Morgunblaðið - 29.11.1988, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1988
49
Arsæll Sveinsson —- árvak-
ur maður og farsæll
eftir Aðalstein
Jóhannsson
Á síðustu árum hef ég fjallað
nokkuð um athafna- og afreksmenn
í Vestmannaeyjum í þáttum hér í
Morgunblaðinu. Sá nafnalisti er
ekki þrotinn, og langar mig að
þessu sinni að nefna Ársæl Sveins-
son, sem naut þeirrar virðingar að
vera heiðursborgari Vestmannaeyja
síðustu æviár sín. Þar fór maður
yfirgripsmikill í athöfnum. Hann
byijaði sem sjómaður, bátsformað-
ur og útgerðarmaður og gerðist
eftir það iðnrekandi, kaupsýslumað-
ur og félagsmálafrömuður.
Ársæll Sveinsson fæddist í Vest-
mannaeyjum 31. des. 1893. For-
eldrar hans voru Sveinn Jónsson frá
Steinum undir Eyjafjöllum,
trésmíðameistari í Eyjum og síðar
í Reykjavík, og fyrsta kona hans
Guðrún Rögnvaldsdóttir. Sveinn var
greindur maður og dugandi og sat
um skeið í bæjarstjórn Reykjavíkur.
Hann stofnaði timburverksmiðjuna
Völund, og tók Sveinn sonur hans
við forstjórastörfum þar og stjórn-
aði fyrirtækinu langa hríð. Meðal
gerðist hann umsvifamikill atvinnu-
rekandi í landi. Hann kom á fót
fiskverkunarstöð fyrir báta sína,
stofnsetti skipasmíðastöð og drátt-
arbraut og hafði um skeið alla timb-
ur- og byggingarvöruverzlun í Eyj-
um.
Sem dæmi um árvekni og lipurð
Ársæls í viðskiptum get ég sagt frá
því, að þegar Ragnar Jóhannsson
bróðir minn var skipstjóri á Hugin
I frá ísafirði á stríðsárunum, sigldi
hann eitt sinn sem oftar með ísfisk
til Bretlands. Þá henti það í vondu
veðri í Fjallasjónum út af Portlandi
(Dýrhólaey) að skipið fékk á sig
brotsjó, svo að það laskaðist nokk-
uð. Sneri Ragnar þá skipinu til
Eyja og leitaði eftir viðgerð í drátt-
arbraut Ársæls Sveinssonar. Hann
lá ekki á liði sínu, lét gera við skip-
ið með hraði og bjargaði þannig
miklum verðmætum frá skemmd-
um. Hann vissi glöggt, hve mjög
er áríðandi að koma ísuðum fiskin-
" um á áfangastað hið fyrsta.
Þá er þess að geta, að Ársæll
Sveinssson var góður félagshyggju-
maður. Sjálfstæðisflokkurinn fól
honum ýmis trúnaðarstörf. Hann
ist með öllu í næstu andrá. Skipti
það engum togum, að bátinn bar
upp í hafnargarðinn, þar sem hann
brotnaði í spón og öll áhöfnin fórst.
Að vísu náðist til eins manns með
lífsmarki, en hann dó í höndum
björgunarmanna. Mig minnir að
áhöfnin hafi verið 5 manns. Þetta
atvik minnir óþyrmilega á hve'mig
líf sjómanna hangir iðulega á blá-
þræði, og ekki fóru Eyjamenn var-
hluta af slíkum áföllum. Það var
því ekki að ófyrirsynju að stofnað
var Björgunarfélag Vestmanna-
eyja, og þar stóð Arsæll Sveinsson
í stafni sem framkvæmdastjóri um
árabil, óragur og raunsær.
Ársæll var hamingjumaður í
einkalífi sínu, kvæntist ungur af-
bragðskonu, Laufeyju Sigurðar-
dóttur. Þau reistu heimili sínu
myndarlegt hús, Fögmbrekku, þar
sem þau bjuggu æ síðan. Húsið
rúmaði auk fjölskyldunnar 1—2 tugi
vermanna um vetrarvertíðina, og
voru þeir líklega flestir þar einnig
í fæði. Sýnir það dugnað húsfreyj-
unnar, ekki sízt þegar litið er til
Tr
í
\
Ársæll Sveinsson á hafharbakk-
anum í Vestmannaeyjum.
barnahópsins þar á bæ. Þau hjónin
eignuðust níu böm, 5 dætur og 4
syni. Tvær dætranna dóu ungar,
og einn sonur þeirra, Sveinn, varð
ekki langlífur, andaðist 1968 og
hafði þá verið mjög virkur í atvinnu-
rekstri föður síns og systkina, en
þessi ijölskylda sýndi ávallt mikla
samheldni við starfrækslu fyrir-
tækja sinna. Laufey húsmóðir lézt
sex ámm á undan syni sínum, en
Ársæll lifði konu sína í sjö ár, dó
14._ apríl 1969, 75 ára að aldri.
Á gamlársdegi 1963, þegar Ár-
sæll Sveinsson átti sjötugsafmæli,
var hann gerður að heiðursborgara
Vestmannaeyjakaupstaðar, og
stóðu allir bæjarfiilltrúarnir sem
einn maður að þeim virðingarvotti
við hinn ötula athafnamann.
Höfimdur er tæknifræðingur.
MYNDAMÓT HF
Vélbátur að fara í róður.
systkina Ársæls og Sveins yngra
var Júlíana listmálari.
