Morgunblaðið - 05.01.1993, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. JANÚAR 1993
Öfugsnúin atvinnustefna
eftir Jónas
Jónatansson
Talsmenn fyrirtækja í málm- og
skipaiðnaði hafa að undanförnu lagt
áherslu á að Fiskveiðasjóður íslands
hætti að lána til nýsmíða og breyt-
ingaverkefna sem unnin eru í skipa-
smíðastöðvum erlendis. Núverandi
lánareglur Fiskveiðasjóðs íslands
heimila sjóðnum að lána allt að 65%
af samningsverði til meiriháttar
breytinga á fiskiskipum sem fram-
kvæmdar eru erlendis og allt að 46%
til nýsmíða erlendis og til innflutn-
ings á skipum. Til smíða og meiri-
háttar breytinga innanlands veitir
sjóðurinn lán sem nema allt að 65%
af samningsverði.
Helstu rökin fyrir að Fiskveiða-
sjóður hætti að lána til skipasmíða-
verkefna erlendis eru þau að opinber-
ir sjóðir hér á' landi eigi fyrst og
fremst að stuðla að uppbyggingu
íslenskra atvinnuvega, en ekki að
auðvelda ríkisstyrktum samkeppn-
isaðilum leið inn á íslenskan markað.
Auk þess hefur verið bent á að rétt
væri að láta erlendar lánastofnanir
bera stærri hluta af þeirri áhættu
sem felst í því að fiytja sífellt ti!
landsins ný og afkastamikil fiskiskip
á sama tíma og veiðiheimildir flotans
dragast saman.
Breytt staða Fiskveiðasjóðs
Aukið fíjálsræði sem boðað er í
fjármagnsviðskiptum við útlönd leiðir
að öllum líkindum til þess að auðveld-
ara verður fyrir íslenska útgerðar-
menn að nálgast erlent lánsfé og
með því dragi verulega úr mikilvægi
Fiskveiðasjóðs sem stjómtækis.
Fyrstu merki þessarar þróunar sjást
nú með innflutningi nokkurra ný-
legra frystiskipa, sem íslensk stjórn-
völd hafa veitt heimild til að íjár-
mögnuð verði beint með erlendum
lánum. Þrátt fyrir þetta mun opinber
EGLA bréfabindi
SÖLUAÐILAR
Reykjavík
Bókabúðin Grafarvogi,
Hverafold 1-3.
Bókabúð Máls og menningar,
Laugavegi 18.
Bókabúð Máls og menningar,
Síðumúla 7 - 9.
Bókabúð Æskunnar
Laugavegi 36.
Bókahomið
Laugavegi 100.
Penninn, Austurstrœti.
Penninn, Hallarmúla.
Prentsmiðjan Oddi, söludeild,
Höjðabakka 3 - 7.
Skólávörubúðin,
Laugavegi 166.
Versl. Bjöm Kristjánsson,
Veslurgötu 4.
Akranes
Bókaskemman,
Stekkjarholli 8 -10.
Bókaverslunin Andrés
Nielsson.
Bíldudalur
Verslunin Edinborg hf.
Grindavík
Bókabúð Grindavíkur,
Víkurbraut 62.
Egilsstaðir
Bókabúðin Hlöðum, Fellabœ.
Eskifjörður
Pöntunarfélag Eskfirðinga,
Strandgötu 30.

iclJUM iSL
Grundarfjörður
Hrannarbúð, Hrannarstíg 3.
Hellissandur
Verslunin Gimli,
Sncefellsási 1.
Húsavík
Örk, offsetstofa
Héðinsgötu 13.
ísafjörður
Bókaverslun Jónasar
Tómassonar, Hafnarstræti 2.
Keilavík
Bókabúð Keflavíkur,
Sólvallagötu 2.
Nesbók, bóka og
ritfangaverslunin
Hajnargötu 36.
Neskaupstaður
Nesprent, Nesgötu 7a.
Raufarhöfn.
Bókabúðin Urð,
Tjamarholti 9.
