Morgunblaðið - 13.04.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. APRÍL 1991
EinstaMingurinn og umhverfi hans
- stefna sjálfstæðismanna
eftir Sólveigu
Pétursdóttur
Kosningaáróður á villigötum
í kosningabaráttunni hafa full-
trúar ríkisstjómarflokkanna reynt
að halda því fram að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði ekki stefnu í ýms-
um málaflokkum. Þessi hræðslu-
áróður birtist m.a. í grein Auðar
Sveinsdóttur í Þjóðviljanum þann
11. apríl sl., þar sem því er haldið
blákalt fram að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi enga stefnu í umhverfis-
málum.
Greinarhöfundur, sem skipar 3.
sæti G-listans í Reykjavík, hefur
annað hvort ekkert haft fyrir því
að kynna sér stefnu Sjálfstæðis-
flokkins í þessum málaflokki eða
hún segir vísvitandi ósatt. Það sem
er þó einna athyglisverðast við þess-
ar rangfærslur frambjóðandans, er
sú lítilsvirðing sem sýnd er áhuga
manna á umhverfismálum. Kosn-
ingaáróður þeirra alþýðubandalags-
manna er þannig ekki aðeins mark-
laus heldur hittir þá sjálfa fyrir.
Önnur sjónarmið en áhugi
á umhverfismálum
Ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar hefur nánast ekkert
gert í umhverfismálum, nema
stofna ráðuneyti með óljóst verk-
svið. Hafi fyrirkomulag umhverfis-
mála hér þótt ruglingslegt áður,
má segja að eftir tilkomu ráðuneyt-
isins ríki hálfgerð ringulreið.
Tregða stjórnarflokkanna við að
halda málinu áfram á yfirstandandi
þingi, undirstrikar þann vanda, sem
framkvæmd þessa mikilvæga mála-
flokks er nú í. Nefnd umhverfisráð-
herra, sem falið var að semja frum-
varp til laga um umhverfisvernd
og umhverfisstofnun, hefur hætt
störfum um sinn, án þess að ljúka
verki sínu. Nefndin átti að ljúka
störfum fyrir 1. janúar sl. Forsætis-
ráðherra átti, fyrir 1. nóvember sl.,
að leggja fram frumvarp til laga
með ýmsum breytingum í kjölfar
þess að umhverfisráðuneytið var
tekið til starfa, en það frumvarp
hefur ekki enn litið dagsins ljós.
Fjárveitingar hafa heldur ekki verið
tryggðar til þessa málaflokks.
Ríkisstjórnarflokkarnir hafa því
ekki af neinu að státa í umhverfis-
málum og ætti frambjóðendum
þeirra að vera það fullljóst. Lands-
mönnum er það líka ferskt í minni
hvernig umhverfisráðuneytið varð
loksins til, þar réðu önnur sjónar-
mið en áhugi á umhverfismálum.
Frumkvæði sjálfstæðismanna
og áhugaleysi for-
sætisráðherra
Sjálfstæðisflokkurinn hefur haft
frumkvæði í þessum málaflokki,
bæði í Reykjavíkurborg og á al-
þingi. Nú eru liðin ein 15 ár síðan
Geir Hallgrímsson, þáverandi for-
sætisráðherra, skipaði nefnd til að
vinna heildarlöggjöf um stjórn um-
hverfismála. Sjálfstæðismenn hafa
lagt fram fjölmargar tillögur í þess-
um málum á Alþingi og ríkisstjórn
Þorsteins Pálssonar lagði mikla
áherslu á umhverfismál. Friðrik
Sophusson vann mjög gott starf í
þeirri ríkisstjórn sem iðnaðarráð-
herra og lagði grundvöllinn að ýms-
um þeim úrbótum sem gerðar hafa
verið, m.a. hvað snertir endur-
vinnslu og notkun ósoneyðandi
efna. Þá má einnig geta þess að
sjálfstæðismenn fengu samþykkta
þingsályktunartillögu árið 1987,
þar sem skorað er á ríkisstjórnina
að efna til ráðstefnu hér á landi
um varnir gegn mengun hafsins við
ísland og annars staðar í Norð-
austur-Atlantshafí, þar sem ítar-
lega verði fjallað um þá hættu em
fiskistofnunum á þessu svæði er
búin af hennar völdum. Þrátt fyrir
ítrekuð tilmæli sjálfstæðismanna til
Steingríms Hermannssonar, þá hef-
ur þessi ráðstefna ekki enn verið
haldin. Þannig hefur vilji Alþingis
verið virtur að vettugi þótt menn
hrópi nú hátt í hita kosningabarátt-
unnar og veifi stefnumálum sinna
flokka.
