Morgunblaðið - 24.09.1988, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 1988
25
Eyjólfiir
Konráð Jónsson:
Verðbólg-
an yrði núll
án kjara-
skerðingar
EYJÓLFUR Konráð Jónsson hef-
ur beðið Morgunblaðið um að
koma eftirfarandi athugasemd á
framfæri:
„í frásögn Morgunblaðsins af
ræðustúf mínum á fundi sjálfstæð-
isfélaganna í Reykjavík síðastliðinn
miðvikudag er villa sem rétt er að
leiðrétta. Þar er rætt um tillögur
„ráðherranefndar" Evrópubanda-
lagsins um virðisaukaskatt í aðild-
arríkjunum og sagt að almenni
skatturinn megi ekki vera hærri en
20% og ekki lægri en 10%. Rétt er
að hann má ekki vera hærri en 20%
og ekki lægri en 14%. Skattur á
biýnustu nauðsynjar s.s. matvæli,
húshitun, almenningssamgöngur og
ýmislegt fleira má hins vegar ekki
vera hærri en 9% samkvæmt tillög-
unum og ekki lægri en 4%.
Rétt er, að í þingflokki sjálfstæð-
ismanna flutti ég í vor, nánar tiltek-
ið í maí, tillögu um að gengi yrði
fellt um 12-15% og söluskattur
lækkaður úr 25% í 20%. Þá tillögu
flutti ég líka formlega áður, eða
29. febrúar, og enn flutti ég hana
óbreytta á fundi þingflokks og mið-
stjómar á Akureyri, fyrir nokkrum
vikum, enda náðu aðgerðimar um
mánaðamótin febrúar/mars og í
maí ekki tilætluðum árangri og
vandinn fór vaxandi.
Varla verður því mótmælt af
reiknimeisturum að 5% lækkun
söluskatts myndi að fullu vega upp
verðbólguáhrif af u.þ.b. 13% geng-
islækkun. Ef allt verðlag vöm og
þjónustu myndi á einum degi lækka
um 5%, fylgt eftir að hörkulegu
verðlagseftirliti fólksins, yrði verð-
bólga væntanlega kveðin í kútinn
en þó kynni að þurfa að lækka
matarskattinn frekar svo að verð-
bólgan yrði 0 (núll) án kjaraskerð-
ingar. Þá er nauðsynlegt að ríkis-
valdið sinni þeirri frumskyldu sinni
að „vinna að því að peningamagnið
í umferð og framboð lánsfjár sé
hæfílegt miðað við það, að verðlag
haldist stöðugt og framleiðslugeta
atvinnuveganna sé hagnýtt á sem
fyllstan og hagkvæmastan hátt“,
eins og segir í lögum um Seðla-
banka gagnstætt því að loka upp
undir fjórðung íslensks sparifjár
inni og mynda þar með ósæmilegan
vaxtafót vegna skorts á lánsfé."
Skákvika Skák-
sambands Islands
í Kringlunni
SKÁKVIKA á vegum Skáksam-
bands íslands verður í Kringl-
unni dagana 26. september til
2. október. Vikan ber yfirskrift-
ina „Skák og mát“ og er liður í
fjársöftiun Skáksambandsins
fyrir undirbúning landsliðsins í
skák, sem keppir á Olympíumót-
inu í Þessalónikíu í novémber-
mánuði næstkomandi.
Skákvikan hefst með hraðskák-
móti mánudaginn 26. seðtember,
borgarmótinu svokallaða og leikur
borgarstjórinn Davíð Oddsson
fyrsta leikinn. Á þriðjudag teflir
Margeir Pétursson, stórmeistari,
klukkufjöltefli við unglingalandslið-
ið í skák; á miðvikudag teflir yngsti
alþjóðameistarinn okkar, Hannes
Hlífar Stefánssin, fjöltefli við úr-
valslið alþingismanna; á fímmtudag
teflir Ólympíulandsliðið við pressu-
liðið; á föstudag teflir Þröstur Árna-
son, Evrópumeistari sveina fy'öltefli
við kunna borgara; á laugardag
teflir Helgi Ólafsson, stórmeistari,
fjöldablindskákir við þá blaða- og
fréttamenn, sem mest fjölluðu um
einvígi Jóhanns Hjartarsonar og
Viktors Kortsnojs í Saint John og
á sunnudeginum lýkur vikunni með
I skákmóti barna 10 ára og yngri.
