Morgunblaðið - 12.03.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. MARZ 1988
Nýtt vopnasöluhneyksli í Svíþjóð:
Svíar seldu vopn sem
voru notuð í Víetnam
Stokkhólmi, Reuter.
SIGFRID Akselson, fyrrum
háttsettur starfsmaður sænska
vopnafyrirtækisins FFV, hefur
sakað sænsku ríkisstjómina og
FFV, sem er í eigu sænska ríkis-
ins, um að hafa selt Astralíu-
mönnum vopn á sama tíma og
ástralskir hermenn börðust í
Víetnam-stríðinu. Þessi vopna-
sala var óleyfileg, því sænsk lög
banna sölu vopna til landa sem
eiga í hemaði. Malcolm Fraser,
fyrram forsætisráðherra Astr-
alíu, hefur staðfest frásögn
Akselsons, og talsmenn FFV
sögðust í fyrradag vera nær
vissir um að þessi vopnasala
hefði átt sér stað.
Sigfrid Akselson segir í viðtali
við sænska dagblaðið Dagens
Nyheter að vopnin hafí verið seld
á síðari hluta sjöunda áratugarins.
Á þeim tíma fóru hundruð þúsund-
ir Svía, undir forystu sænskra ráð-
herra, þar á meðal Olofs Palme,
fyrrum forsætisráðherra, og Ing-
vars Carlssons, eftirmanns hans,
í kröfugöngur þar sem stríðinu í
Víetnam var mótmælt og lýst var
yfír stuðningi við skæruliðana í
Norður-Víetnam. Akselson segir
að stjóm jafnaðarmanna hafí vitað
af og samþykkt vopnasöluna.
Akselson heldur því fram að
vopnin hafí verið flutt til Bretlands
til að sneiða hjá sænskum lögum,
sem banna útflutning á vopnum
til landa sem taka þátt í hernaði,
eða eru líkleg til þess. Akselson
segir að Svíar hafí selt Ástralíu-
mönnum 400 skotvopn, sem nefn-
ast Carl Gustav, árið 1965, en
hafnbann var sett á vopnaflutn-
ingana árið eftir, þegar ástralskar
hersveitir voru sendar til Víetnam.
Ástralíumenn hafi mótmælt bann-
inu og sænska stjómin hafí ákveð-
ið að leysa málið með leynd. Að
sögn Akselsons tóku Bretar að sér
að kaupa þau vopn af FFV- vopna-
fyrirtækinu sem ástralski herinn
þurfti, og seldu þau síðan Ástralíu-
mönnum.
Ifyrrum forsætisráðherra Ástr-
alíu, Malcolm Fraser, sem var her-
málaráðherra á þessum tíma, og
aðrir ástralskir embættismenn,
hafa staðfest frásögn Akselsons.
Þá sagði Rune Nyman, aðal fram-
kvæmdastjóri FFV-fyrirtækisins,
í fyrradag að rannsókn á vegum
fyrirtækisins hefði leitt í ljós að
ástæða væri til að trúa frásögn
Akselsons, þótt ekki hefðu fundist
skjöl sem sönnuðu hana.
Sænsk lögregluyfirvöld sögðu í
síðustu viku að þau hefðu hafíð
rannsókn á því hvort FFV-fyrir-
tækið hefði gerst brotlegt á út-
flutningslögum með því að selja
Carl Gustav-vopn til Miðaustur-
landa. Þessum vopnum'hefur verið
beitt á nokkmm svæðum þar sem
komið hefur til átaka, meðal ann-
ars í Miðausturlöndum og í sunn-
anverðri Afríku.
Reuter
Hefner sakar fyrrum vinkonu um ótryggð
Hugh Hefner, útgefandi Playboy, með nýjustu frillu sinni, Kimber-
ley Conrad, sem hefur prýtt miðopnu Playboy, á blaðamanna-
fundi á fimmtudag. Þar tilkynnti Hefner að hann hefði höfðað
mál gegn fyrrverandi sambýliskonu sinni, Carrie Leish, fyrir að
hafa verið honum ótrú.
V estur-Þýskaland:
Neytendur hvattir til að
sneiða hjá íslenskum fiski
ERLENT
ZUrich, frá önnu Bjarnad&ttur, fréttaritara
HERFERÐ Greenpeace í Vestur-
Þýskalandi gegn hvalveiðum ís-
lendinga hefst um þessa helgi.
