Morgunblaðið - 26.07.1990, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. JULI 1990
Sonur Brandos látinn laus
gegn geysihárri tryggingu
Los Angeles. Reuter.
CHRISTIAN Brando, sonur leik-
arans Marlons Brandos, verður
látinn laus úr fangelsi gegn 10
milljón dollara (600 milljóna ÍSK)
tryggingu samkvæmt úrskurði
dómara, sem kveðinn var upp í
gær. Christian er ákærður fyrir
að hafa myrt unnusta hálfsystur
sinnar. Upphæð tryggingaríjár-
ins, er sögð sú hæsta í sögu Kali-
forníu-ríkis. Christian var einnig
gert að skila vegabréfi sínu.
Réttarheimildir sögðu í gær að
Marlon Brando myndi geta reitt
fram tryggingaféð og að Christian
yrði sleppt innan sólarhrings. Lög-
fræðingur Marlons Brandos sagði
að hann myndi veðsetja hús sitt í
Hollywood, sem metið er á 5 millj-
ónir dollara. Þar hefur hann búið í
33 ár og þar var verknaðurinn
framinn 16. maí sl.
Christian er ákærður fyrir að
hafa myrt Dag Drollet frá Haiti,
kærasta Cheyenne Brando. Christ-
ian viðurkennir að hafa skotið Drol-
let en segir það hafa verið slys. í
yfirlýsingu sem Christian gaf lög-
reglunni sjálfviljugur eftir atvikið
segist hann hafa skotið Drollet en
ekki viljandi.
Hálfsystir Christians, Cheyenne,
sem var tilefni þrætu þeirrar sem
leiddi til voðaskotsins, fæddi barn
Drollets í lok júní og er það fyrsta
barnabarn Marlons Brandos. Hún
hefur verið færð í geðsjúkrahús á
Tahiti eftir að hafa verið ákærð
fyrir að hafa verið í vitorði með
morðingja. Ekki hefur verið ákveðið
hvenær verður réttað í máli hennar.
Reuter
Marlon Brando t.h. með syni sínum Christian í réttarsalnum.
Breytt gjaldeyrisstefiia í Sovétríkjunum:
Reuter
Ariane-flauginni skotið á loft í
Kourou í Frönsku Guyana.
Ariane skot-
ið upp eftir 5
mánaða hlé
Kourou, Frönsku Guiana. Reuter.
GEIMFERÐIR evrópsku geim-
ferðastofnunarinnar (ESA) hóf-
ust að nýju í fyrrinótt eftir fimm
mánaða hlé er 480 tonna Ariane-
flaug var skotið á loft frá skot-
palli í Frönsku-Guyana í Suður-
Ameríku.
Tæpri hálfri klukkustund eftir
geimskotið hafði flaugin komið
tveimur fjarskiptahnöttum, frönsk-
um og vestur-þýskum, á braut um
jörðu. Paul Quiles, samgönguráð-
herra Frakklands, fylgdist með
geimskotinu og sagðist aldrei hafa
haft jafn hraðan hjartslátt og rétt
áður en hreyflar flaugarinnar voru
ræstir.
Geimferðir ESA hafa legið niðri
frá því í febrúar er bilun varð í ein-
um hinna átta hreyfla Ariane-flaug-
arinnar með þeim afleiðingum að
granda varð henni skömmu eftir
að hún hóf sig á loft.
Braskarar sleppa við refsingu
leggi þeir gjaldeyriseign í banka
Moskvu. Reuter.
SOVÉTSTJÓRNIN hefur kynnt
áætlanir um róttækar breytingar
á ýmsum sviðum efnahagsmála í
því skyni að erlendur gjaldeyrir,
sem margir hafa safnað ólöglega,
komist í gagnið. Teknir verða
upp raunverulegir vextir og jafn-
framt verða öllum gefnar upp
sakir eigi þeir alþjóðlegan gjald-
eyri sem þeir hafa náð í með
svartamarkaðsbraski. Míkhaíl
Gorbatsjov Sovétleiðtogi hefúr
gefið út tilskipun þar sem m.a.
er sagt að í allri milliríkjaverslun
við ríki Comecon, efiiahags-
bandalags kommúnistarikja,
verði notaður alþjóðlegur gjald-
eyrir frá 1. janúar nk.
