Morgunblaðið - 27.02.1988, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1988
ÁRBÆJ ARPREST AKALL: Barna-
samkoma í Foldaskóla í Grafar-
vogshverfi laugardag kl. 11 árdeg-
is. Barnasamkoma í Árbæjarkirkju
sunnudag kl. 10.30 árdegis. Guðs-
þjónusta í Árbæjarkirkju kl. 14.
Organleikari Jón Mýrdal. Viktor
Guðlaugsson skólastjóri syngur
einsöng í messunni. Foreldrum
fermingarbarna sórstaklega boðið
til guðsþjónustunnar. Samvera
foreldra í safnaðarheimili kirkjunn-
ar að lokinni messu. Kaffiveitingar
í umsjá Kvenfélags Árbæjarsókn-
ar. Sr. Guðmundur Þorsteinsson.
ÁSKIRKJA: Barnaguðsþjónusta
kl. 11. Guðsþjónusta kl. 14. Mið-
vikudagur: Föstumessa kl. 20.30.
Sr. Árni Bergur Sigurbjörnsson.
BORGARSPITALINN: Guðsþjón-
usta kl. 10.30. Sr. Tómas Sveins-
son.
BREIÐHOLTSPRESTAKALL:
Barnasamkoma kl. 11 í Breiðholts-
skóla. Guðsþjónusta kl. 14 í Breið-
holtsskóla. Organisti Daníel Jónas-
son. Sr. Gísli Jónasson.
BÚSTAÐAKIRKJA: Barnasam-
koma kl. 11. Elín Anna Antons-
dóttir og Guðrún Ebba Ólafsdóttir.
Guðsþjónusta kl. 14. Organisti
Jónas Þórir. Æskulýðsfélagsfundur
þriðjudagskvöld. Félagsstarf aldr-
aðra miðvikudagseftirmiðdag.
Föstuguðsþjónusta miðvikudags-
kvöld kl. 20.30. Sr. Ólafur Skúla-
son.
DIGRANESPRESTAKALL: Barna-
samkoma í safnaðarheimilinu við
Bjarnhólastíg kl. 11. Guðsþjónusta
í Kópavogskirkju kl. 11. Sr. Þor-
bergur Kristjánsson.
DÓMKIRKJAN: Laugardag: Barna-
samkoma í kirkjunni kl. 10.30. Eg-
ill Hallgrímsson. Sunnudag: Messa
kl. 11. Orgelleikur í 20 mín. fyrir
messuna. Sr. Hjalti Guðmunds-
son. Messa kl. 14. Foreldrar ferm-
ingarbarna flytja bæn og ritningar-
texta. Sr. Þórir Stephensen. Dóm-
kórinn syngur við báðar messurn-
ar. Organleikari Marteinn H. Frið-
Guðspjall dagsins:
Matt. 15: Kanverska konan.
riksson.
ELLIHEIMILIÐ Grund: Guðsþjón-
usta kl. 10. Sr. Árelíus Níelsson.
Föstuguðsþjónusta 2. mars kl.
18.30. Gunnar Sigurjónsson, guð-
fræðinemi.
FELLA- og Hólakirkja: Sunnu-
dagaskóli kl. 11. Umsjón Ragn-
heiöur Sverrisdóttir. Guðsþjónusta
kl. 14. Prestur sr. Hreinn Hjartar-
son. Organisti Guðný Margrét
Magnúsdóttir. Æskulýðsfélags-
fundur mánudagskvöld kl. 20.30.
Miðvikudag: Guðsþjónusta með
altarisgöngu kl. 20.00. Sóknar-
prestar.
FRÍKIRKJAN í Reykjavík: Ferming-
arbörn komi laugardag 27. febr.
kl. 14. Sunnudag: Barnaguðsþjón-
usta kl. 11. Guðspjallið í myndum.
Barnasálmar og smábarnasöngv-
ar. Afmælisbörn boðin sérstaklega
velkomin. Framhaldssaga, við
píanóið Pavel Smid. Föstumessa
miðvikudag kl. 20.30. Bænastundir
eru í kirkjunni þriðjudaga til föstu-
daga kl. 18.00. Sr. Gunnar Björns-
son.
GRENSÁSKIRKJA: Barnasam-
koma kl. 10. MesSa með altaris-
göngu kl. 14. Organisti Árni Arin-
bjarnarson. Fermingarbörn ásamt
foreldrum eru sérstaklega beðin
að koma. Sr. Guðmundur Örn
Ragnarsson.
