Morgunblaðið - 19.11.1988, Blaðsíða 1

68 SIÐUR BOG LESBOK
266. tbl. 76. árg.____________________________ LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 1988_________________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Kosovo-hérað:
Albanir mótmæla
yfirgangi Serba
Belgrað. Reuter.
Reuter
Hundrað þúsund menn af albönskum uppruna efiidu til mótmælagöngu í Kosovo í Júgóslavíu í gær.
Þing Litháens sakað um svik við Eistlendinga:
Öðlumst ekki full-
veldi á eimim degi
- segir formaður kommúnistaflokksins í Litháen
Moskvu. Reuter.
HUNDRAÐ þúsund manns af
albönskum ættum fóru í kröfu-
göngn um götur Pristina, höf-
uðborgar Kosovo-héraðs I Júgó-
slavíu, í gær og héldu útifund
á íþróttaleikvangi. Fólkið mót-
mælti því að tveir flokksfor-
Nýstofiiað ríki
Palestínumanna:
Austan-
tjaldsríki
fagna nið-
urstöðunni
Austur-Berlín, Jerúsalem. Reuter.
AUSTUR-Þýskaland bættist í
gær í hóp þeirra ríkja sem við-
urkennt hafa ríki það sem Þjóð-
arráð Paiestínu stofnaði á fundi
sínum í Algeirsborg fyrr í vik-
unni. Fyrr um daginn' höfðu
Sovétmenn viðurkennt „sjálf-
stæðisyfirlýsingu" Þjóðarráðs-
ins en ekki er ljóst hvort þeir
ætla að taka upp stjórnmála-
samband við hið nýja ríki. Búlg-
aria, Ungveijaland, Tékkóslóv-
akía og Pólland hafa fagnað
niðurstöðu Þjóðarráðsins án
þess að viðurkenna formlega
hið nýja ríki. Um það bil 30 riki
hafa nú viðurkennt riki Pal-
estinumanna.
Fulltrúar Frelsissamtaka Pal-
estínu, PLO, sögðust í gær vonast
til þess að Bandaríkin endurskoð-
uðu afstöðu sína til yfirlýsingar
Þjóðarráðsins þar sem ályktun
Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna
númer 242 var samþykkt.
Bandarísk stjómvöld hafa sagt að
orðalag yfirlýsingarinnar sé óljóst
og í henni felist ekki ótvíræð viður-
kenning á tilverurétti ísraels. Abu
Yahya, forstöðumaður utanríkis-
málaskrifstofu PLO í Túnis, sagð-
ist vonast til þess að Evrópuríki
myndu fá Bandaríkjamenn til að
breyta afstöðu sinni. A mánudag
koma fulltrúar Evrópubandalags-
ríkja saman til að móta sameigin-
' lega afstöðu til ákvörðunar Þjóðar-
ráðsins.
ísraelsmenn hafa farið af stað
með mikla herferð gegn hinu ný-
stofnaða ríki. Shimon Peres, ut-
anríkisráðherra ísraels, kallaði
sendimenn 42 ríkja á sinn fund í
gær og fordæmdi niðurstöðu fund-
ar Þjóðarráðsins. Samkvæmt upp-
lýsingum frá sendiráði ísraels í
Osló sendi Peres Jóni Baldvin
Hannibalssyni utanríkisráðherra
yfírlýsingu þar sem sjónarmið
Israelsmanna eru skýrð.
Sjá „Yfirlýsing Þjóðar-
ráðs . .“ á bls. 29.
ingjar í héraðinu voru neyddir
til að segja af sér í fyrrakvöld
að undirlagi Serba og krafðist
þess að þeir yrðu endurráðnir.
Þetta eru fjölmennustu mót-
mæli í Kosovo frá árinu 1981.
Kacusa Jasari, flokksformaður
í Kosovo, og Azem Vlasi, fulltrúi
í stjómmálaráði landsins, sem
sögðu af sér í fyrrakvöld, ávörpuðu
mannfjöldann og hvöttu menn til
að halda heimleiðis. Hundruð
manna kysstu og föðmuðu Vlasi
að sér og báru hann sem hetju af
leikvanginum. Heimildarmenn í
Kosovo sögðu að þar hefði verið
allsheijarverkfall í gær. Á tíu
mínútna fresti var áskorunum út-
varpað til fólks um að það tæki
ekki þátt í mótmælunum en síðast
þegar fréttist fjölgaði þátttakend-
um enn. Kosovo er annað af tveim-
ur sjálfstjórnarhéruðum í Serbíu
en þar eru menn af albönskum
uppruná'í meirihluta.
