Morgunblaðið - 29.11.1988, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1988
Skipulag umferð-
ar í höfuðbormnni
o g lausnir í umferðarmálum
Það hefur ekki farið fram hjá neinum sem ekur um höfuðborgina,
að umferð er þar mikil á annatímum. Vegaframkvæmdir eru víða í
gangi og er nú verið að undirbúa byggingu umferðarmannvirkja við
Miklatorg og akbrautar í átt að Öskjuhlíð austanverðri. í Aðalskipu-
lagi Reykjavíkur 1984-2004 kemur fram, að borgaryfirvöld eru stór-
huga í öllum framkvæmdaáformum um vegalagnir á næstu árum.
Bankað var „upp’á“ hjá Þorvaldi S. Þorvaldssyni forstöðumanni
borgarskipulags Reykjavíkur og rætt við hann um skipulag byggðar
og gatna í höfuðborginni. í framhaldi af því var rætt um umferð í
borginni og mögulegar lausnir í umferðamálum.
Framkvæmdir við
Öskjuhlíð
Við spurðum fyrst um fram-
kvæmdir við Öskjuhlíð.
„Þama er verið að leggja hluta
af Bústaðaveginum sem byijað
var á að vinna við í fyrra,“ svar-
aði Þorvaldur. „Það er verið að
færa veginn vestur fyrir slökkvi-
stöðina og byggingamar sem em
vestan við Skógarhlíð, en hún
verður síðan gerð að húsagötu.
Þessi færsla mun létta mjög um-
ferðarþunga í íbúðarhverfum í
vesturhluta Hlíðahverfís.
Nú er verið að flytja Hring-
brautina. Umferð frá suðurbyggð-
um höfuðborgarsvæðisins á þar
með mun greiðari leið til mið-
borgarinnar, háskólasvæðisins
ásamt vesturhluta borgarinnar og
Seltjamamesi. Brú kemur í stað-
inn fyrir Miklatorg og er nú verið
að bjóða verkið út. Miklabraut á
að fara undir þá brú og flyst hún
suður fyrir Umferðarmiðstöð og
hús læknadeildar. Það á að
stækka lóð Landspítalans þannig
að þar verði ein samhangandi lóð.
Þetta er gert samkvæmt gömlum
samningi sem gerður var á milli
• ríkis og borgar. Þessi framkvæmd
mun greiða fyrir umferð að Há-
skólanum og fyrir þá sem eiga
leið vestur í bæ. Hlíðarfóturinn á
að koma inn á þessa fluttu Hring-
braut rétt hjá Umferðarmiðstöð-
inni.“
Hlíðarfótur
Þorvaldur sagði að Hlíðarfótur
væri ekki inni á framkvæmdaá-
ætlun næstu 5 ára. „En sú braut
þarf að koma," sagði hann, „burt
séð frá því hver ákvörðun verður
tekin um Fossvogsbraut. Vegur-
inn um Hlíðarfót á að tengjast
flugvallarsvæðinu eins og kemur
fram í aðalskipulagi Reykjavíkur-
borgar og deiliskipulagi um flug-
vallarsvæðið sem samþykkt var í
fyrra. Það á að flytja flugstöðina
sjálfa og alla starfsemi flugvallar-
ins austur fyrir flugvöllinn og mun
hún koma fyrir sunnan Loftleiða-
hótelið vestan við Hlíðarfót. Þá
munum við losna við þessa miklu
umferð í gegn um bæinn vestur
Hringbraut og Siiðurgötu að flug-
vellinum. Verður þetta sérstak-
lega ávinningur fyrir Háskólann,
en lóðir hans eru nú skomar í
sundur af mikilli umferð um Suð-
urgötu. Einnig tengist þessu
ákvörðun um að taka upp umferð
um endurnýjaða Njarðargötu."
Umferðarmannvirki í
Fossvogsdal
Fyrirætlanir hafa verið um að
byggt verði umdeilt umferðar-
mannvirki mitt í íbúðarhverfum
Fossvogsdals. Hver eru viðhorf
borgarskipulags í því máli?
