Morgunblaðið - 29.01.1991, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. JANÚAR 1991
17
Svarið við vanda íslenskra
fjölmðla er ekki það að reyna að
setja regnhlíf yfir ísland eins og
Einar Kárason komst að orði á fundi
sem ég hélt um þessi mál sl. þriðju-
dag. Svarið er frekar það að grípa
til almennra aðgerða til þess að
styrkja íslenska menningu og
íslenska tungu sem grundvöil henn-
ar.
Það sem hefur verið
og verður gert
Það sem gert hefur verið í þeim
efnum er margt: Ég bendi á mál-
ræktarátakið sem sýndi meiri
áhuga íslensku þjóðarinnar á menn-
ingu sinni og tungu en nokkurn
hafði órað fyrir. Jarðvísindamenn
leita stundum eftir heitavatnsæðum
langtímum saman. Mér datt sú
samlíking í hug í málræktarátak-
inu: Við fundum æð sem sýndi
samnefnara íslensku þjóðarinnar —
samnefnarinn er málið, er tungan.
Það er ekki vafi á því að ein ástæða
þess að virðisaukaskattur var felld-
ur niður af bókum var umræðan í
málræktarátakinu. Það varð vakn-
ing. Þess vegna varð til pólitískur -
jarðvegur til að fella virðisauka-
skatt niður af bókum sem er ein
þýðingarmesta aðgerð síðari ára-
tuga til þess að styrkja íslenska
menningu, bókina og bóklesturinn,
margfalt þýðingarmeiri aðgerð en
öll reglugerðarákvæði. Fyrir utan
þetta sem hér hefur verið nefnt
má nefna margvíslegar aðgerðir af
smærra og stærra tagi: Stílverð-
laun, stuðning við útgáfu orðsifja-
bókar, stuðning við mállýskurann-
sóknir, ár læsis og fleira og fl eira.
Og nýlega hefur háskólaráð sam-
þykkt áætlun um málrækt og
íðorðasmíð í háskólanum. Með sam-
þykkt háskólans er stigið stórt skref
sem felur í sér viðurkenningu á því
aðalatriði að íslenskan lifir því að-
eins að hana megi nota um flest-
allt sem fólk fæst við og að fræði-
menn fái ekki lengur að afsaka sig
með erlendum hugtökum þegar
þeir tala hver við annan. Og senn
verður kynnt framkvæmdaáætlun
menntamálaráðuneytisins um
íslenskt mál og verður gerð grein
fyrir henni fljótlega.
En það er ekki nóg að gert.
Næsta meginverkefni okkar á þessu
sviði í menntamálaráðuneytinu er
framkvæmdaáætlun um þróun
íslenskrar tungu. Þar setjum við
okkur markmið: Hversu mikið á að
þýða af fræðiheitum, hvaða áhersl-
ur á að hafa í skólum landsins,
o.s.frv. Og síðast en ekki síst: Það
verður að tryggja það að þær stöðv-
ar sem hafa leyfi til að starfrækja
sjónvarp hér á landi flytji íslenskt
efni og í rauninni er engin vörn
til önnur en sú að íslensku stöðv-
arnar séu betri en aðrar. Það á
að vera forgangsverkefni þessara
stöðva að setja fjármuni í íslenskt
efni fremur en allt annað.
í upphafi var minnt á að „vörn-
in“ væri lykilorðið í umræðunni um
íslenska tungu. Við eigum að veij-
ast. En við eigum líka með skipuleg-
um hætti að sækja. Sá sem alltaf
er í vörn tapar smátt og smátt og
á að lokum hvergi skjól í sviptingum
samtímans. íslensk menning þarf á
því að halda að menn hafi kjark til
þess að reisa merki hennar alís stað-
ar og nú á að spyija: Hvernig getum
við notað alþjóðlegar breytingar til
þess að efla íslenska menningu.
Getur alþjóðleg þróun orðið nýr
aflgjafi íslenskrar menningar. Svar-
ið er já. Ef við þorum og hikum
ekki við að hagnýta okkur mögu-
leika og greinum aðalatriðin glöggt
frá aukaatriðum.
AFGASRULLUR
fyrir bílaverkstæði
Olíufélagið hf
603300
Dagblaðið Tíminn, sem hefur birt
snjallar greinar um íslensk menn-
ingarmál á síðustu misserum, skrif-
ar um að ég hafi staðið fyrir aðför
að íslenskri menningu með reglu-
gerðarbreytingunni 17. janúar sl.
