Morgunblaðið - 25.05.1988, Blaðsíða 25

MORGUNBLABIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. MAÍ 1988
25
Björn S. Stefánsson
„Eftir ábendingar
mínar og Gustafssons
mátti Gísli skilja, að
þetta þyrfti hann að
gera, að endursemja þá
kafla, sem lutu að þjóð-
félagsgerðinni og við-
haldi hennar og um-
breytingum.“
aðir í ríkisdölum, sem var í húfi,
ef landbúnaðurinn brást, það var
líf almennings. Sá, sem skilur þetta
ekki, hlýtur að misskilja flest annað
varðandi afstöðu 18. aldar manna
til bjargræðisvega þjóðarinnar.
Þegar litið er til baka má skilja
hvaða forsendur vantaði til fram-
þróunar. Reynslan skar úr um það
á fyrri hluta 19. aldar, að efna-
bændur og kaupmenn höfðu fullan
hug á að nýta gæði sjávarins og
gerðu það, þegar forsendur voru til
þess, og héldu þannig uppi því
merki, sem Ólafur Stefánsson hóf
með atvinnurekstri sínum. Ekki
hafa verið færð rök að því, að
tengsl landbúnaðar og sjávarútvegs
hafi spillt þar fyrir, hvorki í löggjöf
né í atvinnuháttum.
„Sérhver öld skapar sagnritun í
sinni mynd.“ Svo ályktar Gísli í lok
rits síns. Það hlýtur samt að vera
keppikefli hvers sagnfræðings að
skila þannig verki, að það sé sem
minnst skapað í mynd höfundarins
eins. Gísli hefur ekki skapað þjóð-
félagssögu 17. og 18. aldar í mynd
sinnar aldar með riti sínu, til þess
er hún um of hlaðin hleypidómum,
sem öldin mun ólíklega vilja eigna
sér.
Auk þess sem ótamin dómgimi
einkennir verkið (ég dæmi ekki um
miðkafla ritsins, verzlunarsöguna í
þrengri skilningi, því að til þess hef
ég ekki forsendur), vantar þar skiln-
ing nútímans á forsendum farsællar
samkeppni. Einnig skortir skilning
á því, hvemig almenningur tryggði
afkomu sína á 17. og 18. öld, þeg-
ar flest vantaði, sem almenningur
hagnýtir sér nú til að jafna hag
sinn, svo sem lífeyrisréttindi, trygg-
ingar, innstæður, fasteignir og lán.
Höfundur erþjóðfélagsfræðingur.
RITVÉLAR
REIKNIVÉLAR
PRENTARAR
TÖLVUHÚSGÖGN
Talaðu við okkur um nýju
tölvustýrðu þvottavélina og
þurrkarann frá Miele.
RITVELAR
REIKNIVÉLAR
PRENTARAR
TÖLVUHÚSGÖGN
fyrir dömur og her:
6 afsláttur á bolum, skyrtum, peysum, jökki
vorvörum frá CIAO 24. til 28. maí.