Morgunblaðið - 13.04.1991, Blaðsíða 24

&&;MftfoOSMAgM yáAÁfeMííPffiW
ALÞINGISKOSNINGAR
Á framboðsfundi á Vopnafirði;
Atvinnu-, samgöngu- og
byggðamál efst á baugi
Morgunblaðið/SUS
Hann var þéttsetinn bekkurinn í Miklagarði á Vopnafirði á fimmtudagskvöldið þegar frambjóðendur
héldu þriðja og síðasta sameiginlega framboðsfundinn eystra.
TÆPLEGA tvö hundruð manns
sóttu þriðja og síðasta sameigin-
lega fund frambjóðenda í Aust-
urlandskjördæmi á fimmtudags-
kvöldið í félagsheimilinu Mikla-
garði á Vopnafirði. Fundurinn
var hinn fjörugasti á köflum, en
það var mál manna að fyrir-
spumir úr sal hefðu gert fund-
inn líflegri og skemmtilegri en
slíkt hefur ekki tíðkast í Austur;
landskjördæmi hin síðari ár. I
upphafi fundarins afhentu
heimamenn fulltrúum flokk-
anna undirskriftalista um jarð-
göng um Hellisheiði til Fljóts-
dalshéraðs og beiðni til sljóm-
valda um að hækka skattleysis-
mörk í 80 þúsund krónur. Átta
flokkar eru í framboði og á
fundinn mættu 22 frambjóðend-
ur.
Dregið var um röð flokkanna
og fékk hver flokkur 25 mínútur
til umráða sem þeim var heimilt
að skipta eins og þeir vildu á milli
fyrri og síðari umferðar. Ekki var
pláss fyrir alla frambjóðendur
þannig að bæta varð við borðum
og menn þjöppuðu sér saman og
sögðu að þröngt mættu „sáttir“
sitja.
Á fundarmönnum mátti heyra
að það væru fyrst ogTremst at-
vinnumál, samgöngumál og
byggðamál sem kosið væri um.
Margir Vopnfirðingar nefndu einn-
ig sjávarútvegsmál.
Kristinn Pétursson, í þriðja sæti
D-lista, sagði sjávarútveginn
skapa íslenska velferðarkerfið öðru
fremur. „Málefni fískvinnslunnar
hefur orðið mjög útundan á Aust-
urlandi. Á. síðustu þremur árum
hefur fækkun í fiskvinnslunni verið
2.200 ársverk á meðan iðnaðar-
og þjónustugreinar hafa örugglega
hækkað að sama skapi.
Það er fáránlegt að það skuli
ekki vera nein fiskvinnslustefna á
borðinu í viðræðum við EFTA og
evrópskt efnahagssvæði, EES.
Eiga tilviljanir að ráða í þessum
málum? Ég auglýsi eftir því hver
stefna sjávarútvegsráðherra er í
málefnum fiskvinnslunnar. Það
þarf að móta framtíðarstefnu í
samgöngumálum. Skattborgarar
hafa ekki efni á að peningunum
sé fleygt í eitthvað í dag sem ekki
á að nota eftir 4-5 ár,“ sagði Krist-
inn og lauk ræðu sinni með því
að lesa kosningabæn.
Hrafnkell A. Jónsson, í öðru
sæti D-lista, þakkaði fyrir undir-
skriftalistana frá fundarmönnum.
„En eru stjórnarflokkarnir að ræða
þau mál sem snerta fólkið í
landinu? Nei, þeir eru ekki að ræða
samgöngumál. Þeir eru ekki að
ræða málefni fiskverkafólks, þeim
kemur það ekkert við. Nei, þeir
eru að ræða meint landráð Sjálf-
stæðisflokksins, tillögur sem eiga
að vera einhvers staðar í farteski
formanns flokksins um inngöngu
í EB.“
Jónas Hallgrímsson, í þriðja
sæti B-lista Framsóknarflokksins,
sagði að svo virtist sem frambjóð-
endur smáflokkanna gerðu sér
ekki grein fyrir hversu mikið al-
vörumál kjör til Alþingis væri. „Ég
hef þá skoðun að breyta þurfí
grunni þeirrar byggðastefnu sem
fylgt hefur verið undanfarin ár.