Það versta við grein Tímans er það
að hún er nafnlaus og þar af leið-
andi ekki marktæk. En þeir sem
tala máli íslenskrar menningar
þurfa helst að þora að koma fram
undir nafni. Það er vísari vegur til
sigurs en heimóttarskapurinn undir
regnhlíf nafnleysisins. Leiðari
Morgunblaðsins um þessi þýðingar-
mál var líka nafnlaus er hann birt-
ist. En mér fannst það góður leið-
ari og ég er sammála honum í
grundvallaratriðum. Ég _er einnig
sammála grein Kristjáns Árnasonar
sem birtist í þessu blaði á fimmtu-
daginn. Ég er raunar sannfærður
um að um málið er breið og víðtæk
samstaða. Nú er unnið að breyting-
artillögum við útvarpslögin í nefnd
með fulltrúum íslenskrar málnefnd-
ar, Ríkisútvarpsins, Stöðvar 2, sam-
gönguráðuneytisins, Pósts og síma,
útvarpsréttarnefndar og mennta-
málaráðuneytisins og ég vona að
okkur takist nú á næstu vikum að
skýra þessi mál frekar með laga-
breytingu og breytingum á reglu-
gerðum. Þá reynir á hvað löggjafinn
vill gera í þessu efni og fátt er
mikilvægara en að það sé þjóðar-
sátt um þjóðtunguna.
Höfundur er
menntamálaráðherra.
Aths: ritstj.:
Vegna ummæla menntamálaráð-
herra um nafnlausa leiðara Morg-
unblaðsins skal eftirfarandi tekið
fram: Forystugreinar blaðsins eru
skrifaður á ábyrgð ritstjóra' þess.
Svavar Gestsson þarf því ekki að
leita lengi að ábyrgðarmönnum
umrædds leiðara.
Námsketó og leshringar
um andleg mál og heimspeki
Vidfangsefnid er þróunarheimspeki og sálarheimspeki.
Þeirri reglu er fylgt aö lesa ekki tvcer bcekur samfellt eftir
sama höfund.
Byrjad verdur á bókinni
BRÉF UM DULFRÆÐILEGA HUGLEIÐINGU eftir Alice
A. Bailey og tíbetska ábótann Djwhal Khul.
Þátttökugjald er kr. 1.500,- á mánuöi.
Upplýsingar í síma 91-79763.
Samtök áhugamanna um heimspeki.
Góð ávöxtim og
eignaskattsfrelsi
gera gæfuimimnn
Innstceða á Bakhjarli sparisjóðsins er góður kostur
Bakhjarl gaf hœstu ávöxtun innlánsreikninga í bönkum og sparisjóöum
á síðasta ári. Bakhjarl er 2ja ára bundinn, verðtryggður reikningur.
Með innstœðu á fíakhjarli leggurþií jafnframtgrunninn aðgóðri lána-
fyrirgreiðslu íframtíðinni fyrirþig og þína.
Þérgetur ef til vill boðist betri raunávöxtun annars staðar á íslenskum
fjármagnsmarkaði -enþegarþess ergœtt að innstceða á Bakhjarli nýtur
eignaskattsfrelsis hjá einstaklingum, að uppfylltum ákveðnum skilyrðum,
erufáir kostir vœnlegri.
Hér er sýnt hvernig raunávöxtun þriggja
sparnaðárleiða breytist eftir eignaskattsálagningu.
1 ] Raunávöxtun Jyrir eignaskatt
%
Ef lijóniii eiga hreina eign
6,4-9,3 inilljónir kr.
Skutlhhitfall 1,2%.
Ef hjónin eiga lireina eign
9,3-18 milljónir kr.
Skatthlutfall 1,45%.
Ef lijóuin eiga lireina eign
uiiifram 18 niilljónir kr.
Skattlilutfall 2,2%.
Dœmið er um miðaldra hjón sem hafa 3, 7 millj. kr. í árslaun, skulda ekkert en eiga sparifé og geta valið um
Bakhjarl eða verðbréf Valið stendur á milli Bakhjarls sem gefur 6,6% raunávöxtun á ári, nýrra spariskírteina
ríkissjóðs, sem gefa 6% raunávöxtun, ogýmissa (eignaskattsskyldra) verðbréfa, sem íþessu dœmi gefa að
meðaltali 7,2% raunávöxtun áðuren tekið ertillit til eignaskatts.
*Áýmsutn verðbréfum getur verið um Ékírteinis— og itinlausnargjald að rœða að auki.
Hafðu sparisjóðinn að Cakhjarli
SPARISJÓÐURINN
-fyrir pig og þína
SPARISJÓÐUR HAFNARFJARÐAR • SPARISJÓÐUR KÓPAVOGS • SPARISJÓÐUR MÝRARSÝSLU • SPARISJÓÐUR ÓLAFSFJARÐAR
SPARISJÓÐUR REYKJAVlKUR OG NÁGRENNIS • SPARISJÓÐUR SVARFDÆLA • SPARISJÓÐUR VESTMANNAEYJA • SPARISJÓÐUR VÉLSTJÓRA