Morgunblaðið - 29.11.1988, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1988
Vilja Marcos heim
Reuter
Þúsundir stuðningsmanna Ferdinands Marcos, fyrrverandi Filippseyjaforseta, kröfðust þess á
mótmælafundum í Maníla, höfúðborg Filippseyja, um helgina, að Marcos yrði leyft að snúa heim.
Krafðist mannQöldinn þess að efht yrði til herbyltingar gegn Corazon Aquino, forseta. Þegar stuðn-
ingsmenn forsetans fyrrverandi streymdu til borgarinnar á laugardagskvöld var sveitum stjómar-
hersins þar skipað i viðbragðsstöðu þegar
Nýr kornsölusamn-
ingur undirritaður
Moskvu. Rcuter.
FULLTRÚAR stjórnvalda í Sov-
étríkjunum og Bandarikjunum
hafa lokið við gerð kornsölu-
samnings sem gildir til ársloka
1990. Gennadíj Gerasimov, tals-
maður sovéska utanríkisráðuneyt-
isins, skýrði frá þessu í gœr og
kvað ráð fyrir því gert að Sovét-
menn keyptu níu milljónir tonna
af korai og sojabaunum frá
Bandaríkjunum á ári hveiju.
Gerasímov sagði að samningurinn
væri í raun framlenging á fimm ára
komsölusamningi ríkjanna sem rann
út í september á þessu ári. Kvað
hann fulltrúa ríkjanna tveggja einnig
hafa ákveðið frekari viðræður um
framlengingu samningsins.
Lokið var við gerð samningsins í
gærmorgun en viðræðumar höfðu
staðið yfir í átta mánuði. Upphaflega
vildu bandarísku fulltrúamir að
samningurinn yrði framlengdur til
fimm ára en Sovétmenn lögðu á hinn
bóginn til að samið yrði til eins árs.
í síðustu viku komu sovésku fulltrú-
amir á fund hinna bandarísku starfs-
bræðra sinna í Washington og tókst
þar að miðla málum í deilunni.
Bandaríkjamenn hafa selt kom tii
Sovétríkjanna undanfarin 12 ár en
framleiðsla sovéskra bænda nægir
ekki til að anna eftirspum innan-
lands. Þrátt fyrir umbótatilraunir
Míkhaíls S. Gorbatsjovs Sovétleið-
toga hefur ekki tekist að auka kom-
framleiðslu í Sovétríkjunum og var
raunar skýrt frá því í sovéskum fjöl-
miðlum í síðasta mánuði að fram-
leiðslan í ár yrði minni en í fyrra.
írak:
Saddam Hussein hyggst
innleiða fjölflokkakerfi
Pólitískum föngum og flóttamönnum veitt uppgjöf saka
Baghdad. Reuter.
SADDAM Hussein, forseti íraks, hefúr ákveðið að starfsemi stjórn-
málaflokka verði leyfð i landinu en flokkur forsetans, Baath-
flokkurinn, hefúr farið með völdin i rúmlega 20 ár. Þá hefúr
syni forsetans, sem sakaður er um morð, verið sleppt úr fangelsi
þar til réttað verður i máli hans.
Hussein skýrði frá því í sjón- syni hans, Uday, hefur verið sleppt
varpsávarpi á sunnudagskvöld að
ákveðið hefði verið að leyfa starf-
semi stjómmálaflokka í landinu
án nokkurra skilyrða. „Nýir flokk-
ar verða stofnaðir og munu þeir
starfa við hlið þeirra eldri,“ sagði
Hussein en fram til þessa hafa
hinir ýmsu smáflokkar í landinu
lotið stjóm Baath-flokksins. Und-
anfarin tvö ár hefði verið unnið
að undirbúningi _þess að innleiða
fjölflokkakerfi í Irak. Kvaðst for-
setinn á hinn bóginn hafa ákveðið
að skýra ekki frá þessu fyrr en
nú þar eð hann hefði óttast að
ákvörðunin yrði túlkuð á þann veg
að írakar hygðust einvörðungu
fylgja fordæmi annarra þjóða víða
um heim. Virtist forsetinn með
þessum orðum vera að vísa til
stjómmálaumbóta Míkhaíls S.
Gorbatsjovs Sovétleiðtoga.
