Morgunblaðið - 19.11.1988, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 1988
Elín P. Gunnars-
dóttirfrá Sauðár-
króki — Minning
Fædd 15. október 1893
Dáin 7. nóvember 1988
Hún Pála okkar er dáin.
Eftir ótrúlega langa og erfiða
baráttu við ofureflið er nú lokið 95
ára ævi þessarar konu, sem var svo
óvægin sjálfri sér, heillynd og stór-
brotin að allri gerð að þeir, sem
henni kynntust, hlutu ósjálfrátt að
vaxa af því, bæru þeir á annað
borð gæfu til einhvers þroska.
Nokkuð á annað ár lifði hún á
mörkum heimanna tveggja, oft sár-
þjáð, oft án sýnilegrar meðvitund-
ar. Þegar eitthvað rofaði til var
spurt um bömin okkar og „litlu
vinina", síðan var reynt að bregða
á glens og tala um eigið fánýti.
Sjálfsmeðaumkun var nokkuð, sem
ekki hafði náð að þroskast í hennar
vitund.
Ung að aldri vistaðist Pála til
föðurforeldra konu minnar, Stein-
dórs Jónssonar og Maríu Pálsdótt-
ur. Sá ráðningarsamningur gilti af
hennar hálfu allt til æviloka.
Þegar örlögin höguðu því svo til
að tengdadóttir þeirra hjóna, Elísa-
bet Hansdóttir Beck, lést af bráðum
sjúkdómi vorið 1941 frá tveim dætr-
um þeirra hjóna, annarri fárra vikna
gamalli, fluttist eldri systirin,
Svava, strax norður til afa síns og
ömmu. Hin, Elísabet kona mín, fjór-
um árum síðar.
Pála tók að sjálfsögðu sinn þátt
í uppeldi þeirra systra, eins og hún
hafði áður fylgst með og tekið þátt
í uppeldi Svafars föður þeirra, en
honum fylgdist hún daglega með í
gegnum skipafréttir útvarpsins eft-
ir að hann varð farmaður á hafinu
umhverfis landið. Máske hefur það
að einhveiju leyti verið bænunum
hennar að þakka að skipstjómarfer-
ill hans varð jafn farsæll og raun
bar vitni.
Steindór Jónsson var um áratuga
skeið einn af mestu umsýslu- og
athafnamönnum Sauðárkróks og
bar heimili þeirra hjóna að sjálf-
sögðu svipmót af því. Milli þeirra
og Pálu ríkti gagnkvæmt traust og
sterk vinátta, sem hélt meðan ævir
entust.
Steindór lést árið 1953, þrotinn
að heilsu og rúinn efnum. Konu
sína, Maríu, h^fði hann misst þrem-
ur ámm fyrr.
Búið var selt upp í skuldir.
Nýr þáttur hófst. Pá'a tók á leigu
litla þakíbúð, fluttist þangað með
systurnar og hóf að vinna í frysti-
húsi til að sjá þeim farborða. I fljót-
ræði varð nú einhveijum á að spyija
hana hvað hún væri að bjástra með
þessa krakka þegar svona væri
komið: „Hún bað mig þess hún
María sáluga að líta til með telpun-
um meðan þær þyrftu einhvers
með.“ Eg veit að þessu svari hefur
fylgt svipmót og raddblær, sem gaf
í skyn, svo ekki varð um villst, að
hún ætlaðist ekki til afskipta sam-
borgaranna af þessu máli. Og það
rennur upp fyrir mér núna að þessi
fáu orð — snöggt viðbragð heitra
tilfinninga — eru ekki bara svar.
Þau eru ævisaga, skýrt afmörkuð
og rökheld.
Þau þurru fræði, sem þjóðskráin
geymir síðari tímum, munu að
líkindum með nokkrum sanni skýra
frá því að Pálína Gunnarsdóttir
hafi dáið bamlaus.
Jafnsatt er þó hitt, að hún rækti
stærra móðurhlutverk en mikill
þorri þeirra mæðra, sem böm ala.
Og henni áskotnuðust ekki færri
en átta ömmubörn og fjögur
langömmuböm. Amma Pála var
bankinn, sem í vom sóttir sokkar,
vettlingar og reyndar sitthvað
fleira. Þessi banki var opinn helga
t
Faðir okkar,
FINNBOGI HALLSSON
trésmiAur,
Hrafnistu Hafnarfirði,
lést í St. Jósefsspítala fimmtudaginn 17. nóvember.
