Morgunblaðið - 24.12.1991, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. DESEMBER 1991
31
Reuter
Faxig á Tævan
Fang Lizhi, einn þekktasti andófsmaður Kína, kom til Tævan um helgina í níu daga heimsókn. Á blaða-
mannfundi í gær sagði hann Kína hafa byijað að feta braut efnahagslegra og félagslegra umbóta sem
smám saman myndu leiða til lýðræðis. „Þetta eru áhrifamiklar breytingar. Þróunin á efnahagssviðinu mun
þegar fram í sækir valda þreytingum á stjórnmálasviðinu„“ sagði hann meðal annars. Fang var varafor-
seti Vísinda- og tækniháskólans í Anhui-héraði en var rekinn úr starfi eftir að skólinn varð að miðstöð
stúdentamótmæla árið 1986. Eftir að svipuð mótmæli höfðu verið brotin á bak aftur með hei-valdi árið
1989 leitaði hann hælis í bandaríska sendiráðinu í Peking. Ári síðar var honum leyft að halda til Banda-
ríkjanna „til að leita sér læknisaðstoðar“ og starfar hann nú við kennslu við þarlenda háskóla.
Koma EB-ríki í veg fyr-
ir GATT-samkomulag?
Brussel. Reuter.
Viðskiptaráðherrar Evrópubandalagsríkjanna, EB, komu saman í
Brussel í gær til að ræða tillögur Arthurs Dunkels, framkvæmda-
stjóra GATT, tolla- og viðskiptabandalagsins, um samkomulag en
hann lagði þær fram þegar ljóst var, að enginn árangur næðist í
viðræðum EB og Bandaríkjamanna um landbúnaðarmálin. Eiga ráð-
herrarnir úr vöndu að ráða því að landbúnaðarhagsmunirnir eru
ríkir innan EB en hins vegar vilja þeir ekki sitja uppi með að hafa
eyðilagt GATT-viðræðurnar, sem staðið hafa í fimm ár.
Líta má á sum atriði í tillögum
Dunkels sem eftirgjöf við EB en
önnur eru þess eðlis, að EB á erfitt
með að kyngja þeim. Má meðal
annars nefna, að Dunkel leggur til,
að dregið verði úr niðurgreiddum
útflutningi um 24% og útflutnings-
uppbætur minnkaðar um 36% á
árunum 1993-’99. Þá vill hann, að
opinber stuðningur við bændur,
annar en útflutningsuppbætur,
verði skorinn niður um 20% á sama
tíma. Ray MacSharry, sem fer með
landbúnaðarmál innan EB, telur
þetta óframkvæmanlegt en aðildar-
ríki GATT, 108 að tölu, munu skoða
tillögurnar fram til 13. janúar þeg-
ar viðræðurnar hefjast aftur í Genf.
Niðurgreiðslur í landbúriaði eru
eina ágreiningsefnið í GATT-við-
ræðunum, sem máli skiptir, en með
þeim hafa ríku þjóðirnar eyðilagt
markaðsstöðu fátæku ríkjanna og
komið í veg fyrir framfarir í land-
búnaði þeirra. Bandaríkjamenn eru
tilbúnir til að kasta sínum niður-
greiðslum fyrir róða en innan EB
eru bændur svo öflugur- þrýstihóp-
ur, að stjórnvöld fá lítt við ráðið.
EB hefur verið að vinna að sínum
eigin umbótum á landbúnaðarkerf-
inu en margir óttast, að verði ekk-
ert GATT-samkomulag muni aftur
sækja í gamla farið með offram-
leiðslu og kostnaðarsöm matarfjöll
og vínsjói. Önnur ríki munu þá
bregðast við með verndartollum og
einangrunarstefnu og afleiðingin
verður viðskiptastríð — einmitt það,
sem GATT-viðræðurnar áttu að
útiloka.
Ráðstefnan um lýðræðislega Suður-Afríku:
Stuðningnr við fjölflokka-
kerfí og jafnan atkvæðisrétt
Jóhannesarborg. Reuter.
FYRSTA fundi Ráðstefnunnar um lýðræðislega Suður-Afríku (Codesa)
lauk í Jóhannesarborg á laugardag. Fulltrúar nítján sljórnmálafylkinga
sátu þennan sögulega tveggja daga fund og varð að samkomulagi að
ráðstefnan kæmi saman að nýju í lok mars. Sameiginleg viljayfirlýsing
var undirrituð af fulltrúum sautján fylkinga þar sem lýst er yfir stuðn-
ingi við fjölflokkakerfi, jafnan atkvæðisrétt, sjálfstætt dómskerfi og
mannréttindayfirlýsingu.