HALLGRÍMSKIRKJA: Laugardag
27. febr.: Samvera fermingarbarna
_____________________famgM œbID
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 426. þáttur
Ég hljóp frá minna en hálf-
unnu verki síðast, þegar ég var
að myndast til að svara bréfi
Kjartans Ragnars. Ég er þess
ekki heldur umkominn, að gefa
fyrirmæli eða hafa uppi reglur
um meðferð erlendra staðarheita
í máli okkar. Þetta er ærinn
vandi, og lausn hans er ekki
hvað síst háð þeirri tilfínningu
sem við höfum um kyn orðanna.
Að þessu leyti er tilfínning mín
hvikul nokkuð svo.
Kjartan Ragnars taldi að
„heiti landa sé að öllum jafnaði
hvorugkyns í ísl. máli, nema því
aðeins að formið krefjist ann-
ars.“ Fyrirvarinn hér er svo mik-
ill, að úr þessu verður engin
regla, enda er sægur landanafna
(og fylkja og héraða) kvenkyns.
Eg nefni (og með íslensku beyg-
ingarlagi): Argentínu, Belgíu,
Dóminíku, Eþíópíu, Gambíu,
Ítalíu, Jórdaníu, Kaliforníu,
Líberíu, Mansjúríu, Nígeriu,
Polynesíu, Rúmeníu, Sómalíu,
Tansaníu, Úkraínu, Virginíu
og Þrakíu.
En þótt erlend landaheiti endi
á -a, er ekki þar með sagt, að
við skynjum þau í kvenkyni og
beygjum þau eins og dæmin
i héma á undan. í máli okkar eru
líka mörg hvorugkynsorð sem
' enda á -a, svo sem auga og
I milta. Eg nefni nú nokkur dæmi
i erlendra staðamafna sem mér
' fínnst að séu hvorugkyns og ég
hef því eins í öllum föllum: Alab-
ama (og meira að segja Al-
j berta, líkl. fyrir áhrif frá Vest-
j ur-íslendingum) Birma, Dakr
: óta, Efra-Volta, Flórída,
j Gvatemala, Indíana, Kanada,
Louisíana, Mantíbóba, Nik-
aravga (sjá bréf Kjartans og
Orðalykil), Oklahóma, Pan-
| ama, Rúanda, Sahara,
i| Tequciqalpa, Utha og Venda.
Heiti margra eyja eru kven-
kyns, eins og Kjartan Ragnars
segir, sbr. Jövu, Kúbu og
Möltu. Þetta er þó engan veginn
einhlítt. í hvaða kyni fínnst ykk-
ur að séu Kýpur, Ródos, Sri
Lanka (Ceylon), Madagaskar
(Malagasy), Diskó og Maur-
itius?
„Borgir eru ... yfírleitt kven-
kyns,“ segir Kjartan Ragnars.
Margar verða undantekningar
frá þessu, og það þótt heiti borg-
anna endi á -a. Eg tek enn fá-
ein dæmi: Accra, Alma-Ata (sjá
enn bréf Kjartans og Orðalyk-
il), Andorra, Ankara, Can-
berra, Dacca, Gvatemala,
Havana, Kampala, Lúanda,
Lúsaka, Managva, Manama,
Oklahóma, Panama, San’a,
Tirana og Vasa.
Að svo mæltu þakka ég Kjart-
ani Ragnars kærlega fyrir að
hafa skrifað mér um þetta mikla
vandamál. Það verður seint leyst
til fullnustu. Sumt er á reiki, og
hefðir eru stundum nokkum
tíma að mótast. Ég man ekki
til þess að nokkur maður beygði
borgamafnið Moskva í mínu
ungdæmi. Nú færi sendimaður
til Moskvu, en hvort hann les
Pravda eða Prövdu veit ég
ekki. Veit reyndar ekki hvers
kyns þessi orð em í rússnesku,
enda ræður það ekki úrslitum
um máltilfínningu okkar.
★
Þá fer hér á eftir hugvekja
frá Halldóri Kristjánssyni frá
Kirkjubóli:
„Heill og sæll, Gísli!
Enda þótt viðræður heQist af
sérstöku tilefni á afmörkuðu
sviði vill oft fara svo að umræð-
an fari víðar þegar fram í sæk-
ir. Hér mættu koma vamaðarorð
til að benda á að eitthvað kynni
að koma úr penná mínum án
þess að vera endilega ætlað til
birtingar almenningi, þó að ég
voni að þar verði ekkert sem ég
þarf að skammast mín fyrir. En
snúum nú að efninu.
