Morgunblaðið - 08.04.1988, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. APRÍL 1988
Ásgeir Valur
Einarsson—Minning
Fæddur 15. ágúst 1911
Dáinn 25. mars 1988
Afi minn, Ásgeir Valur Einars-
son, er nú allur. Minningamar leita
á hugann, allar ánægjulegar. í huga
mínum var afi minn virðulegur og
stórhuga maður. Þegar ég átti þess
kost að starfa með honum ásamt
fðður mínum, bróður, systur og
jafnvel öðrum úr fjölskyldunni við
dúklögn eða veggfóðrun, þá kallaði
ég hann í gamni höfðingjann.
Það var einmitt það hann var,
höfðingi. Sem höfðingi gekk hann
til móts við dauðann. Sennilega
verða þær minningar um afa minn
sem ég á um síðustu dagana fyrir
andlátið sterkastar og munu lifa
lengst. Vegna þess að þær lýsa vel
dugnaði hans og óbiiandi þraut-
seigju.
Afí minn var frábær fagmaður
fyrir fáeinum árum, þegar hann var
rúmlega sjötugur, þá veggfóðraði
hann nokkur herbergi í risi með
kvistum efst í húsi Buxnaklaufar-
innar á hominu á Frakkastíg og
Laugavegi, þetta var eitt af síðustu
stærri verkum hans á þessu sviði.
Eins og menn geta ímyndað sér er
erfítt að láta hlutina ganga upp í
veggfóðri í herbergjum sem eru lítið
annað en skankar, útskot, þríhyrn-
ingar og jafnvel trapisur. Mér varð
orðfall þegar ég sá handbragðið á
verkinu. Hvergi var hrukku né örðu
að sjá, allt var slétt og fellt. Vegg-
fóðrið var klippt með skærum,
hvergi var að finna laufaskurð né
flipa. Það er vandasamt verk að
klippa blautt pappírsveggfóður svo
vel sé. Veggfóðrið var smárósótt
pappírsveggfóður. Til þess að það
haldi munstri þarf að bera hárrétt
á það og Iáta það bíða passlega til
þess að það mislengist ekki.
Munstrið var eins rétt og það gat
orðið. Það var með ólíkindum að
maður kominn yfír sjötugt væri fær
um annað eins listahandverk. Ég
hef stundum talið sjálfan mig færan
um að veggfóðra en þama varð
mér ljóst að ég átti og á margt
eftir ólært í þeirri grein. Enda er
vel unnið handverk, list.
Ég orðaði þetta við pabba, Bein-
tein Ásgeirsson, og hann tók undir
aðdáun mína, hann sagði afa sér-
fræðing í pappír enda lítið um ann-
að en pappírsveggfóður hér áður
fyrr.
Það var gaman að vinna með afa
bæði var hann spaugsamur og hafði
einstaka unun af handverkinu. Oft
kom hann á óvart svo að maður
vissi ekki sitt ijúkandi ráð, þá hló
hann og botnaði það sem hann
Jónína G. Jóns-
dóttir - Minning
Fædd 21. ágúst 1901
Dáin 31. mars 1988
í dag, föstudaginn 8. apríl, verð-
ur ástkær amma okkar jarðsungin
frá Fossvogskapellu. Hún lést á
Kumbaravogi þann 31. mars sl.
eftir langvarandi veikindi.
Jóna amma var ein af þessum
alvöru ömmum sinnar kynslóðar.
Hún og afí okkar, Hjálmar Svein-
bjömsson, múrarameistari, sem lést
fyrir aldur fram þann 21. septem-
ber 1979 áttu sér fallegt og hlýlegt
heimili á Vitastíg 16 í Reykjavík,
heimili þeirra stóð alltaf opið gest-
um og gangandi, og ekki fórum við
ömmubömin varhluta af því. Þæi
voru ófáar ferðimar til ömmu og
afa á Vitastíg, við vissum að amma
átti alltaf eitthvað gott að stinga
upp í svanga munna, og nægan
tíma til að spjalla. Oft sat hún við
saumavélina og af mikilli snilld
saumaði hún á okkur hinar ýmsu
flíkur sem hvaða fatahönnuður
hefði mátt vera hreykinn af. Og
ekki má gleyma afa sem alltaf var
tilbúinn að gantast við okkur eða
lesa eina litla sögu. Amma var sér-
stakur persónuleiki sem setti svip
á umhverfi sitt. Margt gætum við
sagt í viðbót um hana ömmu okk-
ar, en við ljúkum þessum kveðjuorð-
um nú.
Elsku ömmu þökkum við fyrir
allt.
