Morgunblaðið - 05.03.1988, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. MARZ 1988
dag 12. mars kl. 14. Sr. Gunnar
Björnsson.
GRENSÁSKIRKJA: Barnasam-
koma kl. 11. Messa meö altaris-
göngu kl. 14. Organisti Árni Arin-
bjarnarson. Sr. Guðmundur Örn
Ragnarsson.
HALLGRÍMSKIRKJA: Barnasam-
koma og messa á æskulýösdegi
kl. 11. Sr. Ragnar Fjalar Lárusson.
Dagrún Hjartardóttir og Rósa K.
Baldursdóttir syngja. Vænst er
þátttöku fermingarbarna og fjöl-
skyldna þeirra. Kvöidmessa og alt-
arisganga kl. 17. Sr. Karl Sigur-
björnsson. Þriðjudag: Fyrirbæna-
guðsþjónusta kl. 10.30. Beðið fyrir
sjúkum. Miðvikudag: Föstumessa
kl. 20.30. Sr. Ólafur OddurJónsson
í Keflavík predikar. Kór Keflavíkur-
kirkju syngur. Organisti Siguróli
Geirsson. Kvöldbænir meö lestri
passíusálma alla virka daga nema
laugardaga kl. 18.00. Fimmtudag:
Opið hús fyrir aldraða kl. 14.30.
Fundur kvenfélagsins kl. 20.30.
Laugardag 12. mars: Samvera
fermingarbarna kl. 10.00.
LANDSPÍTALINN: Messa kl. 10.
Sr. Ragnar Fjalar Lárusson.
HÁTEIGSKIRKJA: Morgunmessa
kl. 10. Barnaguðsþjónusta kl. 11.
Æskulýðsmessa kl. 14. Unglingar
aðstoða. Pétur Björgvin predikar.
Prestarnir. Föstuguðsþjónusta
miðvikudag kl. 20.30. Sr. Arngrím-
ur Jónsson.
HJALLAPRESTAKALL í KÓPA-
VOGI: Æskulýðsguðsþjónusta kl.
11 í messuheimilinu í Digranes-
skóla. Guðsþjónustan er sameigin-
leg fyrir alla aldurshópa. Félagar
úr hornaflokki Kópavogs flytja
passíusálmalög í útsetningu
Bjöms Guðjónssonar. Fermingar-
börn annast boðun orðsins. Kirkju-
kór Hjallasóknar syngur. Orgelleik-
ari Gunnar Gunnarsson. Sr. Krist-
ján Einar Þorvarðarson.
KÁRSNESPRESTAKALL: Barna-
samkoma í safnaðarheimilinu
Borgum kl. 11 árdegis. Helgistund
á æskuiýðsdegi í Kópavogskirkju
kl, 11 árdegis. Unglingaleikhúsið
flytur kafla úr leikritinu Vaxtaverkir
undir stjórn Benónýs Ægissonar.
Þór Hauksson guðfræðinemi flytur
ávarp. Sr. Árni Pálsson.
LANGHOLTSKIRKJA: Kirkja Guð-
brands biskups. Óskastund barn-
anna kl. 11. Söngur — sögur —
myndir. Þórhallur Heimisson guð-
fræðinemi og Jón Stefánsson sjá
um stundina. Guðsþjónusta kl. 14.
Organisti Jón Stefánsson. Prestur
sr. Sig. Haukur Guðjónsson. Les-
arar: Herdís Anna Þorvaldsdóttir
og Bryndís Baldvinsdóttir. Ferm-
ingarbörn baka kökur og bjóða
foreldrum til kirkju og veitinga að
messu lokinni. Starfsfólk kirkjunn-
ar sér um undirbúning með börn-
unum og lagar kaffi. Sóknarnefnd-
in.
LAUGARNESKIRKJA: Æskulýðs-
og fjölskylduguðsþjónusta kl. 11.