Ég las í Tímariti Máls og
menningar grein eftir ungan
bókmenntafræðing. Þar getur
hann þess að í sögu nokkurri
grípi embættismaður penna-
stöng og hún sé „reðurtákn".
Þetta fínnst mér ljótt að sjá líkt
og talað væri um róðurbát. Ég
held-að við verðum að segja og
skrifa reðrartákn.
Það er svo til hliðar við þetta
að mér virðist gæta tímaskekkju
hjá ýmsum hinna ungu bók-
menntafræðinga. Sitthvað hef
ég heyrt um táknmál það sem
kennt hefur verið við Sigmund
Freud. Nú virðist mér að ýmsir
bókmenntafræðinga séu háðir
því táknmáli. Freud ólst upp á
þeirri tíð að margt mátti segja
um þvinganir, hömlur og þrúg-
un. Það var ekki tíska þá að
tala um að andlegri heilbrigði
manna stafaði hætta af að reyna
að hafa stjóm á sér. Seinna
fundu menn að það verður ýms-
um ofraun, meira en þeir eru
menn til að þola.
Annað er það sem beinlínis
varðar mál og málnotkun og
merkingu orða. Við höfum lært
það að ást væri huglæg kennd
eða tilfínning. Að elska væri að
fínna til í samræmi við það. Nú
má fínna ýmis dæmi þess að
orðið elskast sé notað um kyn-
mök án þess að nokkurrar elsku
sé getið. Það er látið ná yfír
ástlaus kynmök þegar svo stend-
ur á.
Þetta held ég að sé útlendur
ósiður og ber þá fyrir mig að
fyrir nokkrum árum las ég í
dönsku vikublaði um þennan
ávana. Þar var fastur dálkahöf-
undur blaðsins að vanda um
þessa misnotkun sagnarinnar að
elska. Mönnum ætti að vera ljóst
að eitt er að njóta konu og ann-
að að elska konu.
Það gleður mig innilega -að
nú er stundum talað um kaup-
kröfur í útvarpi en ekki alltaf
o g eingöngu um kröfugerð. Með-
an unnið er að kröfugerð eru
kröfur mótaðar."
Ég þakka Halldóri bréf hans
góð bæði fyrr og síðar, en at-
hugasemdir mínar, ef einhveijar
verða, bíða betri tíma.
★
Gísli Brynjólfsson, látinn fyrir
réttri öld, kvað til Konráðs Gísla-
sonar Fjölnismanns (brot):
„Leiður er ég á lögum/leiður á molludögum,
leiður á lífsins snögum/leiður á flestum
brögum,
leiður á lýðum rögum/og lærdóms
sundurhlutan,
leiður á öllu utan/Islendingasögum.
P.s. Auk þess styð ég tillögu
Páls Bergþórssonar, þess efnis
að róbótinn verði íslenskaður
undir nafninu robbi.
kl. 10. Sunnudag: Barnasamkoma
og messa kl. 11. Sr. Karl Sigur-
björnsson. Séra Bent Reidar
Eiríksson frá Noregi pródikar sr.
Jónas Gíslason túlkar mál hans.
Orgeltónleikar kl. 17. Þröstur
Eiríksson leikur og kynnir orgelverk
eftir Dieprich Buxtehude. Þriðju-
dag: Fyrirbænaguðsþjónusta kl.
10.30. Beðið fyrir sjúkum. Miðviku-
dag: Föstumessa kl. 20.30. Sr. Jón
Einarsson í Saurbæ pródikar.
Kvöldbænir alla virka daga kl. 18.
LANDSPÍTALINN: Messa kl. 10.
Sr. Jón Bjarman.
HÁTEIGSKIRKJA: Morgunmessa
kl. 10. Barnaguðsþjónusta kl. 11.
Sr. Arngrímur Jónsson. Messa kl.
14. Sr. Tómas Sveinsson. Eftir
messu halda kirkjukórinn og kven-
félag Háteigssóknar sameiginlegt
afmælishóf á Hótel Loftleiðum.
Bílferð verður frá kirkju fyrir þá
sem óska. Nefndin. Föstuguðs-
þjónusta miðvikuag 2. mars kl.
20.30.
HJALLAPRESTAKALL f Kópavogi:
Safnaðarferð í Fríkirkjuna í Hafnar-
firði þar sem tekið verður þátt í
barna- og fjölskyldusamkomu kl.
11. Farið verður frá Digranesskóla
kl. 10.30. Sóknarfólk er hvatt til
að fjölmenna. Sr. Kristján Einar
Þorvarðarson.