Eg tel það tímaskekkju að fram-
kvæmd hennar sé stjómað, mið-
stýrt, frá Reykjavík og er þess
vegna- mjög- hlynntur flutningi
þessarar stofnunar út á land og
færa á þann hátt ákvarðanir nær
vettvangi."
Segir fátt af einum
Síðar í ræðu sinni vék Jónas að
skrifum Hjörleifs Guttormssonar í
héraðsblaðinu Austurlandi. „Mál-
tækið, að það segi fátt af einum,
gæti átt við hlutskipti Alþýðu-
bandalagsins í Austurlandskjör-
dæmi um þessar mundir. Innbyrðis
úlfúð og barátta einkennir störf
þeirra sem þar eru í forustu og
virðist flokkur sá ekki beint til
þess fallinn að setja traust sitt á.
Skrif Hjörleifs um mig í Austur-
landi eru rætin, villandi og siðlaus
og vara ég hann við að snúa faðir-
vorinu svona. Um mína hafvillu
vil ég segja það að ef ég lendi í
henni þá mun ég ekki biðja Hjör-
leif Guttormsson um kompás.
Frambjóðendur Alþýðuflokks og
Sjálfstæðisflokks hér segja að að-
iid að EB sé ekki til umræðu. Það
þykir henta að segja þetta nú
vegna þess að fólk skilur hvað er
í húfí. Hins vegar gleymist það
ekki, jafnvel þó kosningar séu i
nánd, að áhrifamenn flokksins
hafa lýst því yfir að ekki beri að
útiloka aðild fyrirfram. Full aðild
þýðir afsal fískveiðilögsögunnar til
útlendinga og sameiginlega yfir-
stjórn yfir landinu. Þetta kemur
aldrei til greina,“ sagði Jón Krist-
jánsson, alþingismaður og annar
maður á B-lista.
Jón nefndi einnig efnahagsmálin
og góðan árangur í þeim málum.
Hann sagði Alþýðuflokkinn vilja
auðlindaskatt og Sjálfstæðisflokk-
urinn hefði enga skoðun. Hann
sagði að undir engum kringum-
stæðum mætti koma til innflutn-
ings á landbúnaðarvörum.
Salome Guðmundsdóttir, í fyrsta
sæti V-lista, Samtaka um kvenna-
lista, sagði að nú væri vor í lofti
og þá fengi hin hagsýna húsmóðir
hreingerningarfiðring. „Það þarf
víða að taka til hendi á þessu
vori,“ sagði hún.
Hún kom víða við í ráeðu sinni,
ræddi meðal annars um vetnis-
framleiðslu og flótta ungs fólks,
sérstaklega kvenna, frá lands-
byggðinni til höfuðborgarinnar.
„Ekkert þjóðfélag er sterkara en
veikasti hlekkur þess. Lands-
byggðin hefur átt í vök að veijast
gagnvart höfuðborgarsvæðinu.
Ekkert hefur verið gert til að jafna
aðstöðu landsbyggðarinnar með
því að draga úr samþjöppun fjár-
magns, þekkingar og rannsóknar-
starfínu á suðvestur horni landsins.
Miklar breytingar hafa orðið á
búskap síðari ár og þörf er orðin
á leikskóla til að auðvelda foreldr-
um vinnu utan búss. Skólar á
landsbyggðinni hafa lægra hlutfall
menntaðra kennara en á höfuð-
borgarsvæðinu. Ein ástæða þessa
er hversu langt fjallið er frá Múh-
ameð, þ.e. hve langt er í Kennara-
háskólann. Fjarnám við hann er
árangursríkasta leiðin til að ráða
bót á þessu. Vilji er allt sem þarf.“
Pálmi Stefánsson, annar maður
á H-lista Heimastjómarsamtak-
anna, sagði að það væri blekking
að láta sér detta í hug að borgar-
stjórinn ætlaði að gleyma málefn-
um borgarinnar og beindi kröftum
sínum í þágu alþýðunnar. „Hann
hefur alla frambjóðendur íhaldsins
í vasanum og þeir lyfta höndum
eins og hveijar aðrar brúður. Guð
hjálpi landsbyggðinni þá.“
Kross næstu fj ögurra ára
Kristinn Þorbergsson, þriðji
maður á H-lista, sagði að það
væri ekki aðalatriðið að fólk setti
krossinn við H á kjördag. „Aðalatr-
iðið er að hugsa vel hvar krossinn
er settur. Þetta er kross sem við
þurfum að bera næstu fjögur árin.