Jóna Hrönn Bolladóttir guðfræði-
nemi predikar. Börn og unglingar
aðstoða við guðsþjónustuna. Eftir
guðsþjónustu bjóða konur úr kven-
félaginu upp á hádegisverð á vægu
verði í safnaðarheimilinu. Sóknar-
prestur.
Til sölu
Sérverslun til sölu. Einnig fjöldi annara fyrirtækja á
söluskrá.
Fasteigna- og fyrirtækjasalan,
Tryggvagötu 4, Reykavík,
símar 11740,623860 og 12927.
SIMAR 21150-21370
SOLUSTJ LARUS Þ VALOIMARS
LOGM JOH Þ0RÐARS0N HDL
Til sýnis og sölu auk annarra eigna:
Ágæt íbúð með bílskúr
4ra herb. á 1. hæð 92,7 fm nettó v/Ásbraut Kóp. í enda. Sórinng.
Sólsvalir. Geymsla í kj. Ágæt endurn. sameign. Stór og góður bílsk.
Útsýni. Laus næstu daga.
Fimm ára úrvals íbúð
3ja herh. um 87 fm m. sérþvottah. Rúmgóð herb. Ágæt sameign.
Langtímalán um kr. 700 þús. ib. er f enda á efri hæð í 7 íb. blokk
v/Jöklasel.
Endurbyggð íbúð í Hafnarfirði
3ja herb. á neðri hæð í tvíbhúsi um 78,9 fm nettó. Allt sér. (Allar
innr., gluggar, rafm. og tæki eru ný.) Langtfmalán um kr. 1,2 millj. fylgir.
Ódýr íbúð - langtímalán
3ja herb. þakhæö 64,5 fm nettó v/Vesturbr. i Hafnarf. Nýl. endur-
bætt. Sólsvalir. Mikið útsýni. Langtfmalán kr. 1,2 millj. Laus 1. júní.
Gott steinhús í Garðabæ
með 4ra-5 herb. fb. 104 fm nettó. Sérsmfðaðar innr. frá '79. Kj. 27,5
fm. Rúmg. bílsk. Nú 2ja herb. séríb. Laust í maí nk. Teikn. á skrifst.
Úrvals íbúð við Efstahjalla
3ja herb. á 2. hæð 79,1 fm nettó. Sérsmfðuð eldhúsinnr. Sólsvalir.
Geymslu- og föndurherb. i kj. Mikið útsýni. fb. er í einni af 2ja hæöa
vinsælu blokkunum v/Efstahjalla.
Lítið einbýlishús eða raðhús
óskast til kaups miösv. i borginni. Skipti mögul. á 4ra herb. úrvals íb.
á 2. hæð v/Ofanleiti. Bilsk. fylgir.
Um 200 fm einbýlishús
óskast til kaups á góöum stað á höfuöborgarsv. Rétt eign verður
borguð út.
Opið í dag frákl. 11-16. ALMENNA FASTEIGNASAL AN
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150 - 21370
SHARP
MYNDBANDSTÆKI
11
NESKIRKJA: Laugardag: Æsku-
lýðsfundur fyrir 11—12 ára kl. 13.
Samverustund aldraðra kl. 15.
Sunnudag: Barnasamkoma kl. 11.
Munið kirkjubílinn. Æskulýðs- og
fjölskylduguðsþjónusta kl. 14.
Málfríður Finnbogadóttir talar.
Orgel- og kórstjórn Reynir Jónas-
son. Guðmundur Óskar Ólafsson.
Mánudag: Æskulýðsfélagsfundur
kl. 19.30. Þriðjudag og fimmtudag:
Opið hús fyrir aldraða kl. 13—17.
Fimmtudag: Föstuguðsþjónusta
kl. 20.00. Guðm. Óskar Ólafsson.
SEUAKIRKJA: Guðsþjónusta er í
Seljahlíð laugardag kl. 11. Barna-
guðsþjónusta er sunnudag kl. 11.
Guðsþjónusta kl. 14. Æskulýðs-
dagurinn. Sóknarprestur.