Samtökin sendu öllum helstu dag-
blöðum í norðurhluta landsins
uppiýsingar um hvalveiðar íslend-
inga í vikunni og munu birta hálfs-
íðu auglýsingu í dagblöðum þar
sem fólk er hvatt til að sneiða hjá
islenskum fiski.
„Að sjá ísland einu sinni og deyja"
stendur letrað undir mynd af hval í
dagblaðsauglýsingunni. „Málið snýst
um líf hans. Sneiðið þess vegna hjá
Morgnnblaðsins.
íslenskum fiski." Skoðanir Greenpe-
ace á hvalveiðum og stefnu íslend-
inga eru kynntar í auglýsingunni og
fólki sagt hvað það á að gera til að
bjarga hvalastofnunum. „íslendingar
hætta ekki að drepa síðustu hvalina
fyrr en þeir taka eftir að enginn
kærir sig lengur um fískinn þeirra
. . . Biðjið fisksalann um fisk sem
er ekki frá íslandi. Það er nóg af
öðrum fiski til.“
Peter Pueschel, hvalasérfræðingur
Greenpeace í Hamborg, sagði að
fréttastofur, útvarpsstöð og tvö dag-
George Vassiliou, forseti Kýpur-Grikkja:
Forsetaferilliim hefst með
heimsókn til Grikklands
Nikosía, The Economist. Reuter.
HINN nýi forseti Kýpur-
Grikkja, George Vassiliou, mun
stíga sín fyrstu skref í embætti
á alþjóða vettvangi með því að
fara í opinbera heimsókn til
Grikklands. Megin markmið
heimsóknarinnar verður að
ræða á hvem hátt sé hægt að
binda enda á 14 ára gamla
skiptingu Kýpur.
Vassiliou, sem var kjörinn for-
seti Kýpur í síðasta mánuði vegna
þeirra vona, sem hann hefur vak-
ið meðal eyjaskeggja um að hann
geti sameinað gríska og tyrk-
neska hluta Kýpur, heldur á
sunnudag tií Aþenu til viðræðna
við Andreas Papandreou forsætis-
ráðherra. Erlendir sendimenn og
stjómmálaskýrendur telja ólíklegt
að þær tillögur komi fram á þess-
um fundi sem valdi straumhvörf-
um í Kýpur-deilunni, en leggja
áherslu á að Vassiliou hefíi emb-
ættisferill sinn, í samræmi við
gefin kosningaloforð: með því að
krefjast breytinga.
Kýpur skipt í tvennt
Kýpur hefur verið skipt í tvennt
með jarðsprengjusvæðum og
gaddavír frá því árið 1974 að
tyrkneskar hersveitir tóku nyrsta
hluta eyjarinnar eftir valdatöku í
Nikosíu sem studd var af Grikkj-
um. Leiðtogi Kýpur-Tyrkja, Rauf
Denktash, sem kallaði til hersveit-
ir Tyrkja til að koma í veg fyrir
sameiningu við Grikkland, lýsti
árið 1983 yfír sjálfstæði tyrk-
neska lýðveldisins á Norður-
Kýpur. Engir viðurkenna Norð-
ur-Kýpur sem sjálfstætt lýðveldi
nema Tyrkland.
Mörgum fínnst torkennilegt að
Kýpur-Grikkir hafi kosið Vassili-
ou í forsetaembætti. Mann sem
var óþekktur og hafði ekki áður
haft afskipti af stjómmálum. Að
ekki se ' minnst á að Vassiliou er
maður sem ekki er á neinn hátt
tengdur gömlu frelsishetjunum
frá því fyrir 1960, sem störfuðu
undir dyggri forystu Makaríosar
erkibiskups.
Kommúnistar
Foreldrar Vassilious, augn-
læknir og tannlæknir, stofnuðu
ásamt öðmm kommúnistaflokk-
inn AKEL, sem eftir að Kýpur
fékk sjálfstæði árið 1960 barðist
gegn stjóm Makaríosar. Á árum
borgarastyrjaldarinnar í Grikk-
landi, frá 1946 til 1949, lögðu þau
skæruliðum kommúnista lið. Vas-
siliou-hjónin gagnrýndu Stalínista
í Grikklandi og börðust gegn því
af hörku að grísk böm væru send
til kommúnistaríkja í skóla. Að
tilhlutan Moskvu-stjómarinnar
voru þau einangruð og send í út-
legð. Móðir Vassilious varð for-
stöðukona fyrir heimili munaðar-
lausra grískra bama í Búdapest,
en faðir hans starfaði í verk-
smiðju í Tashkent.