Því bið ég ykkur um að hugsa
núna eftir fjögur ár gæti það
verið of seint.“
„í annað sinn komum við fulltrú-
ar litla flokksins með góðu stefnu-
skrána fram fyrir ykkur og hvetj-
um ykkur til dáða í hinni nýju sjálf-
stæðisbaráttu þjóðarinnar," sagði
Guðmundur Beck, þriðji maður á
Þ-!ista Þjóðarflokks - Flokks
mannsins, og rakti helstu stefnu-
mál flokksins.
„Hin íslenska byggðastefna er
að byggja höll í Reykjavík og fylla
hana af fræðingum og möppudýr-
um þar til öll laun og skattar renna
til höfuðborgarinnar. Jónas segist
vera með stefnu núna, skyldi hann
hafa sagt Steingrími frá þvf? Þeir
koma hér upp á eftir báðir foringj-
ar stóru flokkanna. Þeir munu
vafalaust lyfta breiðu og fallegu
bijóstkössunum sínum og tala um
að hvor um sig sé hið rétta forystu-
afl sem til þarf til að stjóma
landinu. Þeir hafa fengið næg
tækifæri og hvernig notuðu þeir
þau? Þeir hafa það sér til skemmt-
unar að rífast um hvort skuldahal-
inn sé 30 eða 60 milljarðar."
Örn Egilsson, efsti maður á F-
lista Fijálslyndra, sagði að málefn-
in sem rætt væri um á undirskrifta-
listunum væri að finna í stefnuskrá
flokksins, nema hvað skattleysis-
mörkin þar væru miðuð við 87
þúsund krónur.
„Við erum með lausn í sjávarút-
vegsmálum. Ákveðnir menn og
félög hafa eignast þessa dýrmæt-
ustu auðlind þjóðarinnar og geta
ráðskast með kvótann hver eftir
sínu höfði. Fiskmörkuðum þarf að
koma á eins víða um land og þurfa
þykir. Með stjómun þeirra munu
hagsmunir allra fara saman.“
Gunnlaugur Stefánsson, efsti
maður á A-lista Alþýðuflokksins,
sagðist segja nei við að láta mark-
aðslögmálin ganga svo nærri fólk-
inu í sveitunum að tæplega væri
lengra komist. „Ég ségi nei, Jón-
as, og taktu einu sinni mark á
mér. Eg segi nei.“ „Það gera kjós-
endur líka,“ skaut einn fundar-
manna inní. „Já, það gera kjósend-
ur líka, það veit ég. Kjósið mig þá
á þing svo ég geti sagt það þar,“
svaraði Gunnlaugur.
Einn fundargesta benti Gunn-
laugi á að Austfírðingar hefðu
hingað til komist af án þingmanns
Alþýðuflokksins. „Þess vegna er
svo komið sem komið er,“ svaraði
Gunnlaugur. „Frestum búvöm-
samningnum og hlustið á það sem
Alþýðuflokkurinn hefur að segja.
Ef samningurinn gengur í gegn
óbreyttur þá sé ég sóknarbörn mín
fara og þið eigið þá líka eftir að
fara.“
Einar Már Sigurðarson, annar
maður á G-lista Alþýðubandalags-
ins, sagði flokkinn hafna nýrri við-
reisn. „Við emm reiðubúin til að
halda þessu stjómarsamstarfi
áfram. Síðustu tvö árin hefur verð-
bólgunni verið náð niður og fyrir
það hefur launafólk greitt her-
kostnað. Megin verkefni næstu
tveggja ára á að vera að ná kaup-
mættinum upp aftur.“
Hann benti fundarmönnum á að
auðvitað væri togstreita á milli
landsbyggðar og höfuðborgar-
svæðisins. „Byggðaþróunin er ekk-
ert náttúrulögmál og henni er
hægt að snúa við. Ég vara sérstak-
lega við þeim orðum sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur uppi í þess-
um efnum. Borgarstjórinn boðar
hagkvæma byggðastefnu, ætli
hann sé ekki fastur í mælistiku
höfuðborgarinnar. Davíð áttar sig
mjög vel á því að það er hagsmuna-
barátta á milli landsbyggðarinnar
og Reykjavíkursvæðisins þó svo
flokksbræður hans hér eystra virð-
ist ekki hafa skilið formanninn á
landsfundinum."