SELTJARNARNESKIRKJA: Barna-
guðsþjónusta kl. 11. Eirný og Sol-
veig Lára. Æskulýðsguðsþjónusta
kl. 14. Verum glöð í kirkju. Söng-
hópur frá ungu fólki meö hlutverk
sér um tónlistina. Félagar úr æsku-
iýðsfélagi Seltjarnarneskirkju sjá
um ritningarlestur og bænagjörð.
Sveinbjörg Pálsdóttir guðfræði-
nemi predikar. Prestur sr. Solveig
Lára Guðmundsdóttir. Kaffisopi á
eftir. Æskulýðsfélagsfundur mánu-
dagskvöld kl. 20.30. Opið hús fyrir
10—12 ára þriðjudag kl. 17.30.
Biblíulestur á föstu miðvikudags-
kvöld kl. 20.30. Umræður og kaffi-
sopi. Sóknarprestur.
DÓMKIRKJA Krists konungs
Landakoti: Lágmessa kl. 8.30.
Hámessa kl. 10.30. Lágmessa kl.
14. Rúmhelga daga er lágmessa
kl. 18 nema á laugardögum, þá kl.
14.
MARÍUKIRKJA, Breiðholti: Há-
messa kl. 11. Rúmhelga daga er
lágmessa kl. 18.
HVÍTASUNNUKIRKJAN Ffla-
delfta: Sunnudagaskóli kl. 10.30.
Safnaðarguðsþjónusta kl. 14.
Daniel Glad. Almenn guðsþjónusta
kl. 20 í umsjón æskufólks.
HJÁLPRÆÐISHERINN: Sunnu- ,
dagaskóli og almenn samkoma kl.
17«
NÝJA Postulakirkjan: Messa kl.
11.
MOSFELLSPRESTAKALL: Barna-
samkoma í Lágafellskirkju kl. 11
og æskulýösguðsþjónusta kl. 14.
Trúnemar aðstoða við messugjörð
og barnakór Varmárskóla syngur
undir stjórn Guðmundar Ómars
Óskarssonar. Sóknarprestur.
GARÐAKIRKJA: Fjölskylduguðs-
þjónusta kl. 11 í Kirkjuhvoli. Sr.
Bragi Friðriksson.
KAPELLA St. Jósefssystra: Há-
messa kl. 14.
VÍÐISTAÐAKIRKJA: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11. Fjölskylduguðs-
þjónusta kl. 14. Hrund Þórarins-
dóttir predikar. Sr. Sigurður Helgi
Guðmundsson.
H AFN ARFJ ARÐARKIRKJ A:
Sunnudagaskóli kl. 10.30. Munið
skólabílinn. Guðsþjónusta kl. 14.
Fermingarbörn aðstoða og leiða
söng. Magnús Gunnarsson guð-
fræðinemi predikar og leiðir sam-
verustund ásamt Þórhalli Heimis-
syni guöfræðinema í Fjarðarseli
eftir guðsþjónustuna. Vænst er
þátttöku fermingarbarna og for-
eldra þeirra. Sr. Gunnþór Ingason.
KAPELLAN St. Jósefsspítala: Há-
messa kl. 10. Rúmhelga daga er
lágmessa kl. 18.
KARMELKLAUSTUR: Hámessa kl.
8.30. Rúmhelga daga messa kl. 8.
KEFLAVÍKURKIRKJA: Sunnudaga-
skóli í umsjá Ragnars og Málfríð-
ar. Munið skólabílinn. Æskulýðs-
guðsþjónusta kl. 14. Fermingar-
börn aöstoöa og flytja ávörp um
gleðina. Sóknarprestur.
GRINDAVÍKURKIRKJA: Barna-
samkoma kl. 11. Messa kl. 14.
Kirkjukórinn syngur. Ragnar Snær
Karlsson predikar og fermingar-
börn lesa texta dagsins og flytja
bænir. Barnakór syngur undir
stjórn Margrétar Sighvatsdóttur.
Ungmenni úr KFUM & K í Keflavík
syngja og flytja vitnisburð. Þriðju-
dagskvöld: Bænasamkoma kl.