AF INNLENDUM
VETTVANGI
AGNES BRAGADÓTTIR
Ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar:
Ráðherralisti birtur
klukkan fimm í dag
Morgunblaðið/Sverrir
Stemgrimur Hermannsson, formaður Framsóknarflokksms, geng-
ur á fúnd firú Vigdísar Finnbogadóttur í gær, þar sem hann fékk
framlengt umboð sitt til sfjórnarmyndunar, en nú er búist við
að ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar taki við ráðuneytum
sínum á morgun.
TaliðaðJón
Helgason hætti
sem ráðherra
EINS og flestir bjuggust við, var
greint frá því í gær að stjómar-
myndunartilraunir Steingrims
Hermannssonar væm að ganga
upp. Ráðherralisti ríkisstjórnar
hans með aðild Alþýðuflokks,
Alþýðubandalags og Framsókn-
arflokks verður gerður opinber
kl. 17 í dag. Ekki tókust samning-
ar um aðild Borgaraflokks að
þessari ríkisstjóra, og mun þar
ýmislegt hafa komið til. Einkum
munu yfirlýsingar Alberts Guð-
mundssonar, þess efiiis að Borg-
araflokkurinn gerði skýlausa
kröfú til utanríkismála, ásamt
staðhæfingu hans þess efiiis að
það yrði aldrei talin vinstri stjóra
sem Borgaraflokkurinn ætti að-
ild að, sem fóru fyrir bijóstið á
fúUtrúum hinna flokkanna
þriggja. Bentu fúlltrúar þeirra
flokka á það væri ekki vísbend-
ing um mikla stjórakænsku að
vera með slíka yfirlýsingagleði á
meðan að ekkert hefði legið fyr-
ir um það hvort Borgaraflokkn-
um stæði til boða stjóraarþátt-
taka í þeirri stjórn sem verið var
að mynda.
Eftir mikil og langvinn átök
innan Alþýðubandalagsins
höfðu þeir Ólafur Ragnar Grímsson,
Svavar Gestsson og Steingrímur
Sigfússon yfírhöndina, þar sem
þingflokkur Alþýðubandalagsins
ákvað á fundi sínum í fyrrinótt að
ganga til stjómarsamstarfs við
Framsóknar- og Alþýðuflokk. Ekki
hafði verið gengið frá málefna-
samningi þegar það var, en þing-
flokkurinn mun hafa komist að
þeirri niðurstöðu að lengra yrði
framsóknar- og alþýðuflokksmönn-
um ekki þokað, hvað varðar launa-
frystingu og frelsi kjarasamninga.
Upphaflegt tilboð Framsóknar- og
Alþýðuflokks, þ.e. að laun séu fryst
til 1. febrúar 1989, er því það sam-
komulag sem flokkamir þrír hafa
gert með sér. Alþýðubandalags-
menn meta það sem svo að launa-
hækkanir þær sem þeir vom að
beijast fyrir að yrðu í desember,
samkvæmt kjarasamningum, munu
koma launþegum til góða, þó með
óbeinum hætti verði, en þar vísa
þeir til hjöðnunar verðbólgu, lækk-
unar vaxta, verðstöðvunar og lækk-
unar lánskjaravísitölu.
Aðrir alþýðubanda-
lagsmenn lítt hrifhir
Aðrir alþýðubandalagsmenn sjá
fáa eða enga kosti því samfara
að Alþýðubandalagið taki sæti í
þessari ríkisstjóm. Reyndar telja
sumir að Alþýðubandalagið sé
með þessari ákvörðun að dæma
sjálft sig til mjög erfíðs hlutskipt-
is. Einn alþýðubandalagsmaður
sagði t.d. í gær að ekkert yrði
sjálfgefnara en að einhver stjóm-
arandstöðuflokkurinn á komandi
þingi tæki sig til og flytti óbreytt
frumvarp Alþýðubandalagsins frá
síðasta þingi um lágmarkslaun.
Það gæti orðið hin vandræðaleg-
asta staða fyrir flokkinn að fella
eigið fmmvarp, sem stjómaraðili,
þar sem það hefði verið flutt í
stjómarandstöðu. Búast mætti við
að það yrði einmitt það sem gert
yrði, einkum ef íjármálaráðherra-
embættið kæmi í hlut Alþýðu-
bandalagsins. Þessi sami maður
sagði að það hlyti að teljast eðli-
legt að Ólafur Ragnar, formaður
Alþýðubandalagsins, axlaði
ábyrgðina af embætti fjármála-
ráðherra, þar sem enginn alþýðu-
bandalagsmaður hefði á undan-
fömum ámm verið jafngagnrýn-
inn og harðorður á rekstur ríkis-
fjármála. Nú væri komið að Ólafí
Ragnari að sýna hvemig ætti að
halda utan um ríkiskassann með
árangri.