Egill Jónsson, efsti maður á
D-lista, var fyrstur í síðari umferð
og sagðist hann vona að stjóm-
málamenn byggðu tal sitt um
formann Sjálfstæðisflokksins ekki
á minnimáttarkennd. „Hér tala
menn um byggðastefnu og flótta
til höfuðborgarinnar. Byggðaflótti
hefur aldrei verið meiri en síðan
Alþýðubandalagið kom í þessa
ríkisstjóm. Það er rétt hjá Éinari
Má og þakkarvert að búið er að
stöðva verðbólguna. En hvernig
var það gert? Með niðurfærslu
launa og 30 milljóna króna ríkis-
halia sem Alþýðubandalagið skilar
inn í framtíðina."
Halldór Ásgrímsson, sjávarút-
vegsráðherra og efsti maður á
B-lista Framsóknarmanna, sagði
að kosið væri um hver færi með
forystuna í landsmálunúm, Fram-
sóknarflokkurinn eða Sjálfstæðis-
flokkurinn. „Það er dálítið furðu-
legt að Sjálfstæðisflokkurinn skuli
hafa meira fylgi en fomsta flokks-
ins. Stefna okkar er sú að standa
við bakið á forystusveit bænda í
gerð þessa búvörusamnings,"
sagði Halldór. „En ekki við bakið
á bændum sjálfum?" spurði Gunn-
laugur. „Jú, að sjálfsgöðu. Heldur
þú að forystusveit bænda vinni
ekki fyrir bændur. Heldur þú að
þeir séu að vinna fyrir krata?,“
svaraði Halldór um hæl.
Óskapnaður eða óskabarn?
Bragi Gunnlaugsson, efsti mað-
ur á H-lista Heimastjórnarsamtak-
anna, sagði að óskabarn þjóðarinn-
ar væri orðið að óskapnaði þjóðar-
innar. „Eimskip á Flugleiðir og
Flugleiðir eiga Éimskip og Eimskip
á Sjóvá-Almennar sem eiga Eim-
skip og Flugleiðir. Hörður Sigur-
gestsson ríkir síðan yfir þessu öllu
og lætur íslensk skip sigla undir
fánum erlendra ríkja. Þetta er
fijáls samkeppni á fínu máli íhalds
og krata - og heyrið þið það!
Fjórflokkurinn segir eitt í dag
og annað á morgun. Þeir eru með
tvær til þijár tungur í munninum
og tala sitt með hverri. Mottó
þeirra er: Það sem ég vil, það gjöri
ég ekki. Svo gleyma þeir kjósenda-
hræjum sínum þegar búið er að
koma atkvæðaseðlinum í kjörkass-
ann.
Hjörleifur Guttormsson, alþing-
ismaður og efsti maður á G-Iista
Alþýðubandalags, átti síðasta orð-
ið. „Sjávarútvegsstefnan sem við
búum við í dag er ekki viðunandi
til frambúðar. Það gengur ekki að
veiðiréttur á íslandi safnist á fárra
hendur. Búvörusamningurinn tek-
ur á uppsöfnuðum vanda sem rekja
má til liðinna ára, til ríkisstjómar-
innar sem sat 1983-1988, þegar
vinnslukostnaður og verðlagning á
Iandbúnaðarafurðum í smásölu
voru gefin fijáls.
Á þessum málum þarf að taka
og það skiptir mjög miklu hvernig
á málum verður haldið. Ég mun
vinna að því að framkvæmdin verði
í samræmi við okkar kjördæmi.
Það er geysilega mikilvægt að við
höfnum aðild að EB, en það er
annað sem stendur nær á þessari
stundu og það eru samningar um
EES sem fela í sér Ijölda ákvæða
sem verða hluti af lögum á íslandi
ef af verður. Ég vara eindregið við
þeirri samningagerð.“
Texti: Skúli Unnar Sveinsson