KÁRSNESPRESTAKALL: Barna-
samkoma í safnaðarheimilinu
Borgum kl. 11 árdegis. Guðsþjón-
usta í Kópavogskirkju kl. 14. Hjört-
ur Hjartarson guðfræðinemi préd-
ikar. Miðvikudag 2. mars er opið
hús í safnaðarheimilinu Borgum
kl. 20.30. Gestur: Jóhanna Björns-
dóttir sýnir litmyndir af íslenskum
kirkjum og útskýrir þær. Sr. Árni
Pólsson.
LANGHOLTSKIRKJA: Kirkja Guð-
brands biskups. Óskastund barn-
anna kl. 11. Söngur - sögur - mynd-
ir. Þórhallur Heimisson guðfræði-
nemi og Jón Stefánsson sjá um
stundina. Guðsþjónusta kl. 14.
Prestur sr. Pjetur Maack. Organ-
isti Jón Stefánsson. Kór kirkjunnar
syngur. UnnurVilhelmsen, Dagrún
Hjartardóttir og Ragnar Davíðsson
ásamt hljóðfæraleikurum flytja
kantötuna camite Jesu nostro eftir
Buxtehude. Sóknarnefndin.
LAUGARNESPRESTAKALL:
Laugardagur 27. febr.: Guðsþjón-
usta í Hátúni 10b 9. hæð kl. 11.
Sunnudag: Guðsþjónusta kl. 11.
Barnastarf. Kaffisopi eftir guðs-
þjónustuna. Fermingarbörn og for-
eldrar þeirra sérstaklega hvött til
að koma. Mánudag 29. febr.:
Æskulýðsfundur kl. 18.00. Föstu-
dagur 4. mars: Messa kl. 18 á
vegum áhugahóps um klassíska
messu, kyrrðardaga og tíðagjörð.
Allir velkomnir. Sóknarprestur.
NESKIRKJA: Laugardag: Æsku-
lýðsfundur fyrir 11—12 ára kl. 13.
Samverustund aldraðra kl. 15.
Sýnd verður kvikmynd frá Vest-
mannaeyjum. Einsöngur. Sunnu-
dag: Barnasamkoma kl. 11. Munið
kirkjubílinn. Guðsþjónusta kl.
14.00. Orgel- og kórstjórn Reynir
Jónasson. Fræðslufundur kl.
15.15. Sigurður Pálsson guðfræö-
ingur fjallar um trúarlegt uppeldi
barna. Umræður að erindi loknu.
Guðmundur Óskar Ólafsson.
Mánudag: Æskulýðsfélagsfundur
kl. 19.30. Þriðjudag ogfimmtudag:
Opið hús fyrir aldraða kl. 13—17.
Fimmtudag: Föstuguðsþjónusta
kl. 20.00. Guðm. Óskar Ólafsson.
SEUAKIRKJA: Barnaguðsþjón-
usta kl. 11. Guðsþjónusta kl. 14.
Sóknarprestur.
SELTJARNARNESKIRKJA: Barna-
guðsþjónusta kl. 11. EirnýÁsgeirs-
dóttir. Guðsþjónusta kl. 14. Organ-
isti Sighvatur Jónasson. Prestur
sr. Torfi Stefánsson. Kaffisopi á
eftir. Æskulýðsfélagsfundur mánu-
dagskvöld kl. 20.30. Opið hús fyrir
10—12 ára þriðjudag kl. 17.30.
Biblíulestur miðvikudagskvöld kl.
20.30. Lesið er úr píslarsögunni
og valdir Passíusálmar. Sóknar-
prestur.
KIRKJA óháða safnaðarins: Guðs-
þjónusta kl. 14. Organisti Heiðmar
Jónsson. Sr. Þórsteinn Ragnars-
son.
DÓMKIRKJA Krists Konungs
Landakoti: Lágmessa kl. 8.30.
Hámessa kl. 10.30. Lágmessa kl.
14. Lágmessa alla rúmhelga daga
kl. 18 nema laugardag þá kl. 14.
MARÍUKIRKJA Breiðholti: Lág-
messa kl. 11. Rúmhelga daga er
lágmessa kl. 18.
KFUM & KFUK: Almenn samkoma
á Amtmannsstíg kl. 20.30. „Haltu
því fast sem þú hefur“. Ræðumað-
ur Bent Reidar Eriksen frá Noregi,
sem kynnir Lausanne-hreyfinguna.
HJÁLPRÆÐISHERINN: Lofgerð-
arsamkoma og sunnudagaskóli kl.
17. vitnisburður og söngur.
NÝJA Postulakirkjan: Messa kl.
11.