Forsetinn skýrði ennfremur frá
því að allir pólitískir fangar í írak
yrðu náðaðir auk þess sem þeim
sem flúið hefðu land yrði einnig
veitt uppgjöf saka. „Hér ræðir um
almenna sakaruppgjöf til handa
öllum þeim sem búa í írak eða
dveljast utan landsins. Njósnarar
og þeir sem njósnuðu fyrir Irani
og herafla þeirra verða þó ekki
náðaðir," bætti hann við. Loks til-
kynnti forsetinn að írakar myndu
ekki hafa afskipti af innanríkis-
málum annarra Arabaríkja.
í máli Husseins kom fram að
úr fangelsi en hann er sakaður
um að hafa banað Jjjóni föður síns
í októbermánuði. Aður hafði Hus-
sein hitt ættingja hins látna að
máli og að sögn forsetans fóru
þeir fram á að ákæran á hendur
syninum yrði látin niður falla þar
eð verknaðurinn væri „í samræmi
við vilja Guðs“. Uday, sem er 24
ára að aldri, var handtekinn þann
20. október og var hann sakaður
um að hafa banað þjóni föður síns,
Kamel Hanna Jajjo, tveimur dög-
um áður á eyju einni á Tígris-
fljóti. Hussein sagði þjóninn hafa
verið ofurölvi og hefði hann ítrek-
að skotið af byssu sinni upp í loft-
ið. Hefði hann hundsað með öllu
fyrirskipanir Udays um að slíðra
skotvopnið. Sonur hans hefði þá
ætlað að slá þjóninn með priki en
svo óheppilega hefði viljað til að
höggið hefði komið í höfuð manns-
ins. Áður hafði Akram Abdul-
Qader Ali, dómsmálaráðherra Ir-
aks, skýrt forsetanum frá því að
engin lagaleg rök væru fyrir því
að halda syninum í fangelsi þar
til réttað yrði í máli hans.
Pakistan:
Utnefning'u
forsætis-
ráðherra
flýttað
kröfii Bhutto
Islamabad. Reuter.
GHULAM Ishaq Khan, starfandi
forseti Pakistans, mun útnefna
nýjan forsætisráðherra landsins
næstkomandi fimmtudag og
sveija hollustueið og taka við völd-
um á föstudag, að sögn pakist-
anska sjónvarpsins.
Benazir Bhutto, leiðtogi stjómar-
andstöðunnar, hefur gert tilkall til
starfs forsætisráðherra, en flokkur
hennar, Þjóðarflokkurinn, hlaut flest
sæti í þingkosningunum 16. nóvem-
ber sl.
Heimildir herma að forsetinn hafi
ætlað að draga útnefningu forsætis-
ráðherra enn lengur, en fyrir áköf
mótmæli Bhutto hafi hann ákveðið
að útnefningin færi fram viku fyrr
en fyrirhugað var. Hugðist Khan
bíða til 7. desember eða þar til ljóst
væri hvaða flokkar myndu skipa
meirihluta á þingi, en það kemur
saman 5. desember.
Ákveðið hefur verið að efna til
forsetakosninga í Pakistan 12. des-
ember næstkomandi. Verður þá kjör-
inn arftaki Mohammads Zial-ul-
Haqs, sem beið bana í flugslysi í
ágúst sl. Tilkynnt verður 6. desem-
ber hvaða menn verði í kjöri. Þing-
menn og fulltrúar á fylkisþingunum
fjórum kjósa forseta. Kjörtímabil
hans verður íjögur ár.
ERLENT
Frakkland:
Leyniþjónustan fær ádrepu
Trevea. Frá Steingrimi Sigfurg^eirssyni, fréttaritara Morgnnbladsins.
FRÖNSKU leyniþjónustunni, DGSE, er ekki borin fallega sagan
í bók sem nefiiist Services secrets og kom nýlega út í Frakkl-
andi. Höfúndar bókarinnar, blaðamennirnir Bemard Violet og
Jean Guisnel, rekja meðal annars nokkur dæmi um það að hernað-
arleyndarmál hafi gengið manna á milli og nánast verið gerð
hálfopinber vegna hégóma embættismanna. Einnig telja þeir
starfsmenn leyniþjónustunnar ekki vera nógu vel að sér og nefiia
þvi til stuðnings að þar á bæ sé fátítt að nokkur tali tungumál
á borð við rússnesku, kínversku eða arabísku sem eru þó mjög
mikilvæg í þessari atvinnugrein.
