Morgunblaðið - 24.09.1988, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 1988
NORRÆNT TÆKNIÁR1988
Umsjón: Sigurður H. Richter
Hampiðjan
— Opið hús
í tilefni Norræns tækniárs verður
Hampiðrjan opin almenningi sunnul-
daginn 25. september kl. 13.00—
17.00. Starfsemi fyrirtækisins fer
fram á tveimur stöðum:
* Við Hlemm, en þar eru plast-
þráðadeild, fléttideild og
kaðlagerð til húsa.
* Bíldshöfða 9 (inngangur frá
Dvergshöfða), en þar er neta-
hnýting ásamt röra- og endur-
vinnsludeild.
Það eru allir velkomnir í verk-
smiðjumar á sunnudaginn til að
kynna sér hvað þar fer fram og
þiggja kaffiveitingar.
Upphafið
Hampiðrjan er með eldri iðnfyrir-
tækjum landsins og eitt hið stærsta
í aimennum iðnaði. Fyrirtækið hef-
ur vaxið hratt á undanfömum árum
og fjárfest mikið í vélbúnaði. Má
þannig segja að það sé nútímalegt,
en byggi á gömlum gmnni. Það
voru 13 einstaklingar sem stofnuðu

Hluti húsa Hampiðjunnar nálægt Hlemmi. Hér reis fyrsta byggingin fyrir u.þ.b. 50 árum. Smám saman
hefur verið aukið við hana og er nú svo komið að heildargóíffiötur verksmiðjuhúsanna hér er um 8.000
fermetrar. Lögð hefúr verið áhersla á að útlit húsanna hæfi því umhverfi sem þau eru í.
Hampiðjuna árið 1934. Hluthafar
em nú orðnir um 170 og hlutafjár-
eignin dreifð, en alls er hlutaféð
um 184 milljónir.
Framleiðslan
Úr röradeild. Röradeildin hefúr starfað frá 1977. Hún framleiðir plaströr í fi-áveitulagnir, rafinagns-
rör, siyóbræðslurör og kapalrör. Sérstök áhersla hefúr frá upphafi verið lögð á skolprör úr PVC, oft
nefnd rauðu rörin. Samstarf við erlenda framleiðendui' hefúr tryggt að gæðin eru eins og best verður
. á kosið.
Netahnýtingardeild Hampiðjunnar er f nýju verksmiðjunni við
Bíldshöfða. Garaið frá verksmiðjunni við Hlemm er hráefni vélanna
hér, sem hnýta úr þvi net. Netin eru trollnet af ýmsum gerðum og
stærðum, allt frá því að vera finriðin rækjunet, í það að vera níðsterk
pokanet fyrir stóra togara. Verksmiðjan við Bfidshöfða er nú um
5.600 fermetrar.
Afurðunum má skipta í þijá
meginflokka.
I fyrsta Iagi trollnet, en andvirði
þeirra nemur um helmingi heildar-
sölunnar. Netin eru seld í stöðluðum
stærðum, gjarnan til netagerða,
sem sníða þau niður og setja saman
í fullbúin troll fyrir togara- og báta-
flotann.
Næst ber að nefna margar gerð-
ir af gami og köðlum fyrir sjávarút-
veg, landbúnað og almenna notkun.
Hlutdeild þeirra í söluverðmæti er
um fjörutíu hundraðshlutar.
Að síðustu ber að geta röradeild-
ar, sem framleiðir margar gerðir
röra s.s. fráveiturör, rafmagnsrör,
snjóbræðslurör og kaplarör. Að
auki hefur endurvinnsla notaðra
þorskaneta farið fram innan röra-
deildar.'
Þau hráefni, sem nú eru notuð,
eru plastefni, sem eru brædd og
síðan mótuð í þræði eða rör.
Mikil vélvæðing
Framleiðsla sú sem fram fer í
Hampiðjunni krefst mikils mann-
skaps þrátt fyrir mikla vélvæðingu.
Starfsmenn eru um 220. Vélamar
skipta einnig hundmðum. Líklega
er ekki §arri lagi að sjálfstæðir
rafmótorar séu um 500 talsins.
Raforkunotkun er því talsverð, en
aflþörfin mun vera nálægt einu og
hálfu megawatti, og notkunin er
nokkuð jöfn allan sólarhringinn.