Erla, Helga og Jóna Hlín
hafði verið segja. Einhvemtíma á
seinni árum var hann að vinna í
heimahúsi. Þegar hann þreyttist
átti hann það til að leggja sig á
bakið á gólfíð. Lærlingurinn hélt
áfram að vinna eins og ekkert væri
sjálfsagðara. Afí hefur verið heldur
óásjálegur svona hreyfíngalaus á
gólfínu. Frúin kom inn í herbergið
og var brugðið þegar hún sá þann
gamla liggja á gólfínu og spurði
hvort ekki væri allt í lagi. Þá reisti
hann sig upp og sagði: „Ó jú, en
mikið væri gott að fá kaffí og
pönnukökur."
í návist höfðingjans á vinnustað
þá varð handverkið eitthvað allt
annað en bara vinna, við vorum
listamenn með aldagamla sögu og
sagan var hjá okkur í gervi afa
míns höfðingjans.
Afí minn var alinn upp í fátækt
og nægjusemi millistríðsáranna.
Langafí minn Einar Jónsson frá
Skildinganesi var sjómaður og lang-
amma Gunnvör Sigurðardóttir frá
Rauðalæk í Holtum vann við salt-
fískbreiðslu á sumrum, stundum
með yngstu bömin með sér. Þau
bjuggu fyrst við Grettisgötu 44,
síðan Laugaveg 54 og byggðu svo
við Njálsgötu 69. Þau eignuðust
fimm böm: Jón sem lést um tvítugt
úr bráðaberklum, Vigberg, Sigurð,
Ásgeir Val og Díönu Einarsdóttur
sem er ein eftirlifandi. Á þessu
heimili lærði afí minn dugnað og
vinnusemi sem einkenndi hann allt
lífíð til æfíloka.
Átján ára 1929 hóf afí nám í
veggfóðrun hjá Sveinbimi Ög-
mundssyni veggfóðrameistara.
Fyrsta árið hafði hann 50 aura á
tímann en næstu þijú námsárin
hafði hann 70 ára á tímann. Hann
stundaði vinnu á daginn og iðnskól-
ann á kvöldin. Um það leyti kynnt-
ist hann ömmu minni Sigríði Bein-
teinsdóttur, Beinteins Bjamasonar
söðlasmiðs í Reylq'avík og Ingi-
bjargar Ólafsdóttur, Eiríkssonar
söðlasmiðs á Vesturgötu 26b.
Amma og afí eignuðust fíóra
syni Beintein veggfóðrara, Einar
Gunnar forstjóra, Ólaf Má vegg-
fóðrara og Valgeir sjómann. Þau
giftu sig 1933.
Fyrstu árin sem hann starfaði
hjólaði hann með öll sín verkfæri;
veggfóðursborðið, fötumar, kúst-
ana og verkfæratöskuna. Hann var
virðulegur og snyrtilegur til fara,
var gjama með sixpensara, bindi
og í ljósri skyrtu. Ilann skipti um
föt á staðnum og vann síðan sitt
verk. Hann var heppinn að fá ný-
lagna- og viðhaldsvinnu hjá
Reykjavíkurborg á kreppuárunum
og sinnti því meðfram öðrum stór-
um og smáum verkum í iðngrein
sinni fram á miðjan sjöunda áratug-
inn þegar hann tók að sér inn-
heimtustörf í Litaveri. Á ferli sínum
var hann oftast með nokkra menn
í vinnu og útskrifaði flesta lærlinga
í veggfóðrun og dúklögn hingað
til. Með dugnaði kom hann sér og
sínum vel áfram. Margir hafa fetað
í hans fótspor og em veggfóðrarar
eða nemar í þeirri iðn alls 9 manns
í fíölskyldunni.
Hann átti alltaf stóra drauma
fyrir mig sem sinn elsta sonarson.
Ég minnist alltaf með hlýhug þeirra
stund þegar ég sat við hliðina á
honum á gamlárskvöldi, þegar hann
hafði fengið sér í staupinu.
Hann greip utan um mig þétt-
ingsfast og sagði, Ásgeir, með
áherslu og þunga, svo lýsti hann
fyrir mér þeim frama sem ég gæti
átt í bisness, því að bisness voru
hans ær og kýr. Þessar stuttu
stundir átti ég þessa drauma með
honum. Einhvemveginn þá varð ég
eitthvað mikið í fanginu á honum
afa mínum á þessum stundum.
Venjulega lauk viðskiptum okkar
þannig að hann rétti mér pening
og sagði: „Ég skal styðja þig.“ Það
átti ekki fyrir mér að liggja að fara
út í bisness. Enda hefur hugur minn
alla tíð stefnt annað. Við vorum á
öndverðum meiði í stjómmálum.
Hann var hægrimaður en ég var
og er félagshyggjumaður. Hann var
alla tíð mikill stuðningsmaður Sjálf-
stæðisflokksins og kvikaði aldrei frá
þeirri stefnu.
Afí minn ræddi aldrei um pólitík
við mig þó var hann sannur hægri-
maður og vissi hvar ég stóð í þeim
efnum. I því merkti ég virðingu
hans fyrir mér og mínum skoðun-
um.
Ég hef fundið það tvö undanfar-
in ár að hann vissi að hveiju dró.
