Morgunblaðið - 15.06.1989, Side 1

72 SIÐUR B
133. tbl. 77. árg.
FIMMTUDAGUR 15. JUNI 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Gorbatsjov vel tekið
í Vestur-Þýskalandi
Stuttgart og Saarbríicken. Reuter. **
GÍFURLEGUR flöldi safiiaðist saman á aðaltorgi Stuttgart, höfuð-
borgar Baden Wiirttemberg, til að fagna Míkhaíl Gorbatsjov Sovét-
forseta er hann fór til fundar við Lothar Spaeth forsætisráðherra sam-
bandsríkisins i gær.
Gorbatsjov fór lofsamlegum orð-
um um Spaeth og þegna hans, sem
endurgalt hólið, en Spaeth minntist
þó á að Þýskaland væri enn skipt í
tvö ríki og að þýska kommúnista-
ríkið væri lokað með gaddavírsgirð-
ingum og Berlínarmúrnum.
Sovétleiðtoginn hefur í ferðinni
lagt ríka áherslu á samvinnu á tækni-
sviðinu og ástæðan þótti augljós er
rússneskur glæsivagn konu hans af
gerðinni Zil, biiaði skammt frá bíla-
verksmiðju Daimler-Benz. „Þeir ættu
að fá sér nokkra gamla Benza,“ taut-
aði þá einn heimamanna og henti
síðdegisblaðið Bild það á lofti í fyrir-
sögn: „Gefið Gorba góðan bíl!“
Leiðtoga stúdenta
ákaft leitað í Kína
Peking og Washington. Reuter.
Kínversk yfirvöld tilkynntu í gær
að tveir stúdentar af tuttugu og
einum, sem eftirlýstir voru fyrir
að vera leiðtogar lýðræðishreyf-
EFTA:
Sviss gerir fyr-
irvara um firí-
verslun með fisk
Svisslendingar höfðu fyrirvara
á samþykki á fríverslun með fisk
innan EFTA á ráðherrafúndi
bandalagsins í Kristianssand í
Noregi sem lauk í gær. Að sögn
Jóns Baldvins Hannibalssonar, ut-
anríkisráðherra, hafði enginn
búist við að þetta mál kæmi upp.
en það var svo leyst með því að
Svisslendingar fá aðlögunartíma
fram til ársloka 1992 hvað varðar
einstakar vatnafiskstegundir.
Ástæðan fyrir fyrirvara Svisslend-
inga er sú að þeir vilja ekki fella
niður tolla á ferskvatnsfiski á sama
tíma og staðið er í ítarlegum viðræð-
um við Evrópubandalagið, en nokkuð
af vatnafiski er flutt inn til Sviss frá
Frakklandi. Niðurstaðan var sú að
eins og Finnar fá Svisslendingar
undanþágu frá meginreglunni um
fríverslun með fisk. Þetta mun þó
ekki eiga við um fisk úr söltum sjó.
Sjá frétt á síðu 4.
ingar stúdenta, hefðu verið hand-
teknir og var það framtak systur
annars þeirra, að segja til bróður
síns, sérstaklega lofað. Kommún-
istastjórnin slakar síst á klónni og
hefúr auk ofsókna á hendur þeim,
sem viðriðnir voru lýðræðishreyf-
inguna, rekið tvo bandaríska
fréttamenn úr landi.
Leiðtoga lýðræðishreyfingar stúd-
enta er nú leitað í dyrum og dyngjum
í Kína. Þegar sagt var frá handtöku
annars stúdentanna í fréttum var
systur hans hrósað fyrir að hafa
komið upp um hann og mynd sýnd
af henni með barn sér á kné. Einnig
var sýnt þegar stúdentinn var leiddur
í járnum til yfirheyrslu og greint frá
því að hann hefði játað „að vera stúd-
entaleiðtogi."
Bandaríkjastjórn mótmælti brott-
rekstri fréttamannanna, en stjórn-
málaskýrendur segja bandaríska
embættismenn hafa verið óvenju-
mjúkmála, þar sem þeir vilji í lengstu
lög forðast að láta það mál hafa
áhrif á deiluna um andófsmanninn
Fang Lizhi, sem leitað hefur hælis í
sendiráði Bandaríkjanna.
Fang er stjarneðlisfræðingur og
þekktur baráttumaður fyrir lýðræðis-
legum umbótum í Kína. Hann var
reyndar ekki viðriðinn lýðræðishreyf-
inguna, sem kínversk stjórnvöld
reyna nú að uppræta, en kommúnist-
ar telja hann hættulegan hugmynda-
fræðing stúdenta. Hann leitaði hælis
eftir fjöldamorð kínverska alþýðu-
hersins á Torgi hins himneska friðar
hinn 4. júní.
Ofstopamenn í Uzbekístan handteknir
Reuter
KGB-herlið hefúr án árangurs reynt að koma á
reglu í Sovétlýðveldinu Úzbekístan, en þar hafa
þjóðernissinnaðir öfgamenn gert harða hríð að
meshketum, sem eru af tyrknesku bergi brotn-
ir. Aðrir minnihlutahópar munu nú vera famir
að ugga um sinn hag, en sovéskir fjölmiðlar
segja að hamfarir illvirkjanna séu enn óhugnan-
legri en óeirðirnar í Súmgajt í Azerbajdzhan í
fyrra. Sjá frétt á síðu 30: „Minnihlutahópar
óttast ofsóknir . . . “
Dönsk ráðgjafanefiid um Færeyjar:
Komnar á gjaldþrots-
brún í efiiahagsmálum
- verði ekki gripið til tafarlauss niðurskurðar og aðhalds
Kaupmannahöfh. Frá N. J. Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
RÁÐGJAFANEFND danska forsætisráðuneytisins í færeyskum mál-
efnum telur svo illa komið hjá Færeyingnm, að verði ekki mynduð ný
stjórn strax til að glíma við vandann blasi ekkert annað við alvarleg
áföll í efnahagsmálum og greiðslukreppa hjá landssjóði. Svo er líka
að sjá sem stjórnarkreppan f Færeyjum sé að leysast og virðast sjálfir
erfðaQendurnir, Sambandsflokkurinn og Þjóðveldisflokkurinn, ætla að
taka höndum saman ásamt Fólkaflokknum í nýjum meirihluta.
