Morgunblaðið - 26.07.1990, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. JÚLÍ 1990
13
Keilisnes fullnægir engum
um um atvinnuppbyggingu
eftir Tómas Inga
Olrich
Minnisblað ráðgjafarnefndar iðn-
aðarráðuneytisins um staðarval ál-
vers hefur með einhveijum hætti
borist fjölmiðlum og orðið tilefni
fréttaflutnings. Til þess hefur ráð-
gjafarnefndin örugglega ekki ætl-
ast, því ótímabært er með öllu að
bera upplýsingar á borð við þær,
sem þar er að fínna fyrir almenn-
ing, og móta þannig villandi hug-
myndir um forsendur staðarvalsins.
í fréttum af efni skýrslunnar er
fullyrt að stofn- og rekstrarkostn-
aður sé lægri við Keilisnes en Eyja-
fjörð og Reyðarfjörð. Ennfremur
er fullyrt að Keilisnes fullnægi öll-
um skilyrðum Atlantsálhópsins.
Ekkert af þessu liggur endanlega
fyrir.
Dysnes er sá staður sem mestar
upplýsingar eru til um. Þó voru þær
upplýsingar unnar án tillits til þess
stækkunarmöguleika, sem farið var
fram á af hálfu Atlantsálhópsins í
vor. Þegar sú lóð, sem fyrirhuguð
var fyrir álver á Dysnesi, var stækk-
uð til vesturs, varð þar fyrir mýri.
Hún hefur hleypt talsvert upp
kostnaðarliðum við jarðvegsvinnu
vegna mannvirkjanna. Nú er hins
vegar verið að athuga aðra lóð við
Dysnes. Er því út í hött að fullyrða
á þessu stigi málsins, að stofn- og
rekstrarkostnaður verði meiri að
Dysnesi en á Keilisnesi vegna
grunns undir mannvirkin.
Alimargir þættir, er hafa áhrif á
byggingar- og rekstrarkostnað ál-
vers eru í athugun og endurskoðun.
Má meðal þess nefna kostnað vegna
vinnubúða.. Mér er og kunnugt um
að m.a. eigi eftir að reikna nánar
út kostnað vegna aðflutts vinnu-
afls, og er líklegt að þar komi fram
Tómas I. Olrich
„Það er með öllu ótíma-
bært að fullyrða að
Keilisnes fullnægi öll-
um skilyrðum Atlants-
hópsins. Hins vegar er
hægt að fullyrða að
Keilisnes fullnægi eng-
um skilyrðum um eðli-
lega uppbyggingu at-
vinnulífs á Islandi.“
atriði, sem reikna megi Dysnesi til
tekna.
Lítils háttar munur á stofnkostn-
aði skiptir væntanlega ekki sköpum
um staðsetningu álvers. Verulegur
munur á fyrirsjáanlegum rekstrar-
kostnaði er hins vegar mikilvægur
þáttur í augum viðsemjandans. Atl-
antsálhópurinn hefur gefíð til kynna
að rekstrarkostnaður, sá kostnaður
sem fyrirtækið verður að búa við
til lengri tíma, skipti meira máli en
stofnkostnaður. Höfn við Dysnes
er talin kosta 420 milljónir. Við
Keilisnes er áætlaður kostnaður
800 til 900 milljónir. Sveitarfélögin
munu kosta byggingu hafnarmann-
virkja og standa straum að þeirri
fr'amkvæmd með hafnargjöldum.
Það gefur augaleið að höfn við
Keilisnes krefst mun hærri hafnar-
gjalda en höfn við Dysnes. Slíkur
mismunur hlýtur að vera Dysnesi
verulega í hag þegar rætt er um
rekstrarkostnað álversins.
Margt er enn óljóst að því er
varðar Keilisnes, enda liggja ekki
fyrir um það svæði eins nákvæmar
upplýsingar og um Dysnes. Ekki
er ljóst hvað - undir hraunlaginu
felst; sjávarmælingar eru ófull-
nægjandi, og þar af leiðandi er
nokkur óvissa um hafnarmannvirki.
Þannig getur lóðarkostnaður og
hafnakostnaður hækkað talsvert og
því með öllu ótímabært að birta
almenningi upplýsingar um for-
sendur staðarvals.
Reykjanes er virkt eldfjalla-
svæði. Þar eru jarðskjálftar tíðir. Á
tíu ára tímabili, 1966 til 1977, voru
þar 14 jarðskjálftar sem mældust
um eða yfir 4 stig á Richter. Hvað
kostar að styrkja mannvirkin gegn
jarðskjálftum? Hvaða áhrif hefur
það á stofn- og rekstrarkostnað?
Þau atriði, sem hér hafa verið
nefnd, eru tínd í þeim tilgangi að
benda á, hversu óheppilegt og vill-
andi það er að almenningur myndi
sér skoðun um staðarval álvers á
grundvelli þess minnisblaðs, sem
að l'raman er getið.
Álverið mun hafa í för með sér
gífurlega fjárfestingu. Sem slikt
mun það hafa úrslitaáhrif á byggða-
þróun í þessu landi næstu tuttugu
árin og jafnvel lengur. Þeir, sem
skilyrð-
á Islandi
hafa notið góðs af uppbyggingu
stóriðju, svo sem Hafnfirðingar og
þeir sem njóta nálægðar við Grund-
artangaverksmiðjuna, ættu að sýna
því skilning, hve mikilvægt stað-
arvalið verður fyrir byggðaþróun á
íslandi.
Forsætisráðherra, iðnaðarráð-
herra ásamt ríkisstjóminni allri
standa frammi fyrir tveimur val-
kostum. Þeim býðst einstakt tæki-
færi til að . stórefla atvinnulíf á
landsbyggðinni með staðsetningu
álversins. Ef Steingrímur Her-
mannsson og ráðherrar hans í ríkis-
stjórn taka hinn kostinn og kjósa
að staðsetja álver við Keilisnes,
munu þeir koma af stað skriðu, sem
hvorki þeir né aðrir munu stöðva.
í því tilfelli er það skylda Alþingis
að hindra slíka gjörð.
Því hefur verið haldið fram að
það sé „landsmál" að fá hingað
orkufrekan iðnað. Það er rétt. Hitt
er þó ekki minna landsmál hvar
þeim iðnaði verður valinn staður.
Staðarvalið varðar þróun íslensks
samfélags í nútíð og framtíð.
Það er með öllu ótímabært að
fullyrða að Keilisnes fullnægi öllum
skilyrðum Atlantsálhópsins. Hins
vegar er hægt að fullyrða að Keilis-
nes fullnægi engum skilyrðum um
eðlilega uppbyggingu atvinnulífs á
íslandi.
Höfundur er menntaskólakennari
á Akureyri.
BONUS
BORGARl
QcBðorvöiur é
AOft ■ tOi"
■ Bananat ...
KjúWingarptkg. T| ftl 1 _
Lambogrtllsneiðar pt.kg.M-_
Sykur2kg...........
NOPAþvoltaefni 75 di

RynkebylOOXáv
Innkaupapoki (Big Bag)
tm"
a séistðku Wboðsvetði.

KAUPSTAÐUR
/yx
AI1KUG4RIHIR