Morgunblaðið - 24.12.1991, Blaðsíða 1

64 SIÐUR
294. tbl. 79. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 24. DESEMBER 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
A-Þýskaland:
Tekjur af
fangasölu á
fjárlögum
Berlín. Reuter.
RÁÐAMENN í hinu kommúníska
Austur-Þýskalandi, sem áður var,
létu oft handtaka saklaust fólk,
blása upp stórar, pólitískar sakir
á hendur því og „selja" síðan til
Vestur-Þýskalands. Var þetta svo
mikil tekjulind í erlendum gjald-
eyri, að hún var færð sem sérstak-
ur liður í fjárlögum ríkisins. Um
miðjan síðasta áratug greiddu
Vestur-Þjóðveijar að jafnaði rúm-
lega 3,6 milljónir ISK fyrir lausn
pólitisks fanga úr austur-þýsku
fangelsi.
Walter Priesnitz, embættismaður
í þýska innanríkisráðuneytinu og sá,
sem áður annaðist kaup á fólki að
austan, sagði í viðtali við dagblaðið
Bild, að fyrir austur-þýska kommún-
ista hefði framleiðsla á „pólitískum
föngum" verið eins og hver önnur
atvinnustarfsemi.
„Stundum var fólk handtekið fyr-
ir að biðja um vegabréfsáritun eða
sækja kirkju,“ sagði Priesnitz og það
kom fram hjá honum, að á ofanverð-
um síðasta áratug hefði alveg keyrt
um þverbak í fjárkröfum austur-
þýskra kommúnista. „Vegna þess,
að þá'voru þeir farnir að gera ráð
fyrir þessum tekjum á fjárlögunum.“
Vestur-þýska ríkisstjórnin brást
við þessu með því að neita að greiða
fyrir „tilbúna, pólitíska fanga“ og
afleiðingin var sú, að handtökum á
saklausu fólki í Austur-Þýskalandi
var hætt að mestu.
-----♦♦ ♦----
Pólska þingið:
Ríkisstjórn
Olszewskis
samþykkt
Varsjá. Reuter.
PÓLSKA þingið samþykkti í gær
ríkisstjórn Jan Olszewskis, for-
sætisráðherra. Þar með er átta
vikna óvissuástandi í pólskum
stjórnmálum lokið en í kosningun-
um í lok október náðu fulltrúar
úr 29 flokkum kjöri til þings. Alls
greiddu 235 þingmenn stjórninni
atkvæði sitt, 60 voru á móti og
139 sátu hjá. Stjórnin hlaut því
þann hreina meirihluta greiddra
atkvæða sem nauðsynlegur var
og sauiján atkvæðum betur.
Lech Walesa, forseti Póllands,
hefur verið andsnúinn tillögu Olsz-
ewskis að ríkisstjórn og telur hana
ekki Vera líklega til að knýja fram
þær efnahagsumbætur sem að hans
mati eru.nauðsynlegar fyrir landið.
Skömmu áður en þingið greiddi at-
kvæði lýsti Walesa því yfir að ef
stjórnin yrði ekki samþykkt væri
hann búinn að ákveða hver fengi
umboð til stjórnarmyndunar.
Olszewski sagði um helgina að
Pólverjar hygðust standa við allar
fjárhagslegar skuldbindingar sínar á
alþjóðavettvangi en hins vegar yrði
að vekja athygli alþjóðlegra fjár-
málastofnana á nauðsyn þess að
semja um skuldbreytingar vegna
erfiðs efnahagsástands í landinu.
Bloðug atök í Georgíu:
Gamsak-
hurdia for-
seti verst í
þinghúsinu
Moskvu. Reuter.
HARÐIR bardagar voru í gær og
á sunnudag í Tbilisi, höfuðborg
Georgiu, milli stuðningsmanna
Zviads Gamsakhurdia forseta og
vopnaðra uppreisnarmanna er
saka forsetann um einræði. Upp-
reisnarmenn í brynvörðum bílum
sátu um þinghúsið, þar sem talið
var að forsetinn hefðist við í kjall-
aranum ásamt ráðherrum sínum.
