Morgunblaðið - 29.01.1991, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. JANÚAR 1991
23
Reuter
Jórdönsk Scud-leikföng seljast vel
Abdel-Hamid Alafghani, sem býr í Amman, höfuðborg Jórdaníu,
málar litlar eftirlíkingar af íröskum Scud-eldflaugum sem eru sovésk-
smíðaðar en hafa margar verið endurbættar í Irak. Til hliðar sést
fáni íraks en þorri fólks í Jórdaníu, þar sem býr fjöldi landflótta
Palestínumanna, virðist styðja Saddam Hussein.
Ástandið í Kúveit óbærilegt
og fer síversnandi í Bagdad
Flóttafólk við komu sína til Jórdaníu:
Ruweished í Jórdaníu. Reuter.
HUNDRUÐ flóttamanna komust í gær frá írak yfir landammærin til
Jórdaníu en þúsundum manna, einkum aðfluttum verkamönnum, hef-
ur verið neitað um leyfi til að halda frá Irak og hafast þeir við í timb-
urhjöllum um 70 kílómetra frá jórdönsku landamærastöðinni við Ruw-
eished. Flóttamennirnir sögðu við komu sína til Jórdaníu að ástandið
í Kúveit væri orðið óbærilegt og að alvarlegur matarskortur væri
tekinn að gera vart við sig í höfuðborg Iraks, Bagdad, auk þess sem
orkumiðlun lægi niðri.
Flóttamenniynir sögðu þúsundir
manna vera íraksmegin við jórd-
önsku landamærin og kváðust þeir
’nafa séð fjölda fólks orna sér við
opna elda sem kveiktir hefðu verið
við timburhjalla er tekist hefði að
hrófa upp. Næturfrost eru nú á þess-
um slóðum auk þess sem fólkið hef-
ur mátt þola miklar rigningar og
snjókomu. Einn flóttamannanna
kvaðst undanfarna sjö sólarhringa
hafa haldið til í bifreið ásamt eigin-
manni sínum og tveimur sonum.
Öllum bar saman um að kuldinn
hefði verið ægilegur. Talsmenn
hjálparstofnana hafa lýst yfir þung-
um áhyggjum sökum ástandsins en
svo virðist sem flestir flóttamann-
anna séu við Treibeel-landamæra-
stöðina í írak. Fimm flóttamenn
voru sagðir hafa látist þar.
Talið er að í síðustu viku hafi um
5.000 marms freistað þess að kom-
ast frá írak í gegnum Ruweish-
ed-landamærastöðina. Irakar lokuðu
hins vegar landamærunum á þriðju-
dag í síðustu viku og var fólkinu
tjáð við komu sína að þvi bæri að
snúa aftur til Bagdad til að fá tilskil-
in leyfi til að halda úr landi. Yfirvöld
í Jórdaníu hafa mótmælt þessari
ákvörðun og freistað þess að skipu-
leggja neyðarhjálp í samvinnu við
Rauða krossinn.
Viðmælendur Reiiters-fréttastof-
unnar sögðu við komu sína til Jórd-
aníu að ástandið í Kúveit væri orðið
óbærilegt með öllu. Algengustu
matvæli væru illfáanleg og alvarleg-
ur bensínskortur væri tekinn að hrjá
landsmenn. Margir hefðu safnað
miklum birgðum matar en helstu
nauðsýnjar væru ófáanlegar á opn-
um markaði. Við þetta bættist síðan
að almenningur þyrði tæpast að yfir-
gefa heimili sín og margir væru í
felum.
Flóttamönnunum bar einnig sam-
an um að ástandið í írak færi ört
versnandi sökum linnulausra loftár-
ása bandamanna. „í Bagdad er eng-
an mat að fá, ekkert rafmagn og
ekkert gas. Símasamband er ekkert
og sjónvarpssendingar liggja niðri,“
sagði indverskur flóttamaður, sem
kvaðst hafa unnið við að byggja
forsetahöllina í Basra, næststærstu
borg íraks. Viðmæiendum bar sam-
an um að Basra hefði orðið fyrir
þungum loftárásum og nefndu einn-
ig að helstu vegir til höfuðborgarinn-
ar væi-u ófærir sökum hernaðarað-
gerða bandamanna.