Ríkisstjórnin lagði á fundinum
fram tilboð um að blökkumenn
myndu eiga aðild að stjórn landsins
þar til ný stjórnarskrá hefur tekið
gildi og kom þannig til móts við kröf-
ur þess efnis að kosið yrði sérstakt
stjórnarskrárþing. Þessu tilboði var
vel tekið af fulltrúum stjórnarand-
stöðunnar en samt talið of óljóst til
að hægt yrði að taka endanlega af-
stöðu til þess.
F.W. de Klerk, forseta Suður-Afr-
íku, og Nelson Mandela, forseta Afr-
íska þjóðarráðsins (ANC), laust sam-
an við upphaf fundarins vegna þess
að ANC neitar að hætta skæruhern-
aði. Sökuðu þeir hvor annan um
leynimakk og óheiðarleika. En við
upphaf síðari fundardagsins tókust
þeir í hendur og í lokaræðum þeirra
var áherslan á sáttfýsi. „Sú stað-
reynd að við erum staddir hér sýnir
að samstaða er um að vinna saman
á uppbyggilegan hátt,“ sagði Man
dela í ræðu .sinni. De Klerk var sá
síðasti sem ávarpaði ráðstefnuna
áður en henni lauk og sagði hann
að kraftaverk hefði gerst. „Markmið
okkar eru göfug," sagði forsetinn.
„Ég skuldbind mig til að tryggja að
ekkert muni koma í veg fyrir að
þessi markmið verði að veruleika."
Öfgahópar jafnt til hægri sem
vinstri neita að taka þátt í ráðstefn-
unni þótt þeim standi það til boða.
Hægriöfgamenn mótmæltu fyrir ut-
an ráðstefnumiðstöðina á laugardag
og hin fasísku samtök Afrikaner
Weerstandbeweging (AWB) gáfu út
yfirlýsingu þar sem segir að litið
verði á allar tilraunir til að koma á
jafnri stöðu kynþátta sem stríðsyfir-
lýsingu.
——
Reuter
James Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, hvatti til þess um
helgina, að matar- og lyfjaflutningar til sovésku lýðveldanna yrðu
stórauknir til að koma í veg fy.rir skort og hungursneyð. Eru þeir
raunar umtalsverðir nú þegar, frá Bandaríkjunum og Evrópubanda-
lagsríkjunum, og hér eru börn á sjúkrahúsi í Moskvu að gæða sér
á bandarískri súpu.
tali við ítalska útvarpið í gær kvaðst
hann litla trú hafa á framtíð nýja
samveldisins. Taldi hann, að það
myndi einkennast af ágreiningi urn
flest mál auk þess sem það skorti
nauðsynlegar stofnanir eins og þær,
sem Sovétríkin hefðu stuðst við.
Ýmsir bandarískir háskólar hafa
boðið Gorbatsjov prófessorsembætti
að sögn dagblaðsins The New York
Times og hefur Paul H. Nitze-
alþjóðarannsóknastofnunin, sem er
deild við Johns Hopkins-háskólann í
Washington, einnig boðið Raisu, eig-
inkonu Gorbatsjovs, til sín sem pró-
fessor. Segist Gorbatsjov hafa fengið
boð af þessu tagi frá Bandaríkjunum,
Japan, Þýskalandi og Frakklandi en
ekki hafa í hyggju að yfirgefa ætt-
jörðina.
Sovétlýðveldin 11, sem undirrituðu
samveldissáttmálann, eru Rússland,
Úkraína, Hvíta Rússland, Kazak-
hstan, Armenía, Azerbajdzhan,
Moldova, Úzbekístan, Tadzhíkístan,
Kírgízístan og Túrkmenístan. Það
tólfta, Georgía, sendi aðeins áheyrn-
arfulltrúa.
llln
tíSSK*
hær eru gerða
ef þær eru
|jósmyndapaPP'r-

framköllunarþjónusta
er hjá þessum aðilum:
Framköllunarþjónustan Borgamesi, Ljósmyndaþjónusta Stefán Pedersen Sauóárkrókl,
Nýja Bió Siglufirði, Myndsmiðjan Egilsstöðum, Framköllunarþjónustan Prentverks
Homafjarðar, Fótó Vestmannaeyjum, Ljósmyndastofa Suðurlands Selfossi,
Filman Hamraborg 1, Kópavogi, Reykjavík: Vesturbær. Ulfarsfell Hagamel,
Miðborgin: Ljósmyndabúðin Ingóifsstræti, Austurbær: Ljósmyndavörur Skiphoiti 31.
Grafarvogur. Kyrrmynd Höfðabakka 1, við Guiilnbrú.