Morgunblaðið - 26.07.1990, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. JÚLÍ 1990

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122.
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Kosningar í haust
að fjaðrafok, sem orðið hef-
ur í kjölfar niðurstöðu Fé-
lagsdóms í deilumáli BHMR og
ríkisstjórnarinnar má ekki verða
til þess, að við missum sjónar á
meginatriðum þessa máls. Nú
skiptir höfuðmáli að festa í sessi
þann árangur, sem náðst hefur
í verðbólgubaráttunni. Bresti
þau bönd nú, sem tekizt hefur
að koma á verðbólguna, líður
langur tími þar til ný tilraun
verður gerð. Gleymum því ekki,
að óðaverðbólgan hefur geisað
hér meira og minna látlaust frá
árinu 1972. Þeir, sem hafa orðið
verst úti í þeirri verðbólgu er
láglaunafólk. Það eru hagsmun-
ir félagsmanna BHMR ekki
síður en annarra launþega, að
verðbólgan verði kveðin niður.
Þess vegna sagði Morgun-
blaðið í forystugrein hinn 15.
júní sl.: „Um það verður ekki
deilt, að við núverandi aðstæður
mundi það hafa skaðleg áhrif á
framvindu efnahagsmála og at-
vinnumála, að launaflokka-
hækkanir BHMR kæmu til
framkvæmda á þessu stigi máls-
ins. Svo mikið hefur áunnizt í
baráttu við verðbólguna síðustu
misseri, að þeim árangri má
ekki stefna í voða. Atvinnu-
vegirnir hafa ekkert bolmagn til
að greiða hærra kaupgjald og
þjóðarbúið þolir ekki nýja verð-
bólguöldu. Skattgreiðendur hafa
heldur ekki efni á að greiða
starfsmönnum sínum hærri
laun.“
Niðurstaða Félagsdóms
breytir engu um þetta meginefni
málsins. Og athyglisvert er, að
yfirleitt eru viðbrögð bæði laun-
þega og atvinnurekenda á þann
veg, að nú verði að halda þann-
ig á málum, að baráttunni gegn
verðbólgu verði haldið uppi af
fullum krafti. Þannig segir Þóra
Hjaltadóttir formaður Alþýðu-
sambands Norðurlands í samtali
við Morgunblaðið í gær: „Með
þessari hækkun er hrundið af
stað víxlverkunum, sem munu
þegar á heildina er litið ekki
leiða af sér nokkra bót mála
fyrir nokkurn mann.“ Aðal-
steinn Jónsson, útgerðarmaður
á Eskifirði sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær um afleið-
ingar víxlhækkana: „Vextirnir
rykju upp og allar aðstæður yrðu
þannig, að ekki væri hægt að
reka nokkurt fyrirtæki."
Núverandi ríkisstjórn mark-
aði ekki þá stefnu í efnahags-
og kjaramálum, sem nú er svo
mikil samstaða um. Það gerðu
aðilar vinnumarkaðar. Samn-
ingar þeirra veittu ríkisstjórn-
inni hins vegar einstakt tæki-
færi til að koma efnahagsmálum
þjóðarinnar á réttan kjöl og ein-
dreginn stuðningur Sjálfstæðis-
flokksins við þessa stefnumörk-
un skapaði henni vinnufrið.
Nú liggur hins vegar ljóst
fyrir, að ríkisstjórnin hefur sjálf
klúðrað þessu tækifæri með
furðulegum hætti. Samningar
þeir, sem ráðherrar gerðu við
BHMR fyrir einu ári hafa verið
ótrúlega vitlausir og voru for-
sendur fyrir þeim endanlega
brostnar með kjarasamningun-
um, sem gerðir voru á almenn-
um vinnumarkaði í febrúarmán-
uði sl. Þá hafði ríkisstjórnin
tækifæri til að koma í veg fyrir
þá stöðu, sem nú er komin upp,
með lagasetningu á Alþingi.
Hún hafði það tækifæri einnig
um miðjan júní með því að setja
bráðabirgðalög, sem hún gerði
ekki. Með þessu aðgerðarleysi
hefur ríkisstjórnin stofnað í
hættu einni alvarlegustu tilraun
til að ná tökum á verðbólgunni,
sem gerð hefur verið í tæpa tvo
áratugi.
Undir lok kjörtímabils hafa
ríkisstjómir áður staðið frammi
fyrir miklum vanda í kjaramál-
um og efnahagsmálum. Áður
hefur sú spurning vaknað, hvort
efna ætti til haustkosninga til
þess að koma í veg fyrir óheilla-
þróun í efnahagsmálum. Reynsl-
an af því að gera það ekki er
slæm. Nú er mikið í húfi. Þess
vegna á ríkisstjórnin að gera
nauðsynlegar bráðabirgðaráð-
stafanir til þess að koma í veg
fyrir nýja kollsteypu í efnahags-
málum en tilkynna jafnframt,
að kosningar til Alþingis fari
fram í haust en ekki næsta vor.
Með því einu móti verður sú
óheillaþróun, sem nú er að hefj-
ast, stöðvuð. Þá verður komið í
veg fyrir, að stöðug átök um
kjaramál og ný verðbólgualda
einkenni stjórnmálabaráttuna í
haust og vetur og áreiðanlega
vaxandi óeining innan ríkis-
stjórnarinnar sjálfrar. Slík þróun
mundi leiða til þess, að ekkert
raunhæft yrði gert í efnahags-
málum fyrr en sumarið 1991 að
lokinni nýrri stjórnarmyndun og
þá heyrir sá árangur, sem náðst
hefur í verðbólgubaráttunni sög-
unni til.