Siad Barre flúinn frá Sómalíu:
Skæruliðahreyfingar hyggj-
ast mynda nýja ríkisstjórn
Nairobi í Kenía. Reuter.
FAGNANDI liðsmenn úr skæruliðahreyfingum, sem barist hafa gegn
stjórn Mohameds Siads Barres forseta í Vestur-Afríkuríkinu Só-
maliu, skutu upp í loftið af byssum sínum við útvarpsstöð landsins
á sunnudag og dansað var á götum höfuðborgarinnar, Mogadishu,
er \jóst var að Barre hafði flúið land. Talið er að hann hafi komist
á brott í skriðdreka, sennilega til nágrannalandsins. Keníu, aðeins
15 mínútum áður en uppreisnarliðið tók forsetahöllina. Talsmaður
öflugustu hreyfingar skæruliða segir að mynduð verði samsteypu-
stjórn fulltrúa uppreisnarhópanna, lýðræði tekið upp og sljórnvöld
muni biðja um alþjóðlega neyðaraðstoð.
inni, sem hefur um milljón íbúa, frá
því í lok desember er uppreisnar-
menn réðust á hana. Matarskortur
þjakar almenning og margir
óbreyttir borgarar hafa fallið í átök-
unum.
Talsmaður skæruliða, Ali Hassan
Uppreisnarmenn tóku flugvöll
höfuðborgarinnar á sunnudag. Er-
lendir heimildarmenn í Mogadishu
sögðu í gær að allt virtist með kyrr-
um kjörum þar í fyrsta sinn um
nokkurra vikna skeið. Vatns- og
rafmagnslaust hefur verið í borg-
Bretland:
Tilraunaskáldsaga
fær Whitbread-bók-
menntaverðlaunin
St. Andrews, frá Guðmundi Heiðari Frímannssj'ni, fréttaritara Morgunblaðsins.
í SÍÐUSTU viku voru Nicholas Mosley skáldsagnahöfundi veitt
Whitbread-bókmenntaverðlaunin fyrir söguna Vonglaðar ófreskjur
(Hopeful Monsters).
Nicholas Mosley er ekki í hópi
þekktari breskra rithöfunda og nýj-
asta skáldsaga hans vakti ekki sér-
lega mikla athygli, þegar hún kom
út á síðasta ári. Hún fékk slæma
dóma gagnrýnenda og víða var alls
ekki minnst á hana. Þegar hún var
valin í hóp sex bóka, sem kepptu
til úrslita um Whitbread-verðlaunin,
áttu fæstir von á, að þessi skáldaga
yrði fyrir valinu.
Nicholas Mosley hefur stundað-
ritstörf frá því fyrir 1950 og 21 bók
hefur komið út eftir hann. Fæstar
þeirra hafa vakið athygli, en allar
skáldsögur hans hafa verið til-
raunaskáldsögur, þar sem vikið er
frá venjulegum söguþræði. í þess-
ari nýju sögu er eitt stefið erfðir
og hvort áunnir eiginleikar geti
erfst. Tvær aðalpersónurnar líta á
sig sem nýja tegund vera, sem orð-
ið hafi til við stökkbreytingu. Þær
telja sig ekki geta lifað við óbreytt
ástand í veröldinni, sem einkennist
af stöðugum átökum. Bókinni lýkur
Hussein, hefur aðsetur í London og
er fulltrúi hreyfingarinnar Só-
malska einingarráðsins (USC) sem
fólk af Hawiye-ættbálknum fylgir.
