Morgunblaðið - 22.12.1989, Blaðsíða 19

___________________M0KG11NBI.AÐU) FÖSTUDAGUR %2. DESEMBEP j9§9
ÆVIFERILL CAESARS
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Michael Grant: Sesar. Dagur
Þorleifsson íslenskaði. Bókaút-
gáfan Öm og Örlygur. Reykjavík
1989. 232 bls.
Höfundur þessarar myndarlegu
bókar, Michael Grant, er prófessor
í húmanískum vísindum (hvemig
svo sem ber að skilja það) við Edin-
borgarháskóla. Hann hefur áður
ritað nokkrar bækur um fornöld og
hefur a.m.k. ein þeirra (Neró) kom-
ið út í íslenskri þýöingu.
í þessari bók rekur hann ævifer-
il Júlíusar Caesars (f. 100 f.Kr., d.
44 f.Kr.), einhvers hins allra fræg-
asta einræðisherra mannkynssög-
unnar. Það er að sjálfsögðu mikil
og merkileg saga, sem haldið hefur
huga fjölmargra föngnum í tvær
þúsundir ára. Öldum saman hafa
menn spurt: Hver var Caesar eigin-
lega? Hvemig var sá maður gerð-
ur? Kom hann til góðs eða ills? Eins
og aðrir hef ég auðvitað lesið sitt-
hvað um þennan merkismann, allt
frá hinum fyrstu fátæklegu kynnum
mínum af honum í mannkynssögu
Þorleifs H. Bjamasonar. Og eitt-
hvert hrafl var lesið á latínu úr
Gallastríðum hans. A.m.k. situr enn
eftir (hvort sem rétt er með farið
eða ekki): Gallia est omnes divisa
in partes tres quorum unam in-
colunt Belgae... En í sannleika
sagt hefur blessaður höfðinginn
samt alltaf verið mér fremur þoku
hulinn.
Michael Grant er bersýnilega
góður leiðsögumaður og öðmm bet-
ur til þess falinn að leiða menn um
þessu myrku og fomu stigu. Hann
virðist vera svo handgenginn fortíð-
inni og hún er svo lifandi í huga
hans að það gefur honum frábært
vald yf ir flóknu efni. Og svo sannar-
lega er saga Rómarveldis margþætt
og flókin á þessu tímabili. En í frá-
sögn Grants verður allt ljóst og
skýrt. Það er t.a.m. fyrst núna sem
mér finnst ég átta mig á hvers
konar landsvæði Gallía var og
hvemig hún greindist eftir þjóð-
flokkum (fyrir utan partana þijá!)
og hvað Caesar var eiginlega að
gera þar. Mér var a.m.k. ekki nægi-
lega Ijóst áður að hann var þar
fremur öðm í persónulegum erind-
um.
Michael Grant er gæddur þeirri
náðargáfu að geta ritað um fræði-
legt efni á einstaklega lipran, lif-
andi og aðgengilegan hátt. Og þeg-
ar sá eiginleiki er samfara miklu
valdi á efni hlýtur að verða úr því
góð bók. Það er því ekkert álitamál
að sú bók sem ég hef hér fyrir fram-
an mig er góð, efnismikil, vel skrif-
uð og skemmtileg aflestrar. Hún
veitir okkur innsýn í manngerð
Caesars: ofurmetnað hans,
lífsþorsta, dýrslega grimmd og
valdafíkn, útspekúleraða mildi þeg-
ar við átti, leiftrandi gáfur og snilli
og líklega mikinn umbótavilja. Hún
sýnir okkur hvemig Caesar nýtti
þau færi sem honum buðust á rétt-
an hátt, en jafnframt að lokasam-
særið gegn honum var nánast óhjá-
kvæmileg afleiðing þess sem á und-
an var gengið. Fyrir mig er túlkun
höfundar á Caesari og gerðum hans
mun dýpri og trúverðugri en það
sem ég hef áður lesið og því nýstár-
leg.
Þess er einnig að geta að lýsing-
in á samtíma Caesars er mjög skýr
og velgerð.
Eins og þessi saga er sögð hér
er hún talsvert lærdómsrík fyrir
nútímamenn og sérstaklega finnst
mér ástæða til að mæla með henni
við skólafólk, því að hún er einstak-
lega vel fallin til þess að vekja sögu-
legan áhuga.