Þetta var aðeins eitt dæmi um
vandræðin sem bíða kunna Al-
þýðubandalagsins, en þeir sem em
andvígir stjómarþátttöku flokks-
ins, segjast þó skilja að sumu leyti
að flokkurinn taki þessa ákvörð-
un. í fyrsta lagi forði hann sér
frá kosningum nú. í öðm lagi
komist hann inn í umræðuna á
ný, en þar hafí hann ekki verið
að undanfömu, hvað varðar þjóð-
málin. Einu fregnimar sem hafí
verið fluttar af Alþýðubandalag-
inu alllanga hríð, hafi verið fregn-
ir af innbyrðis átökum í flokknum.
Hjörleifur segist styðja
stjórnina sætti hann sig
við málefhasamninginn
Hjörleifur Guttormsson hefur
verið sagður einn harðasti and-
stæðingur þessa stjómarsam-
starfs í þingflokki Alþýðubanda-
lagsins, en hann sagði í samtali
við Morgunblaðið að hann myndi
styðja þá ríkisstjóm sem hér væri
verið að vinna að, heils hugar, ef
saman næðist um viðunandi mál-
eftiasamning. Sagðist Hjörleifur
setja fjóra málaflokka á oddinn í
því sambandi: Landsbyggðarmál-
in, utanríkismálin, jafnréttismál
kynjanna og umhverfísmálin.
Hjörleifur kvað „nei“ við, er
hann var spurður hvort hann hefði
verið spenntari fyrir þátttöku Al-
þýðubandalagsins í ríkisstjóm, ef
Borgaraflokkurinn hefði verið
einn samstarfsaðilanna.
Steingrímur Hermannsson
kvað sjáifur upp úr um það að
Borgaraflokkurinn yrði ekki aðili
að ofangreindu stjómarsamstarfi
í hádegisfréttum Ríkisútvarpsins
í gær, er hann lýsti fyrirhugaðri
ríkisstjóm sem samstjóm Fram-
sóknarflokks, Alþýðuflokks og
Alþýðubandalags með stuðningi
Stefáns Valgeirssonar.
Alberttelurað
stjórnin verði veik
Albert Guðmundsson, formaður
Borgaraflokksins, staðfesti þetta
í samtali við Morgunblaðið upp
úr hádeginu í gær og sagðist hann
hafa undrast það að heyra yfírlýs-
ingu Steingríms Hermannssonar,
áður en að hans mati viðræðum
milli Borgaraflokks og Steingríms
hefði verið lokið. „Ég tel að þetta
verði ákaflega veik stjóm,“ sagði
Albert. Albert sagði jafnframt að
í málefnagrundvelli þeim sem
Steingrímur hefði kynnt Borgara-
flokknum væm ýmis atriði sem
væru óaðgengileg fyrir Borgara-
flokkinn, svo sem launafrystingin
og niðurgreiðslumar, jafnframt
því sem Borgaraflokkurinn væri
eindregið þeirrar skoðunar að
lækka bæri matarskattinn. Hann
sagði einnig að hans flokkur hefði
aldrei samþykkt skattlagningu
sparifjár. Albert kvaðst þess full-
viss að Aðalheiður Bjamfreðs-
dóttir væri ekki „huldumanneskj-
an“ sem væri rætt um að myndi
tryggja meirihlutastuðning við
ríkisstjóm Steingríms Hermanns-
sonar.
Aðalheiður sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að hún myndi
engar yfirlýsingar gefa um stuðn-
ing sinn við ríkisstjóm Steingríms
Hermannssonar. „Það ætla ég að
segja flokknum fyrst,“ sagði Að-
alheiður.