20.30. Að henni lokinni hefst
bænanámskeiö sem stendur síðan
þrjú næstu þriðjudagskvöld. Sr.
Örn Bárður Jónsson.
HVALSNESKIRKJA: Fjölskyldu-
guðsþjónusta kl. 14. Vænst er
þátttöku fermingarbarna og for-
eldra þeirra. Fermingarbörn lesa
úr Ritningunni. Sr. Hjörtur Magni
Jóhannsson.
ÚTSKÁLAKIRKJA: Fjölskyldu-
guðsþjónusta kl. 11. Vænst er
þátttöku fermingarbarna og for-
eldra þeirra. Fermingarbörn lesa
úr Ritningunni. Sr. Hjörtur Magni
Jóhannsson.
STOKKSEYRARKIRKJA: Messa kl.
14. Sóknarprestur.
HVERAGERÐISPRÉSTAKALL:
Barnaguðsþjónusta í Hveragerðis-
kirkju kl. 11 í umsjá Kristínar Sig-
fúsdóttur. Æskulýðsmessa kl. 14.
ÞORLÁKSKIRKJA: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11. Sr. Tómas Guð-
mundsson.
ÞINGVALLAKIRKJA: Fjölskyldu-
messa kl. 14. Organisti Einar Sig-
urðsson. Sóknarprestur.
BORGARPRESTAKALL: Æsku-
lýðsguðsþjónusta í Borgarnes-
kirkju kl. 11. Sóknarprestur.

Umsjónarmaður Gísli Jónsson
ísinn rak vestur með landinu.
Hvað merkir þetta? Jú, það
merkir að ísinn færðist vestur
með landinu. ísinn gerði hvorki
eitt né neitt. Hann var ekki ger-
andi þess verknaðar sem sögnin
að reka felur í sér. Hann var
þolandi verknaðarins, enda kem-
ur í ljós, ef að er gáð, að ísinn
var þama í þolfalli. Það lítur
reyndar út alveg eins og nefni-
fallið, svo að sumum sést yfír
þetta að lítt athuguðu máli.
Hver rak þá ísinn vestur með
landinu? Þess var ekki getið og
stóð ekki til. Það stafar af því,
að þama var að verki einhver
ópersónulegur kraftur sem rak
ísinn. Að minnsta kosti kraftur
sem menn eru ekki reiðubúnir
að nafngreina. í þessu dæmi er
því sögnin að reka ópersónuleg,
öðru nafni einpersónuleg,
vegna þess að slíkar sagnir
breyta ekki um mynd, þótt skipt
sé um persónufomafn (eða nafn-
orð) með þeim. Mig rak þig
rak, bátinn rak, bátana rak,
ykkur rak, okkur rak o.s.frv.
Sögnin alltaf eins, einpersónu-
leg, og alltaf með henni þolfall.
Auðvitað gætum við sagt:
ísinn rakst vestur með landinu
eða: ísinn var rekinn, en heldur
þykir mér það kollótt tal miðað
við hið sígilda orðalag: ísinn
rak.
Ef mönnum finnst óljóst hvort
ísinn var nefnifall eða þolfall,
þá skulum við bara skipta um
orð. í staðinn fyrir safnheitið
ís skulum við prófa einheitið
ísjaki. Ekki er það eins í nefni-
falli og þolfalli. Þá eigum við
að segja: ísjakann rak vestur
með landinu, ekki ’ísjakinn rak
o.s.frv. Af þeirri einföldu ástæðu
að ísjakinn rak ekki nokkum
skapaðan hlut, en einhver óper-
sónulegur kraftur rak ísjak-
ann. Þvi segjum við líka: bátinn
(ekki báturinn) rak að landi,
skýin bíur (ekki bám) yfir bæ-
inn, mig (ekki ég) bar af réttri
leið.
Ópersónulegar sagnir em
skemmtilegar og rökhugsun býr
á bak við þær. Mikill skaði væri
skeður máli okkar, ef við týndum
þeim í fljótræði og heimsku.
★
Stundum gemm við illt verra.
