Morgunblaðið - 24.12.1991, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. DESEMBER 1991
9
JÓLAHUGVEKJA
„Hví ertu kominn
hér svo lágt?“
eftirsr. Bolla
Gústavsson
á Hólum
„Ó, Guð, sem ráð á öllu átt,
hví ertu kominn hér svo lágt,
í tötrum lagður hart á hey,
sem hefðir dýrri bústað ei?“
Þannig spyr Marteinn Lúter í
einum jólasálma sinna, sem
nefndur var bamalofsöngur: „Hví
ertu kominn hér svo lágt?“ Og enn
í dag spyijum vér þeirrar spurn-
ingar. Hvers vegna er megininn-
tak kristindómsins svo fjarri flestu
því, er menn sækjast eftir, a.m.k.
er allt leikur í lyndi og hvorki
skortir heilsu né krafta? Frásögn
Lúkasar af fæðingu Jesú Krists
er ekki í samræmi við þær hug-
myndir, sem íbúar hins siðmennt-
aða heims gera sér um mannlega
reisn og eftirsóknarverð mæti.
Fátæk hjónaleysi, iðnsveinn úr
lítt kunnum smábæ og auðsveip
heitkona hans, hlýða skipun
óvæginna, erlendra yfirvalda og
taka sér ferð á hendur. Hann fót-
gangandi og teymir undir stúlk-
unni, sem ekki situr glæstan gæð-
ing, heldur lítilmótlegan asna.
Þannig er myndin, sem vér þekkj-
um af Maríu og Jósef; mynd, sem
vér höfum þó reynt að gylía og
fegra á glanskortum.
En hann kunni eigin skil á upp-
mælingu, þessi umkomulitli smið-
ur, sem ekki átti kost á betri gisti-
stað í Betlehem, en dimmum og
taðþefjuðum fjárhúskofa. Lítil var
fyrirhyggja Jósefs, þegar þess er
gætt, að heitkona hans var úr-
vinda af þreytu og komin með
fæðingarhríðir.'Allt stangast það
á við þau markmið, sem kynnt
eru af hagfræðingum vorum, er
í engu samræmi við það skipulag,
sem er grundvöllur velmegunar
eða efnahagslegs réttlætis í lýð-
ræðisríki. Kristindómi hefur löng-
um verið legið á hálsi fyrir það,
að hann reyni að sætta menn við
erfið kjör, jafnvel fátækt:
„hví ertu kominn hér svo lágt,
í tötrum lagður hart á hey
sem hefðir dýrri bústað ei?“
Já, hvað dugar þetta gagnvart
raunsæjum boðskap athafna-
manna, ráðstefnugarpa og
nefndaspekinga? Hvaða bifreiða-
umboð getur notast við frásögn
Lúkasar af ferðinni til Betlehem,
án þess að gera þá lítið úr hinni
helgu fjölskyldu? Hvaða ferða-
skrifstofur eða fasteignasölur sjá
sér hag í því að minnast á þetta
íjárhús í auglýsingum sínum?
Nei, á því er ekkert að græða í
þess orðs bókstaflegu merkingu.
II
„Hví ertu kominn hér svo
lágt?“
Marteinn Lúter lét þeirri spurn-
ingu ekki ósvarað. Það var löng-
um háttur hans að bijóta öll atriði
trúfræðinnar til mergjar, svo eng-
inn þyrfti að velkjast í vafa. Því
orti hann í framhaldi af því versi,
sem hér hefur verið vitnað til:
til:
Þótt veröld öll sé víð og löng,
sú vagga er þér samt of þröng
og þín ei verð, þótt væri hún full
af vegsemd þeirri er skín sem gull.
Svo hefur, Drottinn, þóknazt þér,
og þá vilt speki kenna mér,
að lieimsins auð og allt hans glys
þú eigi virðir meira en fís.
Þannig er jatan myndrænt tákn
um takmarkanir heimsins, er eigi
rúmar Guð, og um skammsýni
mannkynsins, sem hvorki skilur
hann, né verkin hans.
-.. heimsins auð og allt hans glys
þú eigi virðir meira en fís.
Þessi yfirlýsing er mælt fyrir
munn Guðs. Á tímum siðskipt-
anna var hún næsta brýn. í hvert
sinn, sem kirkjan hefur vikið frá
þeirri stefnu, hefur hana hrakið
af réttri leið og henni hnignað.
Jólasálmur Lúters var einmitt ort-
ur, þegar taumlaus auðhyggja
hafði leitt kirkjuna á refilstigu svo
fagnaðarerindi Jesú Krists var á
hraðri leið með að týnast í fánýtu
glysi heimsins.