Meðal þeirra dæma sem rekin þar sem Heitir punktar urðu á
eru í bókinni má nefna útgáfu
fréttabréfs sem bar nafnið Points
chauds eða Heitir punktar. Útgáfa
þess var hafin fyrir nokkrum
árum og var tilgangurinn með
henni að halda allra æðstu ráða-
mönnum Frakklands, teljandi á
fingrum annarrar handar, vel
upplýstum um þróun heimsmála.
Við ritun fréttabréfsins var stuðst
við upplýsingar sem fengist höfðu
gegnum símahleranir, nákvæmar
gervihnattamyndir af hemaðar-
lega mikilvægum mannvirkjum
sem Bandaríkjamenn létu Frökk-
um f té og mat leyniþjónustunnar
á stöðu mála. Áskrifendunum,
sem upphaflega átti að vera
fímmtán, fjölgaði hins vegar ört
skömmum tíma eitt helsta stöðu-
tákn franska embættiskerfisins.
Þegar ritið barst á morgnana fóru
Ijósritunarvélamar í ráðuneytun-
um í gang enda enginn embættis-
maður maður með mönnum nema
hann hefði Heita punkta á skrif-
borðinu hjá sér. Eins og gefur að
skilja getur það komið sér mjög
illa fyrir stjómvöld að leynilegar
upplýsingar fari of víða — ekki
síst ef þær stangast á við opin-
berar yfirlýsingar ráðamanna.
Slíkt atvik átti sér stað þann
27. nóvember 1984 þegar dag-
blaðið Liberation birti frétt þess
efnis að Francois Mitterrand,
Frakklandsforseti, hefði fengið
leyniiegt minnisblað frá leyniþjón-
ustunni þar sem skýrt var frá því
að Líbýumenn hefðu þijú þúsund
manna herlið í norðurhluta Chad
og því til viðbótar 57 skriðdreka,
7 herþyrlur og töluvert magn af
eldflaugum. Þetta kom forsetan-
um í klípu því rúmum mánuði
áður hafði hann hitt sjálfan Khad-
afi á Krít til þess að halda upp á
það að Líbýumenn hefðu alfarið
haft sig á brott frá Chad. Banda-
ríkjamenn höfðu litla trú á því að
Khadafi hefði sig á brott og hafði
þáverandi vamarmálaráðherra
Frakklands, Charles Hemu, verið
sýndar gervihnattamyndir í
bandaríska sendiráðinu sem
sýndu hið gagnstæða. Opinber-
lega sögðu þó frönsk stjómvöld
að Líbýumenn hefðu haft sig á
brott. Til þess að koma í veg fyr-
ir frekari atvik af þessu tagi barst
vamarmálaráðuneytinu harðorð
skipun frá forsætisráðuneytinu
um að hætta útgáfu Heitra
punkta þegar í stað. Voru lesend-
ur fréttabréfsins þá orðnir um tvö
hundmð. í staðinn var ákveðið
að helja útgáfu annars fréttabréfs
sem styddist við opinberar upplýs-
ingar, þ.e. aðallega úr dagblöðum,
útvarpi og sjónvarpi.
Yfirmenn leyniþjónustunnar
virðast ekki heldur vera mjög
varir um sig. Að því er segir í
tímaritinu L’Evenement du jeudi
þá getur hver sem er orðið sér
úti um nöfn þeirra fyrir 120
franka og 25 til viðbótar í póst-
burðargjöld, en það er verðið á
árbók fyrrum nemenda Polytec-
hnique, einnar æðstu mennta-
stofnunar Frakklands. Flestir
yfirmanna DGSE hafa útskrifast
úr Polytechnique og er nöfn þeirra
að finna meðal hinna 30.000
nafna í árbókinni. Em leyniþjón-
ustumennimir auðþekkjanlegir á
því að þeir em yfirleitt skráðir
starfsmenn hjá einhverri deild
hersins sem ekki er til. Með þessu
móti fundu Guisnel og Violet nöfn,
heimilisföng og símanúmer 54
yfirmanna leyniþjónustunnar.
Höfðu sumir þeirra jafnvel verið
svo vinsamlegir að láta síma-
númerið í sumarbústaðnum fylgja
með. Clouseau virðist enn vera
einhvers staðar á kreiki.