Kosningar til Alþingis
snemma í haust, þing með nýtt
umboð og ríkisstjórn með nýtt
umboð skapa siðferðilegan og
pólitískan styrk til þess að tak-
ast á við þau vandamál, sem við
blasa. Núverandi ríkisstjórn hef-
ur ekki þennan styrk eftir það,
sem á undan er gengið. Forystu-
menn stjórnarflokkanna eiga í
þessari stöðu að sýna að þeir
láta þjóðarhag sitja í fyrirrúmi.
Séð yfir mannQöldann frá stærstu útisenunni við Place des Arts-torgið.
Alþjóðleg jasshátíð í M
Hljómsveitin Fifth Avenue, vinningshafar í Alkan-samkeppni jassleikai
Texti: Sigrún Harðardóttir
Montreal er mikil hátíðahalda-
borg og eru ein umfangsmestu
hátíðahöldin Alþjóðleg jasshátíð
sem haldin er á hverju sumri.
Þessi jasshátíð, Le Festival Int-
ernational de Jazz de Montréal,
er nú orðin sú umfangsmesta í
heimi og segja má, að hún sé að
vissu marki arftaki Newport-há-
tíðarinnar á austurströnd
Norður-Ameríku.
Þessi viðburður, sem Oscar Pet-
erson segir, að allir tali við sig um,
er hugsmíð félaganna Alain Simard
og André Ménard. Þetta ævintýri
byrjaði lítið í sniðum fyrir tíu árum
í borg, þar sem jassinn átti í vök
að verjast, þrátt fyrir að þessi sama
borg sé fæðingarstaður ýmissa
kunnra jassleikara, m.a. Oscars
Peterson og Bley-hjónanna.
Á síðastliðnum tíu árum hafa
allir þekktustu núlifandi hljómlist-
armenn jassins komið við í Mont-
réal. Má meðal annars geta að Mil-
es Davis hefur leikið á þessari hátíð
þrívegis og þar fyrir utan hannaði
hann auglýsingaplakat hátíðarinnar
fyrir tveimur árum.
„Le festival international de jazz
de Montréal" er jasshátíð, þar sem
jasssveiflan ómar inni sem 'úti frá
morgni til kvölds. í 10 daga eru
stræti miðbæjarins lokuð svo jass-
inn geti haft svigrúm í borginni. I
boði eru fjöldi innanhúss og utan-
húss tónleikar frá hádegi til mið-
nættis, jassþættir eru bæði í hljóð-
varpi og sjónvarpi, sérstök kvik-
myndasería um jass er í kvikmynda-
safninu að ógleymdum jassóminum
á veitingastöðum miðbæjarins.
Síðastliðið ár slóð hátíðin öll að-
sóknarmet. Áætlað var að um ein
milljón manns hafi fylgst með há-
tíðinni og yfir 2.000 tónlistarmenn
frá ýmsum löndum hafi skemmt
hátíðargestum. Fréttaflutningur af
þessari hátíð er alþjóðlegur og er
áætlað að hann nái til 25 milljóna
heimila um heim allan. Mörgum
tónleikum hátíðarinnar er sjónvarp-
að og sýndir í um 30 -löndum.
Hátíðarhöldin fóru fram í fimm
hljómleikahöllum og á sjö útipöllum
í grennd við Sainte-Catherine og
Saint-Denis göturnar í miðborg
Montréal. Á dagskrá voru um 70
innanhússtónleikar auk 250 tón-
leika, undir berum himni og var
aðgangur að utanhússtónleikum
ókeypis.
Stærstu tónleikarnir á sérstökum
útipalli voru við McGill-götu, með
hljómsveit Pat Metheny. Pat Meth-
eny, sem nefndur hefur verið óska-
bam Montréalbúa, hefur verið ár-
legur gestur hátíðarinnar og var
hann ráðgefandi hennar fyrir tveim-
ur árum. Tónleikar hans drógu til
sín um 100.000 áheyrendur og voru
það fjölmennustu tónleikar þessarar
jasshátíðar frá upphafi.
„Le festival international de jazz
de Montréai" er fjárstudd bæði af
borgaryfirvöldum og af ýmsum
einkaaðilum, þá sérstaklega af
ALCAN-álfélaginu, sem er þekkt
fyrir örlæti sitttil menningarmála.
Á síðasta sumri var tíu ára aU
mæli þessarar hátíðar haldið með
sérstaklega vandaðri dagskrá. Há-
tíðin var opnuð með sérstökum af-
mælistónleikum, þar sem augljós-
lega var reynt að víkka áhorfenda-
hópinn, með því að leiða saman á
eina tónleika jafn ólíka tónlistar-
menn og B.B. King og George Ben-
son. Má segja, að það eina, sem
þessir tónlistarmenn eigi sameigin-
legt sé, að hafa klassíska þekkingu
á „showbusiness“.
Konungur blúsins, B.B. King, var
ógleymanlegur og opnaði hann há-
tíðina með rafmögnuðu andrúms-
lofti, sem gaf djúpa innsýn í minn-
ingu jassins. Þetta sterka andrúms-
loft datt síðan niður með komu
George Bensons á sviðið. Ekki
verða hæfileikar Bensons sem
gítarleikara né útsetjara hér dregn-
ir í efa, en tónlist hans virðist nú
fljóta á yfirborðinu einu, og hurfu
áhorfendur smám saman á braut á
meðan á tónleikum hans stóð.
Opnunartónleikamir leiddu fram
Ray Charles og hljómsveit hans.
Ray Charles er einn af fastagestum
hátíðarínnar og lék hann í sérstakri
tónleikaseríu Alcan, í Place des
Arts-hljómleikahöllinni, þar sem
síðar komu fram Roberta Flack,
Astor Piazzola, Cleo Laine og John
Dankworth, Uzeb, Wynton Mar-
salis-kvartettinn með Ellis Marsalis,