Þegar Vassiliou eldri sneri heim
eftir að Kýpur varð sjálfstæð, lýsti
hann því yfír að hann væri á
móti því að flokkur hans snerist
gegn Makaríosi. Sonurinn, sem
lauk námi í Búdapest, studdi end-
urskoðunina í Ungveijalandi sem
brotin var á bak aftur með innrás
Sovétmanna árið 1956. Það kem-
ur engum á óvart að forsetinn nýi
styður ekki skoðanir gömlu mann-
anna í kommúnistaflokknum. Á
hinn bóginn er hann hlynntur
tollabandalagi við Evrópubanda-
lagið.
George Vassiliou hefur vald á
sjö tungumálum. Hann er millj-
ónamæringur og heimsmaður og
býr yfir sjálfsöryggi og sjálfstæði
þess sem hefur unnið sig upp.
blöð hefðu þegar haft samband við
sig til að fá frekari upplýsingar um
hvalveiðar íslendinga. Hann á von á
að herferðin veki athygli meðal al-
mennings og vonar að hún beri ár-
angur. Samtökin munu nefna ákveð-
in fyrirtæki í auglýsingum seinna
meir ef íslendingar streitast við og
halda hvalveiðum áfram.
Talsmaður fyrirtækisins Iglo-
Langnese í Hamborg, sem verslar
með frosinn fisk, sagðist ekki vera
sérfræðingur í hvalamálum og ekki
geta dæmt um hvorir hafa rétt fyrir
sér, Greenpeace-menn eða íslending-
ar. „Ég hef fengið upplýsingar frá
báðum aðiljum og get aðeins sagt
að íslendingar ættu að hætta hval-
veiðum ef Greenpeace hefur rétt fyr-
ir sér en áróðureherferð Greenpeace
er út í hött ef íslendingar hafa rétt
fyrir sér. Ég er sannfærður um að
herferð Greenpeace mun hafa nei-
kvæð áhrif á útflutning íslendinga
þegar hún fer af stað.“
Greenpeace í Lúxemborg heldur
baráttu sinni áfram. Roger Spautz,
starfsmaður samtakanna, sagðjst
hafa fengið bréf frá sendiherra ís-
lands í Brussel í vikunni þar sem
afstaða íslands er skýrð. „Ég veit
hver afstaða þeirra er og hef ekki
áhuga á að heyra hana oftar. Ég vil
að þeir skipti um skoðun og ákveði
að hætta hvalveiðum." Þriðja vegg-
spjaldið gegn hvalveiðum verður
væntanlega hengt upp víða í Lúxem-
borg í næstu viku. Á því stendur
„ísland drap síðasta hvalinn."

I
Reuter
Konunglegi skíðakofinn þar sem konungsfjölskyldan hafðist við
Karl Bretaprins hætt kominn í Ölpunum:
Varað hafði verið
við snióflóðahættu
Klosters, Sviss, Reuter.fc^
Karl Bretaprins og Díana prins-
essa héldu í gær heimleiðis ásamt
prinsessunni af York eftir að
prinsinn sem er orðlagður skíða-
kappi hafði sloppið naumlega und-
an snjóflóði f Olpunum sem varð
vini konungsfjölskyldunnar að
bana.
Prinsinn var á fimmtudag við
sjötta mann á skíðum í fjallshlíð
nærri bænum Klosters í Sviss. Hóp-
urinn fór út af merktri skíðabraut
en varað hafði verið við snjóflóða-
hættu. Snjóskriðan fór af stað 100
metrum fyrir ofan skíðamennina.
Hugh Lindsey majór varð fyrir skrið-
unni með fyrrgreindum afleiðingum.
Patty Palmer-Tomkinson, vinkona
Díönu, slasaðist nokkuð í flóðinu en
aðrir sluppu ómeiddir. Díana prins-
essa og svilkona hennar prinsessan
af York voru heima í skíðakofa þeg-
ar slysið átti sér stað.
Atvikið á fímmtudaginn hefur ýtt
undir gagnrýni í Bretlandi á yngra
fólkið í konungsfjölskyldunni fyrir
gáleysi í frístundum sínum. Þetta er
alvarlegasta slys sem tengist kon-
ungsfíölskyldunni síðan William af
Gloucester, systkinabarn Elisabetar
drottningar, fóret í flugkeppni árið
1972.