Morgunblaðið - 04.12.1992, Blaðsíða 10

MORGUNBMÐIÐ'TÖSTUDA'GUR’4'VDESEMBER 1992'M
íorr__________________
Nýjar
bækur
■ Afmælisútgáfur á tveimur
bókum Tryggva Emilssonar eru
komnar út.
í tilefni af níræðisafmæli
Tryggva Emilssonar hefur bókaút-
gáfan Stofn sent frá sér sérstakar
afmælisútgáfur á tveimur skáld-
verkum eftir Tryggva. Það eru
bækumar Blá augu og biksvört
hempa og Konan sem storkaði ör-
lögunum. Tryggvi er þekktastur
fyrir æviminningar sínar Fátækt
fólk en hefur auk þess skrifað ann-
ars konar bækur; skáldverk, fræði-
rit, ljóð og bamabók.
Blá augu og bliksvört hempa er
örlagasaga einstaklinga og þjóðar
þar sem raunsannir atburðir og
þjóðsagnakenndir vefast saman í
listræna heild.
Konan sem storkaði örlögunum
er saga um viðburðaríka ævi ís-
lenskrar konu; þjóðsaga um konu
sem bíða sterk örlög og hún berst
gegn með yfimáttúrulegum krafti.
Utgefandi er bókaútgáfan
Stofn. Bókin Blá augu og bik-
svört hempa er 238 bls. og kostar
2.480 krónur. Konan sem stork-
aði örlögunum er 111 bls. og
kostar 2.180 krónur.
■ Fyrstu athuganir Berts, eftir
Anders Jacobsson og Sören Ols-
son, er framhald af Dagbók Berts
sem kom út i fyrra.
í kynningu útgefanda segir m.a.:
„Hér heldur Bert áfram að skrifa
dagbók þótt það sé reyndar, eins
og allir vita, harðbannað fyrir 13
ára stráka . . . hann fer í dálítið
misheppnaða starfskynningu, lang-
ar í skellinöðru . . . og að sjálfsögðu
eyðir hann löngum tíma í ást og
rómantík ... Ævintýri hans era
ekki síður spaugileg í þessari bók
en hinni fyrri..
Útgefandi er Skjaldborg hf.
Verð 990 krónur.
■ Talnabók 1 2 3 er eftir Philip
Hawthorn og Stephen Cartwr-
ight. Þetta er bók fyrir yngstu les-
endurna og ríkulega skreytt falleg-
um litmyndum sem gleðja augað
og gefa fijóu ímyndunarafli bam-
anna lausan tauminn.
Útgefandi er Skjaldborg hf.
Verð 990 krónur.
■ Bók barnanna um dýrin og
bók barnanna um fjölskyldur
dýranna eru bækur ætlaðar til að
fræða bömin um fjölbreytileika
dýralífsins á jörðinni. Dýranum og
lifnaðarháttum þeirra er lýst og
teiknaðar litmyndir af 100 dýrum
era_ i hvorri bók.
Útgefandi er Skjaldborg hf.
Verð 1450 krónur, hvor bók.
■ Ævintýrið um Hans klaufa
eftir H.C. Andersen er komið út í
nýrri útgáfu þar kemur listamaður-
inn Björn Wiinblad til liðs við
ævintýraskáldið.
Útgefandi er Skjaldborg hf.
Verð 790 krónur.
Þrjár listaverkabækur
List og hönnun
Bragi Ásgeirsson
Komnar eru út þrjár lista-
verkabækur frá Máli og menningu
um þá miklu listjöfra aldarinnar
Picásso, Miró og Dali.
Bókin um Picasso er eftir Dani-
éle Boone listsögufræðing, sem
áður hefur skrifað bækur um van
Gogh, barrokklist, Albert Camus
og ljósmyndir Bauhaus stefnunnar.
Bókin var gefin út af Femand
Hazan í París 1989, en íslenzka
þýðingu þafa annast Mörður Áma-
son og Ámi Óskarsson.
Bókin um Miró er eftir Georges
Raillard listrýni og rithöfund, sem
fjallar um bókmenntir og listir 20.
aldar við Vicennes háskólann í
París. Hann hefur áður skrifað bók
um málarann Antoni Tapies, sem
var reyndar lærisveinn Mirós, auk
ritgerða um marga helstu rithöf-
unda og skáld í Frakkiandi. Útgef-
andinn er sá sami og bókin kom
sömuleiðis út 1989. Þýðinguna ann-
aðist Þorbjöm Magnússon.
Bókin um Dali er eftir Eric Shan-
es, sem er listrýnir og listmálari
og hefur m.a. ritað bækur um
Brancusi og David Hockney. Und-
anfarið hefur hann fengist við að
safna heimildum um Kúbismann
og umhverfislistamanninn Christo.
Sami útgefandi en bókin kom hins
vegar út 1991. Þýðinguna annaðist
Ólöf Kr. Pétursdóttir. Allar eru
bækumar prentaðar í Hong Kong.
