Morgunblaðið - 22.12.1988, Síða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 1988
Homaljarðarhrossin
________Bækur__________________
MatthíasÁ. Mathiesen
„Jódynur" — Hestar og
mannlíf í Austur-Skaftafells-
sýslu. 255 blaðsíður. Guðmundur
Birkir Þorkelsson bjó til prent-
unar. Bókaforlag Odds Björns-
sonar.
Af miklum fjölda jólabóka sem
út eru gefnar í ár eru m.a. mjög
áhugaverðar bækur um hross og
ræktun hrossa. Ein þessara bóka
er „Jódynur" — Hestar og mannlíf
í Austur-Skaftafellssýslu..
Bók þessi er fyrir margra hluta
sakir hin merkilegasta. Auk þess
að tveir bændur þar eystra þeir
Þorsteinn Jóhannsson á Svínafelli
og Egill Jónsson alþingismaður á
Seljavöllum rita um hrossakyn,
ættir og erfðir, svo og ræktun
hrossa í Austur-Skaftafellssýslu í
upphafi þessarar aldar, rita mjög
margir þætti um „Sámskipti manns
og hests" eins og Ásgeir Jónsson
frá Gottorp nefndi bók sína sem
út kom 1951. Birt er úr dagbók
Þorbergs Þorleifssonar alþingis-
manns í Hólum og lokaritgerð þess-
arar bókar Samgöngur í Skafta-
fellssýslu er eftir fyrrum alþingis-
mann þeirra Austur-Skaftfellinga
um langa tíð Pál Þorsteinsson frá
Hnappavöllum.
Útgáfa bókar um homfírsku
hrossin gat varla átt sér stað svo
ekki væri minnst á starf Gunnar
Bjamasonar fyrrverandi hrossa-
ræktarráðunautar svo mjög voru
„Samofín örlög Homaflarðarhross-
ana og Gunnars Bjamasonar" eins
og viðtal Anders Hansens ritstjóra
við Gunnar nefnist.
Þeir sem fylgst hafa með eða
þekkja til hrossaræktar þar eystra
eru sammála því að homfirskum
hrossum verður ekki gerð góð skil
öðm vísi en vikið verði að þætti
Gunnars Bjamasonar sem hrossa-
ræktarráðunauts. Oft á tíðum um-
deildur en með mikla þekkingu á
þessum hrossum.
Hversu _oft hefur ekki Gunnar
ritað um Óðu-Rauðku og afkvæmi
hennar en í bókinni Jódynur gerir
Egill Jónsson mjög ýtarlega grein
fyrir þessari merku hryssu og sýnir
með skilmerkilegum hætti hversu
áhrifamikil hryssan hefur verið í
ræktun þar eystra. Auk þess sem
áhrifa afkvæma hennar gætir alls
staðar þar um slóðir.
Vissulega er um nokkrar ætt-
kvíslar þar að ræða enda hafa hin
miklu fallvötn skilið landsvæðin að
í aldir. Eftir því sem tíminn hefur
liðið og samgöngur hafa batnað
hefur það að sjálfsögðu breyst og
haft áhrif á ræktunina.
Elðlilegt var að þeir í Austur-
Skaftafellssýslu skiptust á ræktun-
arhrossum hér áður fyrr, enda þau
af sama meiði, svipaðir eiginleikar
og þeim ætlað að gegna svipuðu
hlutverki sem „þarfasti þjóninn“
þar sem samgöngur voru örðugar
og því nauðsynlegt að vel gangfær
og vel byggð hross væru til staðar.
Síðustu áratugina hafa menn svo
ferðast með ræktunarhross héraða
á milli og blandað þar með ættstofn-
um saman. Með því hyggjast menn
að sjálfsögðu hafa áhrif á erfðaeig-
inleika og freista þess að bæta þann
stofn, sem þeir vilja viðhalda. Að
sjálfsögðu má slíkt ekki gera nema
af mikilli þekkingu, gætni og þolin-
mæði svo sérkenni og erfðaeigin-
leikar ættstofnanna hverfi ekki. Ef
svo færi hverju ætti þá að blanda
saman í framtíðinni. Ef menn héldu
ekki áfram að framleiða Gin og
Vermount, hvemig ætluðu menn
þá að geta blandað Dry Martini.
Af því sem fram kemur og reynst
hefur, sýnist þeim hafa tekist þetta
nokkuð vel þar austur frá, enda
þótt stundum hafi skort á þolin-
mæði sbr. Sleipnir 539 frá Miðfelli
sem því miður nýttist alltof stutt.
.Miklar vonir binda menn nú við
homfírska stóðhestinn Flosa 966
frá Brunnum í Suðursveit sem er
75% Homfirðingur, m. Svala 3256
Sleipnisdóttir 1. v. hryssa frá
Brunnum, f. Ófeigur 818 Hrafns-
sonur 583 frá Ámanesi 1. v. kyn-
bótahestur. Flosi er einn af mörgum
afkomendum þess fræga stóðhests
Nökkva 260 frá Hólmi.