„Það er engin lausn að færa
þá umferð, sem ætlað er að fari
um þá braut, að einhveiju öðru
íbúðarhverfi," sagði Þorvaldur.
Hann benti á að í aðalskipulagi
kæmi fram, að brautin yrði yfir-
byggð að hluta bæði framan við
skólana og þár sem hún er næst
íbúðarbyggð. Ákveðið hefur verið
að nýta nokkur næstu ár til að
fínna á þessu máli farsæla lausn
og sjá það sem hluta af hrað-
brautakerfi alls suður- og austur-
hluta byggðar á höfuðborgar-
svæðinu.“
Nú hefur verið rætt um að
leggja breiðari veg niður Kópa-
vogsdal?
„Það er að sjálfsögðu ágætt
að fá hann,“ sagði Þorvaldur,
„fyrir þá sem búa sunnarlega í
Breiðholti og Kópavogi, en Foss-
vogsbraut er ætlað að taka um-
ferðina sem kemur úr Árbænum,
Breiðholtshverfum og athafna-
hverfum austursvæða, Mosfells-
bæ að hluta, að ógleymdri umferð
til stjórnsýslustöðvar höfuðborg-
arinnar og til flugvallarins frá
Þorvaldur S. Þorvaldsson arki-
tekt forstöðumaður borgar-
skipulags Reykjavíkur.
byggðum landsins alls. Við getum
ekki tekið einn þátt út úr heildar-
myndinni, við verðum að líta á
umferðaræðar sem heild, rétt eins
og æðakerfi líkama okkar. Það
fer illa þegar stofnæðar slitna."
Breikkun Miklubrautar
Nú gæti verið að hluti Árbæ-
inga áliti hagkvæmara að aka í
bæinn um Miklubraut, það lá því
beint við að spyija Þorvald hvort
ekki væri á framkvæmdaáætlun
að breikka Miklubraut.
„Það er gert ráð fyrir að Mikla-
brautin geti breikkað í 6 akreinar
og að nokkur helstu gatnamót á
henni megi útfæra mislæg. Slíkar
framkvæmdir eru mjög dýrar og
voldug umferðarmannvirki á
tveimur hæðum, þegar nálgast
miðborgina, geta orðið yfirþyrm-
andi og mengunarvaldur. Áf því
sem ég hefi áður sagt, má ljóst
vera að framkvæmdir við Miklu-
braut tengjast ákvörðun um Foss-
vogsbraut."
Elliðavogur, Sætún og Skúla-
gata bjóða upp á hindrunarlitla
umferð inn í miðborgina. Við
spurðum Þorvald hvort ekki stæði
til að beina umferðinni meira um
þessar götur inn í bæinn.
Hann sagði að það yrði gert
þegar lokið hefði verið við að
ganga frá strandveginum við
Sætún og meðfram höfninni.
Almenningsvagnakerfið
Umferðarmannvirkjum fylgir
röskun og mikill kostnaður, það
er því eðlilegt að rætt sé um aðr-
ar einfaldari lausnir á umferðar-
vandanum. Umferðarmálin eru að
verða mikið vandamál hér hjá
okkur, þó ekki séu þau orðin jafn
slæm og í mörgum stórborgum
erlendis. í vikuritinu „Time“ var
fyrir skömmu rætt um umferðar-
vanda í erlendum stórborgum. Þar
kom fram að umferðarvandi er
minni í borgum þar sem áhersla
hefur verið lögð á að byggja upp
viðunandi almenningsflutninga-
kerfi, eins og gert hefur verið í
stórborgunum Miiunchen, Ham-
borg og Frankfurt.
Þorvaldar var spurður að því,
hvort ekki væri talið hagkvæmt
að bæta almenningsvagnakerfið
hér og hvort ekki hefði komið til
umræðu að reyna ná virkari sam-
vinnu við nágrannabæjarfélögin
um samræmingu á leiðum al-
menningsvagna.