Börnin.
Faðir okkar.
er látinn.
t
JÓHANN JÚLÍUSSON,
Lynghaga11,
Hildur Jóhannsdóttir,
Garðar Jóhannsson,
Júlfus Björn Jóhannsson.
t
Sonur okkar og bróðir,
ÞORSTEINN GUÐJÓNSSON,
lést af slysförum 18. október síðastliðinn í Nepal.
Minningarathöfn um hann og félaga hans, Kristlnn Rúnarsson,
fer fram frá Hallgrímskirkju laugardaginn 26. nóvember kl. 13.30.
Björk Arngrímsdóttir, Guðjón Þorsteinsson,
Hafdis Guðjónsdóttir,
Sævar Guðjónsson,
Helga S. Guðjónsdóttir,
Rannveig Guðjónsdóttir.
t
Móðir okkar og tengdamóðir,
GUÐMUNDA ÞORGEIRSDÓTTIR,
Öldugötu 25a,
Reykjavík,
lést af slysförum fimmtudaginn
Þórdfs Gunnarsdóttir,
Gunnar B. Gunnarsson,
Pétur Gunnarsson,
Sfgrún Gunnarsdóttir,
Ásdfs Gunnarsdóttir,
Þorgeir Gunnarsson,
Sigurjón Gunnarsson,
17. nóvember.
Guðrfður Valgeirsdóttir,
Hrafnhildur Ragnarsdóttir,
Bjarni G. Bjarnason,
Guðlaugur Hermannsson,
Edda Kjartansdóttir.

» a> *■«..».» t.m-s.t. l.'V. f
daga sem virka alveg fram á kvöld.
Þama gilti að sjálfsögðu líka
strangur agi, en hann var hinum
þræðinum svo mildur að engum
datt í hug að btjóta hann.
Eins og margir af hennar kynslóð
ólst Pála upp við fremur kröpp kjör.
En hún var gædd óvenjulegu þreki
bæði andlegu og líkamlegu. Hún
var stór vexti, svipmikil og höfðing-
leg. Nærvera hennar var hlý og
sterk og það stafaði frá henni mik-
il orka. Þessa hæfileika notaðu hún
til að miðla öðmm á langri ævi.
Hún var að nókkm einlynd og þó
glaðvær og viðmótshlý þeim, sem
vom henni að skapi. Hún var elsk
að dýmm og þau hændust að henni.
Hun leitaði ekki uppi viðhlæjend-
ur en valdi sér vini. Hún eignaðist
marga góða vini og þeim var hún
sannur vinur.
Samspil örlaga og atvika tengdi
safnan leiðir lítillar telpu og Pálínu
Gunnarsdóttur vorið 1945 og þegar
frá leið fjölgaði samferðafólkinu.
„Hún bað mig þess hún María sál-
uga.“
Þau orð, sem hér em skrifuð, em
fátækleg viðleitni okkar Betu og
bamanna okkar til að tjá þakkir
þeirri stórbrotnu konu, sem taldi
sig þurfa svo mikið á sig að leggja
til þess eins að geta gefið okkur
nógu mikið.
Við biðjum að lokum þann, sem
öllu stýrir, að gera það fyrir okkur
að sjá til þess að nú sé komið að
henni sjálfri, og segjum:
Hafi hún þökk fyrir allt og allt.
Árni Gunnarsson
Elín Pálína Gunnarsdóttir andað-
ist á Sjúkrahúsi Skagfirðinga þann
6. þ.m. eftir langa og erfiða van-
heilsu. Fædd var Pála (eins og hún
var kölluð) að Innstalandi á Reykja-
strönd 21. október 1893, dóttir
hjónanna Sigurlaugar Jónsdóttur
úr Fljótum og Gunnars Jónssonar,
Hólakoti. Vikugömul var hún svo
tekin í fóstur að Hólakoti af ömmu
sinni og afa, Vigdísi Grímsdóttur
og Jónasi Jónssyni, sem ólu hana
upp til fullorðinsára. Minntist hún
afa síns oft og ávallt með sérstakri
hlýju. Á þessum ámm gengu vinnan
og sjálfsbjargarviðleitnin fyrir öllu
og það var sú hugsun sem komið
var inn hjá bömum og unglingum
strax og þau höfðu einhvem skiln-
ing og getu til að verða að liði.