Síðari hluti bókarinnar eru
ritsmíðar sem segja frá mannlífinu
í Austur-Skaftafellssýslu. Þeir sem
rita eru Sigurlaug Amadóttir frá
Hraunkoti, Þorsteinn Jóhannsson,
Svínafelli, Bjöm O. Bjömsson á
Ásum, Helgi Arason, Fagurhóls-
mýri, Sigurður Bjömsson, Kvískeij-
um, Ragnar Stefánsson, Skafta-
felli, Unnur Kristjánsdóttír, Lamb-
leiksstöðum, Magnús Bjamason,
Prestbakka, Sigurður Kjartansson
frá Höfn og Haukur Þorleifsson frá
Hólum.
Allir eru þessar frásagnir þættir
með einum eða öðram hætti sam-
GJAFIR
SEM GLEÐJA
CARTIER
18 karata gullhringur
Sá eini sanni
U U CARTIER
Panthére quartz
GARÐAR ÓLAFSSON
Ursmiöur- Lækjartorgi
ÞÓRIR S. GUÐBERGSSON
^Táningar
og
togstrcita
Höfundur: Þórir S. Guðbergsson
„Saga þessi er mjög athyglisverð," sagði gagnrýnandi
Morgunblaðsins.
„Þeir sem vilja helst lesa um englablak og dirrindí finna
lítið við hæfi," skrifaði „Jón granni" í Velvakanda.
„Sagan er vel gerð og byggir að sögn höfundar á raun-
verulegum atburðum, þannig að ekki er um að villast,"
sagði gagnrýnandi DV.
Athyglisverð skáldsaga.
Útgefandi Virkni.
V ‘ 'i
V*RT OAltXJ*
DD f m***lj
,SfH vt*
SKARTGRIPIR FYRIR HERRA
Skoripripaverzlun
LAUCAVEGI 5 • SIMI 11383
Sá frægi_ stóðhestur Nökkvi 260, afkomandi Skugga 201 og Blakks
129 frá Arnanesi.
ofnir samskiptum hests og manns
í Austur-Skaftafellssýslu. í öllum
þeirra koma fram rómaðir eiginleik-
ar hrossakynsins þar eystra sterk-
byggð, vitur og þolin hross og að
sjálfsögðu með eiginleikum gæð-
ingsins. Hver þessara þátta fyrir
sig er frásögn af mjög áhugaverð-
um atburðum. Þar er oft „þarfasti
þjóninn" í lykil hlutverki svo þýð-
ingarmiklu að oft hefði ver farið,
ef ekki hefði notið einstakra hæfi-
leika þessa hrossastofns.
Þegar ritað er um ræktun hrossa-
kyns er mjög eðlilegt að því fylgi
frásagnir af hrossum, getu þeirra
og frásagnir af emstökum atburð-
um, sem geta sýrit fjölþætta eigin-
leika sem viðkomandi hrossakyn
býr yfir.
Þessi bók sem bæði er mjög fróð-
leg og skemmtileg fyrir þá sem
áhuga hafa á hestum, staðfestir
hversu áríðandi það er að hrossa-
rækt þróist þannig í framtíðinni að
hrossakyn hvert fyrir sig viðhaldi
sínum erfðaeiginleikum og sérkenn-
um.
Hrossaræktar- og hestamanna-
félagið Homfirðingur á þakkir skil-
ið fyrir útgáfu þessarar bókar. Rit-
nefndin Sigrún Eiríksdóttir og Ey-
steinn Jónsson frá Höfn undir for-
ystu formannsins Egils Jónssonar
alþingismanns frá Seljavöllum með
aðstoð Guðmundar Birkis Þorkels-
sonar, skólastjóra og þess ágæta
hestamanns Guðmundar Jónssonar
á Höfn, mega vel við una. Verður
forvitnilegt og áhugavert að fylgj-
ast með áframhaldandi þessa rit-
verks sem væntanlegt er næsta
haust.
Höfímdar er atþingismaður.
Aðventukvöld í
Þingeyrarkirkju
Þingeyri.
ÞINGEYRINGAR Qölmenntu til kirkju sunnudaginn 11. desem-
ber og hlýddu á söng kirkjukórs og barnakórs undir stjórn
Guðbjargar Leifsdóttur.
Fýrst söng kirkjukórinn fjögur
lög inn í uppljómuðum kómum
án undirleiks. Hjónin Kristjana
Guðsteinsdóttir og Guðjón Jóns-
son gáfu kirkjunni kastara til að
lýsa upp allan kórvegginn, altari-
stöflu og steindu gluggana er
prýða þann vegg. Þakkaði prest-
ur, sr. Gunnar Hauksson, góða
gjöf. Síðan söng bamakórinn tvö
lög. Ólafur V. Þórðarson flutiti
frásögn aldraðrar konu, Þórannar
Sveinsdóttur, er lýsti jólum á
Þingeyri 1910, fyrir sextíu áram.
Prestur flutti bæn og allir báðu
saman Faðir vorið. Sex stúlkur
au helgileik. Seinast vora kerti
rað og á meðan söng kirkju-
kórinn sálm af söngpalli kirkjunn-
ar Að lokum risú allir á fætur
ogl sungu, saman Heims um ból.
- Hulda
Morgunblaðið/Hulda Sigmundsdóttir
Barnakórinn söng tvö 1 ög á aðventukvöldi í Þingeyrarkirlgu
þríðja sunnudag í aðventu.