Þótt flestir hölluðust að því í
eftirmiðdaginn í gær að Borgara-
flokkurinn væri ekki lengur inn í
myndinni áttu þeir Steingrímur
Hermannsson og Albert Guð-
mundsson fund á nýjan leik
síðdegis í gær. Samkvæmt heim-
ildum Morgunblaðsins urðu engar
breytingar á stöðunni við þann
fund þannig að enn er afar ólík-
legt að Borgaraflokkurinn verði
aðili að ríkisstjóm Steingríms
Hermannssonar, enda munu þeir
stjómmálaflokkar sem nú hafa
ákveðið að starfa saman í ríkis-
stjóm vera lítið spenntir fyrir því
að fá Borgaraflokkinn til liðs við
sig.
Mikið hefur verið rætt manna
á milli um það hvemig ríkisstjóm
Steingríms Hermannssonar verði
skipuð. Fullvíst er talið að ráð-
herralið Alþýðuflokks verði
óbreytt, en Framsóknarflokkur
gæti þurft að sjá af einum ráð-
herra sínum, þar sem forsætis-
ráðuneytið kemur nú í hlut flokks-
ins. Framsóknarflokkurinn gerði
eins og kunnugt er kröfu til §ög-
urra ráðherrastóla í ríkisstjóm
Þorsteins Pálssonar, fyrir liðlega
14 mánuðum, á þeim forsendum
að forsætisráðuneytið vægi svo
þungt í ríkisstjóminni. Nú má því
ætla að sömu lögmál gildi, ef lög-
mál má kalla, og hafa framsókn-
armenn reyndar ekki hafnað þeim
möguleika að þeir verði að sjá af
einu ráðherraembætti sínu, þar
sem forsætisráðuneytið komi í
þeirra hlut. Hefur Jón Helgason
helst verið orðaður sem fómar-
lamb og jafnframt er talið líklegt,
að í þeirri ríkisstjóm sem nú er
verið að mynda, að landbúnaðar-
ráðuneytið komi í hlut Alþýðu-
bandalags.
Ólafur Ragnar, Svavar og
Ragnar Arnalds
ráðherrar?
Mesta forvitni vekur að sjálf-
sögðu hveijir ráðherrakandídatar
Alþýðubandalagsins verða.
Fullvíst er talið að flokkurinn til-
neftii þá Ólaf Ragnar Grímsson
og Svavar Gestsson sem ráðherra-
eftii sín, en samkvæmt heimildum
hefur styrinn staðið um þriðja
ráðherrastólinn. Þar hafa ýmsir
verið nefndir á nafn en oftast þau
Steingrímur Sigfússon, sem mál-
svari landsbyggðarinnar, og Guð-
rún Helgadóttir, sem frambæri-
legur kandídat í stól menntamála-
ráðherra. Lákur em þó á að hvor-
ugt þeirra muni hreppa hnossið,
því einna mest samstaða mun
vera um það innan flokksins að
Ragnar Amalds, þingmaður Al-
þýðubandalagsins í Norðuriands-
kjördæmi vestra og leikskáld með
meim, verði ráðherra á nýjan leik,
og þá menntamálaráðherra.
Ragnar er ekki sagður vera áfjáð-
ur í að hreppa hnossið, en hann
muni á hinn bóginn ekki heldur
skorast undan, verði þessi niður-
staða flokksins.
Fulltrúar flokkanna þriggja og
Stefán Valgeirsson og hans menn
unnu að gerð málefnasamnings
ríkisstjómarinnar í húsakynnum
fjármálaráðuneytisins í Borgar-
túni 6 frá því kl. 13.30 í gær og
í gærkveldi sagðist Steingrímur
Hermannsson, verðandi forsætis-
ráðherra, eiga von á því að vinnan
við gerð samningsins stæði allá
síðastliðna nótt. Kvaðst hann
stefna að því að málefnasamning-
urinn lægi fyrir eigi síðar en á
hádegi í dag. Steingrímur sagðist
gera sér vonir um að stjómarsátt-
málinn yrði stuttur og skorinorð-
ur, en kvaðst óviss um hvort það
gæti orðið. Hann vildi ekkert tjá
sig um það hvaða málaflokkar
yrðu erfiðastir, en viðmælendur
mínir töldu í gær að einna erfið-
ast yrði að semja við Alþýðu-
bandalagið um utanríkismál og
hugsanlega stóriðju hér á landi.
Eins og fyrr segjr er stefnt að
því að ljúka gerð stjómarsáttmála
fyrir hádegi, en í eftirmiðdaginn
munu stofnanir flokkanna funda
um sáttmálann og taka endanlega
afstöðu. Búist er við að allir flokk-
ar samþykki stjórnarsáttmálann,
takist á annað borð að ljúka hon-
um.