Mun Pála ekki hafa farið varhluta
af því. Hún lærði lestur og skrift í
farskóla og svo auðvitað kristin-
dóminn. Reyndist námið henni mjög
auðvelt, enda bjó hún yfir miklu
næmi og traustu minni. Lærði
margt vísna og sagna sem henni
vom tiltækar síðar á lífsleiðinni.
Allt sem viðkom sjó og sjósókn var
henni hugstætt ef ekki heilagt. Hún
mátti ekki heyra óvirðulegt tal um
skip eða nokkuð það er að sjónum
laut þá var henni að mæta. Fékk
ég æði oft orð í eyra ef ég gætti
ekki tungunnar sem skyldi. Gat hún
þá orðið hvöss viðmælis. Meðan hún
var barn og vakti yfir túni í Hóla-
koti setti stundum að henni kvíða
í einsemdinni undir gneypu fjallinu.
En þegar hún sá til bátanna heim
af miðunum hvarf sá ótti og henni
fór aftur að líða vel. Hún var komin
í augsýn manna og nánd við þann
sem gaf litlu fieyi byr.
Pála gerði ekki langfömlt um
ævina. Eftir því sem næst verður
komist dvaldi hún í Hólakoti fram-
undir tvítugt en tók sig þá upp í
kaupavinnu að Stómgröf, sumar-
langt. Þaðan fór hún að Hellulandi
og vann þar eitt og hálft ár. Hún
kunni vel við sig í sveitinni þótt
fjær væri sjónum en áður og hafði
mikið yndi af að koma á bak góðum
hestum. Það átti ekki fyrir Pálu að
liggja að ílengjast í sveit. Sporin
lágu til baka. Þegar Steindór Jóns-'
son smiður tók við rekstri Sjúkra-
húss Skagfirðinga, fluttist Pála til
þeirra hjóna, Maríu og hans, og
stundaði vinnu á sjúkrahúsinu. Hún
mun einnig hafa tekið til hendi á
heimili þeirra eftir því sem tími og
geta leyfði. Þegar María lést lögð-
ust húsmóðurstörfin á herðar Pálu
jafnframt því sem hún stundaði
vinnu sína út á við. Verk sín öll
rækti hún af alkunnum dugnaði og
samviskusemi. En hvíldir vom oft-
ast skammar og sjaldan mikið í_
aðra hönd. Tveimur ungum bömum
Svavars, sonar Steindórs og Maríu,
gekk hún í móðurstað þegar hann
missti konu sína ög ól þau upp. Þau
em Svava, búsett á Akureyri, og
Elídabet, búsett á Sauðárkróki.
Sjálf giftist Pála ekki eða eignaðist
böm. Af því sem á undan er sagt
má sjá að ævistarf hennar var
bæði mikið og göfugt. Segja má
að Pála væri sjálfrar sín þangað til
hún fór á sjúkrahúsið án þess að
eiga þaðan afturkvæmt. Hún bjó
síðast í íbúð fremst á sjávarbakkan-
um og kunni nálægðinni við hafið
vel. Þar fékk hún aðstoð vina og
vandamanna eftir að sjónin brást
og fleiri líkamleg áföll sóttu hana
heim. Henni féll ekki verk úr hendi
meðan skíman varði. Pijónaði sokka
og vettlinga, heklaði milliverk í
kodda og sængurver og gaf vinum
sínum. Heimsóknir fékk hún flesta
daga og bar þá margt á góma. Hun
hafði ákveðnar skoðanir á mönnum
t
Maðurinn minn, sonur okkar og bróðir,
KRISTINN RÚNARSSON,
lést af slysförum 18. október síðastliðinn í Nepal.
Minningarathöfn um hann og félaga hans, Þorstein Guðjónsson,
fer fram frá Hallgrímskirkju laugardaginn 26. nóvember kl. 13.30.
Hildur Björnsdóttir,
Guðrún Hafliðadóttir, Rúnar Guðbjartsson,
Hafdis Rúnarsdóttir,
Guðbjartur Rúnarsson,
Rúnar Rúnarsson.
t
Alúðar þakkir fyrir auðsýnda samúð vegna fráfalls og útfarar syst-
ur minnar og mágkonu,
GUÐRÚNAR BERNHÖFT MARR.
