Morgunblaðið - 15.06.1989, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ 1989
Heimilislaus iþrótt
efitir Jónas Egilsson
Fijálsíþróttir eru ein vinsælasta
íþróttagreinin sem stunduð er á ís-
landi og líklega sú útbreiddasta í
veröldinni. Bygging mannvirkja fyrir
þessa íþróttagrein hefur setið á hak-
anum og erum við a.m.k. 15-20
árum á eftir nágrannaþjóðum okkar.
Nú er svo komið að ekki er til
völlur á landinu sem uppfyllir lág-
markskröfur Alþjóða fijálsíþrótta-
sambandsins (IAAF) til keppni. Mal-
arvellir voru fullnægjandi í eina tíð,
en svo er ekki lengur. Jafnvel Færey-
ingar hafa gert sér grein fyrir þróun-
inni og vígja í sumar nýjan fijáls-
íþróttavöll með gerviefni með átta
hlaupabrautum.
Við íslendingar höfum gjörsam-
lega setið eftir í rásblokkunum, ef
svo má að orði komast, hvað fijáls-
íþróttaaðstöðu varðar. Mosfellingar
ganga fremstir í að snúa þessari
þróun við, en á næsta ári verður
vígður þar nýr fijálsíþróttavöllur með
gerviefni.
Eg hef víða reynt að koma þeirri
skoðun minni á framfæri, að fijáls-
íþróttir hér á landi verði ekki sam-
keppnisfær íþróttagrein, hvorki á
alþjóðamælikvarða né í samanburði
við aðrar íþróttagreinar hérlendis,
fyrr en aðstæður verða sambærileg-
ar. Ég óttast að aðstöðuleysi fæli
ungt fólk frá íþróttinni og okkar
keppnisfólk til útlanda til æfinga og
keppni.
Síðan 1967 hefur gerviefni rutt
sér til rúms á fijálsíþróttavöllum í
heiminum, en það ár var lagt gervi-
efni á fijálsíþróttavöll San José State
University í Kaliforníu í Banda-
ríkjunum. Á Ól. ’68 í Mexíkó er síðan
keppt fyrst á alþjóðlegu stórmóti
með gerviefni. Reykjavíkurborg
ræðst í lagningu gerviefnisbrautar
seint á síðasta áratug. Sá völlur var
bylting á aðstöðu okkar fijálsíþrótta-
manna. En sá draumur entist
skammt. Völlurinn var ekki nægilega
vel lagður og hefur verið í lamasessi
í mörg ár. Verður sú sorgarsaga
ekki rakin frekar hér.
Gildi íþrótta
íþróttir skipa veglegan sess í hug-
um fólks, ekki síður en tónlist og
fagurbókmenntir. Mörg íjölmenn-
ustu mannamót nú til dags eru ein-
mitt íþróttakappleikir og ekki síst
almenningshlaup. Flest okkar hafa
átt sín uppáhaldsíþróttalið og
íþróttamann. Sífellt fleiri stunda
ýmiss konar íþróttir sér til heilsubót-
ar.
Með aukinni velmegun, innisetu
og frítíma, eykst þörfin á líkams-
hreyfingu. Við íslendingar höfum
ekki verið eftirbátar annarra í þátt-
töku í almenningsírþóttum. Er að-
sókn okkar að sundstöðum og skíða-
svæðum dæmi um það.
Hlutverk höfiiðborgar
Flestar stærri borgir leggja mikið
kapp á að íþróttamannvirki séu sem
veglegust og þær keppast um að
halda alþjóðleg mót af öllu tagi.
Slegist er um að fá að halda
keppni eins og Ólympíuleika, heims-
meistaramót, Evrópumeistaramót og
riðlakeppnir. Má þar minna á „slag“
okkar við Svía um að fá að halda
HM í handbolta. Öll erum við stolt
yfir því að einvígi Fischers og
Spasskys var haldið hérlendis. Hver
man ekki eftir allri athyglinni vegna
fundar Reagans og Gorbatsjovs í
Höfða? Island komst í heimspressuna
og ferðamannastraumurinn jókst í
kjölfarið. Slíka athygli vilja allir fá.
Alþjóðlegt íþróttamót kalíar á slíka
athygli.
Ér ríkisstjómin og borgarstjóm
Reykjavíkur samþykktu á sl. ári að
Jónas Egilsson
„Hér á landi er veitt
hlutfallslega minna
Qármagn til uppbygg-
ingar íþróttamann-
virkja en hjá nokkru
öðru ríki hins vestræna
heims. Nú er mál til
komið að gefa okkar
bestu íþróttamönnum
tækifæri til þess að
stunda sína íþrótt hér á
landi.“
Ieggja sameiginlega í byggingu nýrr-
ar fþróttahallar í Reykjavík, þá gerðu
viðkomandi ráðamenn sér fyllilega
gréin fyrir því hversu mikil land-
kynning það verður að halda hér
heimsmeistarakeppnina í handbolta.