Ráðgjafar dönsku stjórnarinnar í
færeyskum málefnum segja í nýrri
skýrslu, að verði stjórnarkreppan
ekki leyst nema með nýjum kosning-
um geti það haft ákaflega alvarlegar
afleiðingar fyrir efnahagslífið. Á
þeim tíma, sem í það færi, yrði ekk-
ert gert til að stemma stigu við of-
fjárfestingu og ofneyslu og því myndi
það óhjákvæmilega leiða til mikillar
greiðslukreppu hjá landssjóði Fær-
eyja.
Flóttamannaráðstefiia SÞ:
Nauðungarflutningar lausnin?
Genf. Reuter.
RÁÐSTEFNA á vegum Sameinuðu þjóðanna um flóttamannavanda
heimsins og þá sér i lagi víetnamska flóttamenn, sem meira en 50
ríki tóku þátt í, studdi tillögu um að takmarka straum flóttamanna
til Hong Kong og annarra ríkja í Suðaustur-Asíu. Þá lagði ráðstefn-
an blessun sína yfír áætlun þess efiiis að fólk, sem talið er vera að
flýja kröpp kjör frekar en pólitískar ofsóknir, verði sent til síns
heima á ný.
Fulltrúar á hinu tveggja daga
langa þingi voru ásáttir um að
meirihluti þeirra hundruða manna,
sem flýja Víetnam daglega, væru
ekki að flýja póiitískar ofsóknir líkt
og um tvær milljónir manna gerðu
fyrir um tíu árum, heldurefnahags-
legar staðreyndir. Af þeim sökum
bæri að meðhöndla þetta fólk sem
hverja aðra ólöglega innflytjendur.
í áætluninni er áhersla lögð á
að nauðungarflutningar aftur til
Víetnam séu ekki inn í myndinni,
heldur verði fólkið að samþykkja
að snúa aftur. Bretar, Ástralir og
sumar Suðaustur-Asíuþjóðir, sem
eru þær þjóðir sem mest hafa haft
af flóttamannavandanum að segja,
telja hins vegar þennan fyrirvara
út í hött, þar sem fram að þessu
hafi aðeins 160 manns fallist á að
snúa heim aftur. Telja þeir óhjá-
kvæmilegt að til nauðungarflutn-
inga komi, en í áætluninni er ráð
fyrir þeim gert sem síðasta úr-
ræði, takist ekki að fá fólk til þess
að fara til síns heima með friði
fyrir október.
Sir Geoffrey Howe, utanríkisráð-
herra Bretlands, sagði ráðstefnunni
á fimmtudag, að nauðungarflutn-
ingar væru eina lausnin. Benti
hann á að í Hong Kong bættust
daglega um 400 flóttamenn í hóp
þeirra 55.000, sem fyrir eru og
engin leið er að koma fyrir. A
blaðamannafundi vildi Sir Geoffrey
þó ekki svara því hvort þetta þýddi
Reuter
Búddamunkar fóru í hungair-
verkfall fyrir utan ráðstefiiusal-
inn til að biðja víetnöniskum
flóttamönnum griða.
að Bretar hygðust hrinda bátum
flóttafólks aftur úr vör jafnskjótt
og þeir lentu.
Á fyrsta ársþriðjungi fóru útgjöld
landssjóðsins nærri 400 milljónum
ísl. kr. fram úr tekjum mánaðarlega
enda var tekjuhlið fjárlaganna stór-
lega ofmetin og lítill hemill hafður á
útlátunum. Þar við bætist, að lands-
sjóðurinn er í ábyrgð fyrir lánum
jafnt til atvinnulífsins sem íbúðareig-
enda, sem ekki geta staðið í skilum,
og mun sá skellur líklega kosta hann
allt að 3,7 milljarða ísl. kr. á þessu
ári. I fjárlögunum er hins vegar að-
eins gert ráð fyrir 745 millj. kr.
Landsstjórnin missti meirihlutann
þegar Sjálfstýriflokkurinn gekk úr
skaftinu og vildi ekki styðja sparnað-
artillögur samstarfsflokkanna,
Fólkaflokksins, Þjóðveldisflokksins
og Kristilega þjóðarflokksins, og tók
þá Jogvan Sundstein lögmaður strax
upp viðræður við Sambandsflokkinn
og Jafnaðarmannaflokkinn. Lengi
leit þó út fyrir, að ekki yrði hjá nýj-
um kosningum komist.
Nú hafa mál hins vegar skipast á
þann veg, að Sambandsflokkurinn
vill í stjórn þótt ekki sé enn ljóst
hvernig honum og Þjóðveldisflokkn-
um tekst að lynda saman. Sá síðar-
nefndi vill taka úr höndum Dana sem
flest mál, til dæmis þjóðkirkjuna,
lögregluna og dómstólana, en sá
fyrrnefndi vill fara sér hægt í þeim
efnum. Raunar er fullyrt, að í viðræð-
um sambandsmanna við hina flokk-
ana, Fólkafiokk og Þjóðveldisflokk
því að kristilegir verða ekki með,
hafi þeir krafist þess, að allt tal um
aukna sjálfstjórn Færeyinga verði
iátið niður falla. Þessir þrír flokkar
hafa 21 mann af 32 á Lögþinginu.