Stefna sjálfstæðismanna
í umhverfismálum
Vægi umhverfismála í stjórnmál-
um hefur aukist mjög á síðari árum
og á enn eftir að aukast. Verkefni
næstu ríkisstjórnar verða ekki síst
þau að taka umhverfismálin föstum
töku. Sjálfstæðismenn vilja samein-
ingu umhverfismála fremur en
stjórnun í einu ráðuneyti og áhrif
sveitarfélaga fremur en aukna mið-
stýringu. Landsfundur Sjálfstæðis-
flokksins mótaði skýra og heild-
stæða stefnu í þessum málaflokki
sem og í 18 öðrum málaflokkum.
Helstu atriði í stefnu sjálfstæðis-
manna í umhverfísmálum eru eftir-
farandi:
1. Aukinn skilningur, áhugi og
þekking almennings á umhverfis-
málum er hornsteinn umhverfis-
verndar í framtíðinni. Almenningur
þarf því að hafa greiðan aðgang
að upplýsingum um landið og nátt-
úru þess. Fræðsla um náttúruvernd
og umhverfismál verði stóraukin í
skólum og meðal almennings.
2. Skógrækt, landgræðsla og
gróðurvernd verði aukin. Einstakl-
ingar og samtök þeirra verði styrkt
með beinum framlögum til land-
græðslu og skógræktar. Til þess
að styrkja starf- þeirra, verði rann-
sóknarstarfsemi ríkisstofnana í
landgræðslu og skógrækt efld.
3. Móta þarf stefnu um raun-
hæfa nýtingu lands og eðlilega end-
urheimt landkosta, þar sem samein-
uð verði náttúruverndarsjónarmið
og þjóðhagsleg hagkvæmni bæði í
lengd og bráð.
4. Viðkvæm landsvæði verði frið-
uð fyrir ágangi búfjár. Almennt
gildi sú regla að lausagangur búfjár
verði óheimil nema á þeim stöðum
og á þeim tíma, þegar sýnt þykir
að hún rýri ekki landgæði.
Sólveig Pétursdóttir
„Ríkisstj órnarflokk-
arnir hafa því ekki af
neinu að státa í um-
hverfismálum og ætti
frambjóðendum þeirra
að vera það fullljóst.
Landsmönnum er það
líka ferskt í minni
hvernig umhverf iráðu-
neytið varð loksins til,
þar réðu önnur sjónar-
mið en áhugi á um-
hverfismálum.“
5. Framlög til umhverfisrann-
sókna verði aukin. Sérstök áhersla
verði á rannsóknir á mengun sjávar
umhverfis ísland í nánu samstarfi
við samtök fyrirtækja í sjávarútvegi
og aðra hagsmunaaðila.
6. Gera þarf stórátak í frárennsl-
ismálum og sorphirðu. Átak í frá-
rennslismálum miðist fyrst um sinn
við að koma í veg fyrir losun hættu-
legs úrgangs eða eiturefna í al-
mennar skólpveitur og að ganga
þannig frá frárennsli og skólpveit-
um að ekki valdi staðbundinni
mengun. Hvað sorphirðu varðar,
skal stefnt að flokkun og sundur-
greiningu alls úrgangs til endur-
vinnslu og endurnýtingar verð-
mæta. Til þessara verkefna er rétt
að nýta kosti einkaframtaksins, í
eðlilegu markaðsumhverfi, án of-
stýringar opinberra aðila. Lífrænan
úrgang sem ekki er hægt að vinna
í verðmætari efni, ber að umbreyta
t.d. í áburð og skila honum þannig
aftur út í lífríkið. Þeim úrgangsefn-
um, sem ekki eru vinnsluhæf, skal
eytt á viðunandi hátt, en hætt skal
við almenna urðun sorps svo fljótt
sem kostur er.