Beitt var failbyssum, eldflaugum
og sprengjuvörpum. Að sögn
TASS-fréttastofunnar Iagði mikla
reykjarbólstra út um glugga húss-
ins. /nterfax-fréttastofan hafði
eftir talsmönnum stjórnvalda i
Georgíu að 16 manns hefðu fallið
á sunnudag og 160 særst; engar
tölur höfðu verið birtar um mann-
fall í gær er síðast fréttist.
Deiluaðilar kenna hvor öðrum um
upptök bardaganna. Allmikið sov-
éskt herlið er í landinu en það skipt-
ir sér ekki af átökunum, að sögn
TASS. Vopnuðu fylkingarnar eru
annars vegar sveitir þjóðvarðliða,
er Gamsakhurdia kom á fót, og
vopnuð lögregla, og hins vegar lið-
hlaupar úr þjóðvarðliðinu og sjálf-
boðaliðar. Uppreisnarmenn krefjast
afsagnar, forsetans, heimta að póli-
tískir fangar verði látnir lausir,
tjáningarfrelsi verði komið á og
fólki leyft að efna til friðsamlegra
útifunda. Stjórnarandstaðan hefur
margsinnis efnt til mótmæla gegn
forsetanum undanfarna mánuði og
í september og byijun október féllu
alls átta manns í átökum fylking-
anna. Helsti forystumaður upp-
reisnarmanna er Tengiz Sigua,
fyrrverandi forsætisráðherra
Gamsakhurdia.
Fréttir bárust einnig af mann-
skæðum átökum í Suður-Ossetíu
sem vill losna undan yfirráðum
Georgíu og sameinast rússneska
héraðinu Norður-Ossetíu.
Sjá frétt á bls. 30.
Þjóðveijar viðurkemia sjálf-
stæði Króatíu og Slóveníu
Bosnía-Herzegóvína hyggst leita aðstoðar Tyrkja geri sambandsherinn árás
Bonn, Zagreb, Belgrad. Reuter.
ÞJÓÐVERJAR viðurkenndu í gær sjálfstæði Króatíu og Slóveníu og
lýstu því yfir að þeir hygðust taka upp stjórnmálasamband við rfldn
um miðjan janúar. Alya Izetbegovic. forseti Bosníu-Herzegóvínu, sendi
í gær öryggisráði Sameinuðu þjóð/mna (SÞ) skeyti þar sem hann fór
þess á leit að sent yrði friðargæslulið til landsins til að koma
fyrir að átökin í Króatíu breiddust út til lýðve.ldisins.
vegar bárust engar fregnir af átökum
í austurhluta Slavoníu og Dalmatíu.
veg
Talsmenn Króata vona að Banda-
ríkjamenn fylgi fljótt í kjölfar Þjóð-
veija og viðurkenni lýðveldið.
Að sögn Tan/ug-fréttastofunnar
Héldu bardagar áfram suður af
Zagreb og í vesturhluta króatíska
héraðsins Slavoníu í gær en hins
Varðsveitir Króata þar og júgóslav-
neski sambandsherinn undirrituðu
samkomulag um jólavopnahlé á
sunnudag.
Stór, serbneskur minnihluti er í
Króatíu og í Bosníu-Herzegóvínu eru
Serbar um 30% íbúanna. Franko
Kostic, varaforseti Júgóslavíu, sem
nú samanstendur eingöngu af Serbíu
og Svartfjallalandi, viðraði í viðtali
um helgina hugmyndir um að sam-
bandsstjórnin gæti stofnað nýtt ríki
og yrði sambandsherinn látinn
tryggja landamæri þess. Bosnía-
Herzegóvína ákvað á föstudag að
stefna að fullu sjálfstæði lýðveldisins
en leiðtogar serbneska minnihlutans
sögðust ekki ætla að virða þá ákvörð-
un og stefna í staðinn að stofnun
eigin ríkis fyrir 15. janúar nk. Alya
Izetbegovic, forseti Bosníu-Herzegó-
vínu, sagði í viðtali við tyrkneska
dagblaðið Turkiye að sambandsher-
inn yrði brotinn á bak aftur ef hann
reyndi að ráðast á Sarajevo, höfuð-
borg lýðveldisins. „Múhameðstrúar-
menn munu veijast öllum árásum
með fullum krafti,“ sagði forsetinn
og bætti við að undir slíkum kring-
umstæðum myndu þeir leita aðstoðar
hjá „vinum sínum" Tyrkjum.