Sauðárkrókur
Bókabúð Brynjars,
Skagfirðingabraut.
Siglufjörður
Verslun Sig. Fanndal,
Eyrargötu 2.
Stöðvarfjörður
Bókaverslun Guðmundar
Bjömssonar, Vengi.
Kópavogur
Hvellur hf. Smiðjuvegi 4c.
Múlalundur
Vinnustofa SlBS
Sfmar: 628450 688420 688459
Fax 28819
sjóður með þá áhættudreifingu, sem
Fiskveiðasjóður hefur, geta nálgast
ódýrara fjármagn en einstökum út-
gerðarfyrirtækjum gefst kostur á.
Því munu lán úr Fiskveiðasjóði vænt-
anlega vera hagstæðari en þau lán
sem í boði eru á almennum mark-
aði. Auk þessa hefur Fiskveiðasjóður
sýnt sveigjanleika og veitt útgerðum
gjaldfrest þegar illa árar. Þetta skýr-
ir væntanlega hvers vegna talsmenn
útgerðarinnar hafa barist ötullega
gegn öllum skerðingum á frelsi Fisk-
veiðasjóðs og bent á að skerðingin
myndi einungis leiða til þess að sjóð-
urinn yrði undir í samkeppninni við
erlendar lánastofnanir.
Furðuleg stjórnun
Erfitt er að álasa útgerðarmönn-
um hér á landi fyrir að kaupa niður-
greidd skip erlendis frá, t.d. í Nor-
egi, sérstaklega þegar haft er í huga
að opinberir íslenskir sjóðir hafa veitt
hagstæð lán til kaupanna. Reynsla
undanfarinna ára er sú að Fiskveiða-
sjóður hefur lánað til smíða á fjöl-
mörgum fiskiskipum í Noregi. Er
ekki ofsögum sagt að Islendingar
hafa haldið lífinu í nokkrum norskum
bæjum undanfarin ár, eða jafnvel
áratugi. Ekki er nóg með að við út-
vegum norsku skipasmíðastöðvunum
næg verkefni, heldur útvegum við
einnig stærstan hluta þess fjármagns
sem þarf til smíðanna. Á sama tíma
hefur skipasmíðaiðnaður hér á landi
verið á hraðri niðurleið, starfsmönn-
um stöðvanna fækkað jafnt og þétt,
samtímis sem þær hafa í æ meira
mæli flutt starfsemi sína inn á aðrar
brautir en skipasmíði og skipavið-
gerðir. Því er von að margir spyiji:
Hvers konar atvinnustefna er þetta?
Þeim sem þætti illa vegið að ís-
lenskum útgerðarmönnum með nið-
urfellingu lána Fiskveiðasjóðs til
framkvæmda á erlendri grund skal
ennfremur bent á að norskir útgerð-
armenn geta ekki fengið lán úr opin-
berum sjóðum þar í landi til kaupa
á skipum sem smíðuð eru í erlendum
skipasmíðastöðvum, til að mynda á
íslandi.
Norðmenn hafa eins og flestar
þjóðir Evrópubandalagsins styrkt
skipasmíðaiðnað sinn mikið í sam-
keppninni við erlend fyrirtæki, bæði
í formi beinna og óbeinna styrkja.
Þessir styrkir hafa valdið íslenskum
skipasmíðastöðvum ómældum erf-
iðleikum. Það voru því mikil von-
brigði fyrir íslenskan skipasmíðaiðn-
að að með samningunum um evr-
ópskt efnahagssvæði náðist enginn
marktækur árangur í baráttunni
gegn ríkisstyrkjum í skipasmíðaiðn-
aði.
Stefna Bandaríkjamanna
Við hátíðleg tækifæri eru íslenskir
stjómmálamenn iðnir við að flytja
ræður um mikilvægi nýsköpunar og
eflingar íslensks atvinnulífs. En
hingað til hafa stjórnvöld látið óátal-
ið að samkeppnisaðilar okkar hafi
rangt við í viðskiptum og gera þeim
jafnvel auðveldara fyrir með iánafyr-
irgreiðslu. Skipun opinberrar nefndar
sem kanna á umfang styrkja til
skipasmíðaiðnaðarins í samkeppnis-
löndum okkar sýnir þó að einhver
hugarfarsbreyting hefur átt sér stað.