Hann orðaði það ekki, en einhvem-
veginn fann ég það.
Þó að líkaminn væri að gefa sig,
þá dreif hann sig í sund á hveijum
degi. Vann sína vinnu af dugnaði
og elju þó hann yrði að giska á
hvar vegurinn var er sjónin daprað-
ist snögglega, þegar hann ók um
bæinn við innheimtu.
Frítíma sinn notaði hann til að
lagfæra og ditta að húsinu að Lang-
holtsvegi 143. Hann lagaði stéttina
og tröppumar út í garðinn, bflskúr-
inn, svo dreif hann í því að klæða
húsið að utan með jámi. Lífsstarfíð
varð eins og handverk sem varð að
klára og skilja vel við, svo hvergi
fyndist misfella.
Föstudaginn 11. mars kom ég í
heimsókn til ömmu og afa. Ég lagði
bflnum mínum handan við götuna.
Þegar ég steig út heyrði ég bfl
ræstan hraustlega svo kvein í.
Afí var inni í bílnum. Ég gekk
að bílnum og opnaði framhurðina.
Ég kastaði kveðju á hann og spurði,
hvað hann væri að sýsla. Ég er að
pússa þennan bfl í síðasta sinn. Mér
varð orðfátt enda vissi ég að hann
hafði rétt fyrir sér. Heldurðu það,
spurði ég. Já, þetta er búið, sagði
hann en á meðan hélt hann áfram
að pússa framrúðuna að innan.
Hann hinn þama dó nú 51 árs.
Þeir ætla að skera mig á mánudag-
inn. Ég er nú orðinn 77 ára, ætli
maður sé ekki búinn með sinn
skammt. Þessir læknar em eins og
böm, þeir halda að maður viti ekki
neitt.
Það var engin beiskja í röddinni,
allt var þetta sjálfsagt og eðlilegt.
Hann þurrkaði af mælaborðinu og
stýrinu. Ég sagðist ætla inn til
ömmu, þar vom tvær konur í kaffí.
Ég þáði kaffísopa.
Stuttu síðar var bankað eldhús-
dyramegin. Ömmu varð að orði, „Af
hveiju hefur hann Valur læst?“ Um
leið og hún gekk fram til áð opna
sagði hún að hann hefði verið að
laga læsinguna fyrr um daginn. Það
hafði gengið brösulega svo að
frændi minn sem kom í heimsókn
hjálpaði honum. Um leið og amma
opnaði spurði hún: „Af hveiju hef-
urðu hurðina læsta?" Þetta var
greinilega ekki í fyrsta sinn þann
daginn sem hann bankaði og lét
opna fyrir sér. Hann steig innfyrir
og sagði hlæjandi: „Maður verður
að athuga hvort læsingin er ekki í
Iagi.“
Það var stutt eftir, best að allt
væri í lagi. Með þessu hugarfari
gekk hann á vit örlaga sinna eins
og hann ætlaði sér inn í annað her-
bergi inn í annan heim. Hann var
samt ekki tilbúinn að yfírgefa þetta
herbergi hinna lifandi sem hann
hafði átt stóran þátt í að skreyta
og gera vistlegra, hann varð að líta
heiminn einu sinni enn. Með ofur-
mannlegum þrótti miðvikudaginn
16. mars eftir að tekið hafði verið
sýni úr iðmm hans, klæddi hann
sig upp og fór í gönguferð um vest-
urbæinn í síðasta sinn. Hann fór
niður á höfn þaðan sem faðir hans
hafði sótt sjóinn og móðir hans
hafði breitt físk á fyrri hluta aldar-
innar.
Það var eins og hann gerði grín
að öllu saman. Hann kvaddi borgina
sem ól hann. Honum hrakaði upp
frá því þangað til að hann lést 25.
mars.
Ég kallaði afa minn höfðingja
hér að framan. Ég minnist þess að
eitt sinn sá ég kvikmynd þar sem
fyrir kom indíánahöfðingi. Þessi
indíánahöfðingi kvaddi alla sína
nánustu með virktum og gekk síðan
upp á hið heilaga fíall settist niður
og beið dauðans.
Eins og höfðingi tók hann dauða
sínum. Allt sem í hans valdi var
að laga skyldi vera í góðu lagi.
Um leið og ég votta ömmu minni
Sigríði Beinteinsdóttur, sonum
þeirra, Díönu Einarsdóttur systur
hans og öllum nánum ættingjum
samúð mína, vil ég þakka afa
mínum þá virðingu sem hann sýndi
mér, ég þakka honum fyrir að sýna
mér að vinnan göfgar manninn og
ég þakka honum stóra drauma.
Ásgeir Beinteinsson
SPÁÐUfSKODANN
Cóö greiöslukjör.
Handhöfum VISA bjóöum við 25%
útborgun og afganginn á
12 mánuðum.
verö frá kr. 176.600.-
JÖFUR -ÞEGAR ÞÚ KAUPIR BÍL