„Ég held að þær umræður séu
alltaf í gangi,“ svaraði Þorvald-
-ur.„Það var til stofnun sem nefnd
var skipulagsskrifstofa höfuð-
borgarsvæðisins, en þar var reynt
að samræma ýmsa samskipta-
þætti. Eina tengingin, sem náðst
hefur á milli sveitarfélaganna,
varðandi almenningsvagnakerfið,
er sú sem náðst hefur á milli
Kópavogsbæjar og Reykjavíkur í
sambandi við notkun skiptimiða.
En nágrannabæjarfélögin bjóða
ekki öll upp á samskonar strætis-
vagnaþjónustu. Hafnarfjörður
kaupir sína þjónustu af Landleið-
um og þjóna þeir um leið Garðabæ
og Bessastaðahreppi."
Þorvaldur sagði að það þyrfti
að ná miklu betri tökum á þessum
málum, þ.e. almenningsvagna-
þjónustunni. Á nýafstöðnum aðal-
fundi Sambands sveitarfélaga á
höfuðborgarsvæðinu var skipuð
samstarfsnefnd til að gera tillögur
að samræmdu kerfi almennings-
flutninga. Hann sagði að nú væri
borgin að byggja nýja skiptistöð
í Mjóddinni sem á að verða mið-
stöð fyrir alla strætisvagna borg-
arinnar og nágrannasveitarfélag-
anna. Einnig er gert ráð fyrir að
Önnur almenningsvagnamiðstöð
verði reist í Kvosinni í Reykjavík.
„Gott almenningsvagnakerfi er
áuðvitað sterkasti kosturinn gegn
ofnotkun einkabílsins," sagði Þor-
valdur. „Við eru ekki nógu öflug
í bili til að bera neðanjarðarlesta-
kerfí, við verðum því að reyna að
byggja upp strætisvagnakerfí og
fylgjast vel með því sem gerist í
tækniheiminum. Það er tiltölulega
auðvelt að byggja upp þokkalega
gott strætisvagnakerfi í borginni.
Nýjar umferðaræðar eru upp-
byggðar með hliðsjón af þeirri
þjónustu.
Forgangur strætisvagna
í nýjum hverfum eins og í Ár-
túnsholti eru vegir þannig lagðir
að strætisvagninn hefur forgang.
Þar sem vagninn stansar lokast
umferðaræðarnar. í nýju hverfun-
um sem verið er að skipuleggja í
átt að Gufunesi, verða öll íbúðar-
hverfín á Borgarholti, norður-
byggð í Grafarvogi, byggð í kring-
um almenningsvagnakerfíð. Þar
er gert ráð fyrir því að strætis-
vagninn fái sérleið að aka eftir í
gegnum hverfín og að skólar og
öll þjónustustarfsem liggi að
strætisvagnaleiðum."
En er nægjanlega mikið gert
til að auðvelda strætisvögnum
ferðir um borgina, þannig að fólk
telji sig hafa ávinning af því að
nota þá f stað einkabílsins?
„Það er erfíðara að koma á
sama fyrirkomulagi í grónum
hverfunum og í nýju hverfunum,"
sagði Þorvaldur. „En með nýju
umferðarlögunum hafa strætis-
vagnar fengið forgang í umferð-
inni, eins og merkin aftan á vögn-
unum gefa til kynna. Æskilegast
væri að strætisvagninn fengi víðar
sérstakar akreinar. Það sem er
þó nýtt í þessum málum — er að
ef strætisvagn þarf að fara þvert
á aðra umferð eða gangandi um-
ferð, þá má stjóma umferðarljós-
unum úr vagninum sjálfum með
fjarstýringu.
Lausn í umferðarmálum
Ég hef ekki trú á að það takist
að efla almenningsvagnakerfið á
höfuðborgarsvæðinu fyrr en ríkið
kemur inn í reksturinn. í flestum
erlendum stórborgum er ríkið stór
þátttakandi í bæði uppbyggingu
og rekstri almenningsvagna og
er litið á slíkt sem þjóðhagslega
nauðsyn og hagkvæmni. Umferð-
arvandmál stórborga má að hluta
til leysa með bættu almennings-
vagnakerfi, það er talið þjóð-
hagslega hagkvæmt.