7. Við nýjan atvinnurekstur verði
jafnan beitt bestu fáanlegri tækni
til að draga úr mengun og öðrum
skaðlegum umhverfisáhrifum. Við
eldri atvinnurekstur verði gætt
ítrustu mengunarvarna, eftir því
sem mögulegt er. Sérstök áhersla
verði lögð á að draga úr mengun
frá farartækjum.
8. Taka ber fullt tillit til umhverf-
is- og náttúruverndarsjónarmiða við
skupulagningu og gerð hvers kyns
mannvirkja svo að ásýnd landsins
og ímynd verði ekki spillt að nauð-
synjalausu. Sömuleiðis þarf að
tryggja að umferð á láði og legi
bæði ferðamanna og annarra taki
fullt tillit til náttúru landsins á
hveijum stað. Þannig verði komið
í veg fyrir alvarleg og jafnvel óbæt-
anleg umhverfisspjöll.
Ennfremur er lögð áhersla á auk-
inn þátt íslendinga í alþjóðlegu
samstarfi og gerð tillaga um það,
að umhverfisvernd verði einn af
grundvallarþáttum í utanríkis-
stefnu þjóðarinnar.
Með þessa stefnu að leiðarljósi
ganga sjálfstæðismenn nú til al-
þingiskosninga. Við minnum á það,
að virðing fyrir einstaklingnum er
einnig virðing fyrir umhverfi hans.
Höfundur er alþingismaður og
skipar 6. sæti á lista
Sjálfstæðisflokksins fyrir
Reykjavíkurkjördæmi.
Hvers vegna listhús?
eftir Daða
Guðbjörnsson
Það er erfítt að hasla sér völl sem
listamaður, en eitt af aðalvanda-
málunum er vinnustofuleysi og svo
auðvitað framfærsla og efniskostn-
aður. Mun hinn nýi starfsmanna-
sjóður, svo þarfur sem hann er,
hvergi hafa undan miklum ljölda
nýrra listamanna sem útskrifast ár
hvert, nema menntamálaráðuneytið
stórauki sýningahald á sínum veg-
um og greiði fyrir. Slíkt sýninga-
hald hefur staðið yfir í húsakynnum
menntamálaráðuneytisins og ekki
vakið mikla athygli sem vonlegt er,
þar sem kynning er lítil, húsnæði
hentar illa og gagnrýnendur skrifa
þar af leiðandi ekki um sýningarn-
ar. Leigan sem borguð er getur
varla talist það há að hún fleyti
hinni ungu listspíru langt úr vör.
Listasafn íslands er sennilega verð-
ugri vettvangur til slíkra hluta og
væri kannski nær að láta því í té
meira fjármagn til kaupa á verkum
starfandi íslenskra listamanna og
standa fyrir frekari sýnignúm bæði
innanlands og utan.
Mikið af húsnæði því sem Iátið
var í skiptum fyrir SS-höllina, hefðu
listamenn örugglega viljað leigja
fyrir sanngjarnt verð. Ein húseignin
var t.d. sérhönnuð sem slík. Það
læðist að manni sá grunur, að þeg-
ar SS var keypt hafi listaháskóla-
sameiningardraumur menntamála-
ráðherra átt að fela þá alkunnu
„Mikið af húsnæði því
sem látið var í skiptum
fyrir SS-höllina, hefðu
listamenn örugglega
viljað leigja fyrir sann-
gjarnt verð. Ein hús-
eignin var t.d. sérhönn-
uð sem slík.“
staðreynd að neysluvenjur íslend-
inga í dag eru ekki í samræmi við
vonir SS þegar húsið var byggt og
vandséð að aukin listmenntun muni
auka lambaketsát þegar til lengri
tíma er litið.