Hér er auðsjáanlega um að ræða
bækur sem ætlaðar era almenningi
og kynna listamennina á mjög sí-
gildan hátt. Mætti nefna þetta
heimilisútgáfur, eða bækur fyrir
heimilisbókasafnið.
Bækumar eru í stóru broti og
eru ágætlega hannaðar.
Þessar bækur uppfylla ágætlega
hlutverk sitt, sem hlutlæg kynning
á listamönnunum. Með hverri mynd
fylgir útskýring á listaverkinu og
stunum létt spjall um aðdraganda
þess og sköpunarferli. Það er mik-
ill kostur, að útskýringamar eru
hvorki of hátíðlegar né fræðilegar,
þannig að flestir og þá einnig þeir
sem eru lítið inni í myndlist hafa
gagn og lærdóm af lestri þeirra.
Bækur sem slíkar hafa miklu
hlutverki að gegna við miðlun og
útbreiðslu þekkingar á núlistum á
fyrra helming aldarinnar, sem segja
má að séu að verða almennings-
eign, jafn margir og streyma á
söfn til að sjá mikilsháttar sýningar
á úrvali þeirra.
Þessar bækur eru tvímælalaust
mun merkilegri útgáfa, en margt
sem gert er af líku tagi og áður
hefur t.d. verið gefið út af Máli og
menningu, en obbinn af því er
fjarska lítið áhugavert fyrir at-
vinnumenn í málaralist og í raun
efast ég um að listamennimir sjálf-
ir hafi ávinning af slíkri fjölþjóð-
legri fjöldaframleiðslu þriðja flokks
bóka um list þeirra. Mat mitt er
að þessi bókaflokkur beri af um
vönduð vinnubrögð, en ég er nú
lítið fyrir að fletta í þess konar
útgáfum svo ég er ekki manna
dómbærastur á því sviði.
En hér fer saman mikil framför
í prentttækni og bókagerð og að
því er virðist stóraukinn metnaður
um gerð og frágang bókanna.
í öllum bókunum era mörg lykil-
verk frá ferli listamannanna og þau
hafa það sameiginlegt, að vera
sömu verk og maður hefur séð áður
í ótal bókum, sem getur orðið leiði-
gjarnt í slíkri síbylju, og auk þess
fínnst mér prentunin vera nokkuð
grófkornótt, eins og oft á sér stað
í austurlöndum og gera t.d. svörtu
litatónana lokaða og líflausa.
Hins vegar líst mér vel á inngang
bókanna og þá prýða ágætar mynd-
ir, sem ekki hefur á sama hátt ver-
ið hampað, og þeir hafa mikið fróð-
leikgildi. Hvað sem öðru líður fá
þessar útgáfur bestu meðmæli mín
sem kynningarbækur til handa
þeim sem lítið þekkja til meistar-
anna auk þess, sem atvinnulista-
menn geta haft mikið gagn af að
fletta í þeim og að lesa textana.
Islandslag
ÍSLANDSLAG
i |t)sMY'NOIK • Sl<«U*GIHÍt 8»öURiO8SSOH
Á síðastliðnum tveim árum hefur
hinn nafnkenndi ljósmyndari Sigur-
geir Siguijónsson ferðast um ísland
og tekið myndir. Áður hafði hann
fyrst og fremst unnið við auglýs-
inga- og tískuljósmyndun. En hann
hafði þó reynt fyrir sér á fleiri svið-
um og sannað hæfni sína sem ljós-
myndari, m.a. gert mjög vandaðar
mannamyndir.
Það er margt sem hefst fyrir
tilviljun í lífi og list, og þannig var
það verkefnaskortur sem kom Sig-
urgeiri á bragðið við töku lands-
lagsmynda. Annað sem verður
einnig að teljast tilviljun á landi
hér var að sumarið sem Sigurgeir
tók flestar myndimar var eindæma
veðurblíða, svo að hann fékk ein-
beitt sér að ljósmynduninni í mjög
svipaðri veðráttu í stað þess að
verða stöðugt að stiila ljósopið eft-
ir veðri og vindum, eða jafnvel að
þurfa að bíða dögum saman eftir
rétta veðrinu.
Afrakstur þessara tveggja ára
er nú kominn út á bók, stórri og
veglegri, þar sem ekkert hefur ver-
ið til sparað um hönnunarlega
virkt. Þannig hefur Þröstur Magn-
ússon séð um útlitið og haft um-
sjón með vinnslu bókarinnar í sam-
vinnu við höfundinn. Sigurður
Steinþórsson jarðfræðingur hefur
tekið saman lýsingu á landi og
staðháttum og loks fylgir Vigdís
Finnbogadóttir bókinni úr hlaði i
snjöllum formála. Útgefandi er
Forlagið.