Ársæll Sveinsson byijaði útgerð-
arferil sinn innan við tvítugt, er
hann gerðist meðeigandi að 10
tonna báti með tveimur öðmm
mönnum, og var hann mótoristi þar
um borð þijár vertíðir, en eftir það
eignaðist hann bát að fullu og öllu
og gerðist formaður hans. Komst
hann þá þegar í hóp aflasælustu
formanna, enda sótti hann sjóinn
með góðu samblandi af gætni og
hörku. Magnús Jónsson formaður
og ritstjóri, sem ég hef áður ritað
um hér í blaðið, lét þess eitt sinn
getið, að þeir Ársæll hafi fylgzt að
í sjósókninni margar vertíðir og oft
verið á svipuðum slóðum í fiski-
drætti, og hafí Ársæll verið feng-
sæll og farsæll.
Ársæll eignaðist allmarga báta
um dagana og smájók „flota“ sinn,
bæði að fjölda og tonnatali. Við
andlátið átti hann 4 báta, samtals
600 tonn að burðarþoli, þar af vom
tvö mjög glæsileg skip, sem hann
keypti eftir að hann komst á áttræð-
isaldur. Árið áður en hann lézt,
1968, sótti hann skip sitt ísleif
nýsmíðað til Noregs, svo að ekki
var bilbugur á þeim merka manni.
Eftir að Ársæll hætti formennsku
sat í aldarfjórðung í bæjarstjóm,
var forseti bæjarstjórnar um skeið
og lengi formaður hafnamefndar.
Hann sat í stjórn margra félaga,
var t.d. formaður Bátaábyrgðarfé-
lags Vestmannaeyja ámm saman
og einnig veitti hann fomstu Björg-
unarfélagi Vestmannaeyja.
I sambandi við björgunarmálin
kemur mér í hug atvik frá því er
ég var ungur patti í smábamaskóla
hjá Þórhildi Þorsteinsdóttur frá
Laufási, líklega á áttunda eða
níunda ári. Þetta var morgunskóli
og komið fram undir hádegi. Þá
berst sú fregn með einhveijum að-
komumanni, að mótorbátur hafi
farizt fyrir stundu þar við höfnina
og áhöfnin dmkknað. Við krakk-
amir tókum til fótanna, þegar
tímanum lauk, og hlupum ofan á
Skansinn fullir forvitni, en hálf-
smeykir vegna alvöm atviksins.
Tildrög slyssins vom þau, að þegar
bátamir höfðu samflot út úr hafnar-
mynninu í hvössum mótvindi á leið
á miðin, stanzaði vélin í einum
þeirra. Annar bátur bauðst þá til
að taka hann í tog, en áður en af
því yrði, virtist sem vélin væri að
taka við sér, svo að aðstoð var hafn-
að. En sá bati stóð aðeins ör-
skamma stund, því að vélin stöðvað-
r.v-'s'-i-‘v'. faH
ip» -■■■■'
yv, \ f..*,
1 i ,
\$gjrssa im í
Árgerð 1989 er á leiðinni fyrir
þá sem vilja bíða,
en á töluvert hærra verði.
Daihatsu Charade
Verðfrákr.
452.600,-.
Innifalið hágæða útvarps- og segulbandstæki.
Við bjóðum kjör við allra hæfi og erum opnir fyrir alls konar skiptum.
Úrval notaðra bíla.
BRIMBORG HF.
SKEIFUNNI 1 5 - SÍMI 685870.
Daihatsu - Volvo - Viðurkennd gaeðamerki
NÝ SÍMANÚMER:
Söludeild 685870
Verkstæði: 673600
Varahlutir: 673900
Daihatsu Charade var upphaflega hannaður
til að mæta gífurlegri hækkun bensínverðs í orku-
kreppu og að draga úr útgjöldum heimilanna.
Nú, þegar kreppir að í íslensku efnahagslífi
og bensínverðshækkun liggur í loftinu, ásamt öðrum
auknum álögum, sannar Charade enn einu sinni
ágæti sitt sem einn albesti kosturinn á markaðnum
þegar hugað er að bílakaupum.
Kynntu þér hönnun, útlit og rekstrargrund-
völl Daihatsu Charade áður en þú velur annaö.
Daihatsuþjónustan er svo í kaupbæti, sú
besta sem völ er á.
Við eigum fyrirliggjandi árgerð 1988 á besta
verði sem við höfum nokkrum sinni boðið uppá.
í því eru engar blekkingar um vexti, einfald-
lega lágmarksverð á gæðabíl.
.. — ...—■ i ii .. —— ————
smáauglýsingar — smáauglýsingar — smáauglýsingar — smáauglýsingar
Hilmar Foss
lögg. skjalaþ. og dómt.
Hafnarstræti 11,
símar 14824 og 621464.
National olíuofnar
Viðgerða- og varahlutaþjónusta.
Rafborg sf.,
Rauðarárstig 1, s. 11141.
I.O.O.F. 8 = 1701130872 = 9III.
□ HAMAR 598811297-1 Fri.
O EDDA 598829117 = 2
I.O.O.F. Rb. 4 = 13811298III Gh.
□ EDDA 598829117 - 1 Atkv.
AD-KFUK
Fundur i kvöld kl. 20.30 á Amt-
mannsstig 2b.
Jesú fagnað. Hópur sér um efni
fundarins. Munið bænastundina
kl. 20.00.
Allar konur velkomnar.
Basar félagsins verður laugar-
daginn 3. desember kl. 14.00.
Konurl Skilið munum á föstu-
dagskvöld.