Lilja Bernhöft, Sigurður Baldursson.
t
Við þökkum innilega öllum þeim, sem sýndu okkur samúð og
vinarhug við andlát og útför,
RAGNARS KJARTANSSONAR
myndhöggvara,
og heiðruðu minningu hans. Sérstakar þakkir færum við læknum
og öðru starfsfólki Borgarspítalans og Heilsuhælisins í Hvera-
gerði fyrir frábæra hjúkrun og umönnun í veikindum hans.
Katrín Guðmundsdóttir,
Kjartan Ragnarsson, Guðrún Ásmundsdóttir,
Guðmundur Örn Ragnarsson, Jónfna Lára Einarsdóttir,
Hörður Ragnarsson, Jónína Marteinsdóttir,
Inga Sigrfður Ragnarsdóttir, Stefán Klar,
Kristín Kjartansdóttir.
og málefnum og lét þær hiklaust í
ljós. Vol og víl var henni íjarri
skapi. Henni fannst að fólk ætti
ekki að vera óánægt með kjör sín,
þau væru góð. Heilsan og vinnan
væru fyrir öllu. Ég var henni ekki
alltaf sammála en fór þó jafnan
bjartsýnni af hennar fundum óg svo
var um fleiri. Hún trúði að allt væri
í hendi Guðs og treysti honum.
Hann bað hún fyrir vini sína og
alla þá sem þjáðust. Og hún bað
vini sína að biðja fyrir sér þegar
hún væri öll. Allt var líf hennar
fóm og fagurt fordæmi okkur, sem
sjáum skammt út fyrir sjálfselsku
og sérhyggju.
En nú er löngu stríði lokið. Fram-
undan sléttur og fagur sjór. Bátur-
inn bíður í fjörunni. Við hjónin
þökkum Pálu góð og eftirminnileg
kynni og óskum henni góðrar ferðar
yfír ströndina, sem allra bíður.
Guðm. Halldórsson
frá Bergsstöðum.
Pálína Gunnarsdóttir er látin,
hún lést á Elliheimili Sauðárkróks
fyrir nokkrum dögum, 95 ára.
Það er margs að minnast í sam-
bandi við Pálu eins og við kölluðum
hana. Pála kom, ung að áram, sem
starfsstúlka til móðursystur
minnar, Maiju Pálsdóttur og
Steindórs Jónssonar, trésmiðs á
Sauðárkróki. Pála starfaði hjá þeim
góðu hjónum meðan þau lifðu eða
í 43 ár og var eins og ein af fjöl-
skyldunni.
Pála var alla tíð létt í skapi og
sérlega vinnuglöð og oftast syngj-
andi. Pála Jas mikið ljóð og góðar
sögur. Það leið varla sá dagur að
ég ekki kæmi til Pálu og gerðu það
fleiri unglingar. Það var eins og
tilheyrði hinu hversdagslega lífi að
koma til hennar og fá að heyra
sögu eða ljóð.
Það era ekki margar konur sem
hafa verið jafn ósérhlífnar og hugs-
að meira um aðra heldur en sjálfa
sig. Pála var óvenju góð kona og
hugsaði vel um heimili þeirra
Steindórs og Maiju á Sauðárkróki,
einnig börnum þeirra og fósturbörn-
um.
Hægt væri að skrifa langa grein
um allt sem Pála gerði og um alla
þá hjálp er hún veitti öðram, en það
veit ég að hún kærði sig ekki um.
Megi almættið leiða hana í betri
heim.
Nú hefir Pála mín fengið
hvíldina. Hvíli hún í Guðs friði.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
(Vald. Briem)
Paul V. Michelsen
Hótel Saga Sími 1 20 13
Kransa-og
kistuskreytingar.
Heimsendingarþjónusta.
Sími 12013.
Opið laugardaga
til kl. 18.00.
Kransar, krossar
W ogkistuskreytingar. (v
r*' Sendiun um allt land.
GLÆSIBLÓMIÐ
GLÆSIBÆ,
Állheimum 74. sími 84200

11 i-; %m *> «• r* ivkii *: t *».*