Þetta er líklega algengt, að
minnsta kosti á mál okkar um
þetta mörg tilbrigði. Við bætum
gráu ofan á svart eða bindum
grátt ofan á svart. í viðgerðum
fata hefur það líklega ekki þótt
smekklegt, gatið jafnvel ill-
skárra. Einhvem tíma lærði ég
vísu eftir bögubósa. Seinni part-
urinn var svona:
Að bæta svart með grárri bót,
það gengur næst gati.
Við gætum jafnvel bitið höf-
uðið af skömminni. Þetta er
ekki komið úr lakari stað en
Vídalínspostillu. Sams konar
orðalag kemur fyrir í nokkmm
skyldum málum, t.d. lágþýsku:
„de scham de kopp afbiten", en
hvemig er þetta hugsað? Verður
„skömmin" kannski enn verri,
ef hausinn er bitinn af?
Hvað sem því líður, þá vantar
okkur ekki orð um það athæfi,
að gera illt verra. Það sýnist því
óþarft, svo að ekki sé meira
sagt, að komast að orði eins og
maðurinn um daginn. Hann
sagði að þetta væri nú að setja
punktinn yfir kommuna. Slík
athöfn er nefnilega ekki til ann-
ars en að til verður blásaklaus
semíkomma (;).
★
Stundum hafa menn óttast
að orðið kýr kynni að týnast úr
málinu, vegna þess að það er
vandbeygt, og við tæki þá orðið
belja, sem allir kunna að beygja.
Ég er ekki svo hræddur um
kúna, því að belja er heldur
púkalegt orð. Aftur á móti er
ég dauðhræddur um orðið ær.
Þær ær og kýr em gamlar syst-
ur, beygjast eins og voru hlið
við hlið á búi bóndans. Ástæðan
til ótta míns um ána er einkum
427. þáttur
vegna þess, að orðið kind sem
menn setja nú þrásinnis í stað-
inn, er ekki ljótt, hefur enga
niðrandi merkingu, en er auð-
velt í beygingu. Kind er auðvit-
að tegundarheiti=sauðskepna.
En fyrir löngu tóku krakkar og
kaupstaðarfólk upp á því að
hafa kind einvörðungu í sömu
merkingu og ær. Og um daginn
þótti mér höggva sá sem hlífa
skyldi. Utan á sperðlapakka frá
Sláturfélagi Suðurlands stóð að
í sperðlinum (bjúganu) væn
„kindakjöt, lambakjöt“ o.s.frv. Á
þessum bæ voru lömb ekki talin
til kinda. Og líklega merkir
„kindakjöt" á máli þeirra í Slát-
urfélagi Suðurlands ærkjöt.
Man ég það ekki rétt, að SS sé
virðulegt félag bænda frá
Skaftafellssýslu upp í Borgar-
fjörð undir stjóm fimm valin-
kunnra bændahöfðingja? Ég veit
ekki betur en kindakjöt geti ver-
ið eftir atvikum ærkjöt, dilkakjöt
eða hrútakjöt. Og væri nú ekki
snjallt að gefa „fjallalambinu"
frí og kaupa og matreiða dilka-
kjöt, þegar mikið skal við hafa?
Ég get ekki alveg stillt mig
um að minnast á málfar í frétt-
um sjónvarpsmanna, tek þó að-
eins tvö dæmi:
1) „ ... þegar skyndilegajám-
brautarlestin skall á rútunni."
Það er aldeilis ekki sama hvar
atviksorðið skyndilega stendur
þama. Auðvitað á það að koma
á eftir sögninni. Hitt er enska:
When suddenly etc.
2) „Verð á kílóinu kostaði 240
krónur." Ja, ekki er furða þó
menn kvarti, þegar fiskurinn,
kílóið og verðið er allt saman
farið að kosta eitthvað.
Auk þess leggur Páll Helga-
son á Akureyri til að sambýlis-
maður eða sambýliskona heiti
sambúi, svona eins og nábúi,
einbúi eða bæjarbúi.