgðu á vængjum morgunroðans
meira að starfa guðs um geim.“
(Jónas Hallgrimsson)
Ég kveð tengdaföður minn með
söknuði. Eftir stendur minningin
um góðan mann sem að ég mat
mikils. Ég bið góðan guð að gefa
tengdamóður minni sfyrk.
„Leiddu mína litlu hendi
Ljúfí Jesús þér ég sendi
Bæn frá mínu bijósti sjáðu, -
bliði Jesús að mér gáðu.“
Blessuð sé minning Guðfinns
Friðrikssonar.
B.
Blóma- og
skreytingaþjónusta
hvert sem tilefnid er.
GLÆSIBLÓMIÐ
GLÆSIBÆ,