Stepan Sítaijan aðstoðarforsæt-
isráðherra, sem er formaður nefnd-
ar er ljallar um milliríkjaviðskipti,
sagði TASS-fréttastofunni sovésku
að áætluð gjaldeyriseign almenn-
ings væri sem svaraði 340 milljón-
um Bandaríkjadollara (um 20 mill-
jörðum ÍSK). Flestir hafa átt litla
möguleika á að eyða gjaldeyri í
landinu sjálfu en nú skal úr því
bætt. Keðja verslunarhúsa og versl-
anir í einkaeign munu fá að hafa
á boðstólum innfluttan varning og
ýmsar hágæðavörur, framleiddar
innanlands. Sítarjan sagði að sov-
éskir borgarar fengju nú að opna
gjaldeyrisreikninga án þess að
þurfa að gera grein fyrir því hvern-
ig þeir hefðu náð í féð. Sovétmönn-
um hefur um áratuga skeið verið
bannað að eiga erlendan gjaldeyri.
Samkvæmt kenningum komm-
únismans er vaxtataka ein af að-
ferðum kapítalista við að mergsjúga
öreigana; vextir hafa því annað-
hvort verið afar lágir í Sovétríkjun-
um eða alls engir. Sítrajan sagði
að ríkisstjórnin myndi endurskoða
stefnuna varðandi vexti á gjaldeyr-
iseign til að auka áhugann á því
að leggja féð í banka.
Samkvæmt áðurnefndri tilskipun
Gorbatsjovs verður samvinna í
efnahagsmálum við þróunarlöndin
framvegis byggð á „gagnkvæmum
hagsmunum og ávinningi.“ Taka
verði mið af raunverulegum styrk
Sovétríkjanna þegar veitt verði að-
stoð. Bandaríkjamenn hafa gagn-
rýnt Sovétstjórnina fyrir að biðja
um fjárhagsaðstoð Vesturlanda og
halda jafnframt áfram að dæla
styrkjum í bandamenn sína, einkum
Kúbveija, þar sem enn er við lýði
ómengaður harðlínu-kommúnismi.
Deila innan EFTA um frí-
verslun með fiskimjöl leyst
NORSKIR fjölmiðlar skýrðu í
gær frá því að til harðra deilna
hefði komið undanfarna daga í
Fríverslunarbandalagi Evrópu
(EFTA) um fríverslun með sjáv-
arafúrðir er gildir í bandalaginu
frá 1. júlí sl. Svisslendingar eru
í forsvari fyrir EFTA sem stend-
ur og að sögn Aítenposten
reyndu þeir að setja takmörk við
fríverslun með fiskimjöl af ótta
við að mjöl frá íslandi gæti ógn-
að innlendri fóðurframleiðslu.
Blaðið segir að Svisslendingar
hafi látið undan vegna einarðrar
andstöðu íslendinga er hlotið
hafi stuðning annarra EFTA-
þjóða, einkum Norðmanna.
Blaðið segir svissnesku fulltrú-
ana hafa gert lítið úr málinu eftir
Bretland:
Vinsældir fræði-
rits vekja undrun
St. Andrews. Frá Guðmundi H. Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
BESTI mælikvarðinn til að meta vinsældir bóka í Bretlandi er
sölulisti yfir nýjar bækur í sunnudagsblaðinu Sunday Times.
Bækur eru misjafiilega lengi á listanum. Um síðustu helgi vakti
athygli, að þar hafði ein bók verið í 100 vikur, þótt érfitt hefði
verið fyrir höfúndinn að fá nokkurn til að koma handritinu á
prent. Bókin snýst um tilveruna sjálfa og nefiiist á ísiensku Saga
tímans en á ensku A Brief History of Time - from the Big Bang
to Black Holes eftir Stephen W. Hawking.
Stephen Hawking er prófessor
í eðlisfræði við háskólann í Cam-
bridge, situr í sama embætti og
Sir Isaac Newton gegndi fyrir um
þremur öldum. Newton uppgötv-
aði þyngdarlögmálið og felldi eðl-
isfræði saman í eina heild, sem
stóðst fram á þessa öld. Afstæðis-
kenning Einsteins ruddi henni úr
sessi.
Hawking hafði einungis ritað
um fræðilega eðlisfræði fyrir aðra
fræðimenn, þar til hann skrifaði
Sögu tímans. I henni leitast hann
við að fella saman í eina heild
nútíma eðlis- eða heimsfræði, allt
frá eðlisfræði hinna smæstu ör-
einda til kenninga um upphaf og
endi himintungla.