MOSFELLSPRESTAKALL: Lága-
fellskirkja: Barnasamkoma kl. 11.
Mosfellskirkja: Messa kl. 14. Altar-
isganga. Sóknarprestur.
GARÐAKIRKJA: Barnasamkoma í
Kirkjuhvoli kl. 11. Messa kl. 11.
Dr. Sigurbjörn Einarsson biskup
prédikar. Altarisganga. Sr. Bragi
Friðriksson.
KAPELLA St. Jósefssystra í
Garðabæ: Hámessa kl. 14.
VÍÐISTAÐASÓKN: Biskup (slands
herra Pétur Sigurgeirsson vígir
kirkjuna kl. 16. Að vígslu lokinni
verður kaffisamsæti sem öllum er
opið í íþróttahúsi Víöistaðaskóla.
Sr. Sigurður Helgi Guðmundsson.
HAFNARFJARÐARKIRKJA:
Sunnudagaskóli kl. 10.30. Munið
skólabílinn. Guðsþjónusta kl. 14.
Organisti Helgi Bragason. Sr.
Gunnþór Ingason.
FRÍKIRKJAN í Hafnarfirði: Barna-
og fjölskyldusamkoma kl. 11. Börn
úr Hjallasöfnuði í Kópavogi koma
í heimsókn ásamt presti sínum.
Guðsþjónusta kl. 14. Organisti Örn
Falkner. Sr. Einar Eyjólfsson.
KAPELLAN St. Jósefsspítala: Há-
messa kl. 10. Rúmhelga daga lág-
messa kl. 18.
KARMELKLAUSTUR: Hámessa kl.
8.30. rúmhelga daga messa kl. 8.
KEFLAVÍKURKIRKJA: Guðsþjón-
usta í sjúkrahúsinu kl. 10.30.
Sunnudagaskóli í umsjá Málfríðar
og Ragnars kl. 11. Munið skóla-
bílinn. Messa, altarisganga kl. 14.
Sóknarprestur.
ÚTSKÁLAKIRKJA: Sunnudaga-
skóli kl. 11. Mikill söngur, myndir
og sögur. Sr. Hjörtur Magni Jó-
hannsson.
HVALSNESKIRKJA: Sunnudaga-
skólinn verður í grunnskólanum í
Sandgerði kl. 14. Mikill söngur,
myndir og sögur. Sr. Hjörtur Magni
Jóhannsson.
HJALLAKIRKJA: Messa kl. 14. Sr.
Tómas Guðmundsson.
ÞORLÁKSKIRKJA: Barnamessa kl.
11. Sr. Tómas Guðmundsson.
AKRANESKIRKJA: Barnasam-
koma kl. 11. Messa kl. 14. á Höfða
dvalarheimili aldraöra verður
messað kl. 15.15. Organisti Jón
Ól. Sigurðsson. Sr. Björn Jónsson.
SIGLUFJARÐARKIRKJA: Fjöl-
skyldu- og æskulýðsguðsþjón-
usta í lok æskulýsmóts kirkjunn-
ar á Norðurlandi kl.11. Sr. Yrsa
Þórðardóttir, Hálsi, Fnjóskadal
prédikar. Sóknarprestar í Hóla-
stifti hinu forna þjóna fyrir alt-
ari. Sr. Vigfús Þór Árnason.
Bandanska sendiráðið:
Opnunartími lengdur
SENDIRÁÐ Bandaríkjanna,
Laufásvegi 21, Reylqavík, hefur
til hagræðingar ákveðið að mót-
taka fynrspurna til vegabréfs-
og áritunardeildar verði opin alla
virka daga á milli kl. 10 og 12 á
hádegi.
Umsóknum um vegabréfsáritanir
er veitt móttaka á virkum dögum
kl. 8.30 til 12 á hádegi og milli kl.
1.30 og 4.30 síðdegis. Afhending
vegabréfa er á sömu tímum.
Þegar sótt er um vegabréfsáritun
skal svara öllum liðum umsóknar-
eyðublaðsins, undirrita það og
leggja íram með vegabréfí og lítilli
nýlegri mynd af umsækjenda. Um-
sækjendur yngri en 16 ára þurfa
ekki að leggja fram mynd. Vega-
bréf sem lögð hafa verið fram með
umsóknum fyrir kl. 4 e.h. má sækja
að tveimur dögum liðnum eftir kl.
2 e.h. Umsóknir má einnig senda í
pósti og skal þá fylgja umsóknum
frímerkt umslag með heimilisfangi
umsækjenda. (Fréttatilkynning)