Aðstaðan ekki boðleg
Fijálsíþróttasamband íslands hef-
ur ekki getað boðið erlendum kepp-
endum til leiks hér á landi því aðstað-
an er úrelt. Annaðhvort er um að
ræða malarvelli eða ónýtan gervigra-
svöll. Árið 1985 var C-riðill Evrópu-
keppninnar haldinn í Reykjavík með
undanþágu frá IAAF. Reyndar er svo
komið að við íslendingar getum ekki
tekið þátt í alþjóðlegu samstárfí, því
það felst ekki bara í því að keppa
erlendis, heldur líka bjóða erlendum
þátttakendum til keppni hér heima.
Grand Prix keppnin í fijálsíþrótt-
um hefur staðið í nokkur ár. Úm er
að ræða keðju fijálsíþróttamóta þar
sem flestar fijálsíþróttastjörnur
heimsins mæta. Árlega eru slík mót
haldin í Osló, Stokkhólmi og Helsinki
og með því að koma aðstöðunni hér-
lendis í gott horf gætum við haldið
slík mót. Fleiri alþjóðleg mót standa
til boða, s.s. Norðurlandakeppni
unglinga, fjölþrautakeppnir, kast-
landskeppnir, en einungis ef aðstað-
an væri boðleg.
Flýja aðstöðuleysið
Aðstaðan er reyndar svo léleg að
flestir metnaðargjarnir íslenskir
fijálsíþróttamenn hafa sett sér það
markmið að komast til útlanda í skóla
til þess að geta æft við boðlegar
aðstæður. Slíkt kostar sitt fyrir þjóð-
arbúið. Fjarvera okkar afreksmanna
hefur slæm áhrif á uppbyggingar-
starf fijálsíþróttafélaganna og gert
öll mót hérlendis svipminni.
Ríkisvaldið til trafala
Er það von mín að með nýrri
tekju- og verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga, sem tekur gildi um
áramót, að sveitarfélögin hefji stórá-
tak í uppbyggingu fijáls-
íþróttaaðstöðu hérlendis. Þá þurfa
þau ekki lengur að bíða eftir sam-
þykki og greiðslum frá ríkissjóði, sem
annars á að greiða 50% byggingar- -
kostnaðar íþróttamannvirkja til
kennslunota á móti sveitarfélögun-
um. Þessar greiðslur miðast einungis
við einhveija lágmarksstærð íþrótta-
húsa og ef sveitarfélögin vilja byggja
stærri hús verða þau að leggja fé til
þess sjálf. Sveitarfélögin fá þessar
endurgreiðslur bæði seint og illa frá
ríkinu í óverðbættum krónum.
Áætlað er að greiðslur ríkisins
nemi um 20% af heildarbyggingar-
kostnaði íþróttahúsa, en það á þó
að greiða 50% skv. lögum.
Er því spurning hvort ríkið hafi
ekki meiri tekjur, með söluskatti og
öðrum gjöldum af vinnu og efni,
heldur en það leggur í byggingu
íþróttamannvirkja. Ríkið hefur, með
öðrum orðum, dregið lappirnar í
þessu samstarfí við sveitarfélögin.
Því gegnir furðu að ráðherra haldi
því fram að með því að færa þessi
verkefni til sveitarfélaganna, að sam-
dráttur verði í uppbyggingu íþrótta-
mannvirkja. Sá hinn sami ætti að
kynna sér þessi mál betur.
Framtíð Laugardalsvallar
Undirritaður átti sæti í sérstakri
nefnd fyrir hönd Fijáisíþróttaráðs
Reykjavíkur á síðasta ári, sem gerði
tillögur um framtíðarfyrirkomulag
fijálsíþróttaaðstöðu í Laugardal.
Þessi nefnd var sett á laggirnar fyr-
ir frumkvæði formanns íþrótta- og
tómstundaráðs Reykjavíkur, Júlíusar
Hafstein borgarfulltrúa. í tillögum
nefndarinnar var gert ráð fyrir að
núverandi fijálsíþróttavelli yrði kom-
ið í viðunandi horf. Þar er átt við
að hann uppfylli lágmarkskröfur Al-
þjóðafijálsíþróttasambandsins um
aðbúnað og gæði. Þessi völlur yrði
aðallega notaður til æfinga og fyrir
minni móL
Jafnframt því sem núverandi
fijálsíþróttavöllur yrði lagfærður yrði
gerviefni lagt á hlaupa- og atrennu-
brautir á aðalleikvangi Laugardal-
svallar. Hann yrði aðalleikvangur
Reykjavíkurborgar, bæði fyrir úr-
slitaleiki í knattspyrnu og stærri
fijálsíþróttamót.