Hawking sló hvergi af ná-
kvæmni, þótt hann væri að skrifa
fyrir almenning. Enda voru út-
gáfufélög ófáanleg til að gefa
bókina út, töldu hana allt of erfiða
fyrir almenning og fráleitt, að
bókin yrði söluvara. Hvert forlag-
ið á fætur öðru hafnaði handrit-
inu. Á endanum keypti Bantam-
bókaútgáfan það og hefur ekki
séð eftir einni krónu í þeim kaup-
um. Bókin hefur nú verið prentuð
17 sinnum og hefur selst í 550
þúsund eintökum.
Það er ekki auðvelt að átta sig
Stephen Hawking ásamt eiginkonu sinni og börnum.
á, af hveiju svo margt fólk hefur
keypt þessa bók og sennilega er
engin ein skýring rétt. En einn
þáttur í velgengni hennar er hetju-
Ieg barátta höfundarins við tauga-
sjúkdóm, sem er smám saman að
draga hann til dauða, nú eru hon-
um fáar hreyfingar lengur sjálf-
ráðar. Önnur ástæða er, að bókin
er augljóslega skrifuð af andleg-
um yfírburðum um dýpstu ráðgát-
ur í vísindalegri þekkingu nú-
tímans. Að þessu leyti er Hawking
eins og fyrirrennari hans, Sir Isa-
ac Newton, eða Galileo Galilei í
glímu sinni við heimsmynd fram-
tíðarinnar.
Við lestur bókarinnar vakna
líka spurningar, sem flestir menn
leita svara við, eins og: Er Guð
til? Svar Hawkings má orða svo,
að kannski sé hann til og kannski
ekki, en sé hann til, þá geti hann
ekkert gert. Svo virðist einnig,
að bókin hafi orðið nokkurs konar
trúarrit fyrir suma.
Saga tímans kom nýlega út á
íslensku hjá Hinu íslenska bók-
menntafélagi í lærdómsritaflokki
félagsins.
á og vísað á bug að þeir hafí látið
undan. Málið kom fyrst upp í
síðustu viku í sérfræðinganefnd
sem fjallaði í Genf um fríverslun
með sjávarafurðir. Fulltrúar íslands
voru Hannes Hafstein og Gunnar
Snorri Gunnarsson. 1 samtali við
Morgunblaðið sagði Gunnar að
málið hefði verið leyst í fyrradag
áður en fulltrúar EFTA-ríkjanna í
aðalsamninganefnd bandalagsins
vegna EFTA-EB-viðræðnanna
komu saman til tveggja daga fund-
ar með gagnaðilum sínum hjá EB
í Brussel til að meta stöðuna í við-
ræðunum. „Það má nú ekki gera
of mikið úr þessum deilum. Hið
rétta er að það kom upp fundinum
í Genf viss ágreiningur um túlkun,
Svisslendingar eru mjög nákvæmir
og vildu fara ofan í saumana á
þessu. Það leit út fyrir að þeir ætl-
uðu sér að takmarka eitthvað um-
fang fríverslunar en þetta reyndist
hægt að skýra út og ná samkomu-
lagi um á fundinum í gær. Þetta
féll allt í ljúfa löð hér,“ sagði Gunn-
ar. Hann bætti við að lausnin, sem
fengist hefði í viðræðum yfirmanna
sérfræðinganna, væri í fuliu sam-
ræmi við skilning Islendinga á
ákvæðinu um fríverslun.
Fulltrúar EB og EFTA sögðu í
gær eftir tveggja daga fund sinn
um evrópska efnahagssvæðið
(EES), aukna fríverslun og sam-
vinnu bandalaganna, að þótt hann
hefði verið gagnlegur og árangur
hefði náðst að undanförnu í störfum
undirnefnda bandalaganna væru
mörg vandamál óleyst. „Þetta mun
taka langan tíma og verður mjög
erfitt,“ hafði fréttastofa Reuters
eftir einum EFTA-fulltrúanum.
Talsmaður framkvæmdastjórnar
EB sagði bandalagið enn hafa mikl-
ar áhyggjur af undanþágum sem
EFTA-ríkin vildu gera á ýmsum
reglum væntanlegs innri markaðar
EB er komið verður á í árslok 1992.