Serbar hafa boðað miklar mót-
mælaaðgerðir í dag í Belgrað, höf-
uðborg Júgóslavíu, til að leggja
áherslu á kröfur sína um að menn
af albönskum ættum í Kosovo
hætti að ofsækja serbneska minni-
hlutann í héraðinu. Skipuleggjend-
ur mótmælanna í dag segjast bú-
ast við því að ein milljón manna
taki þátt í þeim.
Sjá „Af erlendum vettvangi“
á bls. 42.
ÞINGIÐ í Vilnus, höfuðborg Lit-
háens, ákvað í gær að ganga
ekki eins langt í sjálfstæðisátt
og þing Eistlands fyrr í vikunni.
Þingmenn fóru að tilmælum for-
ystu kommúnistaflokks Litháens
og vísuðu tillögu um fullveldi
Sovétlýðveldisins til nefndar. Um
það bil 10 þúsund manns komu
saman í Vilnus eftir þingftmdinn
og sökuðu þingmenn um landráð.
Sajudis, samtök þjóðernissinna í
Litháen, lýstu þvi yfir að „heig-
ulsháttur þingmanna væri rýt-
ingsstunga í bak Eistlendingum".
„Þótt við eigum það göfuga
markmið að öðlast fullveldi getum
við ekki leyst vanda okkar í dag
eða á einum mánuði," sagði Algird-
as Brazauskas, formaður flokks-
deildar Sovéska kommúnistaflokks-
ins í Litháen, á þingfundinum. „Við
höfum engan rétt til þess að leiða
þjóð okkar á villigötur og færa
henni sigur sem ekki getur orðið
deginum eldri.“
Brazauskas sagði að ólíklegt
væri að Eistlendingar kæmust upp
með fullveldisyfírlýsingu sína frá
því á miðvikudag. Hann sagðist
halda að yfirvöld í Moskvu myndu
knýja eistneska þingið til að taka
ákvörðun sína aftur. Amold Ruut-
el, forseti Eistlands, hélt til Moskvu
í gær þar sem hann skýrði afstöðu
Eistlendinga til miðstjómarvalds í
Kreml. Amo Almann, félagi í for-
sætisnefnd eistneska þingsins, sem
einnig var með í for, sagði í viðtali
við eistneska sjónvarpið að engin
ástæða væri til að örvænta. Hann
sagði að Anatólíj Lúkíjanov, vara-
forseti Sovétríkjanna, hefði hlýtt
þolinmóður á málsvöm Eistlend-
inga, sem byggðist á því að þeir
væru einungis að sjá til þess að
„perestrojka" yrði ekki aftur tekin.
Þingið í Litháen samþykkti fyrir-
hugaðar breytingar á sovéskum
kosningalögum. Samþykkt var að
mælast til þess að breytingar á
stjómarskrá Sovétríkjanna yrðu
ekki afgreiddar á fundi Æðstaráðs-
ins í lok mánaðarins heldur lagðar
fyrir ráð sem kosin verða sam-
kvæmt breyttum kosningalögum á
næsta ári.
Hins vegar komu þingmenn á
móts við kröfur þjóðemissinna með
þvi að lýsa því yfír að litháenska
væri opinbert tungumál landsins en
ekki rússneska auk þess sem gamli
þjóðfáninn frá því fyrir 1940, er
Sovétríkin innlimuðu Eystrasalts-
ríkin, og gamli þjóðsöngurinn yrðu
hafnir til vegs að nýju.
Sjá „Óánægjan hefur fengið
útrás . .“ á bls. 26.
Ungveijaland:
Upprisa
bænda-
flokks
Búdapest. Reuter.
TALSMAÐUR Smábænda-
flokksins, sem ungverski
kommúnistaflokkurinn
bannaði fyrir fjörutíu árum,
lýsti þvi yfir í gær að flokk-
urinn hefði aldrei verið lagð-
ur niður og ákveðið hefði
verið að halda starfseminni
áfram. Er litið á þetta sem
beina ögrun við kommúnista-
flokk landsins.
Smábændaflokkurinn var
stofnaður árið 1930, fékk 57
af hundraði atkvæða í þing-
kosningum árið 1945 og var í
stjóm þar til kommúnistaflokk-
urinn komst til valda.
Reuter
Gorbatsjov á Indlandi
Míkhaíl Gorbatsjov Sovétleiðtogi kom i gær i opinbera heimsókn
til Indlands. Rajiv Gandhi, forsætisráðherra Indlands (t.h.), tók
á móti GorbatsjoV á flugvellinum í Nýju Delhí. í ávarpi sagði
Sovétleiðtoginn að engin ástæða væri fyrir Indveija að halda að
versnandi samskipti við Sovétrikin feeru nú í hönd. Indveijar
hafa óttast að bætt sambúð Sovétríkjanna og Kína gæti komið
niður á sambandi Indlands og Sovétríkjanna.