Því bú til vöggu í bijósti mér,
minn bezti Jesú, handa þér.
í hjarta mínu hafði dvöl,
svo haldi ég þér í gleði og kvöl.
Þetta er það sem öllu máli
skiptir, að vaggan sé til reiðu fyr-
ir frelsarann í bijóstum vorum.
Óneitanlega er samlíkingin sér-
stæð og þó skiptir það, sem hún
boðar, öllu máli fyrir eilífðarheill
vora. Óhætt er að fullyrða að það
sé mikilvægara en lausn þess
margþætta Ijárhagsvanda, sem
þingmenn vorir hafa nú fjallað
um á löngum fundum fyrir þau
jól, sem fara í hönd. Er ég þó
ekki að gera lítið úr nauðsynlegri
viðleitni þeirra. Hinu verður vart
neitað, að sjaldan virðist á eilífð-
ina minnst í sölum Alþingis.
Stundum vaknar sú spurning,
hvort þar hafi gleymst, að maður-
inn ber dauðann í líkama sínum
og eilífðarþrá í huga. Sú stað-
reynd mætti vera mönnum ofar í
huga, þegar fjallað er um framtíð-
arheill þjóðarinnar; eilífðarvonin,
sem fyrr eða síðar knýr menn til
að taka afstöðu til Guðs og ríkis
hans, til þess að viðurkenna van-
mátt sinn og brennandi þrá eftir
lausn, sem felst í boðskap Krists
og sigri hins krossfesta yfir synd
og dauða. Sagan opinberar verk
heilags anda um aldir og þau
sannindi, að þannig vinnst sá sig-
ur, er horfir til eilífs lífs og gerir
oss kleift að nálgast þær him-
nesku hirðsveitir, er sungu á hin-
um fyrstu jólum og syngja enn:
Dýrð sé Guði í upphæðum, og
friður á jörðu með mönnum,
sem hann hefur velþóknun á.
III
Dýrðarsöngur englanna er und-
urfagurt ljóð. Heilbrigðar tilfinn-
ingar skynja, að sannleikurinn býr
í hveiju orði þess og í allri jóla-
sögu Lúkasar. Sannleikurinn um
Guð, um skaparann, sem aldrei
yfirgefur sköpun sína, grætur yfir
því, sem miður fer og gleðst í
kærleika yfir öllu, sem horfir til
framfara. Hveijar eru forsendur
þeirra framfara: Ráðvendni og
trúmennska, virðing fyrir kær-
leikanum, fyrir ástinni, lotning
fyrir lífinu, fyrir barninu litla í
vöggunni, barninu, sem þér er
trúað fyrir. Himinninn er í augum
þess, himinn með blikandi stjörn-
um og skærasta stjarnan er Krist-
ur. Hann er jólastjarnan. Kai
Munk nefndi hann eitt sinn vita
mannkynsins í jólaprédikun og
bætti við: „Hann er trúfastari en
nokkur stjarna á dimmum nætur-
himni, og í öllum kulda alheimsins
er hjarta hans óslökkvandi bál af
kærleika." Þess vegna á boðskap-
ur hans erindi við alla og ætti því
ekki síst að móta störf í hverri
stofnun þjóðfélagsins, hvort held-
ur er Alþingi, stjórnarráð, dóm-
stólar, bankar, skólar, sjúkrahús
eða hin mikilvægasta stofnun
þess, heimilið.
Minnumst þess ávallt, að jóla-
saga Lúkasar er ekki síst dýrðar-
óður um fjölskylduna og heimilið,
um þau tvö, Maríu og Jósef, er
bundust tryggðaböndum, sem
ekkert. mótlæti fékk rofið, ekki
fátækt eða ytra skjólleysi. Þau eru
tákn þeirrar hreinu, einlægu ást-
ar, sem aldrei bregst heilögu heiti.
Barnið í jötunni var þeim kær-
komin og dýrmæt gjöf, sem þau
báru ábyrgð á í sameiningu. Jafn-
framt gerðu þau sér ljóst, að það
var yfir þeim vakað. Já, þess skul-
um vér jafnan minnast, að jörð
vor er ekki stærri en það, að him-
inn Guðs umlykur hana.
>X< Jallabbs
•)ía,S. r,
Skeitan 3h-Slmi 812670
Auglýsendur
athugið!
Auglýsingar í laugardagsblaðið
28/1 2 þurfa að berast
auglýsingadeild í síðasta lagi fyrir
kl. 12.00 þriðjudaginn 24/12
(aðfangadag).