Til samanburðar má nefna að banda-
rísk stjórnvöld hafa ákveðna stefnu
þegar þau telja að erlend ríki hafi
rangt við í samkeppninni. Þau leggja
á jöfnunartolla eða gera aðrar gagnr-
áðstafanir.. Þessu hafa norskir laxa-
bændur og álframleiðendur fengið
að kynnast óþyrmilega. Lengst
ganga þó hugmyndir Bandaríkja-
manna varðandi aðgerðir gegn ríkis-
styrkjum í skipasmíðaiðnaði sam-
keppnislandanna. í frumvapri, sem
kennt er við Sam Gibbons og nýlega
var samþykkt með yfirgnæfandi
meirihluta í fulltrúadeild bandaríska
þingsins, er gert ráð fyrir að banda-
rísk stjórnvöld fái heimild' til þess
að kyrrsetja erlend skip sem hlotið
hafa styrki, annaðhvort til smíðanna
Músíkleikfimin
hefst fimmtudaginn 14. janúar
Styrkjandi og liðkandi æfingar fyrir konur á
öllum aldri.
Byrjenda- og framhaldstímar.
Kennsla fer fram í íþróttahúsi Melaskóla.
Kennari Gígja Hermannsdóttir.
Upplýsingar og innritun í síma 13022 um
helgar og virka daga í sama síma eftir kl. 16.
Jónas Jónatansson
„Helstu rökin fyrir að
Fiskveiðasjóður hætti að
lána til skipasmíðaverk-
efna erlendis eru þau að
opinberir sjóðir hér á
landi eigi fyrst og
fremst að stuðla að upp-
byggingu íslenskra at-
vinnuvega, en ekki að
auðvelda ríkisstyrktum
samkeppnisaðilum leið
inn á íslenskan markað.“
eða til breytinga, þar til útgerðin
hefur endurgreitt styrkina að fullu.
Þetta frumvarp þykir þó það róttækt
að líklegt sé að öldungadeildin felli
það, einnig var talið að Bush forseti
myndi beita neitunarvaldi til að
hindra framgang málsins. Kjör Bills
Clintons sem forseta Bandaríkjanna
hefur því valdið talsverðum skjálfta
því viðhorf hans í þessum málum er
mun róttækara en hjá Bush.
Aðgerða er þörf
Þó að nýjustu hugmyndir Banda-
ríkjamanna skjóti nokkuð langt yfír
markið sýna þær glögglega hversu
alvarlegum augum þeir líta ríkis-
styrki til skipasmíða. Því vaknar sú
spurning hvort við íslendingar ætlum
að una því að viðskiptaþjóðir okkar
vilji ekki semja um að eðlilegar sam-
keppnisreglur gildi um skipasmíði.
Ætlum við að sitja þegjandi og að-
gerðarlausir á meðan íslenskur
skipasmíðaiðnaður leggst af eða
grípa til þeirra aðgerða sem mögu-
legar eru?
Höfundur er verkfræðingvr hjá
Lnndssambandi idnaðurmunna.
KennsIustaöirWiðbrekka 17 "
"Lundur" Æuobrekku 25 Kópavogi.
Kennum alla samkvæmisdansa:
Suöurameríska, standard og gömlu
dansana. Einnig barnadansa fyrir
yngstu kynslóðina.
Einkatímar eftir samkomulagi.
Innritun og upplýsingar dagana 4. - 9. jan
Frá kl. 13.00 í síma: 64 1111.
Kennsluönnin er 17 vikur,
og lýkur með balli
Ath. fjölskyldu- og systkinaafsláttur.

V*SA Js.
FÍD Betri kennsla - betri árangur
Supadance skór á dömur og herra