Morgunblaðið - 03.04.1992, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. APRÍL 1992
39
Með afsalsgerningi, dags. hinn
17. maí 1880, seldi Stefán Ólafs-
son, bóndi í Kalmanstungu, bænd-
unum Þorsteini Magnússyni á Hús-
afelli, Gísla Eggertssyni á Stóra-
Kroppi og Magnúsi Jónssyni á
Vilmundarstöðum hluta af landi
jarðar sinnar, þ.e. Arnarvatnsheiði
fyrir ofan Svínalæk.
Eftir að merkjum hins selda
lands hefir verið lýst, segir svo í
afsalinu:
„Landið er selt með öllum lands-
nytjum til lands og vatns og yfir-
höfuð öllum þeim réttindum sem
fylgt hefur og fylgja ber með réttu
eftir gömlum eignarskjölum fyrir
áður greindu landi og ekkert und-
anskilið utan það að seljandi áskil-
ur sér að hafa silungsveiði og eggj-
atöku fyrir sig og erfingja sína.“
Með afsalsgerningi, dags. 18.
apríl 1884 seldu þeir Magnús Jóns-
son bóndi á Vilmundarstöðum,
Þorsteinn Magnússon bóndi á
Húsafelli, og Gísli Eggertsson
bóndi á Stóra-Kroppi, Reykholts-
dals- og Hálsahreppum þann hluta
Kalmanstungulands, sem þeir
höfðu keypt með afsalsgerningn-
um 17. maí 1880. Sérstaklega er
tekið fram, að þar sem seljandinn
Stefán Ólafsson í nefndu afsals-
bréfi hefir áskilið sér af okkur að
hafa eggjatöku og silungsveiði í
hinu afsalaða landi fyrir sig og
sína erfingja, þá er eignin einnig
nú af okkar hendi afsöluð ofan-
nefndum tveim sveitarfélögum
með þessu sama skilyrði, að því
er Stefán Ólafsson og erfingja
hans snertir.
Landsspildan frá Svínalæk að
landamerkjum Fljótstungu var
undanskilin, en hún nefndist Bug-
ar. Þetta land seldi Ólafur Stefáns-
son bóndi í Kalmanstungu Einari
Magnússyni bónda á Steindórs-
stöðum í Reykholtshreppi, fyrir
hönd Reykholtsdalshrepps og Nik-
ulási Gíslasyni bónda á Augastöð-
um Hálsahreppi fyrir hönd Hálsa-
hrepps. Kaupsamningurinn var
undirritaður 6. júlí 1901. Seljandi
áskildi Kalmanstungubóndanum
allan veiðirétt í landinu.
Deilt var um merkingu þess, að
Draumurinn er síðan að bjóða upp
á'verkmenntakennslu í smáum stíl.
Krýsuvíkursamtökin hafa ekki
náð öllum sínum markmiðum —
síður en svo. En við erum komin
áleiðis og höfurn góðan byr. Við
teljum að sjálft meðferðarstarfið
sé orðið býsna öflugt og eflist stöð-
ugt. Hvað vinnuþáttinn áhrærir
skortir ekki verkefni úti í Krýsuvík
jafnt innan dyra sem utan og víst
hefði sá árangur sem samtökin
hafa náð aldrei orðið ef ekki hefði
notið við vinnuframlags dugmikilla
og áhugasamra vistmanna sem
hafa sjálfir skapað sér vistlegt og
persónulegt umhverfi.
Árangurinn
Krýsuvíkursamtökin eru sjálfs-
eignarstofnun. Þar af leiðir, að
árangur í starfi miðast beint við
árangur vistmanna við að ná fót-
festu í lífinu. Ekki er enn hægt
að setja fram neinar marktækar
tölur um árangur meðferðarinnar.
Þar kemur tvennt til:
a. Fyrstu skrefin í meðferðar-
starfinu voru ekki stigin fyrr en á
haustmánuðum árið 1989 í skugga
fjárhagslegra þrenginga og mikilla
óvissu um afstöðu stjórnvalda til
starfsins. Með átta milljóna króna
fjái-veitingu á síðasta ári varð af-
staða stjórnvalda ljós og var þá
hleypt miklum krafti í alla upp-
byggingu, bæði hvað varðar með-
ferð og húsnæðismál.
b. Þar sem meðferð í Krýsuvík
er langtímameðferð, sem varir í
marga mánuði, er enn sem komið
er ekki hægt að fullyrða neitt um
árangur, annað en að öll teikn eru
góð og fara batnandi með aukinni
festu í meðferðarstarfinu.
Óskin
Krýsuvíkursamtökin hafa nú í
þjónustu sinni fólk með ágæta fag-
þekkingu og einnig fólk sem býr
yfir áralangri rcynslu á sviði með-
áskilja sér rétt til veiði fýrir sig
og sína erfingja, og einnig um
landamerki milli Kalmanstungu og
nefnds hluta Arnarvatnsheiðar.
Þeim deilum lauk með dómi
Hæstaréttar 28. janúr 1975 (Hrd.
46. 55. Arnai'vatnsheiðardómur). í
þessum dómi Hæstaréttar voru
merki ákveðin milli landa á heiðum
uppi, án þess að nokkur fyrirvari
væri gerður um, að ekki væri um
fullkomin eignarlönd að ræða, sbr.
til hliðsjónar áður greinda dóma
Hæstaréttar frá 2. desember 1971
(Reyðarvatnsdómur), frá 25. febr-
úar 1955 (Landmannaafréttar-
dómur) sbr. ennfremur dóm Hæst-
aréttar frá 29. apríl 1969 (Hdr.
40.510 Nýj abæj arafréttardómur).
Um veiðiréttinn segir svo í dómin-
um, „þegar þess er gætt, að það
er forn og ný réttarregla, að land-
eigandi eigi fiskveiði í vötnum á
landi sínu, sbr. landbrigðaþátt
Grágás um veiði, 208. kap.
Konungsbókar og 438. kap. Stað-
arhólsbókar, og 56. kap. landleigu
bálks Jónsbókar, en nú 2. grein
laga um lax- og silungsveiði nr.
76/1970, þá var rík ástæða til
þess, að Stefán Ólafsson kvæði
afdráttarlaust að orði ef ætlun
hans var sú, að enginn réttur til
silungsveiði í vötnum á hinu selda
landi fylgdi með við sölu þess.“
Dómsorð Hæstaréttar um veiði-
réttinn voru þessi:
„Kalman Stefánsson og Ólafur
Kristófersson, eigendur Kalmans-
tungu, eiga að ‘/4 hluta rétt til
silungsveiði í ám og vötnum á land-
svæði því, er Stefán Ólafsson seldi
17. maí 1880.“
í grein þessari hefir mjög verið
stuðst við álitsgerð eftir doktor
Gauk Jörundsson sem dagsett er
2. júlí 19.78. Þá er einnig rétt að
geta þess að samkvæmt lögum nr.
76/1970 eru allir eigendur veiði-
réttar skyldaðir til að stofna veiði-
félög, og gildir það jafnt um eig-
endur veiðiréttar í afréttarvötnum
sem byggðavötnum.
Höfundur er fyrrvernndi
formaður Veiðimálanefndar.
ferðarstarfa. Til ráðstöfunar hafa
samtökin á árinu 1992 samtals níu
milljónir af fjárlögum. Eins og öll-
um má ljóst vera nægir sú upphæð
ekki. Við erum því háð velvilja og
skilningi þeirra sem styrkja okkur
með ýmsu móti.
Okkur skortir tilfinnanlega og
sárlega fjármuni til að geta haldið
áfram — ekki það að við gefumst
upp. Síður en svo! En við ætlum
okkur stóra hluti og við vitum að
með starfi Krýsuvíkursamtakanna
hafa sumir aftur öðlast von sem
áður áttu enga. Krýsuvíkursam-
tökin eru ekki bara mál Krýsuvík-
ursamtakanna, heldur eru þau mál
allra sem vilja hjálpa því fólki, sem
hefur af ýmsum orsökum misst
alla stjórn á lífi sínu og líður illa.
Það er ósk okkar að þeir sem
geta leggi sitt af mörkum. Þetta
varðar alla, ekki bara Krýsuvíkur-
samtökin! Gíróreikningur Krýsu-
víkursamtakanna er nr. 621005
og má leggja inn í öll bönkum og
sparisjóðum. Þið getið náð í okkur
í síma (91) 623550. Við erum ætíð
reiðubúin að veita upplýsingar og
ráðgjöf ef þörf krefur.
IJöfundur er formaður
Krýsuvíkursamtakanna.
VINKLAR Á TRÉ
HVERGI LÆGRI VERÐ
ÞÝZKIR GÆÐAVINKLAR
OG KAMBSAUMUR
ÁVALLT FYRIRLIGGJANDI
... L tlNrVMUMoL/tJ
88 Þ.Þ0RGRÍMSS0N & C0
Ármúla 29 - Reykjavik - sími 38640
Réttum þeim hjálparhönd
eftir Ragnheiði
Davíðsdóttur
Fyrir hartnær fimmtán árum
settust nokkrir mænuskaddaðir ein-
staklingar niður á Grensásdeild
Borgarspítalans og ákváðu að
stofna félag. Þessir örfáu aðilar
bjuggu allir yfir sameiginlegri bit-
urri reynslu. Á örskotsstundu var
fótunum, í þess orðs fyllstu merk-
ingu, kippt undan þeim af völdum
slyss. Þeirra beið seta í hjólastól
urn ófyrirsjáanlega framtíð. I fyrstu
var tilgangur félagsskaparins, sem
þau kölluðu Samtök endurhæfðra
mænuskaddaðra (SEM), að styðja
hvert annað og miðla af sameigin-
legri lífsreynslu. En SEM-samtökin
áttu sér draum; draum um að ein-
hvern tímann gætu þau eignast eig-
ið húsnæði, sem yrði sérstsaklega
hannað með þarfir fatlaðra í huga.
Og nú hefur draumur þeirra að
hluta til ræst. Árið 1989 gekkst
Áhugahópur um bætta umferðar-
menningu fyrir landssöfnun í sam-
vinnu við SEM-samtökin og Stöð
2. Með ómetanlegri hjálp almenn-
ings tókst að safna nægilega miklu
fjármagni til að hefjast handa við
byggingu fjölbýlishúss _við Sléttu-
veg 1—3 í Reykjavík. í júlí á síð-
asta ári fluttu fyrstu SEM-félagarn-
ir inn í húsið sem í eru 20 glæsileg-
Ragnheiður Davíðsdóttir
„Enginn veit hvenær
örlaganornirnar grípa
inn í tilveru okkar
sjálfra eða þeirra sem
við elskum.“
úr sárustu- neyð fjölmargra félaga
sinna. En betur má ef duga skal.
Þörf á fleiri sérhönnuðum íbúðum
fyrir mænuskaddaða er vissulega
fyrir hendi því víst er að umferðaró-
freskjan heldur áfram. að safna að
sér -fórnarlömbum.
Nú stendur fyrir hjá SEM-sam-
tökunum að byggja annað 20 íbúða
fjölbýlishús á lóð félagsins við
Sléttuveg. Til þess að fjármagna
þá framkvæmd hafa samtökin efnt
til happdrættis og hafa tveir happ-
drættismiðar verið sendir inn á 109
þúsund heimili í landinu. Vinningar
eru allir mjög veglégir og því til
nokkurs að vinna fyrir þá sem sjá
sér fært að styrkja þetta þarfa
framtak.
Undirrituð vill því hvetja alla,
sem láta sig málefni fatlaðra ein-
hveiju varða, til þess að hjálpa
SEM-samtökunum þannig að þeim
takist að halda áfram því uppbygg-
ingarstarfi sem þegar hefur gefið
jafn góða raun og dæmin sanna.
Skiljum ekki fórnarlömb umferðar-
slysanna eftir á götunni, því enginn
veit hvenær örlaganornirnar grípa
inn í tilveru okkar sjálfra eða þeirra
sem við elskum.
ar sérhannaðar íbúðir fyrir fatlaða. -----------------—
Af óbilandi trú, kjarki og áræðni Höfundurerþátttakandií
hefur hinu mænuskaddaða fólki í Ahugahópi um bætta
SEM-samtökunum tekist að bæta "m er armennwSu-
Þegar þú skróir þig í Vaxtalínuna
opnast þér ýmsir möguleikar:

> 4 1 tJO SINu
V, iEGGJA GRU^ ^ ALÍ/Tq
' L£ikUR EINN ^
Vaxtalíncn er
fjármóla|Djónusta ^
fyrir ungiingc J
1 3 -1 8 á r a. -"3
AFSLATTARKORT
^mála®0*
SKÓLADAGBÓK
^tTT/k****
FJÁRMÁLANÁMSKEIÐ
VAXTALI NAM
VA*f4t/N0v&*UR
BÍLPRÓFSSTYRKUR
Félagar fá Vaxtalínubo! um leið og þeir
skrá sig - þeim a& kostna&arlausu.
BllNAÐARBANKI
ÍSLANDS