Lengi hefur verið talað um að
MHÍ þyrfti hentugra húsnæði til
starfsemi sinnar, en íslendingum
er gjarnt að halda að öll vandamál
megi leysa með nýju húsnæði. Það
er miklu auðveldara að fá fé til
húsnæðisbygginga en nokkurs ann-
ars sbr. húsnæðislöggjafir sem aus-
ið hafa skattpeningum landsmanna
á báða bóga í gegnum árin og ætl-
ar húsbréfakerfið að verða sama
endaleysan og annað í þessum
málum, en ekki meira um það.
Nú hefur tekist að finna lausn á
vanda listanna í landinu, ef ekki
heimslistarinnar, með kaupum á
húsi; stóru húsi til að hýsa stóra
stofnun, fyrir alla listamenn í
landinu, og koma henni á háskóla-
stig. (Skrýtið að hafa ekki HÍ og
KHÍ líka inni í dæminu.) En lausn-
arorðið „að sameina" og búa til
stórar einingar er kannske ekki
endilega hagkvæmasta fyrikomu-
lagið í rekstri og gefur ekki bestan
árangur. Það hefur sýnt sig í ríkjum
sem einu sinni voru kennd við Ráð-
stjórn, en eru nú alveg ráðalaus og
dáða. Það hefði sennilega verið
þarfara fyrir MHÍ að skoða sjálfan
sig og huga að því hvort ekki ætti
að skipta honum upp í lista- og list-
iðnaðarskóla og fleiru í innra starfi
skólans mætti huga að, t.d. starfs-
mannahaldi, viðveru nemenda,
Hamrahlíðar-
kórinn í Húna-
vatnssýslu
Hamrahlíðarkórinn heldur í
söngferð í Húnavatssýslu um helg-
ina og heldur tónleika í Félags-
heimilinu á Blönduósi, í dag, laug-
ardaginn 13. apríl kl. 15, í Þing-
eyrakirkju sunnudaginn 14. apríl
kl, 14 og í Hvammstangakirkju
kl. 17 sama dag.
Að sögn Þorgerðar Ingólfsdóttur
stjórnanda kórsins er efnisskrá tón-
leikanna fjölbreytt. Kórinn syngur
íslensk og erlend þjóðlög og flytur
tónlis^ frá 16. og 17. öld og tónverk
eftir íslensk tónskáld. Þetta er fyrsta
tónleikaferð kórsins á þessu ári og
Daði Guðbjörnsson
námsmati og fjölda nemenda miðað
við starfsmöguleika eftir náin. Oft
hef ég velt fyrir mér, þegar fólk
er að býsnast yfir fjölda sýningar-
sala og sýninga, að þeir skuli ekki
enn fleiri, miðað við þá sem hafa
menntað sig til starfa í sjónlistun-
um, enda líta flestir sem úr MHÍ
koma á sig sem listamenn en ekki
sem listiðnaðarfólk, þrátt fyrir nafn
og upphaflegan tilgang skólans.
Þjóðin hefur sem sé eignast hús
utan um stofnun sem enginn er
farinn að ræða um hvort hin sama
þjóð vilji eignast.
Höfundur er listmálari og skipar
20. sæti á framboðslista
Sjálfstæðisflokksins í
Reykja víkurkjördæmi.
Hamrahlíðarkórinn heldur í söngferð um Húnavatnssýslu.
taka fjörtíu kórfélagar þátt í tónleik- Hamrahlíð í söngferð til Norður-
unum að þessu sinni. Spánar og tekur þátt í stærstu kóra-
Á sumri komanda heldur kórinn hátíð, sem haldin er ^ í Evrópu á
ásamt Kór Menntaskólans í þriggja ára fresti, Evrópa Cantat.