Nýlega er lokið úttekt á ástandi
vallarins og er vonandi ekki langt
að bíða niðurstöðu um úrbætur. Von-
andi hefjast framkvæmdir í kjölfarið.
Það ætti að vera metnaðarmál for-
ystumanna borgarinnar að hér sé
fullkomin aðstaða til iðkunar fijáls-
íþrótta.
Einn völlur ekki nóg
Einhver kynni að spyija hvort
ekki dygði einn völlur. Slík spurning
á fullan rétt á sér og skal reynt að
svara henni hér. Núverandi fijálsí-
þróttavöllur er frekar óaðlaðandi
bæði fyrir keppendur og áhorfendur.
Lega hans er frekar óhagstæð fyrir
keppni, ekki var tekið tillit til ríkjandi
vindátta þegar brautin var lögð.
Vegna tíðra knattspymuleikja
myndu fijálsíþróttaæfingar falla nið-
ur þegar þeir fara fram. Slíkt er
ekki boðlegt fyrir okkar íþróttamenn.
Stærri fijálsíþróttamót kalla á sér-
stakan upphitunarvöll við hlið
keppnisvallar. Eins og gefur að skilja
gengur ekki að hita upp, taka hraða-
aukandi spretti, stört o.s.frv. á velli
þar sem keppni er í fullum gangi.
Landsbyggðin
Fijálsíþróttastarfssemi á lands-
byggðinni fer að langmestu leyti
fram á grasvöllum þ.m.t. á Laugar-
vatni þar sem íþróttakennaraskóli
íslands er. Malarvellir með 400
metra hlaupabraut eru í Kópavogi,
Hafnarfírði, Keflavík, á Selfossi,
Egilsstöðum, Raufarhöfn, Húsavík,
Akureyri, Blönduósi, Hvammstanga
og í Stykkishólmi. Ástand þessara
valla er mjög misjafnt og fer það
eftir viðhaldi og áhuga á hveijum
stað fyrir sig. Annars staðar þ.m.t.
á Höfn og í Borgarnesi eru til styttri
malarbrautir.
Á öðrum stöðum þ.m.t. í Vík, á
Klaustri, Eiðum, í Ásbyrgi, Lundi,
Skagafirði og í Húnavatnssýslu eru
tímabundnir grasvellir, þ.e. brautir
eru markaðar á grasfleti.
Nokkrir vellir með 400 m hring
eru þó í byggingu. Tveir vellir verða
teknir í notkun í sumar í Vestur-
Skaftafellssýslu, annar í Pétursey en
hinn á Klaustri. í Engihlíðarhreppi í
Austur-Húnavatnssýslu vinnur Úmf.
Vorboðinn að gerð malarvallar. Þá
eru Borgnesingar að Ijúka við bygg-
ingu nýs vallar. Vonandi sýna yfir-
völd þar þá fyrirhyggju að leggja
gerviefni á völlinn. Til þess að ekki
fari fyrir þeirri fjárfestingu eins og
víða annars staðar; að völlurinn íjúki
ekki út á Faxaflóa og verði ónothæf-
ur á tveimur til þremur árum.
Forystuleysi ÍSÍ
Störf stjórnar Iþróttasambands
íslands eru margvísleg og fjölbreytt,
eins og skýrslur hennar gefa til
kynna, þó mikið pláss fari í útlistun
á gjöfum og utanferðum stjómar-
manna. ÍSI á að vera málsvari
íþróttahreyfingarinnar gagnvart
ríkisvaldinu og beijast fyrir því að
aðstaða til æfinga og kepgni sé full-
nægjandi. En forysta ÍSÍ hefur
brugðist í því hlutverki. Það sem
áunnist hefur í aðstöðumálum er að
þakka héraðssamböndunum eða fé-
lögunum. Nú síðast sérsamböndum.
EITT MERKI
- ÓTAL GERÐIR
Það fást yfir 20 gerðir af
MAZDA 323, ein þeirra hentar
þér örugglega.
Til dæmis MAZDA 323 SUPER
SPECIAL HATCHBACK:
• Nýtt glæsilegt útlit.
• Lúxusinnrétting, nóg pláss
fyrir höfuð og hné.
• 1.3 L eða 1.5 L vélar.
• Fæst 5 gira eða sjálfskiptur.
• Belti við öll sæti og dagljósa-
búnaður.
• Sérlega hagstætt verð.
Athugið sérstaklega:
Greióslukjör viA allra hæfi!
Opið á lougardögum frá kl. 10-16
BILABORG HF.
FOSSHÁLSI 1. S 68 12 99.