Framleiðsluferlið hefst á því að
hráefnið, plastkomin, er brætt og
mótað i þræði. Þræðimir eru síðan
annaðhvort fléttaðir saman í neta-
gam, sem net eru hnýtt úr, eða
snúnir saman í kaðla. Öll vinnslan
fer fram í vélum, en þrátt fyrir það
þarf mörg handtökin við að skipta
út einingum og hlaða vélar.
Hampiðjan er með nútímalegan
vélakost eftir því sem gerist í sam-
bærilegum iðnaði. Veiðarfæraiðn-
aður er hins vegar ekki stór iðn-
grein á heimsmælikvarða og sjálf-
virkni því lítt þróuð. Sumar vélar
hefur jaftivel þurft að hanna hér
heima og hefur vélsmiðja fyrirtæk-
isins þegar smíðað tugi sjálfvirkra
vindivéla fyrir fléttideild.
ÍJtflutningnr
Markaður Hampiðjunnar er fyrst
og fremst hér innanlands, þar sem
fyrirtækið sér stórum hluta togara-
og bátaflotans fyrir veiðarfærum.
Utflutningur hófst hins vegar
árið 1971 með sölu neta til Fær-
eyja. Fleiri lönd bættust svo í hóp-
inn: Danmörk, Kanada, Bretland
og Noregur, svo þeirra helstu sé
getið.
Útflutningurinn hefur farið vax-
andi og nemur andvirði hans nú um
fjórðungi heildarveltu, en hún var
632 milljónir í fyrra. Aðallega eru
það trollnet sem flutt eru út, eða
um 40% netaframleiðslunnar.
Hampiðjan hefur lagt megináherslu
á að framleiða gæðavöru, og nýtur
fyrir það viðurkenningar.
Rannsóknir
Mikil áhersla hefur verið lögð á
rannsóknir og vöruþróun í Hampiðj-
unni, enda forsendur þess að unnt
sé að framleiða gæðavöru. Komið
hefur verið á fót rannsóknastofu
innan fyrirtækisins, þar sem þrír
starfsmenn sinna athugunum á eig-
inleikum efnanna og vinna að vöru-
þróun.
Þá hefur rannsóknum einnig
Frá rannsóknarstofú. Hér fara
fram margs konar prófanir á
slitstyrk, teygju, tognun, nún-
ingsþoli, flothæfi o.s.frv. Auk
athugana á eiginleikum efrianna
sem hér eru gerðar, stundar
Hampiðjan einnig umfangsmikl-
ar rannsóknir með neðansjávar-
myndavél.
mikið verið sinnt frá hinum endan-
um, þ.e. við notkun veiðarfæranna.
Líkönum af trollum hefur verið
komið fyrir í tilraunatönkum, þar
sem lögun þeirra hefur verið skoðuð
og úr henni bætt ef tilefni hefur
verið til. En viðamestu athuganirn-
ar hafa samt verið gerðar í sam-
vinnu við Hafrannsóknastofnun þar
sem veiðarfæri hafa verið mynduð
við eðlilegar aðstæður neðansjávar.
Sex leiðangrar hafa verið famir
á hafrannsóknaskipunum, og þá
hefur yfirleitt verið notuð neðan-
sjávarmyndavél Netagerðar Vest-
§arða. Ymis veiðarfæri hafa verið
skoðuð, svo sem þorskanet,
fiskilína, humartroll og fiskitroll.
Árangurinn er margþættur. Skip-
stjórar og sjómenn sjá hvemig veið-
arfærið vinnur og endurbætt veið-
arfæri hafa verið þróuð f framhaldi
af rannsóknunum.
Hávaðinn væri óþægilegur, og jafiivel hætta á heyraarskaða, ef
ekki kæmu til heyraarhlífar. Nánast hver einasti starfsmaður notar
hlífar, enda má í þeim hlusta á útvarp frá þremur stöðvum. Hamp-
iðjan var á sínum tíma fyrst fyrirtækja til að taka í notkun slíkar
hlífar. Hér gefúr einnig að líta vinnufatnað sem er sérhannaður
fyrir Hampiðjuna.
Hampiðjan er svo lánsöm að hafa á að skipa hörðum kjaraa duglegs
fólks sem reynst hefúr fyrirtækinu vel. Reynt hefiir verið að gera
lifið í kringum vinnuna eins létt og skemmtilegt og unnt er. í Hamp-
iðjunni starfar t.a.m. öfiugt starfemannafélag sem stendur fyrir
ýmsum uppákomum ár hvert. Myndin sýnir aðstöðu fyrir starfefólk,
þar sem það getur komið saman utan vinnu og átt ánægjulegar stund-
ir.