Þýðing Dags Þorleifssonar er
áferðargóð og lipur og fann ég ekki
á henni hnökra sem orð er á ger-
andi. Taka skal þó fram að ég hef
ekki átt þess kost að bera þýðingu
saman við frumtexta. Eins og vera
ber notar hann þýðingu Páls Sveins-
sonar á Gallastríðum þar sem í þau
er vitnað og þýðingu Helga Hálf-
danarsonar á tilvitnun í Júlíus Caes-
ar Shakespeares. Allmargar aðrar
tilvitnanir eru í verk latneskra höf-
unda og verður að gera ráð fyrir
að bókarþýðandi hafi gert þær, þar
sem ekki er annars getið.
Kannski er það sérviska mín
byggð á gömlum vana að ég kann
heldur illa við að sjá Caesar ritað
Sesar og þó enn frekar Cicero sem
Síseró og Tacitus sem Tasitus (sem
ég hef raunar alltaf borið fram
Takitus) o.s.frv.
Talsvert er af myndum og kortum
í bókinni og vel er frá henni gengið
á allan hátt af hálfu útgefanda.
__________________J2
Pétur Jóns-
son RE með
metrækjuafla
PÉTUR Jónsson RE fékk met-
rækjuafla, 185 tonn á 26 dögum,
í síðustu veiðiferð sinni. Aflaverð-
mætið er 29 milljónir króna og
hásetahluturinn 490 þúsund krón-
ur. Skipið fékk aflann aðallega við
hafísröndina.
„Stór hluti aflans fékkst í fjórum
góðum skoturn," sagði Bjarni Sveins-
son skipstjóri á Pétri Jónssyni RE í
samtali við Morgunblaðið. „Við
keyptum rækjukvóta og erum búnir
að veiða rúmlega 700 tonn af rækju
í 8 veiðiferðum á þessu ári en okkur
var úthlutaður um 170 tonna kvóti.“
Gagnlegar gjafir á góðu verði hjá Eltingsen!
Nokkur dæmi:
Norsku STIL ullarnærfötin úr
85% Merino ull og 15% nylon.
Bolir frá kr. 1,115- tll kr.
1.999-. Buxur frá kr. 1.256-
til kr. 1.995-.
Loðfóðraður galll, þægllegur,
hlýr og sterkur vtnnugalU. Verð
frá kr, 9.775-
Svissneskir vasahnffar, margar
gerðlr. Elnnig leðurhulstur.
Dæml um verð: Velðlhnífur
kr. 1.877-. útlleguhnffur
kr. 1.371-.
Nú fást STIL ullarnærfötin .
einnig fóðruð fyrlr þá sem ekkl
þola uU næst sér.
Buxur frá kr. 1.471- til 2.091-.
Bollr frá kr. 1.648- tll 2.298-.
Hanskar og íúfíur fyrir
böm og fullorðna.
Verð frá kr. 510—
Svissnesk hnffaparasett.
6 stk. gafflar og hnffar
kr. 3.628—
6 stk. skeiðar kr. 1.224-.
6 stk teskelðar kr. 1.026-.
Heilsufatnaður frá Ffnull. Dæmi
um verð: Mitttsskjói kr. 1.397-.
axlaskjól kr. 1.145—.
hnéskjól kr. 996-.
Loftvog, rakamællr og hitamæi-
Ir. Sumar stærðlr elnnig með
klukku. Verð frá kr. 2.220- tll
kr. 10.880-
Enskir Aladdin lampar:
Borðlampi kr. 7,155-.
Hengllampl kr, 4.650-.
Kappklæðnaður á börn og
fullorðna frá 66°N.
Blússur frá kr. i.445- til kr,
2.958-. Buxur frá kr. 1.326- U1
kr. 2.237-.
Snjósleðagalli frá 66°N með
tvöfaldrl fsetu og ytrabyrði úr
vatnsheldu nylonefni.
Kr. 16.738-
Skip í fíösku frá Mayfíower.
Margar gerðlr af þessum
elgulegu gripum. Verð frá
kr. 2.816- til 9.980-
Amerfsk Maglite vasaljós, með
halogen peru. Innlfaldar eru
rafhlöður og varapera. Kr,
1.635-ogkr. 1.961-.
Verkfærakassar frá USAG, 6
stærðlr. Verð frá kr. 1.220-
til kr. 7.559-
Silva áttavltar fyrir bátlnn frá
kr. 8.680-. í fjallaferðlna
kr, 1.270-.
atLtLaaQsaa
SENDUM UM ALLT LAND
Póstverslun sími (91) 14605
Greiðslukortaþjónusta.
Grandagarði 2, Reykjavík, sími 28855