Höfuðborgin, eins og önnur
byggð í landinu, getur ekki lifað
og dafnað án góðra samgangna.
Við þekkjum úr sögunni að góðar
samgöngur hafa ávallt verið
grundvöllur blómlegs menningar-
og athafnalífs," sagði Þorvaldur
S. Þorvaldsson.
Viðtal: Margrét Þorvaldsdóttir
Hafiiarborg:
Frábær hljómburður
segir Egill Friðleifsson, kórstjóri
Menningar- og listamiðstöðin Hafiiarborg í Hafharfírði.
FYRSTU tónleikarnir í Hafiiar-
borg, hinni nýju menningar- og
listamiðstöð Hafiifírðinga, voru
haldnir í nóvemberbyijun.
Ástæða þess að ekki hefiir fyrr
verið efiit þar til tónleika er sú
að í húsinu er ekkert hljóðfæri.
Þykir hafiifírskum tónlistar-
mönnum það súrt í broti þar sem
mjög góður hljómburður er í
húsinu. Að sögn Egils Friðleife-
sonar, stjórnanda Kórs Öldutúns-
skóla, bar mönnum saman um
það eftir tónleikana að hljóm-
burður í Hafiiarborg væri hreint
frábær og að vinna þyrfti bráðan
bug að því að kaupa verðugt
hljóðfæri í húsið.
Egill sagði bæjaryfírvöld í Hafn-
arfírði hafa staðið mjög myndarlega
að uppbyggingu menningarmið-
stöðvarinnar og þar væri nú mjög
góð aðstaða til listiðkunar ýmis
konar, en það vantaði tilfínnanlega
gott hljóðfæri í húsið svo tónlistin
mætti blómstra þar við hlið annarra
listgreina. Milljónatugum hefði ver-
ið eytt í Hafnarborg og allt mælti
með því að fá þar úrvals hljóðfæri
til að nýta þá fjárfestingu til fulls.
Reynslan sýndi að nýting á menn-
ingarmiðstöðinni í Gerðubergi hefði
aukist til muna eftir að þangað var
keyptur nýr Steinway-flygill og
Hafnarborg hefði alla burði til þess
að þar blómstraði öflugt menning-
arlíf þ.m.t. tónlistarlíf ef gott hljóð-
færi fengist.
Á tónleikunum í byijun nóvember
var notað hljóðfæri af Bösendor-
fer-gerð, sem Leifur Magnússon
hljóðfærasmiður lánaði, en á tón-
leikunum komu fram Kór Öldutúns-
skóla, Sólrún Bragadóttir sópran-
söngkona, Jónas Ingimundarson
píanóleikari, Gunnar Gunnarsson
flautuleikari og Guðrún Guðmunds-
dóttir píanóleikari. Sagði Egill þau
öll hafa verið á einu máli um að
húsið væri afburðagott til tónleika-
halds. Það væri því mikið kappsmál
að sem fyrst fengist verðugt hljóð-
færi sem hæfði þessum afbragðs-
stað.
Friðarömmur:
Svavar komi á
friðarfræðslu
FRIÐARÖMMUR á íslandi hafa
afhent Svavari Gestssyni,
menntamálaráðherra, áskorun
þess efiiis að hann beiti sér fyrir
því að friðarfræðsla verði tekin
upp í íslenskum skólum.
I bréfinu segir orðrétt: „Frið-
arömmur álíta friðaruppeldi og
fræðslu undirstöðu friðar í heimin-
um og telja það ekki geta beðið
lengur að slík fræðsla verði tekin
upp í íslenskum skólum. Frið-
arömmur beina því þeim tilmælum
til menntamálaráðherra að hann
hlutist til um um að mörkuð verði
stefna í friðarfræðslu á íslandi, sem
tekin verði inn í námsskrá. Einnig
verði viðleitni kennara til að takast
á við þetta verkefni virt og studd.
Valinn verði vinnuhópur nú þegar
til að móta námsefni í þessum til-
gangi."