Maður verður var við veðurblíð-
una bókina út í gegn og það er
kannski það eina sem hægt er að
finna að henni þótt undarlegt virð-
ist, því einhæfni í veðráttu er ekki
það sem maður er vanastur á landi
hér. En þá er líka öll einhæfnin í
bókinni upp talin, því að viðfangs-
efnin eru fjölbreytileg og við skoð-
un sumra ljósmyndanna fær maður
næstum nýja sýn á landið, t.d.
hvað snertir Litla-Sandfell í
Skriðudal, sem bregður upp skýru
ljósi á íslenzkan hvunndag á afhall-
andi sumri, en um leið er eitthvað
fjarrænt og víðáttumikið við mynd-
ina, sem minnir á útlönd.
Ánnars finnst þeim sem hér ritar
landið sjaldan eins fallegt og í
vondu veðri, einkum rigningu á
hásumri, og saknar mynda af ham-
förum náttúrunnar, öðrum en eld-
gosum, í íslenzkum ljósmyndabók-
um, en af þeim er nóg.
Það er margt áhrifaríkra mynda
í bókinni og hið stóra brot hennar
leyfir myndir sem ganga yfir kjölinn
og era að auk rétt sniðnar á flöt-
inni, sem gerir það að verkum að
þær tapa síður áhrifamætti sínum.
En áhrifamætti tapa þær samt, sem
menn geta sjálfír gengið úr skugga
um á sýningu þeirri á myndunum
sem stendur yfír í Ráðhúsi Reykja-
víkur í tilefni útkomu bókarinnar.
Þar era myndirnar stærri og njóta
sín mjög.vel.
Það er erfitt að gera upp á milli
einstakra mynda, því að sumar hrífa
mann strax en aðrar ekki fyrr en
eftir endurtekna
skoðun eins og t.d.
hin dulramma
mynd „Stóra Súla í
Emstrum". Hér er
einmitt svo mikið
af því íslandi sem
gárar hugaflugið.
Nokkrar fleiri slík-
ar, auk mynda sem
eru teknar þegar
kári ygglir sig,
hefðu gert bókina
ennþá skilvirkari.
Annars getur
maður ekki annað
en hrósað bókinni í
bak og fyrir, því að
hér er komin fram
einstaklega fögur
myndbók um ís-
land, sem undir-
strikar hvílíkan auð við eigum, þar
sem er óspillt landið, og þeim auði
megum við alls ekki glata.
Slíkar bækur hafa fjölþættan
tilgang og einn af þeim sem vakn-
ar ósjálfrátt til lífs er að opna augu
manna fyrir fegurð, tign og marg-
breytileika landsins.
Viðbót Sigurðar Steinþórssonar
jarðfræðings eykur á gildi bókar-
innar og bætir um leið þekkingu
þess sem skoðar og les um sitthvað
er varðar jarðsögulega mótun
landsins.
Nýjar bækur
Skáldsaga eftir
Þorvarð Helgason
Nýlistasafnið
Verk Petes Bishops
SOGAR svelgur heitir ný skáld-
saga eftir Þorvarð Helgason.
I kynning útgefanda segir m.a.:
„í þessari sögu er fjallað án nokk-
urra undanbragða um brýnustu og
alvarlegustu vandamál íslensks nú-
tímasamfélags. Höfundur leiðir okk-
ur miskunnarlaust fram fyrir hol-
spegil þjóðfélagslegrar spillingar.
Hér er fjallað um hin hræðilegu
gjaldþrot heimilanna, mískunnar-
lausar innheimtur og uppboð á aleig-
unni. Þjáningin æpir en bankastjórar
og lögfræðingar voka yfír krásunum.
Sársaukafull og sönn lesning um ís-
lenska samtíð."
Útgefandi er Fjölva útgáfan.
Bókin er 190 bls. og prentuð hjá
Prentstofu G.Ben. Verð 2.480
krónur.
Þorvarður Helgason
í SETUSTOFU Nýlistasafnsins
stendur yfir sýning á mynd-
verkum breska listamannsins
Pete Bishop.
Pete Bishop hefur starfað
undanfarin ár við myndbanda- og
auglýsingagerð, samhliða mynd-
listinni. Meðal annars sá hann um
gerð auglýsinganna um vanskila-
manninn Jóa fyrir Rafmagnsveit-
urnar. Peter Bishop vinnur nú
meðal annars að gerð myndbands
fyrir Björk Guðmundsdóttur Syk-
urmola, en hann hefur starfað með
mörgum af fremstu popptónlistar-
mönnum heims. Þetta er fyrsta
einkasýning Pete Bishops hér á
landi, en hann hefur iðulega kom-
ið hingað til lands og hélt meðal
annars námskeið í hreyfimynda-
gerð í Myndlista- og handíðaskó-
lanum á síðasta ári. Sýningin, sem
er sölusýning, er opin alla daga
og stendur til 13. desember nk.