Hinar tvær eru Þjóðarhreyfing
Sómalíu (SMM), studd af Isak-ætt-
bálknum, og Sómalska föðurlands-
landsfylkingin (SPM) er stofnuð var
af hermönnum ættuðum frá
Ogaden-eyðimerkursvæðinu sem er
innan landamæra Eþíópíu en eink-
um byggt Sómölum. Siad Barre
reyndi að leggja Ogaden úndir sig
árin 1977-1978 en beið afhroð í
átökum við marxistastjórnina í
Addis Abeba er naut aðstoðar Sov-
étmanna og kúbverskra hermanna
og skriðdreka. Forsetinn braut á
bak aftur uppreisn árið 1978 með_.
mikilli harðneskju en vopnuð bar-
átta hófst á ný gegn Barre í byijun
níunda áratugarins og hafa upp-
reisnarmenn notið hjálpar Eþíópíu-
manna og haft bækistöðvar þar í
landi. 1988 gerðu liðsmenn SMM
innrás í norðurhéruð landsins og
er talið að tugþúsundir óbreyttra
borgara hafi týnt lífi í bardögunum.
Átökin færðust enn í aukana eftir
stofnun SPM 1989.
Latneska letrið eina afrekið
Ólíkt mörgum öðrum Afríkulönd-
um er munur á ættbálkum í Sóm-
alíu afar lítill. Tungan er hin sama,
einnig trúarbrögðin (islam) og íbú-
arnir rekja nær allir ættir sínar til
hirðingjaþjóðflokka. Sjálfur studd-
ist Siad Barre aðallega við fólk af
eigin ættbálki, Marehan, sem er
mjög fámennur, og var valdaspilling
mjög mikil. Helstu baráttumál
stjórnvalda voru fyrstu árin herferð
gegn ólæsi og sagt er að eina verk
forsetans, sem muni standa, sé að
hann lét taka upp latneskt letur í
landinu.
Forsetinn reyndi á síðari árum
að halda völdum með því að etja
saman ólíkum hópum og ættbálk-
Mohamed Siad Barre. Ill-'uter
um. Er hann rændi völdum án
blóðsúthellinga 1969 hét hann því
að binda enda á deilur ættbálka en
skilur nú við landið flakandi í sárum
og efnahaginn í rúst. Sagt er að
Barre, sem er áttræður að aldri,
hafi að undanförnu einkum „nærst“
á sígarettum og sterku kaffi. Bresk-
ur sérfræðingur í málefnum Só-
malíu, I. M. Lewis, segir að stjórn-
arfarið hafi verið „andstyggilegt"
og einkennst af stanslausri sjálfs-
hælni valdhafa sem hafi einskis
svifist til að halda völdum. Flestir
ættingjar og margir ráðherrar Siads
Barres höfðu þegar flúið til annarra
landa er forsetinn loks hvarf á
braut.
á hugleiðingu um smíði kjarnorku-
sprengjunnar í Los Alamos.
Nicholas Mosley er sonur Sir
Oswalds Mosleys, leiðtoga breskra
fasista á fjórða áratugnum. Sir
Oswald var í hópi stórbrotnustu
stjórnmálaleiðtoga á þeim tíma í
Bretlandi og vekur enn blendnar
tilfinningar meðal Breta. Nicholas
Mosley er sonur fyrri konu Sir Os-
walds, Cynthiu. Síðari kona Sir
Oswalds var Díana Mitford, sem
var málkunnug Hitler og einn helsti
aðdáandi hans á Bretlandseyjum.
Nicholas Mosley ritaði ævisögu
föður síns í tveimur bindum, sem
kom út á fyrri hluta síðasta áratug-
ar. Ævisagan vakti athygli meðal
anpars fyrir það, að Díana Mosley
hafði lagt blessun sína yfir verkið,
en snerist síðan hugur og fordæmdi
bókina, þegar hún kom út. Hún
sagði Nicholas Mosley hroðalegan
son, sem hefði skrifað ómerkilega
bók. Þau hafa ekki talast við síðan.
Aðalfundur Fulltrúaráðs
sjálfstæðisfélaganna
í Reykjavík
Aðalfundur Fulltrúaráðs sjálfstæðisfélaganna
í Reykjavík verður haldinn í Átthagasal Hótels
Sögu
í kvöld, þriðjudaginn 29.janúar,
kl. 20.30, stundvíslega.
Dagskrá:
1. Aðalfundarstörf samkvæmt reglugerð
fulltrúaráðsins.
2. Ákvörðun um framboðslista Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík við næstu
alþingiskosningar.
3. Ræða: Davíð Oddsson, borgarstjóri. Fundarstjóri: Ólafur B. Thors.