Morgunblaðið - 12.04.1992, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. APRÍL 1992
Að
trúa...
ast niður með krökkunum og ræða
málin. „Við spyijum gjarnan, hveiju
þau vilji breyta? Ef eitthvað fer að
ganga vel, þá þora þau ekki að trúa
því. „Að allt gangi vel, það getur
ekki verið!“ Þau eru svo vön því
að allt bregðist," segir Finnur alvar-
lega.
Ahugamál og reglubundið
líferni
Og hjónin halda áfram að segja
frá þessu sérstæða fjölskyldulífi.
Áhugamálin eru næst á dagskrá.
„Það verður að vinna úr áhugamál-
um eins og öðru,“ segir Finnur bros-
andi. Og þau segja frá einum sem
aldrei hafði gert annað en sitja yfir
myndböndum, þegar hann kom í
fjölskylduna. „Við' sendum hann
strax á myndbanda-námskeið,"
segir Fanney og bætir við „hann
varð að gera sér grein fyrir eðli
áhugamálsins!“
Annars segjast þau fara reglu-
lega saman í líkamsrækt, útilegur
og gönguferðir. Eru nýkomin úr
skíðaferð frá Akureyri. Og sl. sum-
ar fóru þau öll í gönguferð um
Snæfelisnes. „Þá var sagnaþulur
mikill í för með okkur, sem varð
yfir sig hrifinn af krökkunum," seg-
ir Finnur. „Hann og þau náðu svo
vel saman, að ferðin varð lengri en
ætlað var í upphafi."
„Við vinnum saman eins og
venjuleg fjölskylda," segja Fanney
og Finnur, „og í svona stórri fjöl-
skyldu verður að vera regla á hlut-
unum! Æði oft er sagt: „Þarf ég
að gera þetta núna? — Má ég ekki
gera það á morgun?“ „Á rnorgun"
gildir ekki í okkar fjölskyldu,“ segja
hjónin kímileit. „Þriðjudagur er
þvottadagur og miðvikudagur þrif-
dagur. Eldhúsdaginn undirbúa þau
sjálf. Flest þeirra eru komin úr takt
við eðlilegt mataræði, en hollur
Þau skemmta sér gjarnan með gítarleik, krakkarnir í Einholtsskóla, enda er gítarleikur valgrein í skólanum
Morgunblaðið/KGA
matur er lagður á borð og þetta
ætlum við að borða í dag!“
I „geggjaðri“ vörn
Við bendum þeim á, hvernig
hægt sé að lifa eðlilegu lífi,“ segja
Finnur og Fanney. „Margir ungl-
ingar eru með hart yfirborð út á
við. Klæðast leðurfatnaði með alls-
konar táknum um fordóma sem
heldur fólki frá því að reyna að
nálgast þau. En oftast býr lítið að
baki. Við höfum valið að leggja
bann við slíkum fatnaði og vegg-
skreytingum í herbergjum þeirra
meðan þau dvelja hjá okkur, til
þess að auðvelda þeim tengsl við
annað fólk.“
Hjónin eru sammála um að þetta
sé mikið starf, stundum erfitt en
mjög gefandi. „Við fáum alveg fullt
til baka,“ segja þau. „Unglingarnir
okkar stefna að ákveðnu markmiði.
Ef þau sigra, þá fögnum við með
þeim.“ En bæði viðurkenna, að
stundum séu þau örþreytt. „Oft
mætir maður höfnun og fyllist von-
leysi. Vonbrigðin eru oft alveg ofsa-
leg.
Hjá okkur er þriðji starfsmaður
(uppeldisfulltrúi) sem leysir okkur
af og hefur sömu ábyrgð. Án hans
væri álagið okkur ofviða. Unglinga-
heimilið er með markvissa hand-
leiðslu og ráðgjöf fyrir starfsfólk
sitt til að okkur líði vel í starfi. Og
þangað leitum við ef erfiðleikar eru
miklir. Maður endist miklu lengur
þannig," segja þau, „það má ekki
brenna upp í starfinu. Maður er
einskis virði, ef maður er brotinn
sjálfur."
Námið, lykill
út í lífið
EINHOLTSSKÓLI er sérskóli
á vegum ríkisins sem tekur
15 nemendur á aldrinum
13-16 ára. Þar er Guðlaug
Teitsdóttir skólastjóri.
Y-
▼ H
ið spyijum Guðlaugu, hvern-
ig krakkar veljist í skólann.
Og hún svarar til að allir hafi „dott-
ið“ út úr almenna skólanum og
langflestir eigi þá sögu að baki að
hafa mætt illa í skóla og/eða geng-
ið illa lengi. En að erfiðleikar þeirra
í námi hafi ekkert með greind að
gera. Aðalástæðan sé í stuttu máli
sú, að krakkana hefur skort öryggi
og fastan ramma og kemur þar
margt til. T.d. megi nefna skort á
samvinnu á milli skóla og heimilis,
tímabundna eða langvarandi erfið-
leika á heimili, flakk á milli skóla
vegna búsetubreytinga o.fl. Krakk-
arnir hafa hvergi náð að festa ræt-
ur og þar með ekki öðlast nauðsyn-
legt öryggi eða viðurkenningu í
jafnaldra hópnum eða í sambandi
við skólanámið.
VCRKSMIÐJUSALA
í húsi Sjóklæðagerðar íslands hf.
Skúlagötu 51
Mikið úrval allskonar hlífóarfata ó allan aldur
Útlitsgallað - Eldri og yngri gerðir:
A Regnfainaður - barna - kvenna - karla
A Sportfatnaður - öndunarefni o.fl.
A Kappfatnaður - á allan aldur
jV Kuldafatnaður - loöfó&raö - vattfóöraö
A Sportkuldafatnaður fyrir vélsleöamenn
☆ Vinnufatnaður - Samfestingar - buxur - jakkar - sloppar
A Vinnuvettlingar - ótal geröir
Guðlaug Teitsdóttir, skólastjóri
Einholtsskóla.
„En það er hægara sagt er gert
að skapa öryggi og ramma,“ heldur
hún áfram. „Samfélagið sem við
lifum í er miskunnarlaust. Tengsla-
leysi og sívaxandi samkeppni, sam-
hjálp innan fjölskyldna og samfé-
lags er á undanhaldi. — Hvað með
náungakærleikann? Við vitum af
erfiðleikum í næsta húsi, en ætl-
umst alltaf til að einhver annar
bjargi málum. Krakkana vantar oft
einhvern sem þau geta skilyrðis-
laust leitað til og treyst.
Foreldrar hafa ekki eða gefa sér
ekki tíma fyrir börnin. Og það er
.síður en svo gert of mikið úr erfið-
um aðstæðum einstæðra mæðra til
að ala upp börn sín.“
Og Guðlaug segir vera fullt af
fátæku fólki á íslandi. Varpar fram
þeirri spurningu, — hvernig einstæð
móðir eigi að borga húsaleigu, hafa
ungling og kannski fleiri börn á
framfæri — á venjulegum „konu-
launum" sem eru um 60 þúsund
krónur á mánuði? í slíkri aðstöðu
sé aukavinna lífsnauðsyn. Að ótrú-
lega margir búi við aðstöðuleysi í
húsnæði o.fl. Það er ekki að undra
þó að konui' gefist upp. Stundum
er gripið til þess ráðs að Ieita sér
maka til aðstoðar við framfærslu
og heimilisrekstur.
„Nemendur mínir eru bitrir,"
segir Guðlaug, „og oft mjög nei-
kvæðir út í skóla og samfélag.
Sjálfstraust og sjálfsálit er iðulega
mjög lítið. Það er eitt af því sem
við byijum á að vinna upp með
þeim hér í Einholtsskóla.
Erfiðleikar í skóla koma oft í ljós
við 12-13 ára aldursmörkin. Þá
springa krakkar sem eiga í erfið-
leikum! Stelpur láta oft lítið á sér
bera fram að þeim aldri, en eiga
ekkert síður í alvarlegum erfiðleik-
um. Þá leggjast þær gjarnan út og
hætta að læra.
Og unglingsstelpa á vergangi er
í meiri hættu. Strákar eru oft bún-
ir að koma sér upp harðari skel.
Mér finnst stelpur vera yngri, þegar
þær leggjast út núna en fyrir nokkr-
um árum. Yngri, þegar þær eru
komnar í neyslu. Reyndar á það líka
við stráka, að aldurinn færist neð-
ar. Og kynferðisleg misnotkun á
stelpum er staðreynd í tengslum
við vímuefnaneyslu. Hér styðst ég
við mína eigin reynslu eftir margra
ára starf, enda ekki hægt að vitna
í neinar rannsóknir hér á landi enn
sem komið er.
Ég vil taka það fram að langoft-
ast taka krakkarnir góðum framför-
um um leið og regla kemst á líf
þeirra. Það er mín reynsla hér í
Einholtsskóla, að foreldrar eru til-
búnir til samstarfs, en frumkvæðið
verður að koma frá skólanum.
Foreldrar þessara krakka hafa
oft ekki fengið raunverulega aðstoð
heldur einungis kvartanir um
slæma hegðun og lélega ástundun
barna sinna. Það ber að hafa í huga,
að ef foreldra skortir sjálfstraust
og líta á sjálfa sig sem vanmáttuga
í uppeldinu, geta þeir ekki veitt
barninu þann stuðning og öryggi
sem ti! þarf. Mér finnst rnjög
ánægjulegt að sjá krakkana í Ein-
holtsskóla ljúka grunnskólaprófi og
finna hvað sjálfstraustið eykst, þeg-
ar þau hafa eitthvað í höndunum
sem sannar að þau standa jafnfæt-
is öðrum jafnöldrum.